Mutaxassis sharhi: Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi sammitidan qanday yangiliklar kutilmoqda?
Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi oʻrtasida joriy yilning 3-4 aprel kunlari oʻtkazilayotgan sammit tarixiy ahamiyatga ega boʻlib, xalqaro munosabatlarda jiddiy hodisa sifatida baholanmoqda. Sammit doirasida Yevropa Kengashi raisi — Sharl Mishel, Antoniu Koshta, shuningdek, Yevropa Komissiyasi rahbari Ursula fon der Lyayen tashrif buyurdi. Bundan tashqari, bir qator biznes vakillari va Yevropa taraqqiyot va tiklanish banki raisi ham ishtirok etmoqda. Ushbu sammitda tovar ayirboshlashni koʻpaytirish, innovatsiyalar, “yashil” energetika, togʻ-kon, qishloq xoʻjaligi, va raqamlashtirish sohalarida qoʻshma dastur va kooperatsiya loyihalarini ilgari surish, madaniyat, turizm, fan, taʼlim va boshqa ustuvor yoʻnalishlarda faol almashinuvlarni davom ettirish masalalari diqqat markazida boʻlishi kutilmoqda. Asosiy masala esa kamyob mineral resurslar, energiya va transport logistik imkoniyatlar boʻlishi kutilmoqda.
Siyosat
04.04.2025, 12:48
Ulashish:

Mutaxassis sharhi: Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi sammitidan qanday yangiliklar kutilmoqda?
Markaziy Osiyo va YI savdo hamkorligiga eʼtibor qaratadigan boʻlsak, ushbu koʻrsatgich 54 mlrd yevroni tashkil etgan. Birgina Oʻzbekiston bilan 2024 yilda tovar ayirboshlash hajmi 6,4 milliard dollarga yetdi, bu oʻtgan yilga nisbatan 5,2 foizga koʻpdir.
Mamlakatda Yevropa kapitali ishtirokidagi 1 mingdan ortiq korxona faoliyat yuritmoqda, investitsiya loyihalari hajmi esa 30 milliard yevroga yetgan. YTTB banki tomonidan mamlakat iqtisodiyotiga kiritgan jami investitsiyalari 5 milliard yevrodan oshdi, jumladan, oʻtgan yil yakunlariga koʻra qariyb 1 milliard yevroni tashkil etdi.
Moliyaviy koʻmakning asosiy hajmi xususiy sektorga toʻgʻri kelmoqda. Shuningdek, prezident Shavkat Mirziyoyev Euronews kanaliga bergan intervyusida, Oʻzbekiston Yevropa talablariga javob beradigan mahsulotlarni yetkazib berishga tayyorligini taʼkidladi.
Ikkinchi muhim yoʻnalishlardan biri bu — energiya, Markaziy Osiyo va Yevropada energiya xavfsizligi. Qayta tiklanuvchi energetika sohasida hamkorlik qilish uchun muhim institutsional platforma sifatida, toza energetika boʻyicha Markaziy Osiyo — YI sherikligini tashkil etilishi mumkin.
Bu vodorod va ammiak kabi "yashil" yoqilgʻi, shuningdek, bioyoqilgʻi ishlab chiqarish va qazilma yoqilgʻi oʻrniga ulardan keng foydalanish boʻyicha hamkorlikni yoʻlga qoʻyish imkonini beradi. Shuningdek, Oʻzbekiston tarafi "YI – Markaziy Osiyo yashil sherikligi" dasturini rivojlantirishni taklif etmoqda. Uning doirasida qayta tiklanadigan energiya manbalari, ekotizimlarni tiklash va iqlimni raqamli monitoring qilish boʻyicha loyihalarni moliyalashtirishda Yevropa Ittifoqining hamkorligi soʻralmoqda.
Maʼlumki, Oʻzbekiston – Parij kelishuviga binoan 2030 yilga qadar mamlakatda yashil energiya ulushini 54 foizga yetkazishni koʻzlagan. Bu natijaga erishishda Yevropa investitsiyalari katta ahamiyat kasb etishi mumkin.
Yevropa Ittifoqi bilan hamkorlikda uchinchi muhim soha bu - Transport logistika imkoniyatlari boʻlib, Yevropa ittifoqi “Global darvoza” strategiyasini mintaqadagi asosiy transport loyihalari rivojlantirishni koʻzlamoqda. Ushbu loyihani Transkaspiy transport yoʻlagi loyihasi bilan birlashtirilish imkoniyatlari koʻrib chiqilmoqda.
Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki (YTTB) 2023 yilda Markaziy Osiyo davlatlarida ushbu yoʻlak uchun zarur infratuzilma loyihalarini yakunlash uchun 18,5 milliard yevro miqdorida investitsiya talab etilishini hisoblab chiqdi va ushbu summa sammit doirasidagi muzokaralarda aniq kelishib olinishi kutilmoqda.
Bundan tashqari, Yevropa Ittifoqi – Markaziy Osiyo mamlakatlari ishtirokida amalga oshirilayotgan Kaspiy va Qora dengiz orqali Yevropaga "yashil strategik yoʻlak" barpo etish loyihasida hamkorlik uchun istak bildirmoqda. Ushbu loyihaning amalga oshirilishi oʻzaro manfaatli energetik bogʻliqlikning mustahkam asosini yaratishi mumkin.
Shuningdek, Oʻzbekistonda Yevropa investitsiya bankining mintaqaviy ofisini taʼsis etish toʻgʻrisida bitim imzolandi. 1958 yilda tashkil etilgan Yevropa investitsiya banki Yevropa Ittifoqining yetakchi moliyaviy institutlaridan biri hisoblanadi.
Xulosa qiladigan boʻlsak, Yevropa Ittifoqining Markaziy Osiyo bilan yaqin hamkorlik qilishi, mintaqa tashqi siyosatining koʻp vektorli tamoyilining isboti va geosiyosiy mustaqilliging oshishi sifatida talqin qilish mumkin. Rossiya va Ukraina mojarosi davom etayotgan va Yevropa Ittifoqining Rossiya bilan qarama-qarshiligi fonida, ushbu tarixiy sammit jahon hamjamiyatini ijobiy tomondan Markaziy Osiyoga qaratgani kuzatilmoqda.
Shamsiyev Saidakbar
Siyosat
04.04.2025, 12:48
Ulashish:
Mavzuga oid yangiliklar

Oʻzbekiston iqtisodiy oʻsish boʻyicha barcha qoʻshinlaridan ortda qolmoqda
Iqtisodiyot
07.08.2025, 10:07

Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi
Siyosat
18.06.2025, 17:48

Yevropa uchun Oʻzbekistondagi inson huquqlari endi muhim emasmi?
Siyosat
05.06.2025, 16:22

"Kimgadir yoqadimi-yoʻqmi, biz YI bilan hamkorlikni davom ettiramiz" — Abdulaziz Komilov
Oʻzbekiston
02.06.2025, 17:28

Yevropa Ittifoqi Oʻzbekistondagi yana bir kompaniyaga nisbatan sanksiya eʼlon qildi
Iqtisodiyot
22.05.2025, 10:57

Ukrainaga qarshi urushda 20 ming nafar Markaziy Osiyo fuqarolari ishtirok etmoqda — Bastrikin
Jahon
21.05.2025, 11:02
Mashhur yangiliklar

"Mufassa" Sodiqovaga 25 million soʻm toʻlaydigan boʻldi
Oʻzbekiston
21.07.2025, 11:41

Erondan afgʻonistonliklar deportatsiya qilinmoqda
Siyosat
11.07.2025, 12:20

Tolibonning Badaxshondagi harakatlari uning tashqi siyosiy taktikasining bir qismimi?
Jahon
15.07.2025, 10:57

Oʻz qiziga jinsiy zoʻravonlik qilgan otaga hukm oʻqildi
Oʻzbekiston
28.07.2025, 14:11

Qoʻy jon dardida, qassob goʻsht dardida: Toshkent viloyat hokimliligi Chorvoqdagi kurort haqida bayonot berdi
Iqtisodiyot
06.08.2025, 14:12

O‘zbekiston hukumati Chorvoqdagi Sea Breeze loyihasini tasdiqladi. Nimalar xavotirli?
Oʻzbekiston
04.08.2025, 10:26
So‘nggi yangiliklar

Kelasi yili Toshkent, Buxoro va Urganchda yangi aeroport qurilishi boshlanadi
Iqtisodiyot
09.08.2025, 09:01

APL va UFC oʻzbek tilida namoyish etiladi
Sport
08.08.2025, 20:50

Samarqand YuNESKOning 43-sessiyasiga mezbonlik qiladi
Madaniy
08.08.2025, 19:47

Navoiydagi 8 ta konga investorlar 566 million dollar sarmoya kiritishga tayyor
Iqtisodiyot
08.08.2025, 18:42

Antidoping agentligi Lazizbek Mullojonovning vaziyati boʻyicha maʼlumot berdi
Sport
08.08.2025, 17:43

FNQZ xodimlari ikki oydan beri oyliksiz ishlayotganini aytishyapti
Iqtisodiyot
08.08.2025, 16:39

18 nafar fuqaro Turkiyadan olib kelindi
Jahon
08.08.2025, 15:42

“Ayollarni pasportga roʻmolini yechib tushishga majburlashni ham toʻxtatish kerak” – Alisher Qodirov
Oʻzbekiston
08.08.2025, 14:42

"Jalolov hozirgi kunda professional boksdagi har qanday raqibni yengishga qodir" — menejer
Sport
08.08.2025, 13:41

Mamlakat oltin zaxirasi rekord darajada oshdi
Iqtisodiyot
08.08.2025, 13:32

SSV: Soxta tabiblarga aldanib qolmang!
Oʻzbekiston
08.08.2025, 12:35

Ertaga havo isishi kutilmoqda
Oʻzbekiston
08.08.2025, 11:42
Mashhur yangiliklar

"Mufassa" Sodiqovaga 25 million soʻm toʻlaydigan boʻldi
Oʻzbekiston
21.07.2025, 11:41

Erondan afgʻonistonliklar deportatsiya qilinmoqda
Siyosat
11.07.2025, 12:20

Tolibonning Badaxshondagi harakatlari uning tashqi siyosiy taktikasining bir qismimi?
Jahon
15.07.2025, 10:57

Oʻz qiziga jinsiy zoʻravonlik qilgan otaga hukm oʻqildi
Oʻzbekiston
28.07.2025, 14:11

Qoʻy jon dardida, qassob goʻsht dardida: Toshkent viloyat hokimliligi Chorvoqdagi kurort haqida bayonot berdi
Iqtisodiyot
06.08.2025, 14:12

O‘zbekiston hukumati Chorvoqdagi Sea Breeze loyihasini tasdiqladi. Nimalar xavotirli?
Oʻzbekiston
04.08.2025, 10:26