Тергов изоляторидан чиққан жасад: Узун туманидаги фуқаро ўлимига ким жавобгар?

Сурхондарё вилояти Узун тумани "Янгийўл" маҳалласида аёл ва унинг болалари ўлдириб кетилгани ортидан терговга жалб қилинган фуқаролардан бири тергов жараёнида вафот этди. Бу ҳақда PARADIGMA.UZ'га марҳумнинг оила аъзолари маълум қилди.

Tergov davomida o‘lim: Uzun tumanidagi fojiada fermer qatag‘on qilindi

Tergov davomida o‘lim: Uzun tumanidagi fojiada fermer qatag‘on qilindi

Гап шундаки, жорий йилнинг 15 февраль куни Сурхондарё вилояти Узун тумани "Янгийўл" маҳалласида яшовчи М.Р. (аёл) ва унинг бир нафар фарзанди ўлдирилиб, яшаш хонадонига ўт қўйилган. Марҳуманинг қолган икки нафар боласи —  М.Ҳ. ва З.Ҳ.лар ҳам тан жароҳати олганлиги сабабли Узун туман тиббиёт бирлашмаси жонлантириш бўлимига ётқизилган. 

Кейинчалик жонлантириш бўлимидаги икки нафар бола ҳам оғир тан жароҳати олганлиги сабабли вафот этган. Ҳолат юзасидан Жиноят кодексининг 97-моддаси 2-қисм "а" банди (икки ёки ундан ортиқ шахсни қасддан ўлдириш) билан жиноят иши қўзғатилган ҳамда дастлабки тергов ҳаракатлари бошланган. 

Маълум бўлишича, терговда ҳодиса юз берган ҳудудда яшовчи аҳоли бирин-кетин олиб кетилган. Шулардан бири 1975 йил 21 майда туғилган Тоҳир Хаитов бўлиб, у 2016 йилдан буён Узун туманида фермерлик билан шуғулланиб келган. 

Тоҳир Хаитов терговга воқеа юз берганидан 8 кун ўтиб, аниқроқ айтганда, 23 февраль куни олиб кетилган, аммо орадан икки кун ўтганидан сўнг тергов жараёнида вафот этган. 

Марҳумнинг ўғлининг PARADIGMA.UZ'га маълум қилишича, Республикадан келган терговчилар ҳамда ишчи гуруҳ томонидан олиб борилган тергов давомида унинг отасига туҳмат ва бўҳтон қилинган.

"Қийноқ ва турли хил йўллар билан бўлган жиноятни отамнинг бўйнига қўйишмоқчи бўлишди. Охир оқибатда отамни 2 кун ўтгач, 25 февраль куни юрак хуружидан вафот этди деб кўрсатишди. Ваҳоланки, отамнинг соғлиғи билан умуман муаммоси бўлмаган", дейди у.

Сурхондарё вилоятида содир бўлган мудҳиш жиноят ва ушбу иш бўйича гумонланиб ҳибсга олинган шахснинг қийноқлар ортидан ҳалок бўлиши нафақат суд-ҳуқуқ тизимидаги муаммоларни, балки инсон ҳуқуқларининг поймол этилаётганини ҳам очиқ кўрсатиб турибди. 

Инсон ҳуқуқлари концепциясида айрим ҳуқуқлар борки, уларни ҳеч қандай шароитда чеклаб бўлмайди. Қийноқлардан ҳоли бўлиш ҳуқуқи мутлақ ҳуқуқлар туркумига киради. Бу шуни англатадики, давлат ҳеч қандай ҳолатда инсонни қийноққа солиш ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ва ёки қадр-қимматни топталувчи муомалага дучор этишга ҳақли эмас. 

Баъзи ҳуқуқлар чекланиши мумкин, масалан, фавқулодда ҳолатда сўз эркинлиги ёки ҳаракатланиш эркинлиги вақтинчалик чекланиши мумкин. Лекин қийноққа солмаслик ҳуқуқи ҳеч қачон ва ҳеч қандай шароитда чекланиши мумкин эмас. 

Ўзбекистон Республикаси бир қатор халқаро шартномалар ва конвенцияларга қўшилган бўлиб, улар қийноқларга мутлақ равишда тақиқ қўяди. Жумладан: 

— БМТнинг Қийноқларга қарши конвенцияси (1984 йил) — Ўзбекистон ушбу конвенцияни 1995 йилда ратификация қилган ва унинг барча талабларига амал қилиши шарт. Конвенциянинг 2-моддасига кўра, ҳеч қандай шароит, ҳатто уруш ёки фавқулодда ҳолат ҳам қийноқларга асос бўла олмайди. 

— Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро пакт (1966 йил) — Ўзбекистон мазкур ҳужжатга ҳам қўшилган. Унинг 7-моддасида шундай дейилган: "Ҳеч ким қийноққа солинмаслиги ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ёхуд қадр-қимматини топталувчи жазо ёки муомалага дучор этилмаслиги керак". 

— Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси — 26-моддага кўра, ҳеч ким қийноққа солиниши, зўравонликка ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ёхуд қадр-қимматини топтаувчи муомала ёки жазога тортилиши мумкин эмас. 

— Жиноят-процессуал кодекси (235-модда) — бу модда қийноқ ва зўравонликка қарши кафолат беради, шунингдек, қийноқлар учун жиноий жавобгарликни белгилайди. 

Гарчи қийноқларнинг тақиқлангани ҳақида қатор қонунлар ва халқаро мажбуриятлар мавжуд бўлса-да, амалда бу ҳуқуқ кўп ҳолларда поймол қилинади. Қийноқлар ҳозир ҳам суриштирув ва тергов жараёнларида, айниқса, гумондорлардан “иқрорлик” олиш мақсадида қўлланилаётгани ҳақида турли хабарлар келиб тушмоқда. 

Бунга сабаблардан бири — айбдорларнинг жазосиз қолиши. Агар ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходимлари томонидан қийноқлар содир этилса, бу ҳолат кўпинча ёпиқ ҳолда қолади ёки расмийлар бунга эътибор қаратмайди. Бу эса қийноқларнинг системавий муаммо сифатида сақланиб қолишига олиб келади. 

Қийноқлар орқали олинган ҳар қандай "далил" ишончсиз ҳисобланади. Жабрланувчи шунчаки оғриқ ва қийноқлардан қутулиш учун ҳақиқатга тўғри келмайдиган айбловларни тан олиши мумкин. Бу эса ҳақиқий жиноятчилар жазодан қутулиб кетишига ва бегуноҳ инсонлар жабр тортишига олиб келади. 

Қолаверса, қийноқлар жамиятда давлат органларига бўлган ишончни йўқотади. Агар фуқаролар полиция ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларга мурожаат қилишдан қўрқса, бу жамиятда қонун устуворлигини сусайтириб, ҳуқуқбузарликларнинг кўпайишига сабаб бўлади. 

Ҳар қандай давлат қийноқларга қарши курашишга мажбур. Ўзбекистон ҳам халқаро мажбуриятларини бажариб, қийноқларга мутлақ тақиқ жорий қилиши ва бу борада аниқ чоралар кўриши керак.

мавзуга оид янгиликлар

Oʻzbekistonga yarim tonnadan ortiq "gashish" olib kirmoqchi boʻlganlar ushlandi

Ўзбекистонга ярим тоннадан ортиқ "гашиш" олиб кирмоқчи бўлганлар ушланди

Сурхондарёда супургилар дастасида яширилган 612 кг "гашиш" гиёҳвандлик воситасини олиб киришга уринганлар қўлга олинди. Бу ҳақда Божхона қўмитаси ахборот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

10.02.2025, 17:20

IIBdan chiqqan rahbar Qiziriq tumaniga hokim boʻldi

ИИБдан чиққан раҳбар Қизириқ туманига ҳоким бўлди

Сурхондарё вилояти Қизириқ тумани ҳокими Анвар Орипов ўз аризасига кўра лавозимидан озод этилиб, унинг ўрнига маълум муддат вилоят ИИБга раҳбарлик қилган Шерхон Алламуротов ҳоким этиб тайинланди. Бу ҳақда вилоят ҳокимлиги матбуот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

28.01.2025, 10:14

Surxondaryoda 18 yoshli yigit pochasini oʻldirib qoʻydi

Сурхондарёда 18 ёшли йигит почасини ўлдириб қўйди

Сурхондарё вилоятида 18 ёшли йигит поччасини пичоқлаб ўлдириб қўйди. Бу ҳақда Бу ҳақда "Millar" дастурида маълум қилинди.

Ўзбекистон

09.12.2024, 15:35

Surxondaryoda yuk mashinasi odamlarni bosib ketdi

Сурхондарёда юк машинаси одамларни босиб кетди

Жорий йилнинг 7 октябрь куни Сурхондарё вилоятида ҳайдовчи юк машинасида йўл четида турган уч кишини уриб юбориб, воқеа жойидан қочиб кетди. Оқибатда фуқароларнинг икки нафари вафот этган. Бу ҳақда вилоят ЙҲХБ ахборот хизмати маълум қилди.

Ўзбекистон

11.10.2024, 10:49

Surxondaryoda yuz bergan katta YTH oqibatida uch kishi halok boʻldi

Сурхондарёда юз берган катта ЙТҲ оқибатида уч киши ҳалок бўлди

Кеча, 17 сентябрь куни Сурхондарё вилояти Сариосиё туманида "Nexia-2" ҳамда ВАЗ-2107 русумли транспорт воситаси тўқнашиши оқибатида уч нафар йўловчи вафот этди. Бу ҳақда вилоят ИИб ЖХХ ЙҲХБ ахборот хизмати маълум қилди. 

Ўзбекистон

18.09.2024, 16:20

Surxondaryoda yuzdan ortiq "ota" qidiruvga berildi

Сурхондарёда юздан ортиқ "ота" қидирувга берилди

Сурхондарё вилоятида 450 дан ортиқ алимент тўлашдан бўйин товлаб келаётган фуқаролар қидирувга берилгани маълум бўлди. Бу ҳақда Бош прокуратура матбуот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

13.09.2024, 14:19

сўнгги янгиликлар

Tramp Erondagi vaziyat boʻyicha xabar bergan nashrlarni sudga bermoqchi

Трамп Эрондаги вазият бўйича хабар берган нашрларни судга бермоқчи

Президенти Доналъд Трамп АҚШнинг Эронга уюштирилган авиазарбалари ҳақидаги хабарларини ёзгани учун CNN ва "The New York Times"ни судга бериш бериш таҳдид қилмоқда. Бу ҳақда CNN нашри хабар қилди.

Жаҳон

27.06.2025, 14:37

Sotuvga qoʻyilgan 3 yoshli bola haqidagi xabarga Bolalar ombudsmani munosabat berdi

Сотувга қўйилган бола ҳақидаги хабарга Болалар омбудсмани муносабат берди

Ижтимоий тармоқларда OLX савдо платформасида 150 минг сўмга 3 ёшли боланинг сотувга қўйилгани  (суръати ҳам илова қилиб қўйилган) ҳақидаги хабарларга Болалар омбудсмани муносабат берди.

Ўзбекистон

27.06.2025, 10:58

Embassy Statement: The U.S. and Israel Bear Full Responsibility for All Such Conflicts

Сўз элчихонага: Бундай урушларнинг барчасига АҚШ ва Исроил айбдор

Жорий йилнинг 13 июнь куни Исроил Эронга қарши "Кўтарилаётган шер" номли ҳарбий операциясини бошлаган эди. Шундан сўнг Яқин Шарқда Исроил-Эрон уруши авж олди. Бу урушга АҚШнинг қўшилиши эса мавжуд муаммоларни янада чигаллаштирди.

Сиёсат

25.06.2025, 13:18

Prokuratura xodimi pora bilan qoʻlga tushdi

Прокуратура ходими пора билан қўлга тушди

Урганч шаҳар прокуратураси катта терговчиси мансаб мавқеидан фойдаланиб, дастлабки тергов ҳаракатлари олиб борилаётган жиноят ишини айблов хулосаси билан судга юборилмасдан, терговда тугатиб бериш эвазига 3000 АҚШ доллари талаб қилган. Бу ҳақда Давлат хавфсизлик хизмати хабар қилди.

Ўзбекистон

25.06.2025, 12:49

Shvetsiya Oʻzbekistondan ishchilarni qabul qilishini rejalashtirmoqda

Швеция Ўзбекистондан ишчиларни қабул қилишини режалаштирмоқда

Швеция Ўзбекистондан меҳнат муҳожирларини қабул қилиш имкониятини кўриб чиқмоқда. Бу ҳақда Миграция агентлиги хабар қилди.

Сиёсат

25.06.2025, 12:23

Eron yadro dasturini himoya qila oldimi?

Эрон ядро дастурини ҳимоя қила олдими?

Исроил Эрондаги бир қанча ер усти нишонларини жиддий шикастлади, АҚШ эса ер остидаги ядро иншоотларини вайрон қилганини даъво қилмоқда. Сунъий йўлдош тасвирлари ракеталар нишонга текканлигини кўрсатади, бироқ вайрон қилинган ҳудудлар ва ядро объектларини тасдиқловчи мустақил далиллар ҳозирча йўқ.

Жаҳон

25.06.2025, 11:07

Qimor oʻyinlarni reklama qilgan "Jasjan_" javobgarlikka tortildi

Қимор ўйинларни реклама қилган "Jasjan_" жавобгарликка тортилди

Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитасининг хабар қилишича, "Melbet" букмекерлик товар белгисидан фойдаланган, шунингдек, қимор ўйинларини тарғиб қилувчи видео роликни Instagram ижтимоий тармоғидаги саҳифасига жойлаган блогер ва вайнерлар жавобгарликка тортилди.

Ўзбекистон

23.06.2025, 11:35

Toshkent viloyati Kadastr xodimi pora bilan qoʻlga tushdi

Тошкент вилояти кадастр ходими пора билан қўлга тушди

Давлат кадастр палатасининг Тошкент вилояти Оққўрғон тумани филиали кадастр муҳандиси ўз хизмат мавқеидан фойдаланиб, фуқаро томонидан ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган 9 сотих ерни уй-жой қуриш учун рухсат олиб бериш эвазига 1200 АҚШ доллари талаб қилган. Бу ҳақда Давлат хавфсизлик хизмати хабар қилди.

Ўзбекистон

23.06.2025, 11:03

23 iyun kuni havo harorati qanday boʻladi?

23 июнь куни ҳаво ҳарорати қандай бўлади?

Бугун, душанба куни Ўзбекистон бўйлаб ҳаво бироз булутли бўлади, ёғингарчилик кутилмайди. Ҳарорат кундузи 28-44° даража атрофида бўлади. Бу ҳақда "Ўзгидромет" хабар қилди. 

Ўзбекистон

23.06.2025, 08:59

Erondagi 60 ga yaqin oʻzbekistonlik vataniga qaytarildi

Эрондаги 60 га яқин ўзбекистонлик ватанига қайтарилди

Яқин Шарқда рўй бераётган мураккаб вазият туфайли Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлиги (ТИВ) Эронда бўлиб турган Ўзбекистон фуқароларини Туркманистон орқали Ватанига қайтариш бўйича фаол чора тадбирларни амалга оширмоқда. Бу ҳақда "Дунё" ахборот агентлиги хабар берди.

Сиёсат

21.06.2025, 15:57

Pokiston Trampni Tinchlik boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod etib koʻrsatdi

Покистон Трампни Тинчлик бўйича Нобел мукофотига номзод этиб кўрсатди

Покистон ҳукумати АҚШ президенти Доналд Трампни 2026 йилги Тинчлик  бўйича Нобел мукофотига номзод сифатида кўрсатди. Бу ҳақда "Газта.ru" нашри хабар берди.

Жаҳон

21.06.2025, 12:20

Тошкентда мушукни автомобиль деразасидан улоқтирган эркак жавобгарликка тортилди

Тошкентда мушукни автомобиль деразасидан улоқтирган эркак жавобгарликка тортилди

Тошкентнинг Миробод туманида ҳайвонга нисбатан шафқатсизлик ҳолати қайд этилди. Пойтахт ИИББ матбуот хизмати маълум қилишича, воқеа 15 июнь куни содир бўлган.

Ўзбекистон

21.06.2025, 11:25