Donald Trampning Oʻzbekistonga tashrifi: strategik manfaatlar va diplomatik signallar ortidagi haqiqat

Donald Trampning Markaziy Osiyoga, xususan Oʻzbekistonga tashrif buyurishi ehtimoli hanuz dolzarb boʻlib qolmoqda. Rasmiy ravishda eʼlon qilinmagan boʻlsa-da, mavjud diplomatik vaziyat va strukturaviy omillar bunday tashrifning yuzaga kelishiga zamin yaratmoqda.

Shavkat Mirziyoyev va Donald Tramp

Shavkat Mirziyoyevning Donald Trampga yuborgan rasmiy taklifi va Oʻzbekiston tashqi ishlar vazirligining yuqori darajadagi diplomatik delegatsiyalari orqali bu taklifni ikkinchi marta tasdiqlangani, AQSh tomonining ijobiy javobi bilan bir qatorda, muhim diplomatik signal sifatida qaraladi. AQShning Oʻzbekistondagi elchisi Jonatan Xenikning bayonoti — Oq uy bu taklifni "jiddiy koʻrib chiqayotgani" haqida — bu tashrifning reallashish ehtimolini oshiradi.

 

Bunday takliflar ikki tomonlama aloqalarning "klassik" bosqichidan "strategik aloqalar" bosqichiga oʻtganini anglatadi. AQShning bunday diplomatik takliflarni rad etmasligi yoki javobsiz qoldirmasligi — ayniqsa strategik jihatdan muhim mintaqalar boʻyicha — AQSh tashqi siyosatining "pragmatik" ruhidagi siyosati sifatida qaraladi.

 

Tramp maʼmuriyatining 2025-yilgi tashqi savdo siyosatida 10 foizlik global boj stavkasi joriy etilmoqda, bu esa AQShning savdo strategiyasini proteksionistlik yoʻnalishga burmoqda. Biroq, aynan Oʻzbekiston bilan savdo hajmining 2024 yilda 881 million AQSh dollardan oshgani, AQSh uchun Markaziy Osiyodagi ikkinchi eng faol savdo sheriklaridan birini tashkil etayotganini koʻrsatadi. Bu iqtisodiy oʻsish — Oʻzbekistonga AQSh investitsiyalarini kiritish va xorijiy investorlar uchun strategik joylashuvni baholash nuqtai nazaridan — tashrif uchun muhim iqtisodiy fon ham yaratmoqda.

 

Oʻzbekiston bilan AQSh oʻrtasida kamyob yer elementlari (metallar) va strategik minerallar sohasida 2024 yil sentabrida imzolangan memorandum AQShning Xitoy bilan bevosita bogʻliq boʻlmagan yetkazib beruvchilarni topishga boʻlgan urinishlariga mos keladi. AQSh tashqi siyosatida muhim omilga aylangan "taʼminot zanjiri xavfsizligi"(supply chain security) masalasi Oʻzbekistonni yangi strategik manba sifatida pozitsiyalashtiradi.

 

2023–2024 yillarda faoliyat doirasini kengaytirgan "C5+1" shakli Tramp maʼmuriyatining ham real siyosiy vositasiga aylanishi mumkin. Elchi Xenikning "bugun eng qulay vaqt" degan bayonoti — Oq uy C5+1ni Tramp davrida yangi "koʻp tomonlama " platformaga aylantirish ehtimoli borligini anglatadi. Bunday tashrif “C5+1” sammiti doirasida ham boʻlishi mumkin.

 

Agar tashrif C5+1 shakli doirasida amalga oshirilsa ham, uning Oʻzbekistonda oʻtkazilish ehtimoli yuqori va bu mamlakatimiz uchun muhim diplomatik yutuq va mintaqaviy hamkorlikning yangi bosqichiga aylanishi mumkin.

 

Oʻzbekistonga Tramp tashrifining hech boʻlmaganda ramziy ahamiyati borligi Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Tojikiston va Turkmaniston bilan taqqoslashda yaqqol koʻrinadi. Qozogʻiston mintaqaning eng boy va ko‘p tabiiy resursga ega davlati (asosan neft va gaz), aholisi 20 millionni tashkil etadi. U mintaqaviy xavfsizlikda ham yetakchilikka intiladi; masalan, MDH va ShHT doirasida hamkorlik qiladi.

 

Qirgʻizistonn va Tojikiston iqtisodiyotlari kichik, ularning 2024 yilgi Yalpi ichki mahsuloti (YaIM) mos ravishda -35,8 mlrd va 12 mlrd AQSh dollar atrofida, aholi soni esa 7-11 millionni tashkil qiladi.  Bu davlatlar koʻproq Rossiya va Xitoyga iqtisodiy jihatdan bogʻliq, shu sababli AQSh ushbu mamlakatlar bilan cheklangan strategik aloqalar oʻrnatadi. Turkmaniston tabiiy gaz zaxiralari hisobiga iqtisodiy jihatdan kuchli ($90,9 mlrd YaIM), ammo u ochiq siyosat yuritmaydi va xalqaro aloqalari cheklangan.

 

Bu borada Oʻzbekiston ham oʻziga xos rolga ega: u nafaqat eng katta aholiga, balki Markaziy Osiyodagi investitsiyalar investitsiyalar boʻyicha eng ochiq bozor tizimiga ega davlatlardan biri hisoblanadi. Oʻzbekiston C5+1 formati (AQSh va besh Markaziy Osiyo davlatlari)ga faol aʼzo. Bu diplomatik harakatlar Oʻzbekistonni boshqa jamoadoshlarga nisbatan AQSh uchun ijobiy hamkorga aylantiradi.

 

Markaziy Osiyo Rossiya va Xitoyning taʼsir zonasi sifatida koʻriladi. Oʻzbekiston esa bu ikki davlat oʻrtasida muvozanatli investitsiyalar siyosat olib boruvchi "uchinchi yoʻl" modelini amalda sinab koʻrmoqda. AQSh uchun esa, ayniqsa Tramp maʼmuriyati uchun, Xitoy va Rossiyaning taʼsirini yumshatishda Oʻzbekiston – "neytral, lekin ochiq" davlat sifatida – muhim  rol oʻynashi mumkin. Shu bois, Tramp tashrifi faqat ramziy harakat emas, balki strategik signal ham boʻladi.

 

Trampning eʼtibori hozircha AQSh ichki iqtisodiy siyosatini qayta yoʻlga qoʻyishga, xususan, inflyatsiyani pasaytirish, sanoatni himoya qilish va xavfsizlikni kuchaytirishga qaratilgan. Markaziy Osiyoga tashrif uning ichki siyosiy kun tartibida birinchi oʻrinda emas, lekin investitsiyalar siyosiy PR jihatdan u uchun qulay lahza sifatida qaralmoqda — ayniqsa, agar bu tashrif AQShning kuchli global pozitsiyasini koʻrsatish vositasiga aylantirilsa.

 

Xenikning Oʻzbekistondan AQShga noqonuniy yoʻllar bilan kelgan fuqarolarni vatanga qaytarishga chaqirishi — ikki tomonlama diplomatik suhbatlarning nozik, balki keskinlashuv ehtimoli borligini anglatadi.

 

Donald Trampning Oʻzbekistonga tashrifi – bu faqat bir davlatga boʻlgan eʼtibor emas, balki Markaziy Osiyoning geosiyosiy vaznini AQSh investitsiyalar siyosati kontekstida qayta belgilash harakati sifatida talqin qilinmoqda. Diplomatik takliflar, strategik iqtisodiy manfaatlar va xavfsizlik muhokamalari bu tashrif ehtimolini real darajada oshiradi.

 

Shuningdek Donald Tramp rasman tashrif buyuradigan boʻlsa, u Markaziy Osiyoga kelgan ilk AQSh prezidenti sifatida tarixga kiradi. Bu nafaqat siyosiy, balki ramziy jihatdan ham u uchun katta yutuq sanaladi.

 

Shunga qaramay, Trampning ichki siyosiy ustuvorliklari, migratsiya va inson huquqlari masalalari tashrifni hozircha oraliq strategik darajada ushlab turmoqda. Biroq, agar Tramp tashrifni amalga oshirsa, bu Oʻzbekiston uchun mintaqadagi geosiyosiy pozitsiyasini mustahkamlash, AQSh uchun esa Xitoy–Rossiya taʼsir zonasida yangi diplomatik front ochish imkoniyati boʻlishi mumkin.
 

Nodirbek Egamberdiyev

Mavzuga oid yangiliklar

AQSh Oʻzbekistondan foydalanmoqchi

AQSh Oʻzbekistondan foydalanmoqchi

Rossiya-Ukraina urushi boshlanganidan keyin baʼzi davlatlarga AQShdan toʻgʻridan toʻgʻri reyslar bekor qilingan. Tramp administratsiyasi AQShdan deportatsiya qilingan Sobiq Ittifoq tarkibidagi davlatlarning fuqarolari uchun Oʻzbekistondan tranzit nuqtasi sifati foydalanish uchun mamlakat bilan muzokaralar oʻtkazgan. Bu haqda "Washington Post" maʼlum qildi.

Siyosat

07.05.2025, 17:33

Oq Uy Trampning Gʻazo boʻyicha tinchlik rejasini eʼlon qildi. Tramp Gʻazoni oʻzi boshqarmoqchi

Oq Uy Trampning Gʻazo boʻyicha tinchlik rejasini eʼlon qildi. Tramp Gʻazoni oʻzi boshqarmoqchi

AQSh prezidenti Donald Tramp Gʻazodagi urushni toʻxtatishga qaratilgan 20 bandlik tinchlik dasturini eʼlon qildi. Dastur Tramp va Netanyahu bilan uchrashuvidagi jonli efirda muhokama qilindi hamda administratsiyaning RapidResponse47 nomli kanalida eʼlon qilindi.

Jahon

30.09.2025, 15:01

Oʻzbekiston prezidentining AQShga qilgan tashrifi yakunlandi

Oʻzbekiston prezidentining AQShga qilgan tashrifi yakunlandi

Shavkat Mirziyoyevning BMT Bosh Assambleyasi 80-yubiley sessiyasi tadbirlarida ishtirok etish uchun Nyu-York shahriga tashrifi yakunlandi.

Siyosat

25.09.2025, 09:00

Mirziyoyev AQShda kimlar bilan uchrashdi?

Mirziyoyev AQShda kimlar bilan uchrashdi?

Shavkat Mirziyoyev 20–24 sentabr kunlari BMT Bosh Assambleyasining 80-yubiley sessiyasi tadbirlarida ishtirok etish uchun AQShning Nyu-York shahrida boʻlib turmoqda. Tashrif doirasida davlat rahbari mamlakatning qator kompaniyalari va mutasaddilarini qabul qildi.

Siyosat

23.09.2025, 15:00

Pokiston Trampni Tinchlik boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod etib koʻrsatdi

Pokiston Trampni Tinchlik boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod etib koʻrsatdi

Pokiston hukumati AQSh prezidenti Donald Trampni 2026 yilgi Tinchlik  boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod sifatida koʻrsatdi. Bu haqda "Gazta.ru" nashri xabar berdi.

Jahon

21.06.2025, 12:20

Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi

Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi

Qozogʻistonda "Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammiti boʻlib oʻtdi. Unda prezident Shavkat Mirziyoyev ham ishtirok etdi. Sammitda nimalar gaplashildi? Mirziyoyev oʻz nutqida nimalarni tilga oldi? Xitoy nega mintaqa mamlakatlariga begʻaraz 207 million AQSh dollari miqdorida yordam koʻrsatmoqchi? 

Siyosat

18.06.2025, 17:48

So‘nggi yangiliklar

Tramp sanksiyalari sabab “Rosneft” va “Lukoyl” 5,2 mlrd dollarga arzonladi

Trampning yangi sanksiyalari Rossiya bilan munosabatlarni yanada keskinlashtirdi. Hindiston Rossiya nefti importlarini qisqartira boshlagach, “Rosneft” va “Lukoyl” aksiyalarida katta muammolar yuzaga kelmoqda.

Iqtisodiyot

25.10.2025, 18:44

Oʻzbekistonda nikohlar kamaymoqda, ajrimlar esa koʻpaymoqda

Yil boshidan buyon 177 ming nikoh qayd etilgan boʻlsa, 32 ming oila buzilgan. Shuningdek, 16 ming ota-ona aliment toʻlamasdan qochib yuribdi va ayrimlari bolalarini qarz bilan tashlab ketishgan.

Oʻzbekiston

25.10.2025, 17:07

Sergey Mironov: "Til bilmaslikni bahona qilib davlatdan chiqarib yuborish — bu haqiqiy fashizm"

Sergey Mironov Latviyada rusiyzabonlarni chiqarishni “fashizm” deb atadi. Rossiyada qonunbuzar migrantlarni esa nafaqat oʻzi, balki butun oilasi bilan deportatsiya qilish tarafdori. Shuningdek, Mironov Rossiyaga mehnat migrantlari faqat vaxta usulida kelishi, ularning oilalari esa mamlakatga kiritilmasligi lozimligini bildirdi.

Jahon

25.10.2025, 14:51

London sudi “Vagner” bilan hamkorlik qilgan britaniyaliklarga hukm chiqardi

London sudi 20–23 yoshli olti nafar britaniya fuqarosini 7 yildan 17 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish jazosi bilan hukm qildi. Ular 2024 yil mart oyida Rossiyaning terroristik tashkilot deb eʼtirof etilgan “Vagner” xususiy harbiy kompaniyasi topshirigʻi bilan sharqiy Londondagi omborni yoqib yuborgan.

Jahon

25.10.2025, 11:49

Kanadalik xonanda Devid Keroll oʻzbekistonliklarga murojaat bilan chiqdi

“Aybi” oʻzbekistonlik boʻlgan Suhrob Ubaydullayevni samolyotga chiqarmagan Vengriyaning Wizz Air loukasteri haqida Don’t Fly Wizzness Class qoʻshigʻini kuylagan kanadalik xonanda Devid Keroll ushbu taronani har tomonlama qoʻllab-quvvatlashni soʻrab instagram sahifasi orqali murojaat bilan chiqdi.

Oʻzbekiston

25.10.2025, 11:00

Oʻzbekiston prezidenti Belgiyaga tashrifini yakunladi

Oʻzbekiston Respublikasi prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Belgiyaga rasmiy tashrifi yakunlandi.

Siyosat

25.10.2025, 06:57

Shavkat Mirziyoyev Belgiyaliklar qiroli bilan uchrashdi

Bryussel shahriga rasmiy tashrif doirasida Laken saroyida Oʻzbekiston Respublikasi prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Belgiyaliklar qiroli Filipp bilan uchrashuvi boʻlib oʻtdi.

Siyosat

24.10.2025, 21:17

Oʻzbekiston va YeI munosabatlari yangi strategik bosqichga koʻtarildi

Bryusseldagi Yevropa kengashi qarorgohi — «Yevropa» binosida Oʻzbekiston Respublikasi prezidenti Shavkat Mirziyoyev Yevropa kengashi prezidenti Antoniu Koshta va Yevropa komissiyasi prezidenti Ursula fon der Lyayen bilan uchrashdi.

Siyosat

24.10.2025, 16:59

Yangiyoʻlda 1,1 mlrd soʻmlik elektr energiyasidan noqonuniy foydalanish holati fosh etildi

Bosh prokuratura huzuridagi Departamentning Yangiyoʻl tumani boʻlimi xodimlari tomonidan oʻtkazilgan tekshiruv jarayonida fuqaro M.P. tomonidan yirik miqdorda noqonuniy elektr energiyasi ishlatilgani aniqlandi.

Oʻzbekiston

24.10.2025, 15:09

Toshkent sudlarida joriy yilda 7 mingga yaqin nikohdan ajratish ishi koʻrildi

Toshkent shahar fuqarolik ishlari boʻyicha sudlarida 2025 yilning 9 oyida 7 mingga yaqin nikohdan ajratish ishi koʻrilgan. Bu koʻrsatkich oʻtgan yilning shu davriga nisbatan 468 taga koʻpdir.

Oʻzbekiston

24.10.2025, 14:08

"Navbahor" va "Neftchi" 3 ochkodan mahrum qilinishi mumkin — OʻFA

Oʻzbekiston futbol assotsiatsiyasi tomonidan Futbolchilarning maqomi va oʻtishi boʻyicha qoʻmitasi qabul qilingan qarorlar ijrosi tahlil qilindi.

Sport

24.10.2025, 11:03

Oʻzbekistonda «yashil» energiya hajmi 9 milliard kVt·soatga yetdi

Oʻzbekistonda quyosh va shamol elektr stansiyalari tomonidan ishlab chiqarilgan energiya miqdori 2025 yilning 22 oktabr soati 19:00 holatiga koʻra 9 milliard kVt·soatga yetdi. Bu haqda Energetika vazirligi maʼlum qildi.

Iqtisodiyot

24.10.2025, 10:01