2022-йилда болалар ўлими глобал минимум даражага тушди - БМТ

2022-йилда дунё бўйлаб 5 ёшгача вафот этган болалар сони тарихий энг паст даражага – 4,9 миллионга тушди. Бу ҳақда чоршанба куни БМТнинг болалар ўлимини баҳолаш бўйича идоралараро гуруҳи сўнгги маълумотларга таянган ҳолда маълум қилди.

Гуруҳ ҳисоботида 2000-йилдан буён 5 ёшгача бўлган болалар ўлимининг глобал даражаси 51 фоизга камайди, бир қанча паст ва ўрта даромадли мамлакатларда тезроқ пасайганлиги аниқланган. Эришилган муваффақиятлар қисман бирламчи тиббий-санитария ёрдамига, жумладан, болалар саломатлиги ва фаровонлигига етарли ресурслар ажратилиши билан боғлиқ.

Бироқ, тадқиқот шуни кўрсатадики, эришилган яхши натижага қарамай, болалар ва ёшлар ўртасидаги барча олдини олиш мумкин бўлган ўлимларни тугатиш учун ҳали кўп ишлар қилиниши керак. Беш ёшга тўлмасдан вафот этган миллионлаб болалардан ташқари, 5 ёшдан 24 ёшгача бўлган яна 2,1 миллион бола ва ёшларнинг турли сабабларга кўра ҳалок бўлган. Ушбу ўлимларнинг аксарияти Саҳрои Кабир, жанубий Африка ва Жанубий Осиёда содир бўлади.

Ҳисоботда қайд этилишича, ўлимлар, биринчи навбатда, эрта туғилиш, туғилиш асоратлари, пневмония, диарея ва безгак каби олдини олиш мумкин бўлган сабаблар ва даволаш мумкин бўлган касалликлар туфайли содир бўлган.

Агар сифатли бирламчи тиббий ёрдамдан (шу жумладан, эмлаш каби асосий арзон тадбирлар), малакали туғруқхона хизмати, эрта ва давомли эмизишни қўллаб-қувватлашдан, шунингдек, чақалоқ касалликларини ташхислаш ва даволашдан кенг фойдаланиш имконияти мавжуд бўлса, кўплаб ёшлат ҳаётини сақлаб қолиш мумкин бўларди.

“Ҳар бир аёл ва бола учун фавқулодда вазиятларда ва чекка ҳудудларда сифатли тиббий хизматлардан фойдаланиш имкониятини яхшилаш жуда муҳим”, деди Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти Бош директори Тедрос Адҳаном Гебреесус.

Жаҳон

14.03.2024, 09:59

Улашиш:

мавзуга оид янгиликлар

ЮНИСЕФ: болаларнинг ижтимоий тармоқлардаги хавфсизлиги учун ёш чекловлари етарли эмас

Ташкилотга кўра, қатъий ёш чекловлари жорий этилган тақдирда ҳам болалар VPN ёки камроқ тартибга солинадиган платформалар орқали ижтимоий тармоқлардан фойдаланишда давом этиши мумкин. Бу эса уларни ҳимоя қилишни янада қийинлаштиради.

Жаҳон

16.12.2025, 08:01

Трампнинг Ғазо бўйича режаси БМТ томонидан маъқулланди

17 ноябр куни БМТ Хавфсизлик Кенгаши АҚШ президенти Доналд Трамп томонидан илгари сурилган Ғазо бўйича 20 банддан иборат режанинг резолюциясини маъқуллади. Резолюцияни 13 давлат, жумладан Буюк Британия, Франция ва Сомали қўллаб-қувватлаган, қарши овоз бўлмаган, Россия ва Хитой эса бетараф қолган.

Жаҳон

19.11.2025, 09:52

Ғазо дунёдаги энг кўп ногирон болалар яшайдиган ҳудудга айланди

Ғазо сектори дунёдаги энг кўп ногирон болалар яшайдиган ҳудудга айланди. 2023 йил октябрда бошланган Исроилнинг икки йиллик ҳужумлари даврида Ғазода 5 мингдан ортиқ инсоннинг қўли ёки оёғи ампутация қилинди. 2025 йил сентябрь ойига келиб, Ғазода 170 690 дан ортиқ одам жароҳатланган. Уларнинг камида тўртдан бири узоқ муддатли реабилитацияга муҳтож. 

Жаҳон

11.11.2025, 11:38

Журналистларнинг ўлими очилмай қолмоқда — БМТ бош котиби

Бутун дунё бўйлаб журналистлар ўлимининг қарийб 85 фоизи ҳали ҳам очилмай қолмоқда. «Чегарасиз мухбирлар» ташкилоти маълумотларига кўра, 2023–2025 йиллар оралиғида камида 1163 журналист ҳибсга олинган, шулардан 568 нафари 48 мамлакатда ҳануз қамоқда қолмоқда. Ҳибсга олиш ҳолатларининг ярмидан кўпи Беларус, Хитой, Исроил, Мьянма ва Россия Федерациясига тўғри келган.

Жаҳон

08.11.2025, 11:58

АҚШ БМТ Хавфсизлик кенгашини Сурияга нисбатан санкцияларни юмшатишга чақирди

АҚШнинг БМТдаги доимий вакили Майк Уолтц БМТ Хавфсизлик кенгашини Сурияга қарши жорий этилган санкцияларни юмшатиш бўйича ҳаракатларни қўллаб-қувватлашга чақирди.

Жаҳон

23.10.2025, 16:27

БМТ: Дунё бўйлаб 122 миллион киши уруш ва зўравонлик сабабли уйини тарк этган

БМТнинг қочқинлар ишлари бўйича Олий комиссари Филиппо Грандининг маълум қилишича, 2015 йилдан буён дунёда урушлар ва зўравонлик туфайли ўз уйини ташлаб кетишга мажбур бўлганлар сони деярли икки баравар ошиб, 122 миллион нафарга етган.

Жаҳон

07.10.2025, 17:43

сўнгги янгиликлар

Йил таҳлили: 2025 йил нималар билан ёдда қолди?

2025 йил Ўзбекистон жамияти ҳаётида ижтимоий тармоқлар орқали юзага чиққан воқеалар, резонансли видеолар ва жамоатчилик босими билан ёдда қолди.

Ўзбекистон

30.12.2025, 19:13

Тўлиқ тўлаш ёки бўлиб тўлаш: уй харидида қайси қарор тўғри?

Уй харид қилиш инсон ҳаётидаги энг йирик молиявий қарорлардан бири ҳисобланади. Айниқса, янги қурилиш бозорида тўлов усулини тўғри танлаш келажакдаги молиявий барқарорликка бевосита таъсир қилади.

Ўзбекистон

30.12.2025, 10:50

Зеленский Трамп билан учрашди

Украина президенти Владимир Зеленский АҚШ президенти Доналд Трамп билан учрашиш учун Флорида штатдаги Мар-а-Лаго қароргоҳига келди.

Жаҳон

29.12.2025, 17:24

Google СИ инфратузилмасини кенгайтиради

Google сунъий интеллект инфратузилмасини кенгайтириш мақсадида тоза энергия соҳасида фаолият юритувчи Intersect Power компаниясини тахминан 4,75 миллиард доллар эвазига сотиб олди.

Жаҳон

29.12.2025, 12:34

Атамбаев давлат мукофотларидан маҳрум қилинди

Қирғизистоннинг собиқ президенти Алмазбек Атамбаев барча давлат мукофотларидан маҳрум этилди. Тегишли фармонни мамлакатнинг амалдаги президенти Садир Жапаров имзолади.

Жаҳон

29.12.2025, 11:42

Янги йил арафасида фирибгарлар фаоллашди: битта ҳавола орқали банк картангиздан айрилишингиз мумкин

Янги йил байрамлари арафасида Telegram ва ижтимоий тармоқлар орқали “янги йил совғалари” ниқоби остидаги зарарли ҳаволалар фаол тарқалмоқда.

Ўзбекистон

29.12.2025, 10:29

174 оила кўчада қоладими?

Оилавий ётоқхонада яшаш — ҳуқуқ йўқ дегани эмас. Баъзилар оилавий ётоқхонада яшаётган инсоннинг қадри йўқ, деб ўйлайди.

Ўзбекистон

28.12.2025, 20:24

АҚШда Байден даврида қабул қилинган ўнлаб қонунлар бекор қилинди

АҚШ Конгрессидаги республикачилар 2025 йил давомида мамлакатнинг собиқ президенти — Жо Байден маъмурияти даврида қабул қилинган рекорд миқдордаги қонун ва қарорларни бекор қилди.

Жаҳон

28.12.2025, 10:23

Украина: Беларус Россия дронларига ҳаво ҳужумидан мудофаани четлаб ўтишда ёрдам бермоқда

Украина президенти Володимир Зеленский Беларус ҳудуди орқали Россия дронларининг Украина ҳаво ҳужумидан мудофаа тизимини четлаб ўтишига кўмак берилаётганини маълум қилди.

Жаҳон

27.12.2025, 16:39

Янги қурилишдан уй харид қилиш: тўғри қарор қандай қабул қилинади?

Амалиёт шуни кўрсатмоқдаки, уй харид қилиш фақат квадрат метр ёки нарх танлаш билан чекланмайди. Бу — молиявий, ҳуқуқий ва стратегик жиҳатдан чуқур ўйлаб қабул қилиниши керак бўлган қарор.

Ўзбекистон

27.12.2025, 11:45

Вояга етмаган қиз билан турмуш қурганлик учун жавобгарлик кучайтирилади

Хотин-қизлар ва болаларнинг ҳуқуқ ҳамда эркинликларини ҳимоя қилишни янада кучайтиришга қаратилган қонун лойиҳаси жамоатчилик муҳокамасига қўйилди.

Ўзбекистон

27.12.2025, 08:35

Анора Содиқовага нисбатан ҳақорат иши: блогер Мирсаид Ҳайдаров 25 млн сўм маънавий зарар тўлади

Журналист Анора Содиқовани ҳақорат қилган блогер Мирсаид Ҳайдаров суд қарорига мувофиқ белгиланган маънавий зарар ва суд харажатларини тўлиқ тўлади.

Ўзбекистон

26.12.2025, 19:28