Keskinlashgan Isroil-Turkiya munosabatlari yoxud "yangi usmoniylik" siyosati

2024-yil soʻnggida Suriyada Bashar Asad rejimi qulagach vaziyat keskin oʻzgardi. Turkiya Suriyada Eronning oʻrnini egallashga va mamlakatda harbiy bazasini joylashtirishga harakat qilmoqda. Suriya bilan qoʻshma mudofaa shartnomasiga koʻra Palmira, Hama va T 4 aviabazasi Turkiyaga berilishi koʻzda tutilgan edi. Shuningdek, soʻnggi haftalar davomida turkiyalik mutaxassislar tomonidan ushbu harbiy bazalar koʻzdan kechirilgan edi.

Turkish and Israel

Turkiyaning bu harakatlari esa Isroilning jiddiy qarshiligiga duch kelmoqda. Isroil armiyasi Suriyaga, ayniqsa, uning janubiy viloyatlariga havo hujumlarini davom ettirmoqda. Jumladan, Turkiya koʻzdan kechirgan ikkita bazaga hujum qildi. Bu turklar uchun jiddiy signal boʻldi.

 

Bu ikki yirik mintaqaviy kuch markazlarining bevosita chegaraga ega boʻlishi mintaqada vaziyatni keskinlashtiradi. Isroil Turkiyaning Suriyaga joylashuvini oʻz xavfsizligiga tahdid hisoblamoqda. 

 

"Yangi usmoniylik"—2000-yillarda Turkiyada kuchaya boshlagan harakat boʻlib, sobiq Usmoniy imperiyasining hududlarida oʻz ta'sirini kuchaytirishga qaratilgan tendensiya sanaladi. Bu tendensiya, ayniqsa, Rajab Toyip Erdoʻgʻan davrida kuchaya boshladi.

 

Aftidan, Erdoʻgʻan Suriyada bazalarni joylashtirish orqali oʻz pozitsiyasini kuchaytirishni maqsad qilgan. Biroq, bu ambitsiyalar Isroilning faol qarshiligiga duch kelmoqda.

 

Turkiyaning mintaqaviy ambitsiyalari va Isroilning xavfsizlik siyosati mintaqada yangi qarama-qarshilikni vujudga keltirmoqda. Suriya va Livan kelajakda vujudga kelishi mumkin boʻlgan mojaro uchun platsdarm vazifasini oʻtashi mumkin.

Azizbek Olimov

Mavzuga oid yangiliklar

Нетаняху Озарбайжонга ташриф буюради. Алиев уни ҳибсга оладими?

Netanʼyaxu Ozarbayjonga tashrif buyuradi. Aliyev uni hibsga oladimi?

Isroil Bosh vaziri Binyamin Netanʼyaxu 2025 yil may oyining boshida rasmiy tashrif bilan Ozarbayjonga boradi. Boku shahrida u Ozarbayjon Prezidenti Ilhom Aliyev bilan uchrashib, ikki davlat oʻrtasidagi hamkorlikni kengaytirish va mintaqaviy xavfsizlik masalalarini muhokama qiladi. Bu tashrif AQSh va Eron oʻrtasidagi yadroviy muzokaralar qayta tiklangan, Turkiyaning Suriyadagi harbiy ishtiroki boʻyicha bahslar davom etayotgan bir paytda amalga oshmoqda. Bu haqda "Ynet" xabar qildi.

Siyosat

24.04.2025, 23:54

Foto: Anadolu

Yoʻlak urushlari yoxud Asaddan keyingi davrda Suriyadagi Turkiyaning energiya loyihalari

Asad rejimining qulashi ortidan voqealar rivojining sabablarini tushuntiradigan har xil "nazariyalar" paydo boʻldi. Versiyalardan biri buning ortida butunlay Turkiya turgani, bu esa Suriya va oʻz hududi orqali Qatardan Yevropaga gaz quvurini qurish loyihasini jonlantirayotgani haqidagi taxmindir. Shunga koʻra, Anqara Rossiya, Kaspiy dengizi havzasi, Sharqiy Oʻrtayer dengizi, Fors koʻrfazidan gaz oqimini toʻxtatib, kontinental gaz markazi sifatidagi strategik maqomini yanada mustahkamlamoqchi. Bu haqiqatmi yoki yoʻq? Aniqlik kiritish zarur.

Jahon

07.04.2025, 19:26

Pegasus, Isroil

Hukumat xakerlar orqali faollarni kuzatayotgani aytilmoqda

Oʻzbekiston muxolifat, jurnalist va inson huquqlari faollarining shaxsiy muloqotlarini kuzatishda "Pegasus"  josuslik dasturida foydalanayotganligi aytilmoqda.

Jahon

19.04.2025, 16:46

https://president.uz/oz/lists/view/7381

“Turk birlik”da darz: Shimoliy Kipr Turkiyaga Oʻzbekiston va Qozogʻistonga nisbatan chora koʻrishga chaqirdi

Joriy yilning 3-4 aprel kunlari Samarqandda oʻtkazilgan Markaziy Osiyo – Yevropa Ittifoqi sammitida davlat rahbarlari va Yevropa Ittifoqi tashkiloti rahbarlari oʻrtasida BMT Xavfsizlik Kengashining qarorlariga sodiqligini bildiruvchi qarorni imzolagan.  Shundan soʻng faqatgina Turkiya tomonidan tan olingan Shimoliy Kipr Turk  Respublikasi (TRSK)Transport vaziri Oʻzbekiston, Qozogʻiston va Turkmanistonga Turkiyani chora koʻrishga chaqirdi. Chunki BMT doirasida TRSK mustaqil davlat sifatida tan olinmagan. Bu haqda Ozarbayjonning “Haqqin.az” nashri tahliliy material eʼlon qildi.

Siyosat

16.04.2025, 17:24

Turkiya, Yevropa kengashi Kongressi

Yevropa Kengashi Turkiyaga maʼlumotlarni oʻrganish uchun guruh yuboradi

Erdogʻan oʻzining asosiy muxolifat yetakchisi Akrom Imomoʻgʻlining hibsga olinganidan keyin Yevropa Kengashi Kongressida shoshilinch yigʻilish boʻlib oʻtdi. Bu haqda “Euronews” xabar qildi.

Siyosat

02.04.2025, 16:44

#Uzbekistan, #reyting,

Dunyoga yangi adolatli tizim kerak

Turkiyaning Oʻzbekistondagi favqulodda va muxtor elchisi Ufuk Ulutash Birlashgan Millatlar Tashkiloti adolat va tinchlik oʻrnatish maqsadida tuzilgan xalqaro tizim eskirayotganini hamda BMTda oʻrnatilgan qoidalar ikkiyuzlamachilik asosida qoʻllanilayotganini aytdi. Bu haqda PARADIGMA.UZ muxbiri xabar qildi.

Jahon

01.04.2025, 17:45

So‘nggi yangiliklar

AQSh Suriya prezidentini terrorchilar roʻyxatidan chiqardi

Suriya muvaqqat prezidenti lavozimini egallab turgan Ahmad ash-Sharʼa Vashingtonning terrorchilar roʻyxatidan chiqarildi. Shuningdek, mamlakat ichki ishlar vaziri Anas Hasan Hattob ham mazkur roʻyxatdan chiqarilgani haqida 7 noyabr kuni AQSh Davlat departamentining rasmiy saytida maʼlum qilindi. Biroq Vashingtonning bu qadami sanksiyalarni toʻliq bekor qilish emas, balki «shartli yumshatish» hisoblanadi. 

Jahon

08.11.2025, 10:02

AQSh Oʻzbekiston uchun Jekson-Venik tuzatishini bekor qiladi

Senator Jeyms Rish AQSh Kongressida Markaziy Osiyo davlatlari, jumladan Oʻzbekiston uchun Jekson-Venik tuzatishini bekor qilish boʻyicha qonun loyihasini taqdim etdi. Senatorning fikricha, Markaziy Osiyo davlatlari «oʻta murakkab geosiyosiy qurshovda» qolgan.

Oʻzbekiston

07.11.2025, 15:06

Qozogʻiston "Ibrohim kelishuvlari"ga qoʻshilmoqchi

Oq uyda boʻlib oʻtgan uchrashuvda Qozogʻiston prezidenti Qasim-Jomart Toqayev Isroil Bosh vaziri Binyamin Netanyaxu bilan telefon orqali muloqot qildi. Suhbatning asosiy mavzusi Qozogʻistonning «Ibrohim kelishuvlari»ga qoʻshilish niyati boʻldi. Toqayevning taʼkidlashicha, ushbu qaror mamlakatning xalqaro tinchlik va muloqotni rivojlantirish, BMT Nizomi asosida xalqaro huquqni qoʻllab-quvvatlashga boʻlgan intilishini koʻrsatadi.

Siyosat

07.11.2025, 11:25

Oʻzbekiston AQShga 100 milliard dollardan ortiq investitsiya kiritadi — Tramp

AQSh prezidenti ijtimoiy tarmoqlardagi chiqishida Oʻzbekiston kelgusi oʻn yil ichida AQSh iqtisodiyotiga 100 milliard dollardan ortiq investitsiya kiritishini maʼlum qildi. Maʼlumot uchun, joriy yil boshida “Uzbekistan Airways” kompaniyasi 8 milliard dollarlik Boeing 787 Dreamliner samolyotlarini xarid qilish boʻyicha shartnoma imzolagan.

Iqtisodiyot

07.11.2025, 11:03

«Toshturma» hududida nima qurilmoqda?

Toshkent shahridagi sobiq 1-sonli tergov hibsxonasi («Toshturma») joylashgan hudud taqdiri boʻyicha Senat hokimlikka soʻrov yuborgan. Hokimlik javobiga koʻra, Yunusobod tumani Namangan koʻchasidagi 2,9 gektarlik yer maydoni 2018 yilda xiyobon qurish uchun hokimlik balansiga oʻtkazilgan. Ammo 2020 yilda bu yer “Ogneupor” MChJga kompensatsiya sifatida berilgan. Maʼlumot uchun, 1891 yilda qurilgan «Toshturma» binosi 2020 yillarda faoliyatni toʻxtatgan. 

Oʻzbekiston

07.11.2025, 09:11

Oʻzbekiston va AQSh yetakchilari uchrashdi

Oʻzbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev 6 noyabr kuni Vashington shahriga amaliy tashrifi doirasida Oq uyda AQSh prezidenti Donald Tramp bilan uchrashuv oʻtkazdi. Tramp Oʻzbekiston yetakchisining AQSh hukumati vakillari, yirik kompaniyalari va moliyaviy institutlari rahbarlari bilan samarali uchrashuv va muzokaralar oʻtkazganini olqishladi.

Oʻzbekiston

07.11.2025, 08:44

Ukrainada elita jangchilari taqdirlash marosimida halok boʻldi

Rossiya 1 noyabr kuni Ukrainada elita harbiylarini taqdirlash marosimi paytida raketa uchirgan. Natijada bir necha ukrainalik askar halok boʻlgan va yaralangan.  Bundan tashqari, toʻrt nafar tinch aholi, jumladan 11 va 14 yoshli bolalar ham vafot etgan, yana olti kishi yaralangan. Bu haqda The Telegraph nashri xabar berdi.

Jahon

06.11.2025, 15:28

AQSh hukumati 36 kundan beri ishlamayapti

Kongress yangi byudjet loyihasi boʻyicha kelishuvga erisha olmagani sababli federal hukumat faoliyati qisman toʻxtatilgan. Natijada minglab davlat xodimlari maoshsiz ishlamoqda, millionlab amerikaliklar esa ijtimoiy xizmatlardan foydalana olmayapti.

Jahon

06.11.2025, 14:38

Aviahalokatlar soni keskin oshmoqda: dunyo aviatsiyasi xavf ostidami?

2025 yil boshidan beri dunyo boʻylab aviahalokatlar natijasida 400 dan ortiq kishi halok boʻldi. Jacdec hisoblariga koʻra, 2014–2024 yillar oraligʻida dunyo boʻylab aviahalokatlarda har yili oʻrtacha 284 kishi halok boʻlgan.  Eng fojeali yillar sifatida 2015 va 2018 yillar qayd etilgan — oʻshanda qurbonlar soni 500 nafardan oshgan.

Jahon

06.11.2025, 12:36

Tolibon Oʻzbeksiton chegarasida nima qurmoqda?

Afgʻoniston —  dunyoda eng ogʻir tarixiy iztiroblarni boshdan kechirib, shunga qaramay kelajakka intilayotgan davlat. 40 yillik urushlar, sanksiyalar va yakkalashuvdan keyin mamlakat hozir Markaziy Osiyodagi eng katta suv kanali — Qoʻshtepa, yangi megapolis — Kabul New City va bir necha yirik gidroenergetika loyihalarini amalga oshirmoqda.

Jahon

06.11.2025, 12:11

Peterburgda oʻzbek migrantlar endi kurerlik qilolmaydi

3 noyabrdan boshlab Sankt-Peterburgda xorijiy fuqarolarning kurerlik sohasida ishlashiga cheklov qoʻyildi. Qaror asosan patent bilan ishlayotgan Ozarboyjon, Oʻzbekiston, Tojikiston, Moldova va Ukraina fuqarolariga tegishli. Biroq, bu qarorning iqtisodiy natijalari — logistika tizimidagi izdan chiqishlar va yetkazib berish xizmatlarining sekinlashishi — yaqin oylarda oʻzini sezdirishi mumkin.

Siyosat

06.11.2025, 11:32

Qozogʻistonda koʻpxotinlilik qonuniylashtirilishi mumkin

Qozogʻiston parlamenti deputati Abzal Kuspan mamlakatda «tokal» — ikkinchi yoki «kichik xotin» institutini qonuniylashtirish masalasini jamoatchilik muhokamasiga qoʻyishni taklif etdi. «Men qarshi boʻlay, siz qarshi boʻling yoki qonun taqiqlasin — baribir odamlar bu ishni davom ettiraveradi», - degan u jurnalist bilan suhbatda.

Jahon

06.11.2025, 10:26