Oʻzbekistonda banklardan kredit oluvchi fuqarolarni himoya qilishni kuchaytirishga qaratilgan yangi qoidalar tasdiqlandi. Adliya vazirligi tomonidan roʻyxatdan oʻtkazilgan Markaziy bank qarorida bank xizmatlarining shaffofligi va halolligini oshirishga qaratilgan bir qator yangiliklar nazarda tutilgan. Bu haqda Adliya vazirligi xabar berdi.

Hujjat uch oydan keyin — 2026 yil 28 yanvardan amal qila boshlaydi. Shu vaqt mobaynida banklar oʻz faoliyatini yangi talablarga muvofiqlashtirishi kerak boʻladi.

Asosiy yangiliklar.

Xatarlar boʻyicha chek-listlar. Endi kredit berilar ekan, banklar qarz oluvchilarga kreditni olish va uni xizmat koʻrsatish bilan bogʻliq barcha ehtimoliy xatarlar koʻrsatilgan chek-list taqdim etishi shart. Bu fuqarolarga oʻylangan qaror qabul qilish va kutilayotgan qiyinchiliklarni oldindan bilish imkoniyatini beradi.

Omonatlar boʻyicha kafolatlar. Depozit yoki hisob ochganda banklar mijozlarga omonatlar kafolatlash tizimi haqida axborot berishi lozim. Bu moliyaviy muassasalarga ishonchni oshiradi va fuqarolarning jamgʻarmalarini himoya qiladi.

Qiyin ahvolga tushganlarga yordam. Barcha banklarda moliyaviy yoki hayotiy muammoga duch kelgan fuqarolar murojaatlarini koʻrib chiqish tizimi joriy qilinishi kerak. Banklar bunday tizim mavjudligi va murojaat tartibi haqida rasmiy saytlarida maʼlumot joylashtirishi shart.

Kreditlarni restrukturizatsiya qilish. Banklar kreditlarni restrukturizatsiya qilish imkoniyatini koʻrib chiqishi — toʻlov muddatlarini uzaytirish, foiz stavkalarini qayta koʻrib chiqishni taʼminlashi kerak. Alohida qayd etilishicha, dekret taʼtilidagi ayollar kreditni toʻlash muddatini 10 oygacha uzaytirish uchun ariza berishi mumkin.

Ijtimoiy yordam mablagʻlaridan qarz undirish taqiqlanadi.

Yangi qoidalarga koʻra, banklar pensiya, davlat ijtimoiy nafaqalari va yordamlari sifatida tushadigan mablagʻlar, shuningdek, ijtimoiy kartalarga tushgan summalar hisobidan kredit qarzdorligini undirishi mumkin emas.

Onlayn-kreditlar uchun qatʼiy qoidalar.

Onlayn kredit rasmiylashtirish jarayonida suiisteʼmollarni oldini olish maqsadida banklar endi mijozning aniq roziligisiz «rozilik belgichalarini» oldindan qoʻyib qoʻya olmaydi yoki qarz oluvchi ishtirokisiz kredit parametrlarini mustaqil belgilay olmaydi.

Yangi choralar banklar masʼuliyatini oshirishi, kreditlash sohasida suiisteʼmol holatlarini kamaytirishi, shuningdek, murakkab hayotiy sharoitga tushgan fuqarolarga moliyaviy barqarorlik va huquqlariga ishonchni saqlashda yordam berishi kutilmoqda.

#ijtimoiy karta

Oʻzbekistonda nafaqa pullarini kreditga yechib olish taqiqlanadi