Gubernator Nyusom Tramp, Pentagon va Mudofaa Vaziri Hegsetni sudga berdi: AQSh demokratiya sinovida

2025 yil iyun AQSh ichki siyosatidagi eng keskin qarama-qarshiliklardan biri yuz berdi. Donalʼd Trampning Los-Anjelesdagi norozilik namoyishlariga federal harbiy kuchlar yuborish qarori Kaliforniya gubernatori Gavin Nyusom tomonidan "konstitutsiyaviy chegaralarning buzilishi" sifatida qabul qilindi. Tramp, Pentagon va mudofaa vaziri Pit Hegsetga nisbatan daʼvo arizasi Kaliforniya sudi orqali rasmiylashtirildi.

Jahon

11.06.2025, 14:22

Ulashish:

Gubernator Nyusom Tramp, Pentagon va Mudofaa Vaziri Hegsetni sudga berdi: AQSh demokratiya sinovida

Foto: Fox News

Bu harakatlar ortida esa nafaqat shaxsiy ambitsiyalar, balki demokratik tizim va davlat hokimiyatlarining konstitutsiyaviy vakolatlari yuzasidan asosli xavotirlar yotadi.

 

Noroziliklarning ildizi: immigratsiya va tartibsizliklar

 

Donald Trampning prezidentlikka qaytish kampaniyasidagi asosiy shiorlardan biri yana "chegarani yopish" va “immigratsiyaga nisbatan nol toqat” siyosatini tiklash edi. 2025 yil iyun oyida, Immigratsiya va bojxona politsiyasi federal agentlarining Kaliforniyada noqonuniy muhojirlarni ommaviy ushlash amaliyoti jamoatchilik noroziligini qoʻzgʻadi. Los-Anjeles, San-Fransisko, Oklend va boshqa shaharlarda minglab odamlar koʻchalarga chiqdi.

Politsiya namoyishchilarga nisbatan koʻzni yoshlantiruvchi gaz, rezina oʻqlar va hibsga olishlar, ijtimoiy tarmoqlarda ommaviy norozilik toʻlqinini boshladi. Baʼzi joylarda vandalizm va talonchilik holatlari qayd etildi. Ammo, koʻpchilik namoyishlar tinch oʻtdi. Mahalliy rasmiylar, jumladan mer Karen Bass, federal aralashuvni keraksiz va haddan tashqari deb atadi.

 

Trampning qarori: harbiy kuchlar va siyosiy signal

Donald Tramp, oʻzining sobiq prezidentlik uslubiga sodiq holda, muammoni siyosiy maydonga koʻchirdi. U namoyish sodir boʻlayotgan Los-Anjelesga 2 000 nafar milliy gvardiya askari va 700 nafar dengiz piyodasini yuborishni buyurdi. Oq uy bu harakatni "konstitutsiyaviy tartibni saqlash" sifatida baholadi. Ammo ekspertlar, bu harakatning asosiy maqsadi Trampning kuchli lider obrazini yaratish va saylovchilar koʻzida "qatʼiy rahbar" sifatida koʻrinish ekanini aytishdi.

 

Posse Comitatus qonuni (1878) AQSh armiyasining ichki ishlarga aralashuvini cheklaydi. Bu qonunga koʻra, federal armiya ichki fuqarolik noroziliklarini bostirish uchun faqatgina gubernator yoki Kongress roziligi bilan jalb qilinishi mumkin. Tramp esa bunday rozilikni olmaganligi aytilmoqda.

 

Nyusomning javobi: qonun, prinsip va sud

 

Kaliforniya gubernatori Gevin Nyusom bu harakatni "konstitutsiyaviy toʻntarishga urinish" deb atadi va uni nafaqat siyosiy, balki huquqiy maydonga olib chiqdi. 2025 yil 9 iyun kuni u federal sudga daʼvo arizasi kiritdi.

 

Uning aytishicha,  Tramp tomonidan yuborilgan harbiy kuchlar Posse Comitatus qonunini buzgan. Pentagon va Mudofaa vaziri Pit Hegset gubernator roziligisiz askarlarni joylashtirib, Kaliforniya suverenitetiga tajovuz qilgan.

 

Tramp bu harakatlarni saylov kampaniyasi doirasida populistik maqsadlar uchun bajargan.

 

Kaliforniya bosh prokurori Rob Bonta ham bu daʼvoni qoʻllab-quvvatlab, "biz federal hukumatdan himoyalanayotgan shtatmiz" deya bayonot berdi.

 

Pentagon va Hegsetga nisbatan ayblovlar

Nyusom daʼvosida Pete Hegset, Trampga yaqin boʻlgan sobiq telejurnalist va 2025 yilda tayinlangan mudofaa vaziri sifatida, huquqiy majburiyatlarni buzganlikda ayblanmoqda. U oʻz imzosi bilan Los-Anjelesga harbiylarni yuborish buyrugʻini tasdiqlagan. Pentagon esa bu harakatni "favqulodda holatga javob" deb izohladi, biroq AQSh sud amaliyoti va konstitutsiyasi bu turdagi aralashuvni juda cheklangan hollardagina koʻzda tutadi.

Ayni vaqtda politsiyaning namoyishchilarga qilayotgan javobida nafaqat fuqarolar balki jurnalistlar ham vaziyatdan aziyat chekmoqda. Politsiyaga press kartalarini koʻrsatganiga qaramay, muxbirlarga koʻchani tark etish buyurildi. Mahalliy hokim va politsiya boshligʻi ommaviy axborot vositalariga komendantlik soati hududida ishlashga ruxsat berganini aytganimizda esa, bir ofitser "Kim boʻlishingizdan qatʼi nazar, sizni hibsga olishimiz mumkin", deb javob berdi.

Mavzuga oid yangiliklar

AQSh bayrogʻini yoqqanlar jazoga tortilishi mumkin

AQSh bayrogʻini yoqqanlar jazoga tortilishi mumkin

AQSh prezidenti Donalʼd Tramp Amerika Qoʻshma Shtatlari bayrogʻini yoqish jinoyat deb tan olishni taklif qildi. Shuningdek, mamlakat bayrogʻini yoqqan shaxslarni bir yilgacha ozodlikdan mahrum qilish jazosini qoʻllanish kerakligini aytmoqda. U bu haqda Shimoliy Karolinadagi Fort-Bragg harbiy bazasida chiqish qilganida aytdi.

Jahon

11.06.2025, 16:20

Tramp Putin va  Zelenskiyni qattiq tanqid qildi. U Putinni mutlaqo aqldan ozgan deb atadi

Tramp Putin va  Zelenskiyni qattiq tanqid qildi. U Putinni mutlaqo aqldan ozgan deb atadi

AQSh prezidenti Donalʼd Tramp Rossiya yetakchisi Vladimir Putindan norozi ekanini aytdi, bu bayonot Rossiyaning uchuvchisiz uchoqlarining Ukraina shaharlariga ommaviy hujumlari fonida yangradi. 

Jahon

26.05.2025, 14:00

Tramp "uchuvchi saroy"ni qabul qildi

Tramp "uchuvchi saroy"ni qabul qildi

Kecha, 21 may kuni AQSh mudofaa vaziri Pit Hegset rasmiy ravishda Qatar tomonidan AQSh prezidenti Donalʼd Trampga sovgʻa qilingan qiymati 400 million dollar boʻlgan Boeing 747 samolyotini qabul qildi.

Jahon

22.05.2025, 15:04

AQSh Suriyaga qarshi barcha sanksiyalarni bekor qildi

AQSh Suriyaga qarshi barcha sanksiyalarni bekor qildi

AQSh prezidenti Donalʼd Tramp AQShning Suriyaga qarshi iqtisodiy sanksiyalarini bekor qilish toʻgʻrisidagi farmonni imzoladi. Unga koʻra, bu 'barqaror rivojlanish va tinchlik sari qadam".

Siyosat

01.07.2025, 11:39

Isroil Gʻazoda oziq-ovqat kutayotgan falastinliklar hamda tinch aholini oʻldirdi

Isroil Gʻazoda oziq-ovqat kutayotgan falastinliklar hamda tinch aholini oʻldirdi

Kecha, 29 iyun, yakshanba kuni tongda Isroil armiyasi tomonidan Gʻazo boʻylab amalga oshirilgan hujumlarda kamida 72 nafar falastinlik halok boʻldi. Ulardan 47 nafari Gʻazo shahri va anklavning shimoliy hududlarida oʻldirilgan. Qurbonlar orasida yordam olish uchun navbatda turgan oddiy tinch aholi vakillari ham bor. Bu haqda "Al Jazeera" telekanali xabar qildi.

Jahon

30.06.2025, 14:29

Tramp Erondagi vaziyat boʻyicha xabar bergan nashrlarni sudga bermoqchi

Tramp Erondagi vaziyat boʻyicha xabar bergan nashrlarni sudga bermoqchi

Prezidenti Donalʼd Tramp AQShning Eronga uyushtirilgan aviazarbalari haqidagi xabarlarini yozgani uchun CNN va "The New York Times"ni sudga berish berish tahdid qilmoqda. Bu haqda CNN nashri xabar qildi.

Jahon

27.06.2025, 14:37

So‘nggi yangiliklar

Sirdaryoda yuz bergan YTH natijasida bir kishi vafot etdi

Boshqaruvni yoʻqotgan “Lacetti”ning yoʻlni ikkiga ajratib turuvchi temir toʻsiqqa urilishi va shu yoʻnalishda kelayotgan avtobus bilan toʻqnashishi bir kishining oʻlimiga sabab boʻldi.

Oʻzbekiston

03.07.2025, 19:34

Shavkat Mirziyoyev Fuzuliy shahriga bordi

Shoir va mutafakkir Muhammad Fuzuliy nomi bilan ataladigan bu shahar azaldan Qorabogʻning "janubiy darvozasi" hisoblanadi.

Oʻzbekiston

03.07.2025, 18:41

Gʻazoda Isroil hujumlari oqibatida bir sutkada 63 nafar falastinlik halok boʻldi

Isroil armiyasining bugun Gʻazo sektoridagi turli hududlarga amalga oshirgan havo va artilleriya zarbalari natijasida kamida 63 nafar falastinlik halok boʻldi. Ularning 31 nafari insonparvarlik yordamini kutayotgan kishilar edi.

Jahon

03.07.2025, 17:43

Bankdan 90 ming dollarni talon-toroj qilganlar qoʻlga olindi – poytaxt IIBB

Bir necha shaxslar bank kartasida mavjud 90 ming AQSh dollarini naqdlashtirish maqsadida POS-terminalga yolgʻon axborot kiritish yoʻli bilan 90 ming AQSh dollarini olib ketgan.

Oʻzbekiston

03.07.2025, 16:34

Ozarbayjonda barcha rus maktablarini yopish haqidagi xabar rad etildi

Rus tilida taʼlim beradigan maktablar yopilishi mumkinligi haqidaga maʼlumot bir maktabdagi manba tomonidan tasdiqlagandi. 

Jahon

03.07.2025, 15:33

Bir oyda 135,6 milliard soʻmlik energiya resurslaridan noqonuniy foydalanilgan

Energiya resurslaridan noqonuniy foydalanilgan 234 ta holat aniqlandi, huquqbuzarliklar boʻyicha 471 ta maʼmuriy ish rasmiylashtirildi. 

Oʻzbekiston

03.07.2025, 15:24

Yevropada anomal issiq sabab toʻrt kishi vafot etdi

Havo haroratining keskin isib ketishi oqibatida Fransiya va Ispaniyada ikkitadan odam vafot etdi.

Jahon

03.07.2025, 14:21

Chevrolet Tracker’ning yangilangan modeli namoyish qilindi

Chevrolet oʻzining ommabop krossoveri Tracker’ning restayling qilingan versiyasini rasman namoyish qildi. Yangi model ikki qavatli old yorugʻlik uskunalari va sezilarli darajada yangilangan salon bilan ajralib turadi.

Jahon

03.07.2025, 12:41

Oʻzbekistonda xususiy OTM ochish uchun qoʻshimcha shartlari belgilandi

Hukumatning tegishli qaroriga koʻra, oliy taʼlim muassasi ochmoqchi boʻlgan talabgor dastlabki ustav fondini 2 mln AQSh dollari ekvivalentidan kam boʻlmagan miqdorda shakllantirishi zarur.

Oʻzbekiston

03.07.2025, 11:45

Eldor Shomurodov faoliyatini Turkiyada davom ettirishga yaqin turibdi

Oʻzbekiston MTJ sardoriga 8 million yevro  evaziga “Istanbul Bashakshehir” klubiga oʻtishi kutilmoqda.

Sport

03.07.2025, 10:20

Bugun havo harorati 46 gradusgacha koʻtariladi

Bugun kunduzi Oʻzbekiston boʻyicha yogʻingarchilik kutilmaydi. Harorat 38-43°, shimolda, janubda va choʻl hududlarda baʼzi joylarda 44-46° gacha boʻladi.

Oʻzbekiston

03.07.2025, 10:00

“National Geographic Traveler” jurnalida Oʻzbekiston haqida maqolalar eʼlon qilindi

Oʻzbekistonning turizm salohiyatini xalqaro miqyosda keng targʻib qilish maqsadida dunyoga mashhur sayyohlik nashri — “National Geographic Traveler” jurnali sahifalarida Oʻzbekiston haqida bir qator maqolalar chop etildi.

Madaniy

03.07.2025, 09:17