Donald Tramp oʻz faoliyatini olamshumul "tinchlikparvarlik" shiorlari bilan boshlagan boʻlsa-da, oradan uch oy oʻtib, u dunyoning eng xavfli mojarolar girdobiga tushib qoldi. Siyosiy sharhlovchi Hal Brendsning Bloomberg nashridagi maqolasida qayd etilishicha, Tramp hozirda 6 ta frontda kurash olib bormoqda: uchta "issiq", bitta sovuq, bitta savdo urushi va yadro inqirozi havfi. Bu urushlar nafaqat Trampning siyosiy merosini, balki butun xalqaro tizim kelajagini belgilaydi.

Ukraina: tinchlik — oson ish emas

Tramp dastlab muammoni qisqa muddatda hal etishiga ishongan edi. Uning rejasi Rossiyaga bosim oʻtkazib, Ukrainani hududiy daʼvolardan voz kechishga undash edi. Ammo Putinning maksimalistik "maqsadlari" qarshisida Trampning bunday sodda yondashuvi ojiz qoldi.

Endi esa Tramp ikki tanlov qarshisida turibdi: Rossiyaga nisbatan sanksiyalar va Ukrainaga iqtisodiy choralar va harbiy koʻmaklar orqali har ikki tomonga bosimni kuchaytirish yoki ortga chekinish. Ikkinchi variant Yevropa xavfsizligi va NATO istiqboli uchun halokatli boʻlishi mumkin.

Yaqin Sharq: ikki urush, bir katta xavf

AQShning Yamandagi husiylarga qarshi amaliyotlari samara bermayapti. Shu bilan birga, Isroilning Gʻazoda HAMASga qarshi navbatdagi hujumni boshlagan. Ushbu amaliyotlar fonida eng xavotirli manzara — Eronning yadro dasturi bilan bogʻliq yuzaga kelishi mumkin boʻlgan harbiy toʻqnashuv. Tramp diplomatik yoʻl bilan yechim izlayaptimi yoki urush sari borayaptimi — hozircha mavhum.

Xitoy: yangi sovuq urush

Tayvan (yoki Xitoy Taypei) masalasi (yaʼni masalani harbiy yoʻl bilan hal etishga urinishlar) va kuchaygan savdo nizolari fonida Tramp yoki kelishuv yoʻlini tanlab ortga chekinishi, yoki uzoq davom etuvchi keskin geosiyosiy raqobatni boshlab yuborishi mumkin.

Savdo urushi: global iqtisodiy xavfmi

Tramp aprel oyida global savdo urushini boshlab yubordi, biroq bir qator davlatlarga nisbatan ayrim bojlarni kechiktirdi. Buning evaziga ushbu davlatlarga siyosiy xarakterdagi shartlar qoʻyildi. Bunday keskin va noizchil boj siyosati dunyoda iqtisodiy barqarorlikni izdan chiqarmoqda. Yaqin oylar ichida savdo boʻyicha diplomatik yondashuv boʻlmasa, bu urush yanada jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin.

Bu urushlarning barchasi bir vaqtda yuz berayotgani — har qanday rahbar uchun ogʻir sinov. Tramp esa ushbu murakkab davrga zaif iqtisodiyot, izdan chiqqan ittifoqchilik munosabatlari va siyosiy beqarorlik bilan kirib keldi. Uning jamoasidan yangrayotgan turfa xil bayonotlar boshqaruvda ichki muvofiqlashuv darajasi ideal emasligini koʻrsatadi. AQSh milliy xavfsizlik kengashi aʼzolari tomonidan Signal ijtimoiy tarmogʻida muhim xizmat masalalarini muhokama qilinishi bu sohadagi oʻziga xos betartib holatni koʻrsatmoqda.

Trampning eng katta dushmani — uning oʻzi

Eng xavfli jihati shundaki, bu urushlarning koʻpchiligi, ekspertlar fikricha, Trampning avvalgi notoʻgʻri qarorlaridan kelib chiqqan. Endilikda u bu xatolarning oqibatlari bilan yuzlanmoqda. Tramp bugun global miqyosdagi mojarolarni hal qiluvchi shaxs sifatida tarixda qolishi yoki ularni yanada chuqurlashtirgan siyosatchiga aylanishi mumkin. Tanlov — uning qoʻlida.

#YaqinSharq

Trampning olti frontdagi urushi: dunyo global beqarorlik yoqasidami?