2022-йилда болалар ўлими глобал минимум даражага тушди - БМТ

2022-йилда дунё бўйлаб 5 ёшгача вафот этган болалар сони тарихий энг паст даражага – 4,9 миллионга тушди. Бу ҳақда чоршанба куни БМТнинг болалар ўлимини баҳолаш бўйича идоралараро гуруҳи сўнгги маълумотларга таянган ҳолда маълум қилди.

Гуруҳ ҳисоботида 2000-йилдан буён 5 ёшгача бўлган болалар ўлимининг глобал даражаси 51 фоизга камайди, бир қанча паст ва ўрта даромадли мамлакатларда тезроқ пасайганлиги аниқланган. Эришилган муваффақиятлар қисман бирламчи тиббий-санитария ёрдамига, жумладан, болалар саломатлиги ва фаровонлигига етарли ресурслар ажратилиши билан боғлиқ.

Бироқ, тадқиқот шуни кўрсатадики, эришилган яхши натижага қарамай, болалар ва ёшлар ўртасидаги барча олдини олиш мумкин бўлган ўлимларни тугатиш учун ҳали кўп ишлар қилиниши керак. Беш ёшга тўлмасдан вафот этган миллионлаб болалардан ташқари, 5 ёшдан 24 ёшгача бўлган яна 2,1 миллион бола ва ёшларнинг турли сабабларга кўра ҳалок бўлган. Ушбу ўлимларнинг аксарияти Саҳрои Кабир, жанубий Африка ва Жанубий Осиёда содир бўлади.

Ҳисоботда қайд этилишича, ўлимлар, биринчи навбатда, эрта туғилиш, туғилиш асоратлари, пневмония, диарея ва безгак каби олдини олиш мумкин бўлган сабаблар ва даволаш мумкин бўлган касалликлар туфайли содир бўлган.

Агар сифатли бирламчи тиббий ёрдамдан (шу жумладан, эмлаш каби асосий арзон тадбирлар), малакали туғруқхона хизмати, эрта ва давомли эмизишни қўллаб-қувватлашдан, шунингдек, чақалоқ касалликларини ташхислаш ва даволашдан кенг фойдаланиш имконияти мавжуд бўлса, кўплаб ёшлат ҳаётини сақлаб қолиш мумкин бўларди.

“Ҳар бир аёл ва бола учун фавқулодда вазиятларда ва чекка ҳудудларда сифатли тиббий хизматлардан фойдаланиш имкониятини яхшилаш жуда муҳим”, деди Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти Бош директори Тедрос Адҳаном Гебреесус.

Жаҳон

14.03.2024, 09:59

Улашиш:

мавзуга оид янгиликлар

Трампнинг Ғазо бўйича режаси БМТ томонидан маъқулланди

17 ноябр куни БМТ Хавфсизлик Кенгаши АҚШ президенти Доналд Трамп томонидан илгари сурилган Ғазо бўйича 20 банддан иборат режанинг резолюциясини маъқуллади. Резолюцияни 13 давлат, жумладан Буюк Британия, Франция ва Сомали қўллаб-қувватлаган, қарши овоз бўлмаган, Россия ва Хитой эса бетараф қолган.

Жаҳон

19.11.2025, 09:52

Ғазо дунёдаги энг кўп ногирон болалар яшайдиган ҳудудга айланди

Ғазо сектори дунёдаги энг кўп ногирон болалар яшайдиган ҳудудга айланди. 2023 йил октябрда бошланган Исроилнинг икки йиллик ҳужумлари даврида Ғазода 5 мингдан ортиқ инсоннинг қўли ёки оёғи ампутация қилинди. 2025 йил сентябрь ойига келиб, Ғазода 170 690 дан ортиқ одам жароҳатланган. Уларнинг камида тўртдан бири узоқ муддатли реабилитацияга муҳтож. 

Жаҳон

11.11.2025, 11:38

Журналистларнинг ўлими очилмай қолмоқда — БМТ бош котиби

Бутун дунё бўйлаб журналистлар ўлимининг қарийб 85 фоизи ҳали ҳам очилмай қолмоқда. «Чегарасиз мухбирлар» ташкилоти маълумотларига кўра, 2023–2025 йиллар оралиғида камида 1163 журналист ҳибсга олинган, шулардан 568 нафари 48 мамлакатда ҳануз қамоқда қолмоқда. Ҳибсга олиш ҳолатларининг ярмидан кўпи Беларус, Хитой, Исроил, Мьянма ва Россия Федерациясига тўғри келган.

Жаҳон

08.11.2025, 11:58

АҚШ БМТ Хавфсизлик кенгашини Сурияга нисбатан санкцияларни юмшатишга чақирди

АҚШнинг БМТдаги доимий вакили Майк Уолтц БМТ Хавфсизлик кенгашини Сурияга қарши жорий этилган санкцияларни юмшатиш бўйича ҳаракатларни қўллаб-қувватлашга чақирди.

Жаҳон

23.10.2025, 16:27

БМТ: Дунё бўйлаб 122 миллион киши уруш ва зўравонлик сабабли уйини тарк этган

БМТнинг қочқинлар ишлари бўйича Олий комиссари Филиппо Грандининг маълум қилишича, 2015 йилдан буён дунёда урушлар ва зўравонлик туфайли ўз уйини ташлаб кетишга мажбур бўлганлар сони деярли икки баравар ошиб, 122 миллион нафарга етган.

Жаҳон

07.10.2025, 17:43

Яқин йилларда Оролбўйи минтақасининг 80 фоизида яшил қопламалар ҳосил қилинади

Президент Шавкат Мирзиёев БМТ Бош ассамблеяси 80-сессиясида Оролбўйи экотизимини қайта тиклаш бўйича ишлар изчил давом этаётганини таъкидлади. 

Ўзбекистон

30.09.2025, 13:15

сўнгги янгиликлар

Ангренда зўравонликка учраган 15 ёшли қизнинг аҳволи ҳақида хабар берилди

2025 йил июл ойида Ангренда тўрт нафар йигит томонидан вояга етмаган қизга нисбатан зўравонлик содир этилган эди. Қиз махсус мактабда таълим олган ва бувиси билан яшаган. Онаси унинг ҳаётида иштирок этмаган, отаси эса бўлмаган. Таъкидланишича, қиз 2024 йил август–октябр ойларида бир неча бор зўравонликка дуч келган. Гумонланувчилардан бири вояга етмаган ўсмир бўлган. 

Ўзбекистон

19.11.2025, 13:27

«Ал-Фашир қассоби» деб аталган шахс — Абу Лулу ким?

2025 йил октябр ойида, 18 ойлик қамалдан сўнг, Шимолий Дарфурда жойлашган Ал-Фашир шаҳри «Тезкор ҳаракат кучлари» деб номланган ҳарбийлаштирилган гуруҳ томонидан эгалланди. Улар шаҳарга киришлари билан зўравонлик авж олди. Интернетда тарқалган видеоларда ушбу гуруҳ жангчилари қуролсиз тинч аҳолини шафқатсизлик билан қатл этаётгани акс этган.

Жаҳон

19.11.2025, 11:52

Энди Россия ўз қўшинларида жанг қилган чет элликларни топширмайди

Россия қонунчилигига киритилаётган ўзгаришларга кўра, эндиликда рус қўшинларида шартнома асосида хизмат қилган ёки қилаётган, шунингдек, Россия қўшинлари таркибида жанг ҳаракатларида қатнашган чет элликлар экстрадиция қилинмайди. 

Жаҳон

19.11.2025, 11:40

Тошкент бозорларида тижорий видеотасвирга олиш учун 5 миллион сўмлик тўлов жорий қилинди

Тошкент шаҳридаги бозорлар ва савдо мажмуаларда кўрсатиладиган айрим хизматлар учун янги тарифлар белгиланди. Бу пойтахт ҳокими қарорида назарда тутилган бўлиб, автотураргоҳ тўловлари ҳамда тижорий суратга олиш нархлари янгиланди.

Ўзбекистон

19.11.2025, 10:29

Трампнинг Ғазо бўйича режаси БМТ томонидан маъқулланди

17 ноябр куни БМТ Хавфсизлик Кенгаши АҚШ президенти Доналд Трамп томонидан илгари сурилган Ғазо бўйича 20 банддан иборат режанинг резолюциясини маъқуллади. Резолюцияни 13 давлат, жумладан Буюк Британия, Франция ва Сомали қўллаб-қувватлаган, қарши овоз бўлмаган, Россия ва Хитой эса бетараф қолган.

Жаҳон

19.11.2025, 09:52

Жаҳонгир Отажоновни алдаган дўсти 8 йилга озодликдан маҳрум этилди

ЖИБ Яккасарой тумани суди қашқадaрёлик фуқаро Х.Ҳ.ни хонанда Жаҳонгир Отажоновга нисбатан кўп йиллик фирибгарлик ҳаракатлари учун 8 йилга озодликдан маҳрум қилди.

Ўзбекистон

18.11.2025, 15:38

Тошкентда дронлар шоуcи ва кенг кўламли байрам тадбирлари ўтказилади

18 ноябр — Ўзбекистон Давлат байроғи қабул қилинган сана муносабати билан пойтахтда кенг кўламли байрам тадбирлари ташкил этилади. Шу муносабат билан 18 ноябр куни 15:00–17:00 орасида пойтахтнинг марказий кўчаларида автотранспорт ҳаракати вақтинчалик чекланади.

Ўзбекистон

18.11.2025, 12:51

Бино ва иншоотларнинг зилзилабардошлигини оширишга қаратилган янги қарор қабул қилинди

Ҳукуматнинг “Бино ва иншоотларнинг зилзилабардошлигини оширишга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги 727-сон қарори (17.11.2025) қабул қилинди. Қарорга кўра, 2025 йил 1 декабрдан лойиҳалаштириш жараёнларида зилзилалар кучини аниқ кўрсатувчи минтақавий акселерограммалар базасидан фойдаланиш амалиёти жорий этилади.

Ўзбекистон

18.11.2025, 11:20

Koʻrsatuvdan skrinshot

Ўзбекистонда 4 йилда хориждаги ҳарбий ҳаракатларда қатнашиш бўйича 338 та жиноят иши қўзғатилди

Сўнгра Жиноят кодексининг 154-моддаси (Ёлланиш) бўйича қўзғатилган жиноят ишлари йилдан йилга кўпайиб бораётгани айтилади. Хусусан, маълумотларга кўра, 2022 йилда 19 марта, 2023 йилда 68 марта, 2024 йилда 112 марта ва 2025 йилда 139 марта ушбу модда бўйича жиноят иши қўзғатилган. Бу ҳақда «Узоқдан изланган "бахт"» ҳужжатли фильмида маълум қилинди.

Ўзбекистон

18.11.2025, 11:14

COVID-19 дан соғайганлар қонида ғайриоддий ўзгаришлар аниқланди

COVID синдромига чалинган беморларнинг қонида одатдагидан фарқ қилувчи «микротромблар» топилди. COVID ҳолати кузатилган беморларда бундай комплекслар соғлом одамларга нисбатан қарийб 20 баробар кўп учраган. Бу ҳақда Journal of Medical Virology журналида чоп этилган тадқиқотда маълум қилинди.  

Жаҳон

18.11.2025, 10:30

Ой бориб омон қайтмаётган ўғлонлар...

Эсингиздами, Сурия ёки Ироқда бирор ўзбек террористи ҳалок бўлса, бутун телеканаллар, ўзбек матбуоти жар солар, кўрсатувлар қилинар, мақолалар ёзилиб, мажлис ва йиғилишлар ўтказиларди. Нега 500 ўзбек учун ҳатто бир оғиз муносабат, баёнот ҳам берилмади? Кўп томондан бу қудратли мамлакатга қарамлигимизни, боғлиқлигимизни, муттаҳамлик жойимиз борлигини тушунаман, аммо ҳамма нарсада меъёр, чегара бўлиши керак.

Ўзбекистон

17.11.2025, 17:41

Бангладеш бош вазири ўлим жазосига ҳукм қилинди

Бангладешдаги махсус трибунал собиқ бош вазир Шейх Ҳасинани давлатнинг ёшлар етакчилигидаги оммавий норозилик намойишларини қатъий тарзда бостиришга бўйруқ бергани учун инсонпарварликка қарши жиноят содир этганликда айбдор деб топди ва уни ўлим жазосига ҳукм қилди.

Жаҳон

17.11.2025, 16:12