Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi
Qozogʻistonda "Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammiti boʻlib oʻtdi. Unda prezident Shavkat Mirziyoyev ham ishtirok etdi. Sammitda nimalar gaplashildi? Mirziyoyev oʻz nutqida nimalarni tilga oldi? Xitoy nega mintaqa mamlakatlariga begʻaraz 207 million AQSh dollari miqdorida yordam koʻrsatmoqchi?
Siyosat
18.06.2025, 17:48
Ulashish:

Fotot: Prezident matbuot xizmati
Kecha, 17 iyun kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev Qozogʻiston Prezidenti Qosim Joʻmard-Toʻqayov taklifiga binoan "Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammitida ishtirok etish uchun Ostona shahriga borgan edi. Mirziyoyevni aeroportda Qozogʻiston Bosh vaziri Oljas Bektanov va boshqa rasmiylar kutib oldi.
Sammit davomida Shavkat Mirziyoyev Xitoy rahbari Si Szinpin bilan ikki mamlakat oʻrtasidagi aloqalar va mintaqaviy ahamiyatga molik dolzarb masalalar yuzasidan muzokaralar olib borildi.

Qayd etilishicha, Oʻzbekiston va Xitoy oʻrtasida 2024 yilda tovar ayriboshlash 14 milliard AQSh dollariga yetgan. Investitsiya salohiyat portfeli esa 60 milliard dollardan oshgan.
Shuningdek, rahbarlar ikki mamlakat oʻrtasida "yashil" energetika, neft-gaz, kimyo, farmatsevtika, metallurgiya, togʻ-kon, toʻqimachilik, oziq-ovqat va qurilish tarmoqlari hamda logistika, "aqlli" qishloq xoʻjaligi, sunʼiy intellekt va raqamlashtirish sohalarida istiqbolli loyihalar ishlab chiqish boʻyicha suhbatlashishgan.
Muzokaralar davomida "Xitoy - Qirgʻiziston - Oʻzbekiston" strategik temir yoʻli qurilishini jadallashtirish muhimligi taʼkidlandi. Uchrashuv yakunidan davlat rahbarlari Xitoy Oʻzbekistonning Jahon Savdo Tashkilotiga aʼzo boʻlishi boʻyicha ikki tomonlama muzokaralar yakunlangani toʻgʻrisidagi bayonnoma imzolanganini maʼlum qilishdi.
"Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammitida mintaqa mamlakatlarining rahbarlari va Xitoy rahbari Si Szinpin ishtirokida boʻlib oʻtdi. Mazkur sammit ilk bor 2023 yilda Xitoyning Sian shahrida boʻlib oʻtgan.
2023 yildagi sammitdan soʻng mamlakatlar oʻrtasida kotibiyat tashkil etildi, vazirlar, ekspertlar uchrashuvlari va yigʻilishlarini oʻtkazish mexanizmlari ishga tushirilgan, keng koʻlamli hamkorlikning shartnomaviy-huquqiy bazasi shakllantirilgan.
Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev sammit davomida soʻzga chiqdi. Unga koʻra, nizoli masalalar va ziddiyatlarni hal qilish uchun kuch ishlatish vositalaridan foydalanish oʻzini oqlamaydi va bunga yoʻl qoʻyib boʻlmaydi. Barcha nizo va ziddiyatlar suverenitetni hurmat qilish, xalqaro huquq meʼyorlari va BMT nizomi asosida faqat diplomatik saʼy-harakatlar bilan muzokaralar stolida hal etilishi shart.

"Bizningcha, bir tomondan, ishonch, yaxshi qoʻshnichilik va sheriklik makoniga aylangan Markaziy Osiyoning oʻzidagi chuqur transformatsiya jarayonlari, boshqa tomondan, Xitoy rahbariyatining qoʻshni davlatlar bilan doʻstona munosabatlarni rivojlantirish va “Belbogʻ va yoʻl” global konsepsiyasini ilgari surishga qatʼiy sodiqligi ushbu formatdagi hamkorlikning rivojlanishiga imkon bermoqda", - degan Shavkat Mirziyoyev.
Shu bilan birga Oʻzbekiston davlat rahbari mintaqaviy barqarorlikni taʼminlashga umumiy hissa qoʻshadigan Abadiy yaxshi qoʻshinchalik, doʻstlik va hamkorlik toʻgʻrisidagi shartnomani qabul qilish tarixiy ahamiyatga ega ekanligini taʼkidladi.
Shuningdek, ushbu shartnomani rivojlantirish maqsadida aniq mexanizm va loyihalarni kiritgan holda uzoq muddatli sheriklik konsepsiyasini ishlab chiqishni taklif qildi.
Mirziyoyevning taʼkidlashicha, Xitoy bilan savdo investitsiyaviy va texnologik hamkorlik Markaziy Osiyoning barcha mamlakatlarini ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish strategiyalarini amalga oshirishda kuchli lokomotiv boʻlib xizmat qilmoqda.
Shuningdek davlat rahbari infratuzilmaviy tashabbuslarni ilgari surish uchun "Markaziy Osiyo - Xitoy" taraqqiyot fondini taʼsis etishni taklif qildi.
Sammitda Markaziy Osiyoning ajralmas boʻlagi ekanligi aytilayotgan Afgʻoniston haqida ham gaplashildi. Mirziyoyev Afgʻonistonning tiklanishiga koʻmaklashish va uni mintaqaviy integratsiya jarayonlariga jalb etish masalalarini koʻrib chiqish uchun yuqori darajadagi guruhni taʼsis etish taklifini berdi.
Tahlillarga koʻra, Markaziy Osiyo mamlakatlarining Xitoy bilan umumiy savdo aylanmasi joriy yilda bu koʻrsatkich deyarli 100 milliard dollarga yetadi. Qoʻshma korxonalar va loyihalar soni esa 10 mingdan oshadi.

Sammitda soʻzga chiqqan Xitoy Xalq Respublikasi raisi Si Szinpin 2025 yilda Markaziy Osiyoning beshta davlatiga aholi farovonligini oshirish va oʻz rivojlanishlariga koʻmaklashish boʻyicha muhim loyihalarni qoʻllab-quvvatlash uchun umumiy qiymati 207 million AQSh dollaridan ortiq miqdoridagi begʻaraz grant ajratishga tayyor ekanligini aytdi.
Uning aytishicha, kelgusi ikki yil ichida bu mablagʻlardan tashqari Xitoy mintaqadagi beshta davlatga kasbiy tayyorgarlik kurslaridan oʻtish uchun uch mingta kvota ajratadi.
XXR rahbari taʼlim va madaniyat sohasidagi hamkorlik iqtisodiy sohadagi hamkorlikdan kam ahamiyatga ega emasligini ham taʼkidlagan. Unga koʻra, endilikda Xitoy universitetlarida Markaziy Osiyo mamlakatlari tillarini oʻrganish kursi ochiladi.
Sammitda Si Szinpin Markaziy Osiyo davlatlarini zamonaviy tahdidlarga birgalikda qarshi turishga, mintaqa xavfsizligi sohasidagi hamkorlikni kuchaytirishga chaqirdi.
Shuningdek, u mintaqa mamlakatlarida mudofaa, huquqni muhofaza qilish va xavfsizlikni modernizatsiya qilishga qaratilgan saʼy-harakatlarni qoʻllab-quvvatlashini maʼlum qildi.
Yigʻilish soʻngida davlat rahbarlari Ostona deklaratsiyasi va Abadiy yaxshi qoʻshnichilik, doʻstlik va hamkorlik toʻgʻrisidagi shartnomani imzoladilar.
Sammit yakunida kambagʻallikka qarshi, choʻllanishga qarshi kurashish, taʼlim sohasidagi hamkorlik markazlari hamda toʻsiqsiz savdo boʻyicha hamkorlik platformasini ishga tushirish marosimi boʻlib oʻtdi.
17 iyun kuni Prezident Shavkat Mirziyoyevning Ostonaga amaliy tashrifi yakunlanib Toshkentga qaytib keldi.
Siyosat
18.06.2025, 17:48
Ulashish:
Mavzuga oid yangiliklar

Markaziy Osiyoda kuchlar kurashi: qaysi davlatlarda xorijiy harbiy bazalar bor?
Siyosat
04.02.2025, 14:04

Markaziy Osiyo — kimni qarzi koʻp?
Iqtisodiyot
08.08.2024, 15:12

Donald Trampning Oʻzbekistonga tashrifi: strategik manfaatlar va diplomatik signallar ortidagi haqiqat
Siyosat
29.04.2025, 17:39

Qirgʻiziston Tojikiston bilan 23 yillik muzokarasiga nuqta qoʻydi
Jahon
20.03.2025, 13:51

AQSh armiyasiga Rossiya va Xitoydan oshib ketish uchun dronlarni xarid qilishga ruxsat berdi
Jahon
11.07.2025, 14:40

Xitoydagi pirotexnika zavodida portlash sodir boʻldi
Jahon
16.06.2025, 17:55
Mashhur yangiliklar

Hindistondagi millatchilik siyosatining hududiy yaxlitlikka taʼsi
Siyosat
30.06.2025, 11:38

Afgʻoniston Yaqin Sharq geosiyosiy shaxmat taxtasida
Jahon
01.07.2025, 13:07

Oʻqituvchilar birgalikda Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligini sudga berdi
Ta'lim
05.07.2025, 12:55

Soʻz elchixonaga: Bunday urushlarning barchasiga AQSh va Isroil aybdor
Siyosat
25.06.2025, 13:18

Pokiston Trampni Tinchlik boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod etib koʻrsatdi
Jahon
21.06.2025, 12:20

Sotuvga qoʻyilgan bola haqidagi xabarga Bolalar ombudsmani munosabat berdi
Oʻzbekiston
27.06.2025, 10:58
So‘nggi yangiliklar

Oʻzbekiston fuqarolarini kruiz sanoatida ish bilan taʼminlash masalalari muhokama qilindi
Iqtisodiyot
20.07.2025, 11:04

Britaniyaning “SandStone Global” kompaniyasi “ Treasures of Uzbekistan” filmini suratga olmoqda
Madaniy
19.07.2025, 14:46

Tramp "The Wall Street Jurnali"dan 10 mln dollar undirish uchun sudga berdi
Jahon
19.07.2025, 13:59

Isroil va Suriya sulhga erishdi
Jahon
19.07.2025, 13:42

Ozarbayjon va Moskva oʻrtasida keskinlik kuchaymoqda
Siyosat
19.07.2025, 13:10

Anomal issiqda nima qilish kerak? Muhim tavsiyalar!
Oʻzbekiston
19.07.2025, 13:02

Namanganda xalqaro terroristik tashkilot "jamoasi" ushlandi
Oʻzbekiston
19.07.2025, 12:56

Bakalavr va magistrlar uchun davlat grantlari soni oshirildi
Ta'lim
19.07.2025, 12:45

Orolboʻyida hayvonot va qushlar dunyosi koʻpaymoqda
Oʻzbekiston
19.07.2025, 11:30

IESlar yarim yillik rejani 101 foizga bajardi
Iqtisodiyot
19.07.2025, 10:09

Oʻzbekiston milliy terma jamoasiga xorijlik murabbiy kerakmi?
Sport
19.07.2025, 08:51

82 marta YHQni buzgan namanganlik otaxon mashinasini yashirib qoʻydi
Oʻzbekiston
18.07.2025, 20:46
Mashhur yangiliklar

Hindistondagi millatchilik siyosatining hududiy yaxlitlikka taʼsi
Siyosat
30.06.2025, 11:38

Afgʻoniston Yaqin Sharq geosiyosiy shaxmat taxtasida
Jahon
01.07.2025, 13:07

Oʻqituvchilar birgalikda Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligini sudga berdi
Ta'lim
05.07.2025, 12:55

Soʻz elchixonaga: Bunday urushlarning barchasiga AQSh va Isroil aybdor
Siyosat
25.06.2025, 13:18

Pokiston Trampni Tinchlik boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod etib koʻrsatdi
Jahon
21.06.2025, 12:20

Sotuvga qoʻyilgan bola haqidagi xabarga Bolalar ombudsmani munosabat berdi
Oʻzbekiston
27.06.2025, 10:58