Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi

Qozogʻistonda "Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammiti boʻlib oʻtdi. Unda prezident Shavkat Mirziyoyev ham ishtirok etdi. Sammitda nimalar gaplashildi? Mirziyoyev oʻz nutqida nimalarni tilga oldi? Xitoy nega mintaqa mamlakatlariga begʻaraz 207 million AQSh dollari miqdorida yordam koʻrsatmoqchi? 

Ulashish:

Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi

Fotot: Prezident matbuot xizmati

Kecha, 17 iyun kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev Qozogʻiston Prezidenti Qosim Joʻmard-Toʻqayov taklifiga binoan "Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammitida ishtirok etish uchun Ostona shahriga borgan edi. Mirziyoyevni aeroportda Qozogʻiston Bosh vaziri Oljas Bektanov va boshqa rasmiylar kutib oldi.

 

Sammit davomida Shavkat Mirziyoyev Xitoy rahbari Si Szinpin bilan ikki mamlakat oʻrtasidagi aloqalar va mintaqaviy ahamiyatga molik dolzarb masalalar yuzasidan muzokaralar olib borildi.

 

Qayd etilishicha, Oʻzbekiston va Xitoy oʻrtasida 2024 yilda tovar ayriboshlash 14 milliard AQSh dollariga yetgan. Investitsiya salohiyat portfeli esa 60 milliard dollardan oshgan.

 

Shuningdek, rahbarlar ikki mamlakat oʻrtasida "yashil" energetika, neft-gaz, kimyo, farmatsevtika, metallurgiya, togʻ-kon, toʻqimachilik, oziq-ovqat va qurilish tarmoqlari hamda logistika, "aqlli" qishloq xoʻjaligi, sunʼiy intellekt va raqamlashtirish sohalarida istiqbolli loyihalar ishlab chiqish boʻyicha suhbatlashishgan.

 

Muzokaralar davomida "Xitoy - Qirgʻiziston - Oʻzbekiston" strategik temir yoʻli qurilishini jadallashtirish muhimligi taʼkidlandi. Uchrashuv yakunidan davlat rahbarlari Xitoy Oʻzbekistonning Jahon Savdo Tashkilotiga aʼzo boʻlishi boʻyicha ikki tomonlama muzokaralar yakunlangani toʻgʻrisidagi bayonnoma imzolanganini maʼlum qilishdi.

 

"Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammitida mintaqa mamlakatlarining rahbarlari va Xitoy rahbari Si Szinpin ishtirokida boʻlib oʻtdi. Mazkur sammit ilk bor 2023 yilda Xitoyning Sian shahrida boʻlib oʻtgan.

 

2023 yildagi sammitdan soʻng mamlakatlar oʻrtasida kotibiyat tashkil etildi, vazirlar, ekspertlar uchrashuvlari va yigʻilishlarini oʻtkazish mexanizmlari ishga tushirilgan, keng koʻlamli hamkorlikning shartnomaviy-huquqiy bazasi shakllantirilgan.

 

Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev sammit davomida soʻzga chiqdi. Unga koʻra, nizoli masalalar va ziddiyatlarni hal qilish uchun kuch ishlatish vositalaridan foydalanish oʻzini oqlamaydi va bunga yoʻl qoʻyib boʻlmaydi. Barcha nizo va ziddiyatlar suverenitetni hurmat qilish, xalqaro huquq meʼyorlari va BMT nizomi asosida faqat diplomatik saʼy-harakatlar bilan muzokaralar stolida hal etilishi shart.

"Bizningcha, bir tomondan, ishonch, yaxshi qoʻshnichilik va sheriklik makoniga aylangan Markaziy Osiyoning oʻzidagi chuqur transformatsiya jarayonlari, boshqa tomondan, Xitoy rahbariyatining qoʻshni davlatlar bilan doʻstona munosabatlarni rivojlantirish va “Belbogʻ va yoʻl” global konsepsiyasini ilgari surishga qatʼiy sodiqligi ushbu formatdagi hamkorlikning rivojlanishiga imkon bermoqda", - degan Shavkat Mirziyoyev.

 

Shu bilan birga Oʻzbekiston davlat rahbari mintaqaviy barqarorlikni taʼminlashga umumiy hissa qoʻshadigan Abadiy yaxshi qoʻshinchalik, doʻstlik va hamkorlik toʻgʻrisidagi shartnomani qabul qilish tarixiy ahamiyatga ega ekanligini taʼkidladi.

 

Shuningdek, ushbu shartnomani rivojlantirish maqsadida aniq mexanizm va loyihalarni kiritgan holda uzoq muddatli sheriklik konsepsiyasini ishlab chiqishni taklif qildi.

 

Mirziyoyevning taʼkidlashicha, Xitoy bilan savdo investitsiyaviy va texnologik hamkorlik Markaziy Osiyoning barcha mamlakatlarini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish strategiyalarini amalga oshirishda kuchli lokomotiv boʻlib xizmat qilmoqda.

 

Shuningdek davlat rahbari infratuzilmaviy tashabbuslarni ilgari surish uchun "Markaziy Osiyo - Xitoy" taraqqiyot fondini taʼsis etishni taklif qildi.

 

Sammitda Markaziy Osiyoning ajralmas boʻlagi ekanligi aytilayotgan Afgʻoniston haqida ham gaplashildi. Mirziyoyev Afgʻonistonning tiklanishiga koʻmaklashish va uni mintaqaviy integratsiya jarayonlariga jalb etish masalalarini koʻrib chiqish uchun yuqori darajadagi guruhni taʼsis etish taklifini berdi.

 

Tahlillarga koʻra, Markaziy Osiyo mamlakatlarining Xitoy bilan umumiy savdo aylanmasi joriy yilda bu koʻrsatkich deyarli 100 milliard dollarga yetadi. Qoʻshma korxonalar va loyihalar soni esa 10 mingdan oshadi.

 

 

Sammitda soʻzga chiqqan Xitoy Xalq Respublikasi raisi Si Szinpin 2025 yilda Markaziy Osiyoning beshta davlatiga aholi farovonligini oshirish va oʻz rivojlanishlariga koʻmaklashish boʻyicha muhim loyihalarni qoʻllab-quvvatlash uchun  umumiy qiymati 207 million AQSh dollaridan ortiq miqdoridagi begʻaraz grant ajratishga tayyor ekanligini aytdi.

 

Uning aytishicha, kelgusi ikki yil ichida bu mablagʻlardan tashqari Xitoy mintaqadagi beshta davlatga kasbiy tayyorgarlik kurslaridan oʻtish uchun uch mingta kvota ajratadi.

 

XXR rahbari taʼlim va madaniyat sohasidagi hamkorlik iqtisodiy sohadagi hamkorlikdan kam ahamiyatga ega emasligini ham taʼkidlagan. Unga koʻra, endilikda Xitoy universitetlarida Markaziy Osiyo mamlakatlari tillarini oʻrganish kursi ochiladi.

 

Sammitda Si Szinpin Markaziy Osiyo davlatlarini zamonaviy tahdidlarga birgalikda qarshi turishga, mintaqa xavfsizligi sohasidagi hamkorlikni kuchaytirishga chaqirdi.

 

Shuningdek, u mintaqa mamlakatlarida mudofaa, huquqni muhofaza qilish va xavfsizlikni modernizatsiya qilishga qaratilgan saʼy-harakatlarni qoʻllab-quvvatlashini maʼlum qildi.

 

Yigʻilish soʻngida davlat rahbarlari Ostona deklaratsiyasi va Abadiy yaxshi qoʻshnichilik, doʻstlik va hamkorlik toʻgʻrisidagi shartnomani imzoladilar.

 

Sammit yakunida kambagʻallikka qarshi, choʻllanishga qarshi kurashish, taʼlim sohasidagi hamkorlik markazlari hamda toʻsiqsiz savdo boʻyicha hamkorlik platformasini ishga tushirish marosimi boʻlib oʻtdi.

 

17 iyun kuni Prezident Shavkat Mirziyoyevning Ostonaga amaliy tashrifi yakunlanib Toshkentga qaytib keldi.

Mavzuga oid yangiliklar

Markaziy Osiyoda kuchlar kurashi: qaysi davlatlarda xorijiy harbiy bazalar bor?

Markaziy Osiyoda kuchlar kurashi: qaysi davlatlarda xorijiy harbiy bazalar bor?

Dunyoda qudratli harbiy kuchga ega davlatlar oʻz taʼsir doirasini kuchaytirish va soʻzini oʻtkazish uchun maʼlum hududlarda harbiy bazalar ochadi. Masalan, Amerika Qoʻshma Shtatlarining 80 ta davlatda, Rossiyaning 14 ta, Turkiyaning 11 ta, Eron va Saudiya Arabistonining uchta mamlakatda oʻz harbiy bazalari mavjud. Markaziy Osiyo hududida ham bir nechta xorijiy harbiy bazalar joylashgan. Xoʻsh, ular qaysi davlatlarga tegishli va mintaqada bu borada kimning taʼsiri kuchli? Bugun shu haqda gaplashamiz.

Siyosat

04.02.2025, 14:04

Markaziy Osiyo — kimni qarzi koʻp?

Markaziy Osiyo — kimni qarzi koʻp?

Markaziy Osiyo davlatlarining 2024-yildagi tashqi qarzlarini umumiy qilib qoʻshganda, taxminan $210 milliard AQSh dollari atrofida boʻladi.Bu qarzlarning asosiy qismlari quyidagi manbalardan olingan:1. Xalqaro moliya institutlari: Jahon Banki, Xalqaro Valyuta Jamgʻarmasi (XVJ), Osiyo Taraqqiyot Banki (OTB) kabi tashkilotlar.2. Davlatlar: Asosiy yordam va qarzlarni taqdim etayotgan mamlakatlar Xitoy, Rossiya va boshqa rivojlangan davlatlar.3. Tijorat banklari va moliya kompaniyalari: Turli tijorat banklari va xususiy moliya institutlari tomonidan taqdim etilgan qarzlar.Umumiy qarzning taqsimlanishi va manbalari har bir mamlakat uchun farq qilishi mumkin, ammo koʻpincha yirik loyihalar va infratuzilma uchun qarz olinadi.

Iqtisodiyot

08.08.2024, 15:12

Shavkat Mirziyoyev va Donald Tramp

Donald Trampning Oʻzbekistonga tashrifi: strategik manfaatlar va diplomatik signallar ortidagi haqiqat

Donald Trampning Markaziy Osiyoga, xususan Oʻzbekistonga tashrif buyurishi ehtimoli hanuz dolzarb boʻlib qolmoqda. Rasmiy ravishda eʼlon qilinmagan boʻlsa-da, mavjud diplomatik vaziyat va strukturaviy omillar bunday tashrifning yuzaga kelishiga zamin yaratmoqda.

Siyosat

29.04.2025, 17:39

Qirgʻiziston Tojikiston bilan 23 yillik muzokarasiga nuqta qoʻydi

Qirgʻiziston Tojikiston bilan 23 yillik muzokarasiga nuqta qoʻydi

Kecha, 19 mart kuni Qirgʻiziston parlamenti qoʻshni Tojikiston 23 yildan beri davom etib kelayotgan muzokaralarni yakunlab, chegara toʻgʻrisidagi shartnomani ratifikatsiya qildi.

Jahon

20.03.2025, 13:51

Xitoyga qarshi “urushda” kurashda AQSh yutqazmoqda

Xitoyga qarshi “urushda” kurashda AQSh yutqazmoqda

AQSh va Xitoy oʻrtasidagi raqobatda Xitoy yutqazmoqda. Agar Vashington vaziyatni oʻnglamasa, nafaqat Pekin balki dunyoning boshqa davlatlari ham AQShdan oʻzib ketadi. Bu haqda AQShning sobiq NATOdagi elchisi Ivo Daalderning “Politico” nashridagi “Ivo Daal va dunyo sharhi” podkastida maʼlum qildi.

Jahon

30.07.2025, 15:19

Qozogʻistonda yoʻqolgan harbiy vertolyot boʻlaklari topildi

Qozogʻistonda yoʻqolgan harbiy vertolyot boʻlaklari topildi

Olmaotada yoʻqolgan harbiy vertolyot  qarib besh kundan buyon qidirilmoqda. Vertolyotning taxminiy qoldiqlari Sorbulak suv omboridan. Hozirda suv ombori va uning atrofidan izlash ishlari davom etmoqda.  Bu haqda “Kursiv Uzbekistan” nashri Qozogʻiston nashrlariga tayanib maʼlum qildi.

Jahon

29.07.2025, 11:23

So‘nggi yangiliklar

Xitoyga qarshi “urushda” kurashda AQSh yutqazmoqda

Xitoyga qarshi “urushda” kurashda AQSh yutqazmoqda

AQSh va Xitoy oʻrtasidagi raqobatda Xitoy yutqazmoqda. Agar Vashington vaziyatni oʻnglamasa, nafaqat Pekin balki dunyoning boshqa davlatlari ham AQShdan oʻzib ketadi. Bu haqda AQShning sobiq NATOdagi elchisi Ivo Daalderning “Politico” nashridagi “Ivo Daal va dunyo sharhi” podkastida maʼlum qildi.

Jahon

30.07.2025, 15:19

Oʻzbekiston MTJ noyabr oyida Toshkentda jahon chempioniga qarshi oʻynaydi

Oʻzbekiston milliy terma jamoasi Jahon chempionatiga tayyorgarlik doirasida kuchli jamoalarga qarshi oʻynaydi.

Sport

30.07.2025, 13:04

UzAuto Motors shartnomasidagi 21 ta kichik band oʻzgartirildi

UzAuto Motors shartnomasidagi 21 ta kichik band oʻzgartirildi

Raqobat qoʻmitasi UzAuto Motors AJning dilerlik korxonalari taqdim etayotgan shartnomalari oʻrganilganda qonunga nomuvofiq holatlar aniqlandi.

Iqtisodiyot

30.07.2025, 12:39

“Tashabbusli byudjet” boʻyicha eng muhim savollarga javoblar

Oʻzbekistonda “Tashabbusli byudjet” 2-mavsumi 15 iyuldan boshlandi.

Iqtisodiyot

30.07.2025, 12:03

Botir Zokirov nomidagi davlat mukofoti yaratiladi

Botir Zokirov nomidagi davlat mukofoti yaratiladi

“Oʻzbekiston xalq artisti Botir Zoirov xotirasini obodonlashtirish, xavfsizlik xizmatini toʻliq oʻrganish va jahon miqyosida targʻib qilish chora-tadbirlari”gi Prezident boshqaruvi (Q–230-son, 28.07.2025 y.) taʼminlanadi.

Madaniy

30.07.2025, 11:53

Grin Gʻazo inqirozini "genotsid" deb atadi. Bu AQSh Kongressida Isroil masalasida kelishmovchilikka ishorami?

Grin Gʻazo inqirozini "genotsid" deb atadi. Bu AQSh Kongressida Isroil masalasida kelishmovchilikka ishorami?

AQSh Kongressi aʼzosi, respublikachi Marjori Teylor Grin Gʻazodagi insonlar va ularga koʻrsatilmayotgan insonparvarlik yordami uchun Gʻazodagi inqirozni genotsid deb atadi va bu AQSh Kongressida bunday soʻz ishlatgan birinchi respublikachi boʻldi. Bu haqda “The New York Times” nashri xabar qildi.

Jahon

30.07.2025, 11:34

Oʻzbekiston va Gruziya oʻrtasida aviaqatnovlar soni koʻpaytiriladi

Avtomobil va temir yoʻl tashuvlari sohasida ikki tomonlama hamkorlikni rivojlantirish masalalari muhokama etildi.

Iqtisodiyot

30.07.2025, 11:06

Ish haqi, pensiyalar va nafaqalar inflatsiyadan yuqori daraja oshiriladi

Ish haqi, pensiyalar va nafaqalar inflatsiyadan yuqori daraja oshiriladi

2026-2028 yillarda Oʻzbekistonda ish haqi, pensiya va nafaqalar mamlakatdagi inflatsiyadan yuqori darajada oshirish rejalashtirmoqda. Bu haqda Iqtisodiyot va moliya vazirligi 2026-2028 yillarga moʻljallangan fiskal strategiyasida maʼlum qildi.

Iqtisodiyot

30.07.2025, 10:50

Soliq toʻlovchilarga 8 trln soʻmdan ziyod QQS qaytarilgan

Soliq toʻlovchilarga 8 trln soʻmdan ziyod QQS qaytarilgan

2025 yil yanvar-iyun oylarida jami 5 488 ta ariza boʻyicha 3 272 ta tashkilotga qarib 8,8 trln soʻm QQS qaytarilgan. Bu haqda Soliq qoʻmitasi xabar qildi.

Iqtisodiyot

30.07.2025, 10:19

Shavkat Rahmonovning rafiqasi va farzandi YTHga uchradi, hodisa oqibatida vafot etganlar bor

Qaragʻandadan Olma-Ota tomon ketayotgan Toyota haydovchisi rulboshqaruvini yoʻqotib, transport vositasini agʻdarib yuborgan.

Sport

30.07.2025, 10:02

“Airbus” bilan uchuvchilarni tayyorlashda hamkorlik qilinadi

Oʻzbekiston va Fransiya oʻrtasidagi fuqaro aviatsiyasi sohasidagi hamkorlikni yanada rivojlantirish istiqbollarini muhokama qildilar.

Iqtisodiyot

30.07.2025, 09:04

Oʻzbekiston MTJ aʼzosi "Paxtakor" bilan shartnoma imzoladi

"Paxtakor" yozgi transfer oynasida yana bir Oʻzbekiston MTJ aʼzosi bilan shartnoma imzoladi.

Sport

29.07.2025, 20:04