Мутахассис шарҳи: Марказий Осиё ва Европа Иттифоқи саммитидан қандай янгиликлар кутилмоқда?

Марказий Осиё ва Европа Иттифоқи ўртасида жорий йилнинг 3-4 апрель кунлари ўтказилаётган саммит тарихий аҳамиятга эга бўлиб, халқаро муносабатларда жиддий ҳодиса сифатида баҳоланмоқда. Саммит доирасида Европа Кенгаши раиси — Шарль Мишель, Антониу Кошта, шунингдек, Европа Комиссияси раҳбари Урсула фон дер Ляйен ташриф буюрди. Бундан ташқари, бир қатор бизнес вакиллари ва Европа тараққиёт ва тикланиш банки раиси ҳам иштирок этмоқда. Ушбу саммитда товар айирбошлашни кўпайтириш, инновациялар, “яшил” энергетика, тоғ-конь, қишлоқ хўжалиги, ва рақамлаштириш соҳаларида қўшма дастур ва кооперация лойиҳаларини илгари суриш, маданият, туризм, фан, таълим ва бошқа устувор йўналишларда фаол алмашинувларни давом эттириш масалалари диққат марказида бўлиши кутилмоқда. Асосий масала эса камёб минерал ресурслар, энергия ва транспорт логистик имкониятлар бўлиши кутилмоқда.

Сиёсат

04.04.2025, 12:48

Улашиш:

Mutaxassis sharhi: Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi sammitidan qanday yangiliklar kutilmoqda?

Mutaxassis sharhi: Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi sammitidan qanday yangiliklar kutilmoqda?

Марказий Осиё ва ЙИ савдо ҳамкорлигига эътибор қаратадиган бўлсак, ушбу кўрсатгич 54 млрд еврони ташкил этган. Биргина Ўзбекистон билан 2024 йилда товар айирбошлаш ҳажми 6,4 миллиард долларга етди, бу ўтган йилга нисбатан 5,2 фоизга кўпдир. 

Мамлакатда Европа капитали иштирокидаги 1 мингдан ортиқ корхона фаолият юритмоқда, инвестиция лойиҳалари ҳажми эса 30 миллиард еврога етган. ЙТТБ банки томонидан мамлакат иқтисодиётига киритган жами инвестициялари 5 миллиард евродан ошди, жумладан, ўтган йил якунларига кўра қарийб 1 миллиард еврони ташкил этди. 

Молиявий кўмакнинг асосий ҳажми хусусий секторга тўғри келмоқда. Шунингдек, президент Шавкат Мирзиёев Euronews каналига берган интервьюсида, Ўзбекистон Европа талабларига жавоб берадиган маҳсулотларни етказиб беришга тайёрлигини таъкидлади.

Иккинчи муҳим йўналишлардан бири бу — энергия, Марказий Осиё ва Европада энергия хавфсизлиги. Қайта тикланувчи энергетика соҳасида ҳамкорлик қилиш учун муҳим институционал платформа сифатида, тоза энергетика бўйича Марказий Осиё — ЙИ шериклигини ташкил этилиши мумкин. 

Бу водород ва аммиак каби "яшил" ёқилғи, шунингдек, биоёқилғи ишлаб чиқариш ва қазилма ёқилғи ўрнига улардан кенг фойдаланиш бўйича ҳамкорликни йўлга қўйиш имконини беради. Шунингдек, Ўзбекистон тарафи "ЙИ – Марказий Осиё яшил шериклиги" дастурини ривожлантиришни таклиф этмоқда. Унинг доирасида қайта тикланадиган энергия манбалари, экотизимларни тиклаш ва иқлимни рақамли мониторинг қилиш бўйича лойиҳаларни молиялаштиришда Европа Иттифоқининг ҳамкорлиги сўралмоқда. 

Маълумки, Ўзбекистон – Париж келишувига биноан 2030 йилга қадар мамлакатда яшил энергия улушини 54 фоизга етказишни кўзлаган. Бу натижага эришишда Европа инвестициялари катта аҳамият касб этиши мумкин. 

Европа Иттифоқи билан ҳамкорликда учинчи муҳим соҳа бу - Транспорт логистика имкониятлари бўлиб, Европа иттифоқи “Глобал дарвоза” стратегиясини минтақадаги асосий транспорт лойиҳалари ривожлантиришни кўзламоқда. Ушбу лойиҳани Транскаспий транспорт йўлаги лойиҳаси билан бирлаштирилиш имкониятлари кўриб чиқилмоқда.

Европа тикланиш ва тараққиёт банки (ЙТТБ) 2023 йилда Марказий Осиё давлатларида ушбу йўлак учун зарур инфратузилма лойиҳаларини якунлаш учун 18,5 миллиард евро миқдорида инвестиция талаб этилишини ҳисоблаб чиқди ва ушбу сумма саммит доирасидаги музокараларда аниқ келишиб олиниши кутилмоқда. 

Бундан ташқари, Европа Иттифоқи – Марказий Осиё мамлакатлари иштирокида амалга оширилаётган Каспий ва Қора денгиз орқали Европага "яшил стратегик йўлак" барпо этиш лойиҳасида ҳамкорлик учун истак билдирмоқда. Ушбу лойиҳанинг амалга оширилиши ўзаро манфаатли энергетик боғлиқликнинг мустаҳкам асосини яратиши мумкин. 

Шунингдек, Ўзбекистонда Европа инвестиция банкининг минтақавий офисини таъсис этиш тўғрисида битим имзоланди. 1958 йилда ташкил этилган Европа инвестиция банки Европа Иттифоқининг етакчи молиявий институтларидан бири ҳисобланади.

Хулоса қиладиган бўлсак, Европа Иттифоқининг Марказий Осиё билан яқин ҳамкорлик қилиши, минтақа ташқи сиёсатининг кўп векторли тамойилининг исботи ва геосиёсий мустақиллигинг ошиши сифатида талқин қилиш мумкин. Россия ва Украина можароси давом этаётган ва Европа Иттифоқининг Россия билан қарама-қаршилиги фонида, ушбу тарихий саммит жаҳон ҳамжамиятини ижобий томондан Марказий Осиёга қаратгани кузатилмоқда.

Шамсиев Саидакбар

мавзуга оид янгиликлар

Oʻzbekiston iqtisodiy oʻsish boʻyicha barcha qoʻshinlaridan ortda qolmoqda

Ўзбекистон иқтисодий ўсиш бўйича барча қўшниларидан ортда қолмоқда

Биринчи ярим йилликда Марказий Осиёда энг тез ўсаётган мамлакат Қирғизистон бўлса, энг паст ўсиш суръати Ўзбекистонда кузатилди. Бу ҳақда иқтисодчи Миркомил Холбоев маълум қилди.

Иқтисодиёт

07.08.2025, 10:07

Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi

Хитой Марказий Осиёнинг абадий қўшнисига айланди

Қозоғистонда "Марказий Осиё - Хитой" иккинчи саммити бўлиб ўтди. Унда президент Шавкат Мирзиёев ҳам иштирок этди. Саммитда нималар гаплашилди? Мирзиёев ўз нутқида нималарни тилга олди? Хитой нега минтақа мамлакатларига беғараз 207 миллион АҚШ доллари миқдорида ёрдам кўрсатмоқчи? 

Сиёсат

18.06.2025, 17:48

Do Human Rights in Uzbekistan No Longer Matter to Europe?

Европа учун Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари энди муҳим эмасми?

Россия–Украина уруши бошланганидан сўнг, бир қатор Европа Иттифоқи давлатларининг Марказий Осиёга, хусусан Ўзбекистонга бўлган қизиқиши сезиларли даражада ортди. Бу ҳолат минтақадаги геосиёсий мувозанат ўзгараётгани, шунингдек, Европа Иттифоқининг янги ташқи сиёсий стратегиясидан далолат беради.

Сиёсат

05.06.2025, 16:22

"Kimgadir yoqadimi-yoʻqmi, biz YI bilan hamkorlikni davom ettiramiz" — Abdulaziz Komilov

"Кимгадир ёқадими-йўқми, биз ЙИ билан ҳамкорликни давом эттирамиз" — Абдулазиз Комилов

Собиқ ташқи ишлар вазири, Ўзбекистон президентининг махсус вакили Абдулазиз Комилов "Кимгадир ёқадими-йўқми, биз Европа Иттифоқи билан ҳамкорликни давом эттиради", деди.  У бу ҳақда "Ishonch.uz" сайтига берган интервьюсида маълум қилди.

Ўзбекистон

02.06.2025, 17:28

Yevropa Ittifoqi Oʻzbekistondagi yana bir kompaniyaga nisbatan sanksiya eʼlon qildi

Европа Иттифоқи Ўзбекистондаги яна бир компанияга нисбатан санкция эълон қилди

Европа Иттифоқининг Россияга қарши навбатдаги 17-санкциялар пакети доирасида Ўзбекистонда ишлаб турган Trade Engine System компаниясига чекловлар жорий қилинди.

Иқтисодиёт

22.05.2025, 10:57

Ukrainaga qarshi urushda 20 ming nafar Markaziy Osiyo fuqarolari ishtirok etmoqda — Bastrikin

Украинага қарши урушда 20 минг нафар Марказий Осиё фуқаролари иштирок этмоқда — Бастрикин

Россия-Украина урушида Россия томонидан Украинага қарши жангда Россия фуқаролигини олган 20 минг нафар  Марказий Осиё фуқароси иштирок этмоқда.  Бу ҳақда Россия Федерацияси Тергов қўмитаси раиси Александр Бастрикин Петербургдаги халқаро ҳуқуқшунослик форумида маълум қилди.

Жаҳон

21.05.2025, 11:02

сўнгги янгиликлар

АПЛ ва UFC ўзбек тилида намойиш этилади

Setanta Sports  Ўзбекистон ҳудудида  АПЛ ва UFC беллашувларини ўзбек тилидаги шарҳ билан тақдим этади.

Спорт

08.08.2025, 20:50

Самарқанд ЮНЕСКОнинг 43-сессиясига мезбонлик қилади

Самарқанд шаҳрида БМТнинг Таълим, фан ва маданият масалалари бўйича ташкилоти (ЮНЕСКО) Бош конференциясининг 43-сессияси ўтказилади.

Маданий

08.08.2025, 19:47

Навоийдаги 8 та конга инвесторлар 566 миллион доллар сармоя киритишга тайёр

Президент Шавкат Мирзиёев 7 август куни Навоий вилоятида ислоҳотлар натижадорлиги ва янги режалар муҳокамаси юзасидан йиғилиш ўтказди.

Иқтисодиёт

08.08.2025, 18:42

Антидопинг агентлиги Лазизбек Мулложоновнинг вазияти бўйича маълумот берди

Аввалроқ, ўзбекистонлик боксчи, Париж Олимпиадаси ғолиби Лазизбек Мулложонов антидопинг қоидаларини бузганликда гумон қилинаётганини хабар қилинганди.

Спорт

08.08.2025, 17:43

ФНҚЗ ходимлари икки ойдан бери ойликсиз ишлаётганини айтишяпти

Фарғона нефтни қайта ишлаш заводида июн ойидан бери ойлик берилмаяпти. ФНҚЗ вакили кечикишларни кредит билан боғлиқ муаммо юзага келгани билан изоҳлади. Завод 3 йил олдин «Саноат энергетика гуруҳи» МЧЖга бўлиб тўлашга сотилганди.

Иқтисодиёт

08.08.2025, 16:39

18 нафар фуқаро Туркиядан олиб келинди

Сафар "Ватанга қайтариш" инсонпарварлик акцияси доирасида ташкил этилди.

Жаҳон

08.08.2025, 15:42

“Аёлларни паспортга рўмолини ечиб тушишга мажбурлашни ҳам тўхтатиш керак” – Алишер Қодиров

Унга кўра, ҳар иккисида қонун талаблари устувор бўлиши керак.

Ўзбекистон

08.08.2025, 14:42

"Жалолов ҳозирги кунда профессионал боксдаги ҳар қандай рақибни енгишга қодир" — менежер

Алик Фролов «Виктор Ялимов бокс студияси» YouTube каналида Баҳодир Жалолов ҳақидаги фикрларини билдирди.

Спорт

08.08.2025, 13:41

Mamlakat oltin zaxirasi rekord darajada oshdi

Мамлакат олтин захираси рекорд даражада ошди

2025 йил июль ойи якунига кўра, Ўзбекистоннинг олтин-валюта захиралари миқдори 48,74 млрд долларни ташкил этди. Бу ҳақда Марказий банк маълум қилди.

Иқтисодиёт

08.08.2025, 13:32

ССВ: Сохта табибларга алданиб қолманг!

Соғлиқни сақлаш вазирлиги сохта табибларга алданиб қолмасликка чақирди.

Ўзбекистон

08.08.2025, 12:35

Эртага ҳаво исиши кутилмоқда

Республиканинг тоғли ҳудудларида ҳаво бироз булутли бўлади, айрим жойларда ўзгариб туради, ёғингарчилик кутилмайди.

Ўзбекистон

08.08.2025, 11:42

Термизда "Yingxua" академияси ҳамкорлигидаги мактаб очилади

Сурхондарё вилоят ҳокими Улуғбек Қосимов Тянсзин шаҳридаги "Yingxua" академиясида бўлиб, таълим муассасаси билан яқиндан танишди.

Ўзбекистон

08.08.2025, 10:46