Mutaxassis sharhi: Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi sammitidan qanday yangiliklar kutilmoqda?
Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi oʻrtasida joriy yilning 3-4 aprel kunlari oʻtkazilayotgan sammit tarixiy ahamiyatga ega boʻlib, xalqaro munosabatlarda jiddiy hodisa sifatida baholanmoqda. Sammit doirasida Yevropa Kengashi raisi — Sharl Mishel, Antoniu Koshta, shuningdek, Yevropa Komissiyasi rahbari Ursula fon der Lyayen tashrif buyurdi. Bundan tashqari, bir qator biznes vakillari va Yevropa taraqqiyot va tiklanish banki raisi ham ishtirok etmoqda. Ushbu sammitda tovar ayirboshlashni koʻpaytirish, innovatsiyalar, “yashil” energetika, togʻ-kon, qishloq xoʻjaligi, va raqamlashtirish sohalarida qoʻshma dastur va kooperatsiya loyihalarini ilgari surish, madaniyat, turizm, fan, taʼlim va boshqa ustuvor yoʻnalishlarda faol almashinuvlarni davom ettirish masalalari diqqat markazida boʻlishi kutilmoqda. Asosiy masala esa kamyob mineral resurslar, energiya va transport logistik imkoniyatlar boʻlishi kutilmoqda.
Siyosat
04.04.2025, 12:48
Ulashish:

Mutaxassis sharhi: Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi sammitidan qanday yangiliklar kutilmoqda?
Markaziy Osiyo va YI savdo hamkorligiga eʼtibor qaratadigan boʻlsak, ushbu koʻrsatgich 54 mlrd yevroni tashkil etgan. Birgina Oʻzbekiston bilan 2024 yilda tovar ayirboshlash hajmi 6,4 milliard dollarga yetdi, bu oʻtgan yilga nisbatan 5,2 foizga koʻpdir.
Mamlakatda Yevropa kapitali ishtirokidagi 1 mingdan ortiq korxona faoliyat yuritmoqda, investitsiya loyihalari hajmi esa 30 milliard yevroga yetgan. YTTB banki tomonidan mamlakat iqtisodiyotiga kiritgan jami investitsiyalari 5 milliard yevrodan oshdi, jumladan, oʻtgan yil yakunlariga koʻra qariyb 1 milliard yevroni tashkil etdi.
Moliyaviy koʻmakning asosiy hajmi xususiy sektorga toʻgʻri kelmoqda. Shuningdek, prezident Shavkat Mirziyoyev Euronews kanaliga bergan intervyusida, Oʻzbekiston Yevropa talablariga javob beradigan mahsulotlarni yetkazib berishga tayyorligini taʼkidladi.
Ikkinchi muhim yoʻnalishlardan biri bu — energiya, Markaziy Osiyo va Yevropada energiya xavfsizligi. Qayta tiklanuvchi energetika sohasida hamkorlik qilish uchun muhim institutsional platforma sifatida, toza energetika boʻyicha Markaziy Osiyo — YI sherikligini tashkil etilishi mumkin.
Bu vodorod va ammiak kabi "yashil" yoqilgʻi, shuningdek, bioyoqilgʻi ishlab chiqarish va qazilma yoqilgʻi oʻrniga ulardan keng foydalanish boʻyicha hamkorlikni yoʻlga qoʻyish imkonini beradi. Shuningdek, Oʻzbekiston tarafi "YI – Markaziy Osiyo yashil sherikligi" dasturini rivojlantirishni taklif etmoqda. Uning doirasida qayta tiklanadigan energiya manbalari, ekotizimlarni tiklash va iqlimni raqamli monitoring qilish boʻyicha loyihalarni moliyalashtirishda Yevropa Ittifoqining hamkorligi soʻralmoqda.
Maʼlumki, Oʻzbekiston – Parij kelishuviga binoan 2030 yilga qadar mamlakatda yashil energiya ulushini 54 foizga yetkazishni koʻzlagan. Bu natijaga erishishda Yevropa investitsiyalari katta ahamiyat kasb etishi mumkin.
Yevropa Ittifoqi bilan hamkorlikda uchinchi muhim soha bu - Transport logistika imkoniyatlari boʻlib, Yevropa ittifoqi “Global darvoza” strategiyasini mintaqadagi asosiy transport loyihalari rivojlantirishni koʻzlamoqda. Ushbu loyihani Transkaspiy transport yoʻlagi loyihasi bilan birlashtirilish imkoniyatlari koʻrib chiqilmoqda.
Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki (YTTB) 2023 yilda Markaziy Osiyo davlatlarida ushbu yoʻlak uchun zarur infratuzilma loyihalarini yakunlash uchun 18,5 milliard yevro miqdorida investitsiya talab etilishini hisoblab chiqdi va ushbu summa sammit doirasidagi muzokaralarda aniq kelishib olinishi kutilmoqda.
Bundan tashqari, Yevropa Ittifoqi – Markaziy Osiyo mamlakatlari ishtirokida amalga oshirilayotgan Kaspiy va Qora dengiz orqali Yevropaga "yashil strategik yoʻlak" barpo etish loyihasida hamkorlik uchun istak bildirmoqda. Ushbu loyihaning amalga oshirilishi oʻzaro manfaatli energetik bogʻliqlikning mustahkam asosini yaratishi mumkin.
Shuningdek, Oʻzbekistonda Yevropa investitsiya bankining mintaqaviy ofisini taʼsis etish toʻgʻrisida bitim imzolandi. 1958 yilda tashkil etilgan Yevropa investitsiya banki Yevropa Ittifoqining yetakchi moliyaviy institutlaridan biri hisoblanadi.
Xulosa qiladigan boʻlsak, Yevropa Ittifoqining Markaziy Osiyo bilan yaqin hamkorlik qilishi, mintaqa tashqi siyosatining koʻp vektorli tamoyilining isboti va geosiyosiy mustaqilliging oshishi sifatida talqin qilish mumkin. Rossiya va Ukraina mojarosi davom etayotgan va Yevropa Ittifoqining Rossiya bilan qarama-qarshiligi fonida, ushbu tarixiy sammit jahon hamjamiyatini ijobiy tomondan Markaziy Osiyoga qaratgani kuzatilmoqda.
Shamsiyev Saidakbar
Siyosat
04.04.2025, 12:48
Ulashish:
Mavzuga oid yangiliklar

UNICEF: bolalarga nisbatan zoʻravonlik global iqtisodga 7 trillion AQSh dollar zarar keltirmoqda
Jahon
14.10.2025, 12:02

Eron TIV: “Yevropa bilan yadroviy muzokaralar rejalashtirilmagan”
Jahon
13.10.2025, 20:18

YI elchisi: Oʻzbekiston yashil kelajak sari qadam tashlamoqda
Siyosat
27.09.2025, 12:54

Oʻzbekistonda ish haqi oʻsishi Markaziy Osiyo mamlakatlaridan ortda qolmoqda
Iqtisodiyot
25.08.2025, 11:00

Oʻzbekiston iqtisodiy oʻsish boʻyicha barcha qoʻshinlaridan ortda qolmoqda
Iqtisodiyot
07.08.2025, 10:07

Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi
Siyosat
18.06.2025, 17:48
Mashhur yangiliklar

Oʻzbek MMA olamida “mashina mojarosi”: qarz, kelishuv va jamoatchilik muhokamasi
Sport
29.09.2025, 18:01

Shavkat Mirziyoyev Namangan viloyatiga tashrif buyuradi
Siyosat
16.09.2025, 09:49

15 yoshli qiz turmushga berilayotgani aniqlandi
Oʻzbekiston
22.09.2025, 10:00

Shavkat Mirziyoyev Jahon banki bilan sheriklikning ustuvor yoʻnalishlarini qayd etdi
Oʻzbekiston
18.09.2025, 10:15

Husanov paslar aniqligi boʻyicha “Manchester Siti” safidagi eng yaxshi futbolchi boʻldi
Sport
19.09.2025, 10:03

Fargʻonada IIB xodimlari maktab direktorini kaltaklab, yolgʻon guvohlik berishga majburladi
Oʻzbekiston
06.10.2025, 12:59
So‘nggi yangiliklar

Toshkent jamoat transporti parki 202 ta yangi YUTONG elektrobus bilan boyidi
Oʻzbekiston
15.10.2025, 20:02

Tramp Gʻazodagi kelishuvning ikkinchi bosqichi boshlanganini maʼlum qildi
Jahon
15.10.2025, 19:02

DXX va prokuratura Fargʻonada noqonuniy dori savdosiga barham berdi
Oʻzbekiston
15.10.2025, 18:02

Dunyo pasportlari reytingi: Oʻzbekiston nechanchi pogʻonada?
Oʻzbekiston
15.10.2025, 17:06

Zelenskiy yana Tramp bilan uchrashish uchun Oq uyga boradi
Jahon
15.10.2025, 16:00

Afgʻoniston tadbirkorlarining Oʻzbekiston vizasi olishi yengillashtiriladi
Oʻzbekiston
15.10.2025, 15:06

Shavkat Mirziyoyev Saudiya investitsiyalar vazirini qabul qildi
Siyosat
15.10.2025, 14:36

Qamchiq dovonida yangi turistik maskan quriladi
Iqtisodiyot
15.10.2025, 14:00

Rossiyada mahkumlarning maoshi oʻqituvchilarinikidan ham koʻp
Jahon
15.10.2025, 13:06

BMT tugatilishi kerakmi?
Siyosat
15.10.2025, 12:24

Madagaskarda prezident agʻdarildi
Jahon
15.10.2025, 12:01

Pokiston–Afgʻoniston chegarasida navbatdagi toʻqnashuvlar: Koʻrammda otishmalar qayta avj oldi, qurbonlar bor
Jahon
15.10.2025, 11:31
Mashhur yangiliklar

Oʻzbek MMA olamida “mashina mojarosi”: qarz, kelishuv va jamoatchilik muhokamasi
Sport
29.09.2025, 18:01

Shavkat Mirziyoyev Namangan viloyatiga tashrif buyuradi
Siyosat
16.09.2025, 09:49

15 yoshli qiz turmushga berilayotgani aniqlandi
Oʻzbekiston
22.09.2025, 10:00

Shavkat Mirziyoyev Jahon banki bilan sheriklikning ustuvor yoʻnalishlarini qayd etdi
Oʻzbekiston
18.09.2025, 10:15

Husanov paslar aniqligi boʻyicha “Manchester Siti” safidagi eng yaxshi futbolchi boʻldi
Sport
19.09.2025, 10:03

Fargʻonada IIB xodimlari maktab direktorini kaltaklab, yolgʻon guvohlik berishga majburladi
Oʻzbekiston
06.10.2025, 12:59