Асадларнинг сўнгги саҳифаси: Зиндон бўшатилди, кишанлар парчаланди

Жорий йилнинг 8 декабрь куни Сурия етакчиси Башар Асад ҳукумат тепасидан ағдарилди. Шу билан 53 йил Сурияда ҳукмронлик ўрнатган Асадлар сулоласи барҳам топди. Мамлакат бошқарувини эгаллаган "Ҳайъат Таҳрир аш-Шом" мухолифат гуруҳи олдинги ҳукуматдаги тузумни тез парчалаш билан биргаликда Ҳофиз Асад буйруғи билан қурилган қамоқхонадаги маҳбусларни озод қилди. 

Жаҳон

12.12.2024, 14:19

Улашиш:

Asadlarning soʻnggi sahifasi: Zindon boʻshatildi, kishanlar parchalandi

Asadlarning soʻnggi sahifasi: Zindon boʻshatildi, kishanlar parchalandi

1971 йилда Сурия давлати ҳукуматининг тепасига келган Ҳофиз Асад 1978 йилда мамлакатда катта қамоқхона қуришни режалаштиради. Орадан уч йил ўтиб, яъни 1981 йилда қамоқхона қуриш ишлари бошланган. 

"Саиднайя" номи билан танилган объект 1986 йилда маҳбусларни сақлаш учун тайёр ҳолатга келган. 1987 йилда эса ҳибсхонага тутқунлар олиб келина бошлаган. Қамоқхона иккита катта бино ва бир нечта қаватли ер ости биноларидан ташкил топган.

Қамоқхонада 2008 йилда Асадлар режимга қарши чиққан маҳбуслар томонидан тартибсизликлар чиқа бошлаган. Ҳукумат уларга нисбатан қийноқлар ва ҳаддан ташқари куч ишлатиш тизимидан фойдаланиб, уларни тинчитиб келган. Ҳозирга қадар қамоқхонада неча нафар маҳбус сақлангани ҳақидаги аниқ маълумотлар мавжуд эмас. 

"Саиднайя" қамоқхонасида Башар Асад ҳукмронлик қилган 13 йиллик фуқаролар уруши даврида сон-саноқсиз одамлар ҳибсга олинган, қийноққа солинган ва ўлдирилган. Сурия Республикасидаги ҳеч бир қамоқхона бу каби катта ва машҳур бўлмаган.

Халқаро Амнистия ташкилоти бу қамоқхонани "одамларни сўйиш жойи" деб таърифлаган. Ташкилотнинг 2017 йилдаги ҳисоботига кўра, у ерда 2007 йилда тахминан 1,5 минг нафар маҳбус сақланган. Бироқ 2011 йилда фуқаролар уруши бошланганидан кейин ундаги маҳбуслар сони бир вақтнинг ўзида 20 000 кишига кўпайган. 

"Al Jazeera" нашрининг ёзишича, 2011 йилнинг мартидан 2024 йилнинг август ойига қадар "Саиднайя" қамоқхонасида 157 634 нафар суриялик қамоққа олинган. Улардан 5274 нафарини болалар, 10 221 нафарини аёллар ташкил қилган.

Жорий йилнинг 10 декабрь куни "Саиднайя" қамоқхонасидаги маҳбуслар ва бедарак йўқолганлар уюшмаси томонидан эълон қилинган маълумотга кўра, 2024 йил 28 октябрь ҳолатида қамоқхонада умумий 4300 киши бўлган. Уларнинг 2817 нафари қамоқхонанинг оқ бўлимида сақланган. Унинг қизил бўлимида эса, терроризм ва ҳарбий трибуналар билан боғлиқ муаммоларда айбдор деб топилган 1483 нафар маҳбус сақланган. Ташкилот ижтимоий тармоқларда тарқалган "Саиднайя"даги яширин эшиклар ва ер ости биноси ҳақидаги маълумотларни рад этган. 

Аммо "The Guardin" нашри қамоқхона тагида 5 қаватли улкан ер ости биноси мавжудлиги ҳақида ёзди

"Менинг оиламда уч киши бедарак йўқолган. Улар бизга ер остида 5 қават бино борлигини ва ичкарида одамлар бўғилиб нафас олишга қийналаётганлигини айтишган эди. Лекин биз ҳозир уларнинг қаерда эканлигини билмаймиз", дея интервью берган Сурия фуқароларидан бири.

"Саиднайя"га қариндошларини қидириб келган оилалар томонидан рўйхат тузилган. Шунингдек, у ердан яна бир қанча маҳбуслар ҳақида маълумот ёзилган дафтар ҳам топилган. Суриядаги Инсон ҳуқуқлари бўйича ташкилотлар Асад режими томонидан ҳибсга олинган 136 мингга яқин кишининг тақдирини ҳужжатлаштириш учун бу ёзувлар тартибли равишда сақланиши зарурлигини айтмоқда.

Сурия Инсон ҳуқуқлари ташкилоти директори Фадел Абдул Ғанига кўра, 8 декабрь куни "Саиднайя" қамоқхонасидан 2 мингга яқин маҳбуслар озод қилинган. 

"Тhe New York Times" нашрининг ёзишича, шу вақтга қадар қамоқхонада 30 000 дан ортиқ маҳбус ўлдирилганлиги тахмин қилинмоқда. Қамоқхонада омон қолганлар уларга гапириш ва овоз чиқариш мумкин бўлмаганлигини, улар шу вақтга қадар қоронғиликда ҳаёт кечиришганини маълум қилган. 

"Sky news" журналисти Ялда Ҳакимнинг ёзишича, маҳбусларга ҳатто ҳожатхонага чиқиш ҳам тақиқланган. Улар шунчалик узоқ вақт қамоқхонада сақланганки, озодликка чиқарилган баъзи маҳбуслар ҳатто ўз исмларини билмаслигини айтган.

"Маҳбуслар шафқатсизларча қийноққа солинган. Уларга нисбатан жинсий зўравонликлар қилинган. Уларни электр токи ва газ билан қийнашган”, дейди журналист. 

Ҳукумат уларни қийнашда уч хил усулдан кенг фойдаланган. Биринчиси, "немис курсиси" сифатида танилган усул. Бунда қамоқхона ходимлари маҳбусларни стулга ўтирғизиб, уларнинг умуртқа поғонаси синиб кетгунга қадар жабрланувчиларни орқага букишган. 

Иккинчиси, “учар гилам” номли қийноқ усули. Бунда қўриқчилар маҳбусларни йиғиладиган тахта устига ўтирғизишган ва тахта букилган. Жараён маҳбусларнинг тиззалари кўкракларига теккунича давом эттирилган. 

Учинчиси эса, қамоқхонадаги маҳбусларни зинапояга узун арқон ёрдамида боғлаб, уларни пастга итариб юборишган. Қамоқхона қўриқчилари маҳбусларни арқон ёрдамида пасга тушишини кузатиб завқланишган

Бу қийноқлар маҳбусларни қийнаш улардан қандайдир маълумот олиш учун эмас, балки уларнинг қадр-қиммати ва ғурурини йўқ қилиш учун амалга оширилган. 

Табиийки, бундай қийноқлар остида йиллар давомида яшаб келган халқ Асадлар режимининг қулаганини нишонлайди-да. Гарчи ҳукумат қуролли гуруҳ томонидан ағдарилган бўлса-да, сурияликлар бугун хурсанд. Аммо янги ҳукумат давлатни қандай бошқариши номаълум, буни вақт кўрсатади. Paradigma.uz эса сизга воқелар ривожини тақдим этишда давом этади. Биздан узоқлашманг.

мавзуга оид янгиликлар

Germaniya Suriyadagi yangi hokimiyatga 8 million yevro bermoqchi

Германия Суриядаги янги ҳокимиятга 8 миллион евро бермоқчи

Кеча, 11 декабрь куни Германия Ташқи ишлар вазирлиги Башар Асад режими ағдарилганидан сўнг Сурияни қўллаб-қувватлашга қаратилган саккиз бандли режасини тақдим этди. Бу ҳақда "Deutsche  Welle" нашри хабар берди.  

Жаҳон

12.12.2024, 17:38

Сурия 11 кун ичида: 53 йиллик тизим ағдарилди, президент Россияга қочиб кетди, исёнчилар ҳукуматни эгаллади (фото)

Сурия 11 кун ичида: 53 йиллик тизим ағдарилди, президент Россияга қочиб кетди, исёнчилар ҳукуматни эгаллади (фото)

Сурияда эллик уч йилдан бери ҳукмронлик қилиб келаётган Асадлар сулоласи тугатилди. Суриянинг собиқ президенти Башар Асад эса Россиядан бошпана сўраб Москвага яширин тарзда қочиб кетди. Мамлакатда қолган Сурия Бош вазири ҳукуматни исёнчиларга тинч ҳолатда топширишни айтди.

Жаҳон

09.12.2024, 16:36

"Hizbulloh" Isroilga javob qaytardi

"Ҳизбуллоҳ" Исроилга жавоб қайтарди

Кеча, 22 сентябрь куни Ливаннинг "Ҳизбуллоҳ" гуруҳи Ҳаифадан жануби-шарқда жойлашган Рамат-Девид авиабазасига 120 дан ортиқ "Fadi 1" ва "Fadi 2" ракеталарини учирди. Бу ҳақда "Israeli media" нашри маълум қилди.

Жаҳон

23.09.2024, 09:25

Rossiyadagi qamoqxonada oʻzbeklar va tojiklar bosh koʻtardi

Россиядаги қамоқхонада ўзбеклар ва тожиклар бош кўтарди

Россиянинг Волгоград области қамоқхонасида икки ўзбек ва икки тожик маҳкум исён кўтарди. Қамоқхонанинг саккиз ходими ва тўрт нафар маҳкумни гаровга олди. Бу ҳақида Америка Овози хабар бермоқда.

Жаҳон

24.08.2024, 14:24

Qoraqalpogʻistondagi qamoqxonada qonunbuzarlik aniqlandi

Қорақалпоғистондаги қамоқхонада қонунбузарлик аниқланди

Қорақалпоғистонда вояга етмаган маҳбуслар катталар қамоқхонасида сақлаётгани маълум бўлди. Бу ҳақда Болалар омбудсмани маълум қилди.

Ўзбекистон

13.08.2024, 13:31

Guantanamo qamoqxonasi

Фарғонада ЖҚБ ходимлари ота-болани калтаклади

Эзгулик Ўзбекистан Инсон ҳуқуқлари жамияти Раиси Абдурахмон Ташановнинг Facebook'да хабар беришича, 4-март куни тунги соат 23.30 ларда Фарғона вилояти Учкўприк тумани ИИБга олиб келинган 1973-йилда туғилган Ҳусанбой Жумабоев ва унинг 1999-йилда туғилган ўғли Адҳамжон Муҳаммаджонов ИИБнинг жиноят қидирув бўлими ходимлари томонидан шафқатсиз калтакланди. 

Сиёсат

05.03.2024, 15:19

сўнгги янгиликлар

Germaniya Suriyadagi yangi hokimiyatga 8 million yevro bermoqchi

Германия Суриядаги янги ҳокимиятга 8 миллион евро бермоқчи

Кеча, 11 декабрь куни Германия Ташқи ишлар вазирлиги Башар Асад режими ағдарилганидан сўнг Сурияни қўллаб-қувватлашга қаратилган саккиз бандли режасини тақдим этди. Бу ҳақда "Deutsche  Welle" нашри хабар берди.  

Жаҳон

12.12.2024, 17:38

Toshkentda YTH sabab 18 yoshli haydovchi halok boʻldi

Тошкентда ЙТҲ сабаб 18 ёшли ҳайдовчи ҳалок бўлди

Кеча, 11 декабрь куни Тошкент шаҳрида иккита автомашина тўқнашиши оқибатида йўл-транспорт ҳодисаси содир бўлди. Бу ҳақда Тошкент шаҳар ИИББ Йўл ҳаракати хавфсизлиги бошқармаси ахборот хизмати маълум қилди. 

Ўзбекистон

12.12.2024, 10:07

Мирзиёев Путин билан стратегик ҳамкорликни мустаҳкамлаш масаласини муҳокама қилди

Кеча, 11 декабрь куни Президент Шавкат Мирзиёев Россия етакчиси Владимир Путин билан телефон орқали гаплашди. Бу ҳақда давлат раҳбарининг матбуот хизмати маълум қилди. 

Ўзбекистон

12.12.2024, 09:50

Energetika tizimi cheklovlarga emas, shaffoflikka muhtoj — Otabek Bakirov

Энергетика тизими чекловларга эмас, шаффофликка муҳтож — Отабек Бакиров

Ўзбекистон қиш мавсумининг кескин совуқ кунларига юз тутар экан, энергетика тизими аҳолининг ўсиб бораётган талабларига жавоб беришга мажбур бўлмоқда. Энергетика вазирлигининг баёнотида табиий газ ва электр энергиясига талаб сезиларли даражада ошгани, айниқса, газ босимининг пасайиши натижасида газ қуйиш шохобчаларининг фаолияти чекланаётгани айтилган. Аммо бу чоралар самарадорлиги жамоатчилик орасида муҳокамаларга сабаб бўлмоқда.

Ўзбекистон

11.12.2024, 14:15

Oʻzbekistonda oilaviy zoʻravonlikka doir qancha ish sudda koʻrilgani aytildi

Ўзбекистонда оилавий зўравонликка доир қанча иш судда кўрилгани айтилди

Ўзбекистонда оилавий (маиший) зўравонлик ҳолатларидан қанчаси судда кўриб чиқилгани ҳамда тарафларга қандай жазолар берилгани бўйича "Sukut saqlama" ("NeMolchi.uz") лойиҳаси ўзининг олиб борган тадқиқотини эълон қилди. Мазкур ўрганиш Ўзбекистон Олий суди томонидан интернетда эълон қилинган суд қарорларининг очиқ базасига таянган ҳолда амалга оширилган.

Ўзбекистон

11.12.2024, 11:57

Rus siyosatchilarining tashabbuslarini qoʻllab-quvvatlashimiz kerak — Alisher Qodirov

Рус сиёсатчиларининг ташаббусларини қўллаб-қувватлашимиз керак — Алишер Қодиров

Жорий йилнинг 29 июль куни россиялик сиёсатчи, ЛДПР партияси етакчиси Леонид Слуцкий ТАСС томонидан ташкил этилган матбуот анжуманида Марказий Осиёдан келиб, Россияда ишловчи мигрантлар учун мажбурий хулқ–атвор қоидалари тўпламини, яъни "Муҳожирлар кодекси"ни ишлаб чиқиш бўйича таклиф берганини маълум қилди. Мазкур таклифга Ўзбекистон Миллий тикланиш партияси раиси Алишер Қодиров ижобий муносабат билдирди. Хўш, Слуцкий томонидан илгари сураётган "Муҳожирлар кодекси"да нималар қайд этилган? Қодиров россиялик ҳамкасби илгари сураётган таклифни нега қўллаб–қувватламоқда?

Сиёсат

11.12.2024, 10:40

Baxtiyor Saidov uch mamlakat diplomati bilan koʻrishdi (foto)

Бахтиёр Саидов уч мамлакат дипломати билан кўришди (фото)

Кеча, 9 декабрь куни Янги Зеландия, Босния ва Герсеговина ҳамда Венесуэланинг Ўзбекистондаги элчилари тайинланди. Бу ҳақда Ташқи ишлар вазири Бахтиёр Саидов ўзининг Telegram’даги саҳифасида маълум қилди.

Ўзбекистон

10.12.2024, 10:29

Сурия 11 кун ичида: 53 йиллик тизим ағдарилди, президент Россияга қочиб кетди, исёнчилар ҳукуматни эгаллади (фото)

Сурия 11 кун ичида: 53 йиллик тизим ағдарилди, президент Россияга қочиб кетди, исёнчилар ҳукуматни эгаллади (фото)

Сурияда эллик уч йилдан бери ҳукмронлик қилиб келаётган Асадлар сулоласи тугатилди. Суриянинг собиқ президенти Башар Асад эса Россиядан бошпана сўраб Москвага яширин тарзда қочиб кетди. Мамлакатда қолган Сурия Бош вазири ҳукуматни исёнчиларга тинч ҳолатда топширишни айтди.

Жаҳон

09.12.2024, 16:36

Surxondaryoda 18 yoshli yigit pochasini oʻldirib qoʻydi

Сурхондарёда 18 ёшли йигит почасини ўлдириб қўйди

Сурхондарё вилоятида 18 ёшли йигит поччасини пичоқлаб ўлдириб қўйди. Бу ҳақда Бу ҳақда "Millar" дастурида маълум қилинди.

Ўзбекистон

09.12.2024, 15:35

Dunyoga yoyilmoqchi boʻlgan turkman gazini kim cheklamoqda?

Дунёга ёйилмоқчи бўлган туркман газини ким чекламоқда?

Жорий йилнинг 5 ноябрь куни Туркманистон Халқ Маслаҳати раиси Гурбангули Бердимуҳамедов ва Президент Шавкат Мирзиёев ўртасида бўлиб ўтган мулоқотда Туркманистоннинг Ўзбекистонга етказиб бераётган табиий газ ҳажмини ошириш бўйича навбатдаги келишувга эришилди. Дунёда газ захиралари бўйича 4-ўринда турадиган Туркманистон негадир фақат Россия, Хитой ҳамда Марказий Осиё давлатларига табиий газ экспорт қилади. Бунинг сабаби нима? Россиянинг постсовет мамлакатларига таъсирими ёки бошқа омиллар мавжудми?

Жаҳон

07.12.2024, 13:52

Bayram kuni Oʻzbekistonda qor yogʻadi

Байрам куни Ўзбекистонда қор ёғади

Эртага, 8 декабрь куни Республика бўйлаб баъзи жойларда қор ёғади, айрим ҳудудларда эса шамол тезлиги 13-18 м/с гача кучайиши мумкин. Бу ҳақда "Ўзгидромет" ахборот хизмати маълум қилди.

Ўзбекистон

07.12.2024, 10:16