Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi

Qozogʻistonda "Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammiti boʻlib oʻtdi. Unda prezident Shavkat Mirziyoyev ham ishtirok etdi. Sammitda nimalar gaplashildi? Mirziyoyev oʻz nutqida nimalarni tilga oldi? Xitoy nega mintaqa mamlakatlariga begʻaraz 207 million AQSh dollari miqdorida yordam koʻrsatmoqchi? 

Ulashish:

Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi

Fotot: Prezident matbuot xizmati

Kecha, 17 iyun kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev Qozogʻiston Prezidenti Qosim Joʻmard-Toʻqayov taklifiga binoan "Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammitida ishtirok etish uchun Ostona shahriga borgan edi. Mirziyoyevni aeroportda Qozogʻiston Bosh vaziri Oljas Bektanov va boshqa rasmiylar kutib oldi.

 

Sammit davomida Shavkat Mirziyoyev Xitoy rahbari Si Szinpin bilan ikki mamlakat oʻrtasidagi aloqalar va mintaqaviy ahamiyatga molik dolzarb masalalar yuzasidan muzokaralar olib borildi.

 

Qayd etilishicha, Oʻzbekiston va Xitoy oʻrtasida 2024 yilda tovar ayriboshlash 14 milliard AQSh dollariga yetgan. Investitsiya salohiyat portfeli esa 60 milliard dollardan oshgan.

 

Shuningdek, rahbarlar ikki mamlakat oʻrtasida "yashil" energetika, neft-gaz, kimyo, farmatsevtika, metallurgiya, togʻ-kon, toʻqimachilik, oziq-ovqat va qurilish tarmoqlari hamda logistika, "aqlli" qishloq xoʻjaligi, sunʼiy intellekt va raqamlashtirish sohalarida istiqbolli loyihalar ishlab chiqish boʻyicha suhbatlashishgan.

 

Muzokaralar davomida "Xitoy - Qirgʻiziston - Oʻzbekiston" strategik temir yoʻli qurilishini jadallashtirish muhimligi taʼkidlandi. Uchrashuv yakunidan davlat rahbarlari Xitoy Oʻzbekistonning Jahon Savdo Tashkilotiga aʼzo boʻlishi boʻyicha ikki tomonlama muzokaralar yakunlangani toʻgʻrisidagi bayonnoma imzolanganini maʼlum qilishdi.

 

"Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammitida mintaqa mamlakatlarining rahbarlari va Xitoy rahbari Si Szinpin ishtirokida boʻlib oʻtdi. Mazkur sammit ilk bor 2023 yilda Xitoyning Sian shahrida boʻlib oʻtgan.

 

2023 yildagi sammitdan soʻng mamlakatlar oʻrtasida kotibiyat tashkil etildi, vazirlar, ekspertlar uchrashuvlari va yigʻilishlarini oʻtkazish mexanizmlari ishga tushirilgan, keng koʻlamli hamkorlikning shartnomaviy-huquqiy bazasi shakllantirilgan.

 

Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev sammit davomida soʻzga chiqdi. Unga koʻra, nizoli masalalar va ziddiyatlarni hal qilish uchun kuch ishlatish vositalaridan foydalanish oʻzini oqlamaydi va bunga yoʻl qoʻyib boʻlmaydi. Barcha nizo va ziddiyatlar suverenitetni hurmat qilish, xalqaro huquq meʼyorlari va BMT nizomi asosida faqat diplomatik saʼy-harakatlar bilan muzokaralar stolida hal etilishi shart.

"Bizningcha, bir tomondan, ishonch, yaxshi qoʻshnichilik va sheriklik makoniga aylangan Markaziy Osiyoning oʻzidagi chuqur transformatsiya jarayonlari, boshqa tomondan, Xitoy rahbariyatining qoʻshni davlatlar bilan doʻstona munosabatlarni rivojlantirish va “Belbogʻ va yoʻl” global konsepsiyasini ilgari surishga qatʼiy sodiqligi ushbu formatdagi hamkorlikning rivojlanishiga imkon bermoqda", - degan Shavkat Mirziyoyev.

 

Shu bilan birga Oʻzbekiston davlat rahbari mintaqaviy barqarorlikni taʼminlashga umumiy hissa qoʻshadigan Abadiy yaxshi qoʻshinchalik, doʻstlik va hamkorlik toʻgʻrisidagi shartnomani qabul qilish tarixiy ahamiyatga ega ekanligini taʼkidladi.

 

Shuningdek, ushbu shartnomani rivojlantirish maqsadida aniq mexanizm va loyihalarni kiritgan holda uzoq muddatli sheriklik konsepsiyasini ishlab chiqishni taklif qildi.

 

Mirziyoyevning taʼkidlashicha, Xitoy bilan savdo investitsiyaviy va texnologik hamkorlik Markaziy Osiyoning barcha mamlakatlarini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish strategiyalarini amalga oshirishda kuchli lokomotiv boʻlib xizmat qilmoqda.

 

Shuningdek davlat rahbari infratuzilmaviy tashabbuslarni ilgari surish uchun "Markaziy Osiyo - Xitoy" taraqqiyot fondini taʼsis etishni taklif qildi.

 

Sammitda Markaziy Osiyoning ajralmas boʻlagi ekanligi aytilayotgan Afgʻoniston haqida ham gaplashildi. Mirziyoyev Afgʻonistonning tiklanishiga koʻmaklashish va uni mintaqaviy integratsiya jarayonlariga jalb etish masalalarini koʻrib chiqish uchun yuqori darajadagi guruhni taʼsis etish taklifini berdi.

 

Tahlillarga koʻra, Markaziy Osiyo mamlakatlarining Xitoy bilan umumiy savdo aylanmasi joriy yilda bu koʻrsatkich deyarli 100 milliard dollarga yetadi. Qoʻshma korxonalar va loyihalar soni esa 10 mingdan oshadi.

 

 

Sammitda soʻzga chiqqan Xitoy Xalq Respublikasi raisi Si Szinpin 2025 yilda Markaziy Osiyoning beshta davlatiga aholi farovonligini oshirish va oʻz rivojlanishlariga koʻmaklashish boʻyicha muhim loyihalarni qoʻllab-quvvatlash uchun  umumiy qiymati 207 million AQSh dollaridan ortiq miqdoridagi begʻaraz grant ajratishga tayyor ekanligini aytdi.

 

Uning aytishicha, kelgusi ikki yil ichida bu mablagʻlardan tashqari Xitoy mintaqadagi beshta davlatga kasbiy tayyorgarlik kurslaridan oʻtish uchun uch mingta kvota ajratadi.

 

XXR rahbari taʼlim va madaniyat sohasidagi hamkorlik iqtisodiy sohadagi hamkorlikdan kam ahamiyatga ega emasligini ham taʼkidlagan. Unga koʻra, endilikda Xitoy universitetlarida Markaziy Osiyo mamlakatlari tillarini oʻrganish kursi ochiladi.

 

Sammitda Si Szinpin Markaziy Osiyo davlatlarini zamonaviy tahdidlarga birgalikda qarshi turishga, mintaqa xavfsizligi sohasidagi hamkorlikni kuchaytirishga chaqirdi.

 

Shuningdek, u mintaqa mamlakatlarida mudofaa, huquqni muhofaza qilish va xavfsizlikni modernizatsiya qilishga qaratilgan saʼy-harakatlarni qoʻllab-quvvatlashini maʼlum qildi.

 

Yigʻilish soʻngida davlat rahbarlari Ostona deklaratsiyasi va Abadiy yaxshi qoʻshnichilik, doʻstlik va hamkorlik toʻgʻrisidagi shartnomani imzoladilar.

 

Sammit yakunida kambagʻallikka qarshi, choʻllanishga qarshi kurashish, taʼlim sohasidagi hamkorlik markazlari hamda toʻsiqsiz savdo boʻyicha hamkorlik platformasini ishga tushirish marosimi boʻlib oʻtdi.

 

17 iyun kuni Prezident Shavkat Mirziyoyevning Ostonaga amaliy tashrifi yakunlanib Toshkentga qaytib keldi.

Mavzuga oid yangiliklar

Markaziy Osiyoda kuchlar kurashi: qaysi davlatlarda xorijiy harbiy bazalar bor?

Markaziy Osiyoda kuchlar kurashi: qaysi davlatlarda xorijiy harbiy bazalar bor?

Dunyoda qudratli harbiy kuchga ega davlatlar oʻz taʼsir doirasini kuchaytirish va soʻzini oʻtkazish uchun maʼlum hududlarda harbiy bazalar ochadi. Masalan, Amerika Qoʻshma Shtatlarining 80 ta davlatda, Rossiyaning 14 ta, Turkiyaning 11 ta, Eron va Saudiya Arabistonining uchta mamlakatda oʻz harbiy bazalari mavjud. Markaziy Osiyo hududida ham bir nechta xorijiy harbiy bazalar joylashgan. Xoʻsh, ular qaysi davlatlarga tegishli va mintaqada bu borada kimning taʼsiri kuchli? Bugun shu haqda gaplashamiz.

Siyosat

04.02.2025, 14:04

Markaziy Osiyo — kimni qarzi koʻp?

Markaziy Osiyo — kimni qarzi koʻp?

Markaziy Osiyo davlatlarining 2024-yildagi tashqi qarzlarini umumiy qilib qoʻshganda, taxminan $210 milliard AQSh dollari atrofida boʻladi.Bu qarzlarning asosiy qismlari quyidagi manbalardan olingan:1. Xalqaro moliya institutlari: Jahon Banki, Xalqaro Valyuta Jamgʻarmasi (XVJ), Osiyo Taraqqiyot Banki (OTB) kabi tashkilotlar.2. Davlatlar: Asosiy yordam va qarzlarni taqdim etayotgan mamlakatlar Xitoy, Rossiya va boshqa rivojlangan davlatlar.3. Tijorat banklari va moliya kompaniyalari: Turli tijorat banklari va xususiy moliya institutlari tomonidan taqdim etilgan qarzlar.Umumiy qarzning taqsimlanishi va manbalari har bir mamlakat uchun farq qilishi mumkin, ammo koʻpincha yirik loyihalar va infratuzilma uchun qarz olinadi.

Iqtisodiyot

08.08.2024, 15:12

Shavkat Mirziyoyev va Donald Tramp

Donald Trampning Oʻzbekistonga tashrifi: strategik manfaatlar va diplomatik signallar ortidagi haqiqat

Donald Trampning Markaziy Osiyoga, xususan Oʻzbekistonga tashrif buyurishi ehtimoli hanuz dolzarb boʻlib qolmoqda. Rasmiy ravishda eʼlon qilinmagan boʻlsa-da, mavjud diplomatik vaziyat va strukturaviy omillar bunday tashrifning yuzaga kelishiga zamin yaratmoqda.

Siyosat

29.04.2025, 17:39

Qirgʻiziston Tojikiston bilan 23 yillik muzokarasiga nuqta qoʻydi

Qirgʻiziston Tojikiston bilan 23 yillik muzokarasiga nuqta qoʻydi

Kecha, 19 mart kuni Qirgʻiziston parlamenti qoʻshni Tojikiston 23 yildan beri davom etib kelayotgan muzokaralarni yakunlab, chegara toʻgʻrisidagi shartnomani ratifikatsiya qildi.

Jahon

20.03.2025, 13:51

Xitoydagi pirotexnika zavodida portlash sodir boʻldi

Xitoydagi pirotexnika zavodida portlash sodir boʻldi

Bugun, 16 iyun kuni ertalab mahalliy vaqt bilan soat 8:23da Xitoyning Xunan viloyatidagi Shanchjoudagi pirotexnika zavodida portlash sodir boʻldi. Voqea oqibatida 9 kishi jarohatlangan, 2 kishi bedarak yoʻqolgan. Bu haqda "China Daily" nashri xabar berdi.

Jahon

16.06.2025, 17:55

Do Human Rights in Uzbekistan No Longer Matter to Europe?

Yevropa uchun Oʻzbekistondagi inson huquqlari endi muhim emasmi?

Rossiya–Ukraina urushi boshlanganidan soʻng, bir qator Yevropa Ittifoqi davlatlarining Markaziy Osiyoga, xususan Oʻzbekistonga boʻlgan qiziqishi sezilarli darajada ortdi. Bu holat mintaqadagi geosiyosiy muvozanat oʻzgarayotgani, shuningdek, Yevropa Ittifoqining yangi tashqi siyosiy strategiyasidan dalolat beradi.

Siyosat

05.06.2025, 16:22

So‘nggi yangiliklar

Oʻzbekistonda toʻylar: aholi kamxarj va ixcham marosimlar tarafdori

Oʻzbekistonda toʻylar: aholi kamxarj va ixcham marosimlar tarafdori

"Yuksalish" harakati respublika miqyosida Oʻzbekistonda toʻy xarajatlari mavzusiga oid soʻrovnoma oʻtkazdi. Soʻrovnomada 1247 nafar ishtirokchi qatnashgan.

Oʻzbekiston

09.07.2025, 19:07

BMT Gulnora Karimovani noqonuniy hibsga olinganligini aytmoqda. Bu borada Oʻzbekiston hukumati nima deydi?

BMT Gulnora Karimovani noqonuniy hibsga olinganligini aytmoqda. Bu borada Oʻzbekiston hukumati nima deydi?

Birlashgan Millatlar Tashkiloti ishchi guruhi joriy yilning 5 iyul kuni Oʻzbekistonning birinchi prezidenti Islom Karimovning toʻngʻich qizi Gulnora Karimovani 2014 yilda hech qanday ordersiz va tushuntirishlarsiz oʻzboshimchalik bilan qamoqqa olinganini va saqlab kelayotganini eʼlon qilgan edi. Oʻzbekiston Inson huquqlari Milliy markazi BMTning ushbu qaroriga nisbatan rasmiy munosabat berdi.

Oʻzbekiston

09.07.2025, 17:53

Buxoroda yuz bergan yongʻindan 9 kishi qutqarildi

Buxoroda yuz bergan yongʻindan 9 kishi qutqarildi

8 iyul soat 16:47 da Buxoro viloyati, Buxoro shahar "A.Gʻijduvoniy" MFY, B.Naqshband koʻchasidagi koʻp qavatli uyning yertoʻlasida yongʻin roʻy berganligi toʻgʻrisida FVBga xabar qilingan.

Oʻzbekiston

09.07.2025, 13:39

Axsikentda noyob ashyolar topildi

Axsikentda noyob ashyolar topildi

Joriy mavsumda Axsikentda toʻrtta yirik muhandislik qurilmasi va 4 mingga yaqin turli nodir artefaktlar topildi.

Fan-texnologiya

09.07.2025, 13:00

Andijonda chiqindi yoqish orqali elektr energiyasi ishlab chiqaruvchi zavod qurilishiga start berildi

Andijonda chiqindi yoqish orqali elektr energiyasi ishlab chiqaruvchi zavod qurilishiga start berildi

7 iyul kuni Andijon viloyati Xoʻjaobod tumani hududida Xitoyning "China International Camce" kompaniyasi ishtirokida barpo etilishi rejalashtirilgan maishiy chiqindilarni yoqish orqali elektr energiyasi ishlab chiqaruvchi zavod qurilishiga start berildi. Zavod 2025-2027 yillarda qurilib, foydalanishga topshiriladi va 100 ta yangi ish oʻrni yaratiladi.

Oʻzbekiston

09.07.2025, 12:30

"Yangi Oʻzbekiston" bogʻiga tutash koʻcha bir oyga yopildi

"Yangi Oʻzbekiston" bogʻiga tutash koʻcha bir oyga yopildi

Yangi Oʻzbekiston yoʻlining (Toshkent viloyatidan harakatlanib kelishda) "Yangi Oʻzbekiston" bogʻiga tutash qismida avtoulovlar harakati toʻxtatiladi.

Oʻzbekiston

09.07.2025, 12:00

Toshkentda 3 yoshli bolani mashina urib ketdi. Bola tirik qoldi

Toshkentda 3 yoshli bolani mashina urib ketdi. Bola tirik qoldi

Joriy yilning 8 iyul kuni Shayxontohur tumani Koʻkcha Darvoza koʻchasida, haydovchi F.X. "Tico" rusumli avtomashinasini boshqarib ketayotib, yoʻlni belgilanmagan joyidan yugurib kesib oʻtayotgan 2022 yilda tugʻilgan piyoda A.Sh.ni urib yuborishi oqibatida yoʻl transport hodisasi sodir boʻlgan.

Oʻzbekiston

09.07.2025, 11:20

Rekord koʻrsatkich: Internetda nafrat darajasi oshib bormoqda

Rekord koʻrsatkich: Internetda nafrat darajasi oshib bormoqda

Irqchilik, antisemitizm, seksizm: internetdagi nafrat va toksiklik darajasi yil boshidan beri rekord koʻrsatkichlarga yetdi, deya xabar bermoqda euronews.com.

Jahon

09.07.2025, 10:20

Donald Tramp maʼmuriyatidagi "koʻrinmas odam" Toshkentda tugʻilgani aytilmoqda

Donald Tramp maʼmuriyatidagi "koʻrinmas odam" Toshkentda tugʻilgani aytilmoqda

Donald Tramp maʼmuriyatidagi eng taʼsirli, biroq jamoatchilikka deyarli tanish boʻlmagan shaxslardan biri — Serxio Gorning asli Toshkentda tugʻilgani maʼlum boʻldi. Bu haqda OCCRP va Times of Malta nashrlari notarial hujjatlarga asoslangan holda xabar tarqatdi. 

Jahon

09.07.2025, 10:04

OAV: UzTest'da yirik oʻgʻirlik sodir boʻldi

OAV: UzTest'da yirik oʻgʻirlik sodir boʻldi

UzTest'da katta oʻgʻirlik sodir boʻlgani aytilmoqda.Germaniyadan Oʻzbekistonga olib kelingan 3 dona sinov laboratoriya jihozining biri tag-tugi bilan yoʻqolib qolgan. 

Oʻzbekiston

09.07.2025, 09:30

Xorazmda 2 nafar voyaga yetmagan qiz 7 qavatdan qulab halok boʻldi

Xorazmda 2 nafar voyaga yetmagan qiz 7 qavatdan qulab halok boʻldi

Xorazm viloyati Urganch shahrida 2 nafar voyaga yetmagan qiz koʻp qavatli uy tomidan pastga qulab, joyida halok boʻldi. Bu haqda Bosh prokuror matbuot kotibi Hayot Shamsutdinov maʼlum qildi.

Oʻzbekiston

09.07.2025, 00:36

Yoʻllarni loyihalashtirishda aholi fikrini inobatga olish boʻyicha qatʼiy talablar oʻrnatiladi

Yoʻllarni loyihalashtirishda aholi fikrini inobatga olish boʻyicha qatʼiy talablar oʻrnatiladi

Oliy Majlis Qonunchilik palatasining navbatdagi majlisda "Avtomobil yoʻllari toʻgʻrisida"gi qonun loyihasi birinchi oʻqishda konseptual jihatdan koʻrib chiqildi. 

Oʻzbekiston

08.07.2025, 17:57