Тергов изоляторидан чиққан жасад: Узун туманидаги фуқаро ўлимига ким жавобгар?

Сурхондарё вилояти Узун тумани "Янгийўл" маҳалласида аёл ва унинг болалари ўлдириб кетилгани ортидан терговга жалб қилинган фуқаролардан бири тергов жараёнида вафот этди. Бу ҳақда PARADIGMA.UZ'га марҳумнинг оила аъзолари маълум қилди.

Tergov davomida o‘lim: Uzun tumanidagi fojiada fermer qatag‘on qilindi

Tergov davomida o‘lim: Uzun tumanidagi fojiada fermer qatag‘on qilindi

Гап шундаки, жорий йилнинг 15 февраль куни Сурхондарё вилояти Узун тумани "Янгийўл" маҳалласида яшовчи М.Р. (аёл) ва унинг бир нафар фарзанди ўлдирилиб, яшаш хонадонига ўт қўйилган. Марҳуманинг қолган икки нафар боласи —  М.Ҳ. ва З.Ҳ.лар ҳам тан жароҳати олганлиги сабабли Узун туман тиббиёт бирлашмаси жонлантириш бўлимига ётқизилган. 

Кейинчалик жонлантириш бўлимидаги икки нафар бола ҳам оғир тан жароҳати олганлиги сабабли вафот этган. Ҳолат юзасидан Жиноят кодексининг 97-моддаси 2-қисм "а" банди (икки ёки ундан ортиқ шахсни қасддан ўлдириш) билан жиноят иши қўзғатилган ҳамда дастлабки тергов ҳаракатлари бошланган. 

Маълум бўлишича, терговда ҳодиса юз берган ҳудудда яшовчи аҳоли бирин-кетин олиб кетилган. Шулардан бири 1975 йил 21 майда туғилган Тоҳир Хаитов бўлиб, у 2016 йилдан буён Узун туманида фермерлик билан шуғулланиб келган. 

Тоҳир Хаитов терговга воқеа юз берганидан 8 кун ўтиб, аниқроқ айтганда, 23 февраль куни олиб кетилган, аммо орадан икки кун ўтганидан сўнг тергов жараёнида вафот этган. 

Марҳумнинг ўғлининг PARADIGMA.UZ'га маълум қилишича, Республикадан келган терговчилар ҳамда ишчи гуруҳ томонидан олиб борилган тергов давомида унинг отасига туҳмат ва бўҳтон қилинган.

"Қийноқ ва турли хил йўллар билан бўлган жиноятни отамнинг бўйнига қўйишмоқчи бўлишди. Охир оқибатда отамни 2 кун ўтгач, 25 февраль куни юрак хуружидан вафот этди деб кўрсатишди. Ваҳоланки, отамнинг соғлиғи билан умуман муаммоси бўлмаган", дейди у.

Сурхондарё вилоятида содир бўлган мудҳиш жиноят ва ушбу иш бўйича гумонланиб ҳибсга олинган шахснинг қийноқлар ортидан ҳалок бўлиши нафақат суд-ҳуқуқ тизимидаги муаммоларни, балки инсон ҳуқуқларининг поймол этилаётганини ҳам очиқ кўрсатиб турибди. 

Инсон ҳуқуқлари концепциясида айрим ҳуқуқлар борки, уларни ҳеч қандай шароитда чеклаб бўлмайди. Қийноқлардан ҳоли бўлиш ҳуқуқи мутлақ ҳуқуқлар туркумига киради. Бу шуни англатадики, давлат ҳеч қандай ҳолатда инсонни қийноққа солиш ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ва ёки қадр-қимматни топталувчи муомалага дучор этишга ҳақли эмас. 

Баъзи ҳуқуқлар чекланиши мумкин, масалан, фавқулодда ҳолатда сўз эркинлиги ёки ҳаракатланиш эркинлиги вақтинчалик чекланиши мумкин. Лекин қийноққа солмаслик ҳуқуқи ҳеч қачон ва ҳеч қандай шароитда чекланиши мумкин эмас. 

Ўзбекистон Республикаси бир қатор халқаро шартномалар ва конвенцияларга қўшилган бўлиб, улар қийноқларга мутлақ равишда тақиқ қўяди. Жумладан: 

— БМТнинг Қийноқларга қарши конвенцияси (1984 йил) — Ўзбекистон ушбу конвенцияни 1995 йилда ратификация қилган ва унинг барча талабларига амал қилиши шарт. Конвенциянинг 2-моддасига кўра, ҳеч қандай шароит, ҳатто уруш ёки фавқулодда ҳолат ҳам қийноқларга асос бўла олмайди. 

— Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро пакт (1966 йил) — Ўзбекистон мазкур ҳужжатга ҳам қўшилган. Унинг 7-моддасида шундай дейилган: "Ҳеч ким қийноққа солинмаслиги ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ёхуд қадр-қимматини топталувчи жазо ёки муомалага дучор этилмаслиги керак". 

— Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси — 26-моддага кўра, ҳеч ким қийноққа солиниши, зўравонликка ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ёхуд қадр-қимматини топтаувчи муомала ёки жазога тортилиши мумкин эмас. 

— Жиноят-процессуал кодекси (235-модда) — бу модда қийноқ ва зўравонликка қарши кафолат беради, шунингдек, қийноқлар учун жиноий жавобгарликни белгилайди. 

Гарчи қийноқларнинг тақиқлангани ҳақида қатор қонунлар ва халқаро мажбуриятлар мавжуд бўлса-да, амалда бу ҳуқуқ кўп ҳолларда поймол қилинади. Қийноқлар ҳозир ҳам суриштирув ва тергов жараёнларида, айниқса, гумондорлардан “иқрорлик” олиш мақсадида қўлланилаётгани ҳақида турли хабарлар келиб тушмоқда. 

Бунга сабаблардан бири — айбдорларнинг жазосиз қолиши. Агар ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходимлари томонидан қийноқлар содир этилса, бу ҳолат кўпинча ёпиқ ҳолда қолади ёки расмийлар бунга эътибор қаратмайди. Бу эса қийноқларнинг системавий муаммо сифатида сақланиб қолишига олиб келади. 

Қийноқлар орқали олинган ҳар қандай "далил" ишончсиз ҳисобланади. Жабрланувчи шунчаки оғриқ ва қийноқлардан қутулиш учун ҳақиқатга тўғри келмайдиган айбловларни тан олиши мумкин. Бу эса ҳақиқий жиноятчилар жазодан қутулиб кетишига ва бегуноҳ инсонлар жабр тортишига олиб келади. 

Қолаверса, қийноқлар жамиятда давлат органларига бўлган ишончни йўқотади. Агар фуқаролар полиция ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларга мурожаат қилишдан қўрқса, бу жамиятда қонун устуворлигини сусайтириб, ҳуқуқбузарликларнинг кўпайишига сабаб бўлади. 

Ҳар қандай давлат қийноқларга қарши курашишга мажбур. Ўзбекистон ҳам халқаро мажбуриятларини бажариб, қийноқларга мутлақ тақиқ жорий қилиши ва бу борада аниқ чоралар кўриши керак.

мавзуга оид янгиликлар

Surxondaryoga yoz qaytmoqda: Oʻzbekistonda haftalik ob-havo

Сурхондарёга ёз қайтмоқда: Ўзбекистонда ҳафталик об-ҳаво

Ўзгидромет маълумотларига кўра, бу ҳафта душанбадан шанба кунга қадар ҳаво жуда иссиқ ва қуруқ бўлади. Сурхондарё вилоятида душанба ва сешанба кунлари ҳаво ҳарорати +34 даражагача кўтарилиши мумкин.

Ўзбекистон

13.10.2025, 11:30

Сурхондарёда 15 ёшли қизга уйланган эркак ва никоҳ ўқиган шахсга жиноят иши очилди

Денов туманида вояга етмаган қизга уйланган йигит ҳамда уларга никоҳ маросимини ўтказган шахсга нисбатан жиноят иши қўзғатилди. 

Ўзбекистон

25.09.2025, 16:10

Сурхондарёдаги сув омборида йирик замонавий экотуризм мажмуаси қурилади

“Жанубий Сурхон сув омбори” ҳудудида экотуризм мажмуасини бунёд этиш учун 15,7 гектар майдон ажратилган. Лойиҳа қиймати 140 миллиард сўм.

Иқтисодиёт

25.08.2025, 19:03

Сурхондарёда мансабдор ходимга, Фарғонада эса масъул ходимга нисбатан жиноят иши қўзғатилди

Сурхондарёда энергетика соҳасининг мансабдор ходимига, Фарғонада эса Халқ қабулхонасининг масъул ходимига нисбатан жиноят иши қўзғатилди.

Ўзбекистон

21.08.2025, 11:03

Сурхондарёда 81 марта қоида бузган “учар” ҳайдовчи ушланди

Булар орасида тезликни ошириш, тақиқланган қизил чироқларида ҳаракатланиш ва бошқа қалтис қоидабузарликлар бор.

Ўзбекистон

05.08.2025, 12:09

Сурхондарёда Nexia мактаб олдидаги пиёдалар йўлагида 8 ёшли қизалоқни уриб ўлдирди

Ҳайдовчи яқин атрофда мактаб борлиги ҳақидаги белгига қарамай, тезликни пасайтирмаган.

Ўзбекистон

31.07.2025, 15:50

сўнгги янгиликлар

Президентнинг тегишли фармонлари билан тайинловлар амалга оширилди

Ўзбекистон Республикаси президентининг тегишли фармонлари билан бир қатор янги тайинловлар амалга оширилди.

Ўзбекистон

30.10.2025, 10:51

Қуруқ ваъда: 1 йилдан буён газлаштирилмаган хонадонларга имтиёз бериш тартиби ишлаб чиқилмаяпти

2024 йил октябр ойида энергетика вазири Жўрабек Мирзамаҳмудов газ таъминотига уланмаган ҳовлиси бор уй-жойлар учун ҳам электр энергияси тарифига 50 фоизлик чегирма берилиши ва бу 2025  йил 1 январдан жорий этилиши режалаштирилаётганини айтганди. Бироқ орадан 1 йилдан кўпроқ вақт ўтган бўлса-да, мазкур тартиб жорий этилмади.

Ўзбекистон

30.10.2025, 08:19

Футболдаги коррупцияга бағишланган «Offside» сериали блокланди

Қозоғистон футболидаги коррупцияга бағишланган спорт драмаси ижодкорлари лойиҳа албатта томошабинларга қайтишига ваъда бермоқда.

Жаҳон

29.10.2025, 17:18

"Хочу жить" лойиҳаси: 2025 йилда Украинада 500 дан зиёд ўзбекистонлик ҳалок бўлди

«Хочу жить» лойиҳаси жорий йил Украинадаги уруш давомида ҳалок бўлган 500 нафар ўзбекистонлик фуқаролар рўйхатини эълон қилди. Ташкилотнинг таъкидлашича, Россия қўшинлари сафидаги ўзбек ёлланма аскарлар сони ўсишда давом этмоқда.

Ўзбекистон

29.10.2025, 16:34

Янги версиядаги Cobalt учун онлайн контрактация 3 ноябрь куни очилади

Cobalt’нинг янги версиялари учун контрактация 3 ноябрь соат 10:00 дан бошлаб очилади. Савдолар фақат UzAvtoSavdo сайти ва иловаси орқали бўлади. Ўша куни барча Chevrolet дилерлик марказлари ёпилади ва UzAuto Motors савдо тизимидан узилади.

Иқтисодиёт

29.10.2025, 15:47

III Осиё ёшлар ўйинлари: ўзбекистонликлар яна 13 та медални қўлга киритди

Республика терма жамоаси аъзолари бокс, сузиш, гандбол, оғир атлетика, футзал, эркин кураш ва велоспорт бўйича мусобақаларда иштирок этиб, 5 та олтин ва 8 та бронза медалини қўлга киритишди.

Спорт

29.10.2025, 15:10

Ўзбекистонда нафақа пулларини кредитга ечиб олиш тақиқланади

Янги қоидаларга кўра, банклар пенсия, давлат ижтимоий нафақалари ва ёрдамлари сифатида тушадиган маблағлар, шунингдек, ижтимоий карталарга тушган суммалар ҳисобидан кредит қарздорлигини ундириши мумкин эмас.

Ўзбекистон

29.10.2025, 15:05

Иситиш тизими қачон ёқилади ва ҳарорат қандай бўлиши керак?

Амалдаги қонунчиликка кўра, турар-жой биноларида иситиш мавсуми ташқи ҳавонинг ўртача суткалик ҳарорати беш кун мобайнида 8 даражадан паст сақланганидан кейинги куни бошланади. Мос равишда, ҳарорат ушбу чегарадан юқори бўлганда иситиш ўчирилади.

Ўзбекистон

29.10.2025, 14:57

Яшнободда ижарага олинган уйда нарколаборатория аниқланди

Яшнабод туманида фуқаролар вақтинча яшаб келган хонадонда нарколаборатория ташкил этилгани ҳам аниқланган. У ердан 50 килограмм ва 1200 дона қадоқланган прегабалин, 2 килограмм ҳамда 400 дона қадоқланган тропикамид, 2 литрда хомашёлар, 112 минг та қадоқлаш учун керакли воситалар аниқланган.

Ўзбекистон

29.10.2025, 14:51

Миллий сертификат имтиҳони жавоблари сотилгани ростми?

Билим ва малакаларни баҳолаш агентлиги сўнгги кунларда она тили ва адабиёт фанидан бўлиб ўтадиган миллий сертификат имтиҳонлари олдидан «тест саволлари ва уларнинг жавоблари сотилаётгани» ҳақида ижтимоий тармоқларда тарқалаётган хабарлар юзасидан расмий муносабат билдирди.

Ўзбекистон

29.10.2025, 14:47

Эрлинг Холанд билан бир кун. Қаҳва, машқ ва грилда гўшт

«Манчестер Сити» футболчиси Эрлинг Холанд футбол майдонидан ташқаридаги оддий кунлари қандай ўтишини кўрсатди. Камералар ва трибунларсиз — фақат уй, машқлар ва спорт формасини сақлашга ёрдам берадиган одатлар.

Спорт

29.10.2025, 12:40

«Нефтчи» ҳақидаги баёноти учун Бердиевга нисбатан текширув бошланди

Ўзбекистон футбол ассоциацияси «Насаф» клуби бош мураббийи Рўзиқул Бердиевнинг Олмалиқдаги учрашувдан кейинги матбуот анжуманида билдирган фикрлари юзасидан расмий суриштирув ўтказишини маълум қилди.

Спорт

29.10.2025, 12:36