Fan-texnologiya

Qish mavsumi qator mavsumiy kasalliklar avj oladigan davr boʻlib, shulardan biri — revmatizm. Bu xastalikka koʻproq maktab yoshidagi bolalar chalinadi va u kattalarga nisbatan ogʻir kechadi. Xoʻsh, revmatizm qanday paydo boʻladi, uni keltirib chiqaruvchi omillar qaysilar? Kasallikning asosiy belgilari, asoratlari nimalardan iborat? Sogʻliqni saqlash vazirligining bolalar bosh kardiologi Bunyod Akbarxonov ushbu savollarga javob berdi.

Bolalarda boʻy oʻsmasligi (oʻsishning kechikishi) turli sabablarga, jumladan, genetik, tibbiy, ovqatlanish yoki atrof-muhit bilan bogʻliq. Agar ota-onaning boʻylari qisqa boʻlsa, bola ham qisqa boʻyli boʻlish ehtimoli yuqori. Ammo shunday genetik kasalliklar borki, ota-onaning boʻyi baland boʻlishiga qaramay, bolaning boʻyi past boʻlishi ham mumkin. Shulardan biri Laron sindromi hisoblanadi.

Oʻzbekistonga qish mavsumi kirib kelishi bilan havo harorati sezilarli darajada pasaydi. Bunday sharoitda tetik va sogʻlom yurish uchun ovqatlanish ratsioniga alohida eʼtibor qaratish lozim. Xoʻsh, sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak? Mazkur savolga Tibbiyot fanlari doktori Ilhom Otajonov Sogʻliqni saqlash vazirligiga bergan intervyusida javob berdi. 

Qish fasli kirib kelishi bilan uy sharoitida tayyorlangan qoʻlbola konserva mahsulotlarini isteʼmol qilish boshlanadi. Bunday mahsulotlarning sifat nazorati maxsus tekshiruvlardan oʻtmagani bois, ularning isteʼmolga yaroqli yoki yaroqsiz ekanligini bilish mushkul. Agar odam konserva mahsulotidan zaharlansa, unda qanday belgilar paydo boʻladi, kasallanishning oldini olish uchun nimalar qilish kerak? Mazkur savollarga Sogʻliqni saqlash vazirligi matbuot xizmati tomonidan tashkillashtirilgan intervyuda javob berildi. 

Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti maymun chechagi (mpox) virusiga qarshi yaratilgan ikkinchi vaksinani tasdiqladi. Bu haqda Sogʻliqni saqlash vazirligi matbuot xizmati maʼlum qildi. 

Sogʻlom ovqatlanishga rioya qilishni boshlagan har bir oila tuz isteʼmol qilish kerakmi yoki yoʻqmi, deya oʻylaydi. Hatto insonlar orasida mutlaqo tuz isteʼmol qilmaydiganlar ham uchrab turadi. Xoʻsh, oʻzi tuz isteʼmol qilish qanchalik sogʻliqqa zarar yetkazadi? Uning insonlarga foydasi bormi? Shu kabi savollarga Sogʻliqni saqlash vazirligi batafsil javob berdi. 

Kuz-qish mavsumida odamlar tez-tez shamollaydi. Buning oqibatida ularda turli kasallik alomatlari yuzaga chiqadi. Shulardan eng koʻp kuzatiladigani pnevmoniya (zotiljam) oʻpkadagi yalligʻlanish jarayonidir. Xoʻsh, ushbu kasallikni qanday davolasa boʻladi, uning salbiy oqibatlari nimaga olib keladi?Mazkur savollarga 1-son Toshkent shahar bolalar klinik shifoxonasi bosh shifokori Mavluda Tabibova javob berdi. Bu haqda Sogʻliqni saqlash vazirligi matbuot xizmati maʼlum qildi. 

Kuz-qish mavsumi boshlanishi bilan kattalardan tortib, yosh bolalargacha tez-tez burun bitishi, aksi urish holatlari kuzatiladi. Bolalarda mazkur holatlar boshlanishi bilan ularning ota-onalari oʻzlari bilgan usulda farzandlarini davolashga harakat qiladi. Ammo bunday oʻzbilarmonlikning oxiri boshqa bir kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin. Mazkur kasalliklarni bartaraf etish boʻyicha tibbiyot fanlari doktori, professor Furqat Shamsiyev oʻzining tavsiyalarini berib oʻtdi.

Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti inson salomatligiga salbiy taʼsir koʻrsatib, turli xastaliklarning rivojlanish xavfini oshiruvchi oziq-ovqat mahsulotlari roʻyxatini eʼlon qildi.

Yosh oʻtishi bilan insonning koʻrish qobiliyati pasaya boradi. Bu organizm keksaya boshlaganda yuz beradigan oʻzgarishlar bilan bogʻliq jarayon. Ammo ana shu oʻzgarishlarning aniq mexanizmlari fanga maʼlum emas edi. AQSh va Avstraliya olimlari koʻz ravshanligi pasayishi omillari hamda buning oldini olish yoʻlini aniqlashga muvaffaq boʻldi.

Bir yoshgacha boʻlgan bolalarga qanday qoʻshimcha ovqatlar berish mumkinligi haqida Sogʻliqni saqlash vazirligi mutaxassisi tomonidan bir qator tavsiyalar berildi.

Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti (JSST) dunyoda har oʻninchi oʻsmir ijtimoiy tarmoqlar va kompyuter oʻyinlariga qaram boʻlayotganini maʼlum qildi.