2022-йилда болалар ўлими глобал минимум даражага тушди - БМТ

2022-йилда дунё бўйлаб 5 ёшгача вафот этган болалар сони тарихий энг паст даражага – 4,9 миллионга тушди. Бу ҳақда чоршанба куни БМТнинг болалар ўлимини баҳолаш бўйича идоралараро гуруҳи сўнгги маълумотларга таянган ҳолда маълум қилди.

Гуруҳ ҳисоботида 2000-йилдан буён 5 ёшгача бўлган болалар ўлимининг глобал даражаси 51 фоизга камайди, бир қанча паст ва ўрта даромадли мамлакатларда тезроқ пасайганлиги аниқланган. Эришилган муваффақиятлар қисман бирламчи тиббий-санитария ёрдамига, жумладан, болалар саломатлиги ва фаровонлигига етарли ресурслар ажратилиши билан боғлиқ.

Бироқ, тадқиқот шуни кўрсатадики, эришилган яхши натижага қарамай, болалар ва ёшлар ўртасидаги барча олдини олиш мумкин бўлган ўлимларни тугатиш учун ҳали кўп ишлар қилиниши керак. Беш ёшга тўлмасдан вафот этган миллионлаб болалардан ташқари, 5 ёшдан 24 ёшгача бўлган яна 2,1 миллион бола ва ёшларнинг турли сабабларга кўра ҳалок бўлган. Ушбу ўлимларнинг аксарияти Саҳрои Кабир, жанубий Африка ва Жанубий Осиёда содир бўлади.

Ҳисоботда қайд этилишича, ўлимлар, биринчи навбатда, эрта туғилиш, туғилиш асоратлари, пневмония, диарея ва безгак каби олдини олиш мумкин бўлган сабаблар ва даволаш мумкин бўлган касалликлар туфайли содир бўлган.

Агар сифатли бирламчи тиббий ёрдамдан (шу жумладан, эмлаш каби асосий арзон тадбирлар), малакали туғруқхона хизмати, эрта ва давомли эмизишни қўллаб-қувватлашдан, шунингдек, чақалоқ касалликларини ташхислаш ва даволашдан кенг фойдаланиш имконияти мавжуд бўлса, кўплаб ёшлат ҳаётини сақлаб қолиш мумкин бўларди.

“Ҳар бир аёл ва бола учун фавқулодда вазиятларда ва чекка ҳудудларда сифатли тиббий хизматлардан фойдаланиш имкониятини яхшилаш жуда муҳим”, деди Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти Бош директори Тедрос Адҳаном Гебреесус.

Жаҳон

14.03.2024, 09:59

Улашиш:

мавзуга оид янгиликлар

Трампнинг Ғазо бўйича режаси БМТ томонидан маъқулланди

17 ноябр куни БМТ Хавфсизлик Кенгаши АҚШ президенти Доналд Трамп томонидан илгари сурилган Ғазо бўйича 20 банддан иборат режанинг резолюциясини маъқуллади. Резолюцияни 13 давлат, жумладан Буюк Британия, Франция ва Сомали қўллаб-қувватлаган, қарши овоз бўлмаган, Россия ва Хитой эса бетараф қолган.

Жаҳон

19.11.2025, 09:52

Ғазо дунёдаги энг кўп ногирон болалар яшайдиган ҳудудга айланди

Ғазо сектори дунёдаги энг кўп ногирон болалар яшайдиган ҳудудга айланди. 2023 йил октябрда бошланган Исроилнинг икки йиллик ҳужумлари даврида Ғазода 5 мингдан ортиқ инсоннинг қўли ёки оёғи ампутация қилинди. 2025 йил сентябрь ойига келиб, Ғазода 170 690 дан ортиқ одам жароҳатланган. Уларнинг камида тўртдан бири узоқ муддатли реабилитацияга муҳтож. 

Жаҳон

11.11.2025, 11:38

Журналистларнинг ўлими очилмай қолмоқда — БМТ бош котиби

Бутун дунё бўйлаб журналистлар ўлимининг қарийб 85 фоизи ҳали ҳам очилмай қолмоқда. «Чегарасиз мухбирлар» ташкилоти маълумотларига кўра, 2023–2025 йиллар оралиғида камида 1163 журналист ҳибсга олинган, шулардан 568 нафари 48 мамлакатда ҳануз қамоқда қолмоқда. Ҳибсга олиш ҳолатларининг ярмидан кўпи Беларус, Хитой, Исроил, Мьянма ва Россия Федерациясига тўғри келган.

Жаҳон

08.11.2025, 11:58

АҚШ БМТ Хавфсизлик кенгашини Сурияга нисбатан санкцияларни юмшатишга чақирди

АҚШнинг БМТдаги доимий вакили Майк Уолтц БМТ Хавфсизлик кенгашини Сурияга қарши жорий этилган санкцияларни юмшатиш бўйича ҳаракатларни қўллаб-қувватлашга чақирди.

Жаҳон

23.10.2025, 16:27

БМТ: Дунё бўйлаб 122 миллион киши уруш ва зўравонлик сабабли уйини тарк этган

БМТнинг қочқинлар ишлари бўйича Олий комиссари Филиппо Грандининг маълум қилишича, 2015 йилдан буён дунёда урушлар ва зўравонлик туфайли ўз уйини ташлаб кетишга мажбур бўлганлар сони деярли икки баравар ошиб, 122 миллион нафарга етган.

Жаҳон

07.10.2025, 17:43

Яқин йилларда Оролбўйи минтақасининг 80 фоизида яшил қопламалар ҳосил қилинади

Президент Шавкат Мирзиёев БМТ Бош ассамблеяси 80-сессиясида Оролбўйи экотизимини қайта тиклаш бўйича ишлар изчил давом этаётганини таъкидлади. 

Ўзбекистон

30.09.2025, 13:15

сўнгги янгиликлар

Айрим ҳудудларда электр вақтинча ўчиши мумкин

Сирдарёдаги 1500 МВт қувватли ИЭСдаги носозлик туфайли айрим ҳудудларда электр вақтинча ўчиши мумкин. Маълумотга кўра, ACWA Power томонидан фойдаланишга топширилган станциянинг 2-сонли газ турбинасида ротор муаммоси аниқланган. Япониянинг Mitsubishi компанияси тайёрлаган янги ротор 8 декабр куни махсус рейс билан Тошкентга етказилган.

Ўзбекистон

10.12.2025, 11:10

Ўзбекистон ва Ал-Азҳар ўртасида янги илмий ҳамкорлик лойиҳалари йўлга қўйилади

Мисрнинг нуфузли илмий-диний маркази — “Ал-Азҳар” ва Ўзбекистон ўртасида илмий-таълимий ҳамкорлик янги босқичга кўтарилади. Қоҳирада бўлиб ўтган учрашувда Миср бош имоми, “Ал-Азҳар” мажмуаси раҳбари шайх Аҳмад ат-Тоййиб Ўзбекистон делегацияси — Президент администрацияси раҳбари Саида Мирзиёева бошчилигидаги вакиллар билан музокара олиб борди.

Ўзбекистон

10.12.2025, 10:14

«Ўзсувтаъминот»нинг сохта ходимлари аниқланди

Тошкентда икки нафар номаълум шахс уйма-уй юриб, ўзларини «Ўзсувтаъминот» ходимлари деб таништириб, хонадонларга киришга урингани аниқланди. Улар уй эгаларидан яшовчилар сони ҳақида сўраб, ўзларини «лабораториядан келганмиз» деб айтган. Айрим ҳолатларда эса уларнинг хонадонга кириш уринишлари аҳоли билан тортишувга ҳам сабаб бўлган.

Ўзбекистон

10.12.2025, 10:08

Дунёдаги энг қаттиқ режимли 10 та қамоқхона

Жиноят содир этган шахсларни жамиятдан ажратиш ва давлат барқарорлигини сақлаш мақсадида турли даражадаги қамоқхоналар фаолият юритади. Бироқ дунёда шундай муассасалар ҳам борки, улар оддий жазони ижро этиш жойи эмас, балки қаттиқ режим, тотал назорат ва психологик босимнинг энг юқори нуқтасига айланган ташкилотлардир.

Жаҳон

09.12.2025, 19:00

Reuters: Google ва Apple Марказий Осиё мамлакатларини хакерлик ҳужумлари ҳақида огоҳлантирди

Google Марказий Осиё давлатларини киберҳужумлар хавфи айниқса юқори бўлган ҳудудлар рўйхатига киритган. Жумладан, компания хабарида Қозоғистонда Intellexa компаниясига тегишли шпионлик дастурларидан фойдаланиш ҳолатлари аллақачон қайд этилгани таъкидланган.

Ўзбекистон

09.12.2025, 16:03

Ўзбекистонда 70 га яқин онлайн қимор платформалари блокланди

Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитаси Ўзбекистонда букмекeрлик хизматларини тарғиб қилувчи 70 га яқин сайт блокланганини маълум қилди.

Ўзбекистон

09.12.2025, 14:48

Марказий Банк пластик картадан ноқонуний пул ечиб олиниши юзасидан муносабат билдирди

Қайд этилишича, фуқароларнинг Humans иловаси орқали маблағлари ечиб олингани ҳақидаги илк мурожаатлар Марказий банкка 8 декабрь куни соат 08:30 атрофида келиб тушган. Шундан сўнг Марказий банк ўз ваколатлари доирасида Octagram АЖ (Paylov — савдо белгиси) билан боғланиб, хавфсизлик талабларига риоя этилишини таъминлаш ва эҳтимолий заифликларни бартараф этиш мақсадида P2P амалиётларини вақтинча тўхтатиш бўйича кўрсатма берган.

Ўзбекистон

09.12.2025, 14:40

Нега пластик карталардан пул ечиб олинмоқда?

Сўнгги кунларда фуқаролардан пластик карталаридан уларнинг хабари ва розилигисиз пул маблағлари ечиб олинаётгани ҳақида кўплаб мурожаатлар келиб тушмоқда. Эътиборли жиҳати шундаки, жабрланувчилар ҳеч қандай шубҳали файлларни юкламаган, SMS-кодларни киритмаган ва шахсий маълумотларини ҳеч кимга тақдим этмаган.

Ўзбекистон

09.12.2025, 11:39

Япония шимолида 7,5 магнитудали зилзила содир бўлди, 30 дан ортиқ киши жабрланди

8 декабрь кечаси Япониянинг Аомори префектураси шарқида, Тинч океани ҳудудида 7,5 магнитудали кучли зилзила содир бўлди. Оқибатда 30 дан ортиқ киши жароҳат олди. Бу ҳақда мамлакат бош вазири Санаэ Такаити маълум қилди.

Жаҳон

09.12.2025, 10:22

Ҳаётингизда Конституциянинг роли қандай?

Ўзбекистон Конституциясининг 33 йиллиги муносабати билан ижодий гуруҳимиз кўчада юртдошлар ўртасида кичик сўровнома ўтказди. Сўровнома давомида фуқароларнинг Конституция ҳақидаги билими, унга бўлган муносабати ва шахсий фикрлари ўрганилди. 

Ўзбекистон

09.12.2025, 10:14

Тошкентда йўл ҳаракатини бошқариш бўйича янги марказ иш бошлайди

Тошкент шаҳрида йўл ҳаракатини бошқариш ва тирбандликларни камайтириш мақсадида янги Йўл ҳаракатини ташкил этиш маркази ташкил этилади. Шунингдек, пойтахт инфратузилмасини ривожлантириш доирасида Хитой банкдан 271 млн доллар кредит жалб қилиниб, 2030 йилгача 150 минг ўринли тўхташ жойлари барпо этилиб, Тошкент метрополитени узунлиги 103 километргача етказилади ҳамда пиёдалар ва велосипед йўлаклари кенгайтирилади.

Ўзбекистон

09.12.2025, 09:01

Конституция куни муносабати билан жазо муддатини ўтаётган 615 нафар маҳкум афв этилди

Президент Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон Конституцияси қабул қилинганининг 33 йиллиги муносабати билан “Жазо муддатини ўтаётган, қилмишидан чин дилдан пушаймон бўлган ва тузалиш йўлига қатъий ўтган бир гуруҳ шахсларни афв этиш тўғрисида”ги фармонни имзолади.

Ўзбекистон

08.12.2025, 11:58