Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi

Qozogʻistonda "Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammiti boʻlib oʻtdi. Unda prezident Shavkat Mirziyoyev ham ishtirok etdi. Sammitda nimalar gaplashildi? Mirziyoyev oʻz nutqida nimalarni tilga oldi? Xitoy nega mintaqa mamlakatlariga begʻaraz 207 million AQSh dollari miqdorida yordam koʻrsatmoqchi? 

Ulashish:

Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi

Fotot: Prezident matbuot xizmati

Kecha, 17 iyun kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev Qozogʻiston Prezidenti Qosim Joʻmard-Toʻqayov taklifiga binoan "Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammitida ishtirok etish uchun Ostona shahriga borgan edi. Mirziyoyevni aeroportda Qozogʻiston Bosh vaziri Oljas Bektanov va boshqa rasmiylar kutib oldi.

 

Sammit davomida Shavkat Mirziyoyev Xitoy rahbari Si Szinpin bilan ikki mamlakat oʻrtasidagi aloqalar va mintaqaviy ahamiyatga molik dolzarb masalalar yuzasidan muzokaralar olib borildi.

 

Qayd etilishicha, Oʻzbekiston va Xitoy oʻrtasida 2024 yilda tovar ayriboshlash 14 milliard AQSh dollariga yetgan. Investitsiya salohiyat portfeli esa 60 milliard dollardan oshgan.

 

Shuningdek, rahbarlar ikki mamlakat oʻrtasida "yashil" energetika, neft-gaz, kimyo, farmatsevtika, metallurgiya, togʻ-kon, toʻqimachilik, oziq-ovqat va qurilish tarmoqlari hamda logistika, "aqlli" qishloq xoʻjaligi, sunʼiy intellekt va raqamlashtirish sohalarida istiqbolli loyihalar ishlab chiqish boʻyicha suhbatlashishgan.

 

Muzokaralar davomida "Xitoy - Qirgʻiziston - Oʻzbekiston" strategik temir yoʻli qurilishini jadallashtirish muhimligi taʼkidlandi. Uchrashuv yakunidan davlat rahbarlari Xitoy Oʻzbekistonning Jahon Savdo Tashkilotiga aʼzo boʻlishi boʻyicha ikki tomonlama muzokaralar yakunlangani toʻgʻrisidagi bayonnoma imzolanganini maʼlum qilishdi.

 

"Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammitida mintaqa mamlakatlarining rahbarlari va Xitoy rahbari Si Szinpin ishtirokida boʻlib oʻtdi. Mazkur sammit ilk bor 2023 yilda Xitoyning Sian shahrida boʻlib oʻtgan.

 

2023 yildagi sammitdan soʻng mamlakatlar oʻrtasida kotibiyat tashkil etildi, vazirlar, ekspertlar uchrashuvlari va yigʻilishlarini oʻtkazish mexanizmlari ishga tushirilgan, keng koʻlamli hamkorlikning shartnomaviy-huquqiy bazasi shakllantirilgan.

 

Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev sammit davomida soʻzga chiqdi. Unga koʻra, nizoli masalalar va ziddiyatlarni hal qilish uchun kuch ishlatish vositalaridan foydalanish oʻzini oqlamaydi va bunga yoʻl qoʻyib boʻlmaydi. Barcha nizo va ziddiyatlar suverenitetni hurmat qilish, xalqaro huquq meʼyorlari va BMT nizomi asosida faqat diplomatik saʼy-harakatlar bilan muzokaralar stolida hal etilishi shart.

"Bizningcha, bir tomondan, ishonch, yaxshi qoʻshnichilik va sheriklik makoniga aylangan Markaziy Osiyoning oʻzidagi chuqur transformatsiya jarayonlari, boshqa tomondan, Xitoy rahbariyatining qoʻshni davlatlar bilan doʻstona munosabatlarni rivojlantirish va “Belbogʻ va yoʻl” global konsepsiyasini ilgari surishga qatʼiy sodiqligi ushbu formatdagi hamkorlikning rivojlanishiga imkon bermoqda", - degan Shavkat Mirziyoyev.

 

Shu bilan birga Oʻzbekiston davlat rahbari mintaqaviy barqarorlikni taʼminlashga umumiy hissa qoʻshadigan Abadiy yaxshi qoʻshinchalik, doʻstlik va hamkorlik toʻgʻrisidagi shartnomani qabul qilish tarixiy ahamiyatga ega ekanligini taʼkidladi.

 

Shuningdek, ushbu shartnomani rivojlantirish maqsadida aniq mexanizm va loyihalarni kiritgan holda uzoq muddatli sheriklik konsepsiyasini ishlab chiqishni taklif qildi.

 

Mirziyoyevning taʼkidlashicha, Xitoy bilan savdo investitsiyaviy va texnologik hamkorlik Markaziy Osiyoning barcha mamlakatlarini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish strategiyalarini amalga oshirishda kuchli lokomotiv boʻlib xizmat qilmoqda.

 

Shuningdek davlat rahbari infratuzilmaviy tashabbuslarni ilgari surish uchun "Markaziy Osiyo - Xitoy" taraqqiyot fondini taʼsis etishni taklif qildi.

 

Sammitda Markaziy Osiyoning ajralmas boʻlagi ekanligi aytilayotgan Afgʻoniston haqida ham gaplashildi. Mirziyoyev Afgʻonistonning tiklanishiga koʻmaklashish va uni mintaqaviy integratsiya jarayonlariga jalb etish masalalarini koʻrib chiqish uchun yuqori darajadagi guruhni taʼsis etish taklifini berdi.

 

Tahlillarga koʻra, Markaziy Osiyo mamlakatlarining Xitoy bilan umumiy savdo aylanmasi joriy yilda bu koʻrsatkich deyarli 100 milliard dollarga yetadi. Qoʻshma korxonalar va loyihalar soni esa 10 mingdan oshadi.

 

 

Sammitda soʻzga chiqqan Xitoy Xalq Respublikasi raisi Si Szinpin 2025 yilda Markaziy Osiyoning beshta davlatiga aholi farovonligini oshirish va oʻz rivojlanishlariga koʻmaklashish boʻyicha muhim loyihalarni qoʻllab-quvvatlash uchun  umumiy qiymati 207 million AQSh dollaridan ortiq miqdoridagi begʻaraz grant ajratishga tayyor ekanligini aytdi.

 

Uning aytishicha, kelgusi ikki yil ichida bu mablagʻlardan tashqari Xitoy mintaqadagi beshta davlatga kasbiy tayyorgarlik kurslaridan oʻtish uchun uch mingta kvota ajratadi.

 

XXR rahbari taʼlim va madaniyat sohasidagi hamkorlik iqtisodiy sohadagi hamkorlikdan kam ahamiyatga ega emasligini ham taʼkidlagan. Unga koʻra, endilikda Xitoy universitetlarida Markaziy Osiyo mamlakatlari tillarini oʻrganish kursi ochiladi.

 

Sammitda Si Szinpin Markaziy Osiyo davlatlarini zamonaviy tahdidlarga birgalikda qarshi turishga, mintaqa xavfsizligi sohasidagi hamkorlikni kuchaytirishga chaqirdi.

 

Shuningdek, u mintaqa mamlakatlarida mudofaa, huquqni muhofaza qilish va xavfsizlikni modernizatsiya qilishga qaratilgan saʼy-harakatlarni qoʻllab-quvvatlashini maʼlum qildi.

 

Yigʻilish soʻngida davlat rahbarlari Ostona deklaratsiyasi va Abadiy yaxshi qoʻshnichilik, doʻstlik va hamkorlik toʻgʻrisidagi shartnomani imzoladilar.

 

Sammit yakunida kambagʻallikka qarshi, choʻllanishga qarshi kurashish, taʼlim sohasidagi hamkorlik markazlari hamda toʻsiqsiz savdo boʻyicha hamkorlik platformasini ishga tushirish marosimi boʻlib oʻtdi.

 

17 iyun kuni Prezident Shavkat Mirziyoyevning Ostonaga amaliy tashrifi yakunlanib Toshkentga qaytib keldi.

Mavzuga oid yangiliklar

Markaziy Osiyoda kuchlar kurashi: qaysi davlatlarda xorijiy harbiy bazalar bor?

Markaziy Osiyoda kuchlar kurashi: qaysi davlatlarda xorijiy harbiy bazalar bor?

Dunyoda qudratli harbiy kuchga ega davlatlar oʻz taʼsir doirasini kuchaytirish va soʻzini oʻtkazish uchun maʼlum hududlarda harbiy bazalar ochadi. Masalan, Amerika Qoʻshma Shtatlarining 80 ta davlatda, Rossiyaning 14 ta, Turkiyaning 11 ta, Eron va Saudiya Arabistonining uchta mamlakatda oʻz harbiy bazalari mavjud. Markaziy Osiyo hududida ham bir nechta xorijiy harbiy bazalar joylashgan. Xoʻsh, ular qaysi davlatlarga tegishli va mintaqada bu borada kimning taʼsiri kuchli? Bugun shu haqda gaplashamiz.

Siyosat

04.02.2025, 14:04

Markaziy Osiyo — kimni qarzi koʻp?

Markaziy Osiyo — kimni qarzi koʻp?

Markaziy Osiyo davlatlarining 2024-yildagi tashqi qarzlarini umumiy qilib qoʻshganda, taxminan $210 milliard AQSh dollari atrofida boʻladi.Bu qarzlarning asosiy qismlari quyidagi manbalardan olingan:1. Xalqaro moliya institutlari: Jahon Banki, Xalqaro Valyuta Jamgʻarmasi (XVJ), Osiyo Taraqqiyot Banki (OTB) kabi tashkilotlar.2. Davlatlar: Asosiy yordam va qarzlarni taqdim etayotgan mamlakatlar Xitoy, Rossiya va boshqa rivojlangan davlatlar.3. Tijorat banklari va moliya kompaniyalari: Turli tijorat banklari va xususiy moliya institutlari tomonidan taqdim etilgan qarzlar.Umumiy qarzning taqsimlanishi va manbalari har bir mamlakat uchun farq qilishi mumkin, ammo koʻpincha yirik loyihalar va infratuzilma uchun qarz olinadi.

Iqtisodiyot

08.08.2024, 15:12

Oʻzbekiston prezidenti amaliy tashrif bilan Tojikistonda boʻladi

Oʻzbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev Tojikiston prezidenti Emomali Rahmonning taklifiga binoan 9-10 oktabr kunlari amaliy tashrif bilan ushbu mamlakatda boʻladi. Bu haqda prezident matbuot xizmati xabar qildi. Davlat rahbari Dushanbe shahrida oʻtadigan "Markaziy Osiyo - Rossiya" formatidagi ikkinchi sammit va Mustaqil Davlatlar Hamdoʻstligi Davlat rahbarlari kengashining navbatdagi yigʻilishida ishtirok etadi.

Oʻzbekiston

08.10.2025, 19:08

Shavkat Mirziyoyev va Donald Tramp

Donald Trampning Oʻzbekistonga tashrifi: strategik manfaatlar va diplomatik signallar ortidagi haqiqat

Donald Trampning Markaziy Osiyoga, xususan Oʻzbekistonga tashrif buyurishi ehtimoli hanuz dolzarb boʻlib qolmoqda. Rasmiy ravishda eʼlon qilinmagan boʻlsa-da, mavjud diplomatik vaziyat va strukturaviy omillar bunday tashrifning yuzaga kelishiga zamin yaratmoqda.

Siyosat

29.04.2025, 17:39

Qirgʻiziston Tojikiston bilan 23 yillik muzokarasiga nuqta qoʻydi

Qirgʻiziston Tojikiston bilan 23 yillik muzokarasiga nuqta qoʻydi

Kecha, 19 mart kuni Qirgʻiziston parlamenti qoʻshni Tojikiston 23 yildan beri davom etib kelayotgan muzokaralarni yakunlab, chegara toʻgʻrisidagi shartnomani ratifikatsiya qildi.

Jahon

20.03.2025, 13:51

“IT-Park” loyihasining ikkinchi bosqichiga start berildi

Prezident Shavkat Mirziyoyev 21 oktabr kuni poytaxtimizning Mirzo Ulugʻbek tumanida joylashgan IT-parkga tashrif buyurib, loyihaning ikkinchi bosqichiga tamal toshi qoʻyish marosimida ishtirok etdi. Ushbu hududda jami 6 ta bino – Sunʼiy intellekt markazi, Kosmos va kelajak texnologiyalari markazlari, 2 ta 20 qavatli ofis binosi, shuningdek servis va savdo markazlari quriladi.

Oʻzbekiston

21.10.2025, 13:12

So‘nggi yangiliklar

Tramp sanksiyalari sabab “Rosneft” va “Lukoyl” 5,2 mlrd dollarga arzonladi

Trampning yangi sanksiyalari Rossiya bilan munosabatlarni yanada keskinlashtirdi. Hindiston Rossiya nefti importlarini qisqartira boshlagach, “Rosneft” va “Lukoyl” aksiyalarida katta muammolar yuzaga kelmoqda.

Iqtisodiyot

25.10.2025, 18:44

Oʻzbekistonda nikohlar kamaymoqda, ajrimlar esa koʻpaymoqda

Yil boshidan buyon 177 ming nikoh qayd etilgan boʻlsa, 32 ming oila buzilgan. Shuningdek, 16 ming ota-ona aliment toʻlamasdan qochib yuribdi va ayrimlari bolalarini qarz bilan tashlab ketishgan.

Oʻzbekiston

25.10.2025, 17:07

Sergey Mironov: "Til bilmaslikni bahona qilib davlatdan chiqarib yuborish — bu haqiqiy fashizm"

Sergey Mironov Latviyada rusiyzabonlarni chiqarishni “fashizm” deb atadi. Rossiyada qonunbuzar migrantlarni esa nafaqat oʻzi, balki butun oilasi bilan deportatsiya qilish tarafdori. Shuningdek, Mironov Rossiyaga mehnat migrantlari faqat vaxta usulida kelishi, ularning oilalari esa mamlakatga kiritilmasligi lozimligini bildirdi.

Jahon

25.10.2025, 14:51

London sudi “Vagner” bilan hamkorlik qilgan britaniyaliklarga hukm chiqardi

London sudi 20–23 yoshli olti nafar britaniya fuqarosini 7 yildan 17 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish jazosi bilan hukm qildi. Ular 2024 yil mart oyida Rossiyaning terroristik tashkilot deb eʼtirof etilgan “Vagner” xususiy harbiy kompaniyasi topshirigʻi bilan sharqiy Londondagi omborni yoqib yuborgan.

Jahon

25.10.2025, 11:49

Kanadalik xonanda Devid Keroll oʻzbekistonliklarga murojaat bilan chiqdi

“Aybi” oʻzbekistonlik boʻlgan Suhrob Ubaydullayevni samolyotga chiqarmagan Vengriyaning Wizz Air loukasteri haqida Don’t Fly Wizzness Class qoʻshigʻini kuylagan kanadalik xonanda Devid Keroll ushbu taronani har tomonlama qoʻllab-quvvatlashni soʻrab instagram sahifasi orqali murojaat bilan chiqdi.

Oʻzbekiston

25.10.2025, 11:00

Oʻzbekiston prezidenti Belgiyaga tashrifini yakunladi

Oʻzbekiston Respublikasi prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Belgiyaga rasmiy tashrifi yakunlandi.

Siyosat

25.10.2025, 06:57

Shavkat Mirziyoyev Belgiyaliklar qiroli bilan uchrashdi

Bryussel shahriga rasmiy tashrif doirasida Laken saroyida Oʻzbekiston Respublikasi prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Belgiyaliklar qiroli Filipp bilan uchrashuvi boʻlib oʻtdi.

Siyosat

24.10.2025, 21:17

Oʻzbekiston va YeI munosabatlari yangi strategik bosqichga koʻtarildi

Bryusseldagi Yevropa kengashi qarorgohi — «Yevropa» binosida Oʻzbekiston Respublikasi prezidenti Shavkat Mirziyoyev Yevropa kengashi prezidenti Antoniu Koshta va Yevropa komissiyasi prezidenti Ursula fon der Lyayen bilan uchrashdi.

Siyosat

24.10.2025, 16:59

Yangiyoʻlda 1,1 mlrd soʻmlik elektr energiyasidan noqonuniy foydalanish holati fosh etildi

Bosh prokuratura huzuridagi Departamentning Yangiyoʻl tumani boʻlimi xodimlari tomonidan oʻtkazilgan tekshiruv jarayonida fuqaro M.P. tomonidan yirik miqdorda noqonuniy elektr energiyasi ishlatilgani aniqlandi.

Oʻzbekiston

24.10.2025, 15:09

Toshkent sudlarida joriy yilda 7 mingga yaqin nikohdan ajratish ishi koʻrildi

Toshkent shahar fuqarolik ishlari boʻyicha sudlarida 2025 yilning 9 oyida 7 mingga yaqin nikohdan ajratish ishi koʻrilgan. Bu koʻrsatkich oʻtgan yilning shu davriga nisbatan 468 taga koʻpdir.

Oʻzbekiston

24.10.2025, 14:08

"Navbahor" va "Neftchi" 3 ochkodan mahrum qilinishi mumkin — OʻFA

Oʻzbekiston futbol assotsiatsiyasi tomonidan Futbolchilarning maqomi va oʻtishi boʻyicha qoʻmitasi qabul qilingan qarorlar ijrosi tahlil qilindi.

Sport

24.10.2025, 11:03

Oʻzbekistonda «yashil» energiya hajmi 9 milliard kVt·soatga yetdi

Oʻzbekistonda quyosh va shamol elektr stansiyalari tomonidan ishlab chiqarilgan energiya miqdori 2025 yilning 22 oktabr soati 19:00 holatiga koʻra 9 milliard kVt·soatga yetdi. Bu haqda Energetika vazirligi maʼlum qildi.

Iqtisodiyot

24.10.2025, 10:01