Фан-технология

Қиш мавсуми қатор мавсумий касалликлар авж оладиган давр бўлиб, шулардан бири — ревматизм. Бу хасталикка кўпроқ мактаб ёшидаги болалар чалинади ва у катталарга нисбатан оғир кечади. Хўш, ревматизм қандай пайдо бўлади, уни келтириб чиқарувчи омиллар қайсилар? Касалликнинг асосий белгилари, асоратлари нималардан иборат? Соғлиқни сақлаш вазирлигининг болалар бош кардиологи Бунёд Акбархонов ушбу саволларга жавоб берди.

Болаларда бўй ўсмаслиги (ўсишнинг кечикиши) турли сабабларга, жумладан, генетик, тиббий, овқатланиш ёки атроф-муҳит билан боғлиқ. Агар ота-онанинг бўйлари қисқа бўлса, бола ҳам қисқа бўйли бўлиш эҳтимоли юқори. Аммо шундай генетик касалликлар борки, ота-онанинг бўйи баланд бўлишига қарамай, боланинг бўйи паст бўлиши ҳам мумкин. Шулардан бири Ларон синдроми ҳисобланади.

Ўзбекистонга қиш мавсуми кириб келиши билан ҳаво ҳарорати сезиларли даражада пасайди. Бундай шароитда тетик ва соғлом юриш учун овқатланиш рационига алоҳида эътибор қаратиш лозим. Хўш, совуқ кунларда қандай овқатланиш керак? Мазкур саволга Тиббиёт фанлари доктори Илҳом Отажонов Соғлиқни сақлаш вазирлигига берган интервьюсида жавоб берди. 

Қиш фасли кириб келиши билан уй шароитида тайёрланган қўлбола консерва маҳсулотларини истеъмол қилиш бошланади. Бундай маҳсулотларнинг сифат назорати махсус текширувлардан ўтмагани боис, уларнинг истеъмолга яроқли ёки яроқсиз эканлигини билиш мушкул. Агар одам консерва маҳсулотидан заҳарланса, унда қандай белгилар пайдо бўлади, касалланишнинг олдини олиш учун нималар қилиш керак? Мазкур саволларга Соғлиқни сақлаш вазирлиги матбуот хизмати томонидан ташкиллаштирилган интервьюда жавоб берилди. 

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маймун чечаги (mpox) вирусига қарши яратилган иккинчи вакцинани тасдиқлади. Бу ҳақда Соғлиқни сақлаш вазирлиги матбуот хизмати маълум қилди. 

Соғлом овқатланишга риоя қилишни бошлаган ҳар бир оила туз истеъмол қилиш керакми ёки йўқми, дея ўйлайди. Ҳатто инсонлар орасида мутлақо туз истеъмол қилмайдиганлар ҳам учраб туради. Хўш, ўзи туз истеъмол қилиш қанчалик соғлиққа зарар етказади? Унинг инсонларга фойдаси борми? Шу каби саволларга Соғлиқни сақлаш вазирлиги батафсил жавоб берди. 

Куз-қиш мавсумида одамлар тез-тез шамоллайди. Бунинг оқибатида уларда турли касаллик аломатлари юзага чиқади. Шулардан энг кўп кузатиладигани пневмония (зотилжам) ўпкадаги яллиғланиш жараёнидир. Хўш, ушбу касалликни қандай даволаса бўлади, унинг салбий оқибатлари нимага олиб келади?Мазкур саволларга 1-сон Тошкент шаҳар болалар клиник шифохонаси бош шифокори Мавлуда Табибова жавоб берди. Бу ҳақда Соғлиқни сақлаш вазирлиги матбуот хизмати маълум қилди. 

Куз-қиш мавсуми бошланиши билан катталардан тортиб, ёш болаларгача тез-тез бурун битиши, акси уриш ҳолатлари кузатилади. Болаларда мазкур ҳолатлар бошланиши билан уларнинг ота-оналари ўзлари билган усулда фарзандларини даволашга ҳаракат қилади. Аммо бундай ўзбилармонликнинг охири бошқа бир касалликларни келтириб чиқариши мумкин. Мазкур касалликларни бартараф этиш бўйича тиббиёт фанлари доктори, профессор Фурқат Шамсиев ўзининг тавсияларини бериб ўтди.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти инсон саломатлигига салбий таъсир кўрсатиб, турли хасталикларнинг ривожланиш хавфини оширувчи озиқ-овқат маҳсулотлари рўйхатини эълон қилди.

Ёш ўтиши билан инсоннинг кўриш қобилияти пасая боради. Бу организм кексая бошлаганда юз берадиган ўзгаришлар билан боғлиқ жараён. Аммо ана шу ўзгаришларнинг аниқ механизмлари фанга маълум эмас эди. АҚШ ва Австралия олимлари кўз равшанлиги пасайиши омиллари ҳамда бунинг олдини олиш йўлини аниқлашга муваффақ бўлди.

Бир ёшгача бўлган болаларга қандай қўшимча овқатлар бериш мумкинлиги ҳақида Соғлиқни сақлаш вазирлиги мутахассиси томонидан бир қатор тавсиялар берилди.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) дунёда ҳар ўнинчи ўсмир ижтимоий тармоқлар ва компьютер ўйинларига қарам бўлаётганини маълум қилди.