Ruslan Sodiqovning yozishicha, Mubashshir Ahmad nomi bilan tanilgan ulamo Alisher Tursunov qoʻzgʻatilgan jinoyat ishi doirasida joriy yil 10 maydan eʼtiboran qamoqda saqlanmoqda. Dastlabki tergov harakatlari Davlat xavfsizlik xizmati Tergov boshqarmasi tomonidan amalga oshirilgan.

“Endilikda jinoyat ishi tamomlanib, sudga oshirilgani bois ustozning advokati sifatida ishga oid baʼzi tafsilotlar, shaxsan oʻzlarining holatlari va munosabatlari haqida qisqacha maʼlumot berishni lozim koʻrdim”, — deb bayonot bergan advokat.

Ruslan Sodiqov oʻz bayonotida jinoyat ishining ayrim tafsilotlarini keltirgan. Uning qayd etishicha, 2023 yil 11 avgust kuni Shayxontohur tuman IIB tergov boʻlimi tomonidan Mubashshir Ahmadga nisbatan Jinoyat kodeksining 244-3-moddasi bilan jinoyat ishi qoʻzgʻatilgan.

Mazkur moddada diniy mazmundagi materiallarni qonunga xilof ravishda tayyorlash, saqlash, olib kirish yoki tarqatish jinoyatini sodir etganlik koʻzda tutilgan.

Advokatga koʻra, ushbu qilmish jinoyat sifatida eʼtirof etilishi uchun oldin ayni shu harakatga maʼmuriy jazo qoʻllanishini taqozo etadi. Qonunchilikka asosan, har qanday diniy mazmundagi material Din ishlari qoʻmitasi xulosasi asosidagina tayyorlanishi, saqlanishi va tarqatilishi mumkin. Bu qoida buzilishi dastlab maʼmuriy jazo, undan keyin bir yil ichida takroran sodir etilgan taqdirda jinoiy javobgarlikka tortishga sabab boʻladi.

Mubashshir Ahmad 2023 yilda qoʻmita xulosasini olmasdan oʻzi faoliyat yuritgan “Azon TV” kanalida diniy mazmundagi materialni tarqatgani uchun maʼmuriy jazoga tortilgan. 2023 yilda bu holat takroriy sodir etilgan deb topilib, jinoyat ishi qoʻzgʻatilgan.

“Ustoz bu holatdan xabardor boʻlmaganlar va Turkiya Respublikasida vaqtincha yashab yurgan davrda ularga nisbatan qidiruv eʼlon qilingan. Keyinchalik, 2023 yil 10 noyabr kuni ustoz Mubashshir Ahmadga nisbatan sirtdan qamoqqa olish ehtiyot chorasi qoʻllash haqida sudga iltimosnoma kiritilgan. Sudning ayni shu kungi ajrimi bilan iltimosnoma rad qilingan va ehtiyot chorasi oʻzgarishsiz, munosib xulq-atvordagi tilxat orqali ochiqda qoldirilgan hamda jinoyat ishi harakatdan toʻxtatilgan”, — deb yozgan u.

Advokat bayonoti davomida 2025 yil mayda Mubashshir Ahmad qoʻlga olingani va unga nisbatan Jinoyat kodeksi 244-1-moddasi 3-qismi “g” bandi bilan qoʻshimcha ayblov eʼlon qilinganini qayd etgan. Bu modda tarqatilgan diniy mazmundagi materialning ekstremizm, separatizm va aqidaparastlik gʻoyalari bilan yoʻgʻrilganini nazarda tutadi.

Mubashshir Ahmadga nisbatan ushbu qoʻyilgan ayblovga Telegram ijtimoiy tarmogʻidagi “Mubashshir Ahmad” nomli kanalga joylashtirilgan “Ulamolarning Isroilga qarshi jihod fatvosi nimani anglatadi?” nomli videodagi suhbat asos boʻlgan. Lekin ayblanuvchi tariqasida ishtirok etishga jalb qilish haqidagi qarorda ayblov uchun faqat Din ishlari boʻyicha qoʻmitaning xulosasi, yaʼni materialning aqidaparastlik gʻoyalari bilan yoʻgʻrilganini tasdiqlovchi dalil koʻrsatilgan boʻlib, jinoyatning zaruriy belgisi – uning maqsadini aks ettiruvchi belgilarga oid hech qanday ekspertiza xulosasi dalil sifatida eʼtirof etilmagan, deb yozgan advokat.

2025 yil 14 may kuni jinoyat ishining dastlabki tergovi DXX Tergov boshqarmasiga oʻtkazilgan. Tergov jarayonida ulamoning “Azon global” xalqaro mediakanali va ijtimoiy tarmoqdagi boshqa kanallaridagi materiallar tekshirilgan. Natijada ularning faoliyatida Oʻzbekistonga qarshi jinoyatlar, tinchlik va xavfsizlikka qarshi ogʻir jinoyatlar sodir etilmagani tasdigʻini topgan.

Istisno sifatida Isroilning Gʻazoda sodir etayotgan genotsidiga oid berilgan fikrlari va baʼzi boshqa holatlarga oid fikrlarida ekspertiza xulosasiga koʻra milliy, irqiy, etnik yoki diniy adovat qoʻzgʻatish jinoyati alomati aniqlanib, ayblov Jinoyat kodeksining 156-moddasi 2-qismi bilan toʻldirildi. Modda sanksiyasiga koʻra, ushbu harakat uchun jazo uch yildan besh yilgacha ozodlikni cheklash yoxud uch yildan besh yilgacha ozodlikdan mahrum qilish belgilangan, deb yozgan Ruslan Sodiqov.

Advokatning qayd etishicha, Mubashshir Ahmad ayblovga nisbatan munosabat bildirib, diniy mazmundagi materialni tarqatish uchun Turkiyada faoliyat koʻrsatgani uchun Oʻzbekistondagi Diniy qoʻmitadan xulosa olishga zarurat yoʻq deb oʻylaganini aytgan. Ulamolar fatvosini tarjima qilib, tushuntirishi bilan bogʻliq materialda ham ayni shu sababdan xulosa olinmagan.

"Domla material tarqatilishidan koʻzlangan maqsad sifatida musulmon aholi oʻrtasida fatvo notoʻgʻri maʼnoda tushunilishining oldini olish, Gʻazoda jihod qilish bizga farz boʻlibdi deb, ilgari Suriyaga odamlar ommaviy koʻchib borishiga oʻxshash vaziyat va oqibatlar yuz berishining oldini olishni koʻzlaganini bildirgan. Shu bilan birga, fatvoning fuqarolar uchun emasligi, davlat safarbarlik eʼlon qilgan taqdirdagina borish mumkinligini, urush boʻlayotgan hududga fuqarolarning oʻzlari kira olmasligini anglatish, musulmon xalqining totuvligi koʻzlanganini, davlat xavfsizligi va xalq totuvligini faoliyatida pirovard maqsad sifatida koʻrishini maʼlum qilgan", — deya maʼlumot bergan advokat.

Ruslan Sodiqov bayonotida Mubashshir Ahmadga nisbatan qoʻyilgan ayblovlarning baʼzi qismlariga eʼtirozlar borligini bildirgan.

#Diniy ulamo

Diniy ulamo Mubashshir Ahmad ishi sudga oshirildi