Insoniyat tarixidagi eng fojeali texnogen avariya - Chernobil AES portlaganiga 38 yil boʻldi

1986-yilning 26-apreliga oʻtar kechasi Chernobil AESdagi portlash sodir boʻlgan edi. Pripyat va Chernobil hech kim yashamaydigan arvoh shaharlarga aylandi. Portlash natijasida Ukraina, Belarus va Rossiyaning ming-minglab kvadrat kilometr hududi radiatsiyadan zararlandi, Yevropaning oʻnlab mamlakatlari osmonida radiatsiya buluti paydo boʻldi.

Qurilib, foydalanishga topshirilgan vaqti “eng xavfsiz va innovatsion” deya taʼriflangan AESning falokati ehtimoliy qurbonlari soni (kamida 4 ming kishi) va yetkazgan iqtisodiy zarari boʻyicha atom energetikasi tarixidagi antirekordchiga aylangan.

Oʻzbekistondan uzoqda boʻlishiga qaramay, ushbu fojia oʻzbekistonliklar taqdiriga ham daxldor. Oʻzbekiston chernobilchilari uyushmasi raisi Yuriy Nikonov bergan maʼlumotga koʻra, 1986−1989-yillari Chernobil AES falokati taʼsir qilgan hududlarda tozalash va qurilish ishlarini olib borishda 10 mingdan ortiq oʻzbekistonlik qatnashgan.

Portlashdan soʻng Radioaktiv materiallarning tarqalishi natijasida 600 ga yaqin zavod xodimlari va oʻt oʻchiruvchilar yuqori dozadagi nurlanishni oldi, ulardan 28 nafari bir yil ichida vafot etdi.

Chernobil AESdagi halokat atom energetikasi tarixidagi eng yirik falokat boʻlib, uning oqibatlarini bartaraf etishda jami 600 mingdan ortiq odam ishtirok etdi.

Radioaktiv ifloslanish SSSR hududi boʻylab 200 ming kvadrat metrdan ortiq maydonni qamrab oldi.

Birgina Belarusiyaning ifloslangan hududlarida 2000 ta aholi punkti mavjud boʻlib, ularda 930 mingga yaqin aholi istiqomat qiladi.

Chernobil atom elektr stansiyasi, har doim sayyohlar uchun alohida qiziqish maydoni boʻlib kelgan.

Koʻplab odamlar u yerga yashirincha borib koʻrishgan, ammo 2010 yildan beri Ukraina hukumati sayyohlarni rasmiy ravishda borishi uchun ruxsat bergan.