Asadlarning soʻnggi sahifasi: Zindon boʻshatildi, kishanlar parchalandi

Joriy yilning 8 dekabr kuni Suriya yetakchisi Bashar Asad hukumat tepasidan agʻdarildi. Shu bilan 53 yil Suriyada hukmronlik oʻrnatgan Asadlar sulolasi barham topdi. Mamlakat boshqaruvini egallagan "Hayʼat Tahrir ash-Shom" muxolifat guruhi oldingi hukumatdagi tuzumni tez parchalash bilan birgalikda Hofiz Asad buyrugʻi bilan qurilgan qamoqxonadagi mahbuslarni ozod qildi. 

Jahon

12.12.2024, 14:19

Ulashish:

Asadlarning soʻnggi sahifasi: Zindon boʻshatildi, kishanlar parchalandi

Asadlarning soʻnggi sahifasi: Zindon boʻshatildi, kishanlar parchalandi

1971 yilda Suriya davlati hukumatining tepasiga kelgan Hofiz Asad 1978 yilda mamlakatda katta qamoqxona qurishni rejalashtiradi. Oradan uch yil oʻtib, yaʼni 1981 yilda qamoqxona qurish ishlari boshlangan. 

"Saidnayya" nomi bilan tanilgan obʼekt 1986 yilda mahbuslarni saqlash uchun tayyor holatga kelgan. 1987 yilda esa hibsxonaga tutqunlar olib kelina boshlagan. Qamoqxona ikkita katta bino va bir nechta qavatli yer osti binolaridan tashkil topgan.

Qamoqxonada 2008 yilda Asadlar rejimga qarshi chiqqan mahbuslar tomonidan tartibsizliklar chiqa boshlagan. Hukumat ularga nisbatan qiynoqlar va haddan tashqari kuch ishlatish tizimidan foydalanib, ularni tinchitib kelgan. Hozirga qadar qamoqxonada necha nafar mahbus saqlangani haqidagi aniq maʼlumotlar mavjud emas. 

"Saidnayya" qamoqxonasida Bashar Asad hukmronlik qilgan 13 yillik fuqarolar urushi davrida son-sanoqsiz odamlar hibsga olingan, qiynoqqa solingan va oʻldirilgan. Suriya Respublikasidagi hech bir qamoqxona bu kabi katta va mashhur boʻlmagan.

Xalqaro Amnistiya tashkiloti bu qamoqxonani "odamlarni soʻyish joyi" deb taʼriflagan. Tashkilotning 2017 yildagi hisobotiga koʻra, u yerda 2007 yilda taxminan 1,5 ming nafar mahbus saqlangan. Biroq 2011 yilda fuqarolar urushi boshlanganidan keyin undagi mahbuslar soni bir vaqtning oʻzida 20 000 kishiga koʻpaygan.

"Al Jazeera" nashrining yozishicha, 2011 yilning martidan 2024 yilning avgust oyiga qadar "Saidnayya" qamoqxonasida 157 634 nafar suriyalik qamoqqa olingan. Ulardan 5274 nafarini bolalar, 10 221 nafarini ayollar tashkil qilgan.

Joriy yilning 10 dekabr kuni "Saidnayya" qamoqxonasidagi mahbuslar va bedarak yoʻqolganlar uyushmasi tomonidan eʼlon qilingan maʼlumotga koʻra, 2024 yil 28 oktabr holatida qamoqxonada umumiy 4300 kishi boʻlgan. Ularning 2817 nafari qamoqxonaning oq boʻlimida saqlangan. Uning qizil boʻlimida esa, terrorizm va harbiy tribunalar bilan bogʻliq muammolarda aybdor deb topilgan 1483 nafar mahbus saqlangan. Tashkilot ijtimoiy tarmoqlarda tarqalgan "Saidnayya"dagi yashirin eshiklar va yer osti binosi haqidagi maʼlumotlarni rad etgan. 

Ammo "The Guardin" nashri qamoqxona tagida 5 qavatli ulkan yer osti binosi mavjudligi haqida yozdi

"Mening oilamda uch kishi bedarak yoʻqolgan. Ular bizga yer ostida 5 qavat bino borligini va ichkarida odamlar boʻgʻilib nafas olishga qiynalayotganligini aytishgan edi. Lekin biz hozir ularning qayerda ekanligini bilmaymiz", deya intervyu bergan Suriya fuqarolaridan biri.

"Saidnayya"ga qarindoshlarini qidirib kelgan oilalar tomonidan roʻyxat tuzilgan. Shuningdek, u yerdan yana bir qancha mahbuslar haqida maʼlumot yozilgan daftar ham topilgan. Suriyadagi Inson huquqlari boʻyicha tashkilotlar Asad rejimi tomonidan hibsga olingan 136 mingga yaqin kishining taqdirini hujjatlashtirish uchun bu yozuvlar tartibli ravishda saqlanishi zarurligini aytmoqda.

Suriya Inson huquqlari tashkiloti direktori Fadel Abdul Gʻaniga koʻra, 8 dekabr kuni "Saidnayya" qamoqxonasidan 2 mingga yaqin mahbuslar ozod qilingan. 

"The New York Times" nashrining yozishicha, shu vaqtga qadar qamoqxonada 30 000 dan ortiq mahbus oʻldirilganligi taxmin qilinmoqda. Qamoqxonada omon qolganlar ularga gapirish va ovoz chiqarish mumkin boʻlmaganligini, ular shu vaqtga qadar qorongʻilikda hayot kechirishganini maʼlum qilgan. 

"Sky news" jurnalisti Yalda Hakimning yozishicha, mahbuslarga hatto hojatxonaga chiqish ham taqiqlangan. Ular shunchalik uzoq vaqt qamoqxonada saqlanganki, ozodlikka chiqarilgan baʼzi mahbuslar hatto oʻz ismlarini bilmasligini aytgan.

"Mahbuslar shafqatsizlarcha qiynoqqa solingan. Ularga nisbatan jinsiy zoʻravonliklar qilingan. Ularni elektr toki va gaz bilan qiynashgan”, deydi jurnalist. 

Hukumat ularni qiynashda uch xil usuldan keng foydalangan. Birinchisi, "nemis kursisi" sifatida tanilgan usul. Bunda qamoqxona xodimlari mahbuslarni stulga oʻtirgʻizib, ularning umurtqa pogʻonasi sinib ketgunga qadar jabrlanuvchilarni orqaga bukishgan. 

Ikkinchisi, “uchar gilam” nomli qiynoq usuli. Bunda qoʻriqchilar mahbuslarni yigʻiladigan taxta ustiga oʻtirgʻizishgan va taxta bukilgan. Jarayon mahbuslarning tizzalari koʻkraklariga tekkunicha davom ettirilgan. 

Uchinchisi esa, qamoqxonadagi mahbuslarni zinapoyaga uzun arqon yordamida bogʻlab, ularni pastga itarib yuborishgan. Qamoqxona qoʻriqchilari mahbuslarni arqon yordamida pasga tushishini kuzatib zavqlanishgan

Bu qiynoqlar mahbuslarni qiynash ulardan qandaydir maʼlumot olish uchun emas, balki ularning qadr-qimmati va gʻururini yoʻq qilish uchun amalga oshirilgan. 

Tabiiyki, bunday qiynoqlar ostida yillar davomida yashab kelgan xalq Asadlar rejimining qulaganini nishonlaydi-da. Garchi hukumat qurolli guruh tomonidan agʻdarilgan boʻlsa-da, suriyaliklar bugun xursand. Ammo yangi hukumat davlatni qanday boshqarishi nomaʼlum, buni vaqt koʻrsatadi. Paradigma.uz esa sizga voqelar rivojini taqdim etishda davom etadi. Bizdan uzoqlashmang.

Jahon

12.12.2024, 14:19

Ulashish:

Mavzuga oid yangiliklar

AQSh BMT Xavfsizlik kengashini Suriyaga nisbatan sanksiyalarni yumshatishga chaqirdi

AQShning BMTdagi doimiy vakili Mayk Uolts BMT Xavfsizlik kengashini Suriyaga qarshi joriy etilgan sanksiyalarni yumshatish boʻyicha harakatlarni qoʻllab-quvvatlashga chaqirdi.

Jahon

23.10.2025, 16:27

Isroil dronlari Damashq atrofiga hujum qildi: olti nafar suriyalik harbiy halok boʻldi

Isroil dronlari Damashqning janubi-gʻarbida joylashgan Kusva shahridagi harbiy obʼektlarga bir nechta zarbalar bergan.

Jahon

27.08.2025, 20:31

Suriyadagi terrorstik guruhga qoʻshilmoqchi boʻlgan qoʻqonlik bola 6 yilga qamaldi

Suriyadagi terrorstik guruhga qoʻshilmoqchi boʻlgan qoʻqonlik bola 6 yilga qamaldi

DXX va boshqa huquqni muhofaza qiluvchi organlar tomonidan oʻtkazilgan tadbirda   “jihod” qilish uchun xalqaro terroristik tashkilotga qoʻshilmoqchi boʻlgan yigitga hukm qilindi. Bu haqda Davlat xavfsizlik xizmati xabar qildi.

Oʻzbekiston

04.08.2025, 10:10

Suriya Asadlar hokimiyatidan keyingi ilk saylov oʻtkaziladi

Suriya Asadlar hokimiyatidan keyingi ilk saylov oʻtkaziladi

Joriy yilning 15-20 sentabr kunlari Suriyada Asadlar rejimi agʻdarilganidan keyin birinchi marotaba Xalq kengashi (Majlis as-Shab), mahalliy parlamentga muddatidan oldin saylovlar boʻlib oʻtadi. Bu haqda Suriyaning “Sana” axborot agentligiga tayanib “Duetsche Welle” agentligi xabar berdi.

Jahon

28.07.2025, 10:33

Isroil va Suriya sulhga erishdi

Isroil va Suriya sulhga erishdi

Isroil tomonidan Yaqin Sharqdagi yuzaga kelgan mojarolar fonida Isroil va Suriya oʻrtasida sulhga erishildi. Bu haqda AQShning Turkiyadagi elchisi va ayni paytda Suriya boʻyicha maxsus vakili Tom Barrak X (sobiq Twitter) ijtimoiy tarmogʻida maʼlum qildi. 

Jahon

19.07.2025, 13:42

AQSh :" Hayʼat tahrir ash-Shom" guruhini terrorchi tashkilotlar roʻyxatidan chiqardi

AQSh :" Hayʼat tahrir ash-Shom" guruhini terrorchi tashkilotlar roʻyxatidan chiqardi

Bu haqda AQSh davlat kotibi Marko Rubio maʼlum qildi.

Jahon

08.07.2025, 13:06

So‘nggi yangiliklar

Isitish mavsumida tabiiy gaz isteʼmoli boʻyicha baʼzaviy meʼyor 5 barobarga oshiriladi

Prezident qaroriga muvofiq, 2025/2026 yilgi kuz-qish mavsumida tabiiy gaz isteʼmoli uchun “bazaviy meʼyor” sezilarli darajada oshiriladi. Noyabr - fevral oylarida har bir oy uchun 500 kub metrgacha, mart - oktabrda esa har oy uchun 100 kub metrgacha “bazaviy meʼyor” belgilandi.

Oʻzbekiston

30.10.2025, 17:05

Angrenda qaynonasi va erini oʻldirgan ayol 12 yilga qamaldi

Angren shahrida sodir boʻlgan shafqatsiz jinoyat yuzasidan sud hukmi eʼlon qilindi. Maʼlumotlarga koʻra, bir ayol oʻz qaynonasi va erini oʻldirgani uchun javobgarlikka tortildi. Sud qaroriga koʻra, u 12 yil 3 oy ozodlikdan mahrum qilish jazosiga hukm qilindi.

Oʻzbekiston

30.10.2025, 14:21

Yangi aeroport qurilishi uchun aholi uylari buziladimi?

Toshkent viloyatining Oʻrta Chirchiq va Quyi Chirchiq tumanlari tutash hududida bunyod etilayotgan Yangi Toshkent xalqaro aeroporti loyihasi doirasida ayrim aholi xonadonlari hamda bino-inshootlarni buzish rejalashtirilgani maʼlum qilindi.

Oʻzbekiston

30.10.2025, 12:33

Prezidentning tegishli farmonlari bilan tayinlovlar amalga oshirildi

Oʻzbekiston Respublikasi prezidentining tegishli farmonlari bilan bir qator yangi tayinlovlar amalga oshirildi.

Oʻzbekiston

30.10.2025, 10:51

Quruq vaʼda: 1 yildan buyon gazlashtirilmagan xonadonlarga imtiyoz berish tartibi ishlab chiqilmayapti

2024 yil oktabr oyida energetika vaziri Joʻrabek Mirzamahmudov gaz taʼminotiga ulanmagan hovlisi bor uy-joylar uchun ham elektr energiyasi tarifiga 50 foizlik chegirma berilishi va bu 2025  yil 1 yanvardan joriy etilishi rejalashtirilayotganini aytgandi. Biroq oradan 1 yildan koʻproq vaqt oʻtgan boʻlsa-da, mazkur tartib joriy etilmadi.

Oʻzbekiston

30.10.2025, 08:19

Yangi versiyadagi Cobalt uchun onlayn kontraktatsiya 3 noyabr kuni ochiladi

Cobalt’ning yangi versiyalari uchun kontraktatsiya 3 noyabr soat 10:00 dan boshlab ochiladi. Savdolar faqat UzAvtoSavdo sayti va ilovasi orqali boʻladi. Oʻsha kuni barcha Chevrolet dilerlik markazlari yopiladi va UzAuto Motors savdo tizimidan uziladi.

Iqtisodiyot

29.10.2025, 15:47

III Osiyo yoshlar oʻyinlari: oʻzbekistonliklar yana 13 ta medalni qoʻlga kiritdi

Respublika terma jamoasi aʼzolari boks, suzish, gandbol, ogʻir atletika, futzal, erkin kurash va velosport boʻyicha musobaqalarda ishtirok etib, 5 ta oltin va 8 ta bronza medalini qoʻlga kiritishdi.

Sport

29.10.2025, 15:10

Oʻzbekistonda nafaqa pullarini kreditga yechib olish taqiqlanadi

Yangi qoidalarga koʻra, banklar pensiya, davlat ijtimoiy nafaqalari va yordamlari sifatida tushadigan mablagʻlar, shuningdek, ijtimoiy kartalarga tushgan summalar hisobidan kredit qarzdorligini undirishi mumkin emas.

Oʻzbekiston

29.10.2025, 15:05

Isitish tizimi qachon yoqiladi va harorat qanday boʻlishi kerak?

Amaldagi qonunchilikka koʻra, turar-joy binolarida isitish mavsumi tashqi havoning oʻrtacha sutkalik harorati besh kun mobaynida 8 darajadan past saqlanganidan keyingi kuni boshlanadi. Mos ravishda, harorat ushbu chegaradan yuqori boʻlganda isitish oʻchiriladi.

Oʻzbekiston

29.10.2025, 14:57

Yashnobodda ijaraga olingan uyda narkolaboratoriya aniqlandi

Yashnabod tumanida fuqarolar vaqtincha yashab kelgan xonadonda narkolaboratoriya tashkil etilgani ham aniqlangan. U yerdan 50 kilogramm va 1200 dona qadoqlangan pregabalin, 2 kilogramm hamda 400 dona qadoqlangan tropikamid, 2 litrda xomashyolar, 112 ming ta qadoqlash uchun kerakli vositalar aniqlangan.

Oʻzbekiston

29.10.2025, 14:51

Milliy sertifikat imtihoni javoblari sotilgani rostmi?

Bilim va malakalarni baholash agentligi soʻnggi kunlarda ona tili va adabiyot fanidan boʻlib oʻtadigan milliy sertifikat imtihonlari oldidan «test savollari va ularning javoblari sotilayotgani» haqida ijtimoiy tarmoqlarda tarqalayotgan xabarlar yuzasidan rasmiy munosabat bildirdi.

Oʻzbekiston

29.10.2025, 14:47

«Neftchi» haqidagi bayonoti uchun Berdiyevga nisbatan tekshiruv boshlandi

Oʻzbekiston futbol assotsiatsiyasi «Nasaf» klubi bosh murabbiyi Roʻziqul Berdiyevning Olmaliqdagi uchrashuvdan keyingi matbuot anjumanida bildirgan fikrlari yuzasidan rasmiy surishtiruv oʻtkazishini maʼlum qildi.

Sport

29.10.2025, 12:36