Мутахассис шарҳи: Марказий Осиё ва Европа Иттифоқи саммитидан қандай янгиликлар кутилмоқда?
Марказий Осиё ва Европа Иттифоқи ўртасида жорий йилнинг 3-4 апрель кунлари ўтказилаётган саммит тарихий аҳамиятга эга бўлиб, халқаро муносабатларда жиддий ҳодиса сифатида баҳоланмоқда. Саммит доирасида Европа Кенгаши раиси — Шарль Мишель, Антониу Кошта, шунингдек, Европа Комиссияси раҳбари Урсула фон дер Ляйен ташриф буюрди. Бундан ташқари, бир қатор бизнес вакиллари ва Европа тараққиёт ва тикланиш банки раиси ҳам иштирок этмоқда. Ушбу саммитда товар айирбошлашни кўпайтириш, инновациялар, “яшил” энергетика, тоғ-конь, қишлоқ хўжалиги, ва рақамлаштириш соҳаларида қўшма дастур ва кооперация лойиҳаларини илгари суриш, маданият, туризм, фан, таълим ва бошқа устувор йўналишларда фаол алмашинувларни давом эттириш масалалари диққат марказида бўлиши кутилмоқда. Асосий масала эса камёб минерал ресурслар, энергия ва транспорт логистик имкониятлар бўлиши кутилмоқда.
Сиёсат
04.04.2025, 12:48
Улашиш:

Mutaxassis sharhi: Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi sammitidan qanday yangiliklar kutilmoqda?
Марказий Осиё ва ЙИ савдо ҳамкорлигига эътибор қаратадиган бўлсак, ушбу кўрсатгич 54 млрд еврони ташкил этган. Биргина Ўзбекистон билан 2024 йилда товар айирбошлаш ҳажми 6,4 миллиард долларга етди, бу ўтган йилга нисбатан 5,2 фоизга кўпдир.
Мамлакатда Европа капитали иштирокидаги 1 мингдан ортиқ корхона фаолият юритмоқда, инвестиция лойиҳалари ҳажми эса 30 миллиард еврога етган. ЙТТБ банки томонидан мамлакат иқтисодиётига киритган жами инвестициялари 5 миллиард евродан ошди, жумладан, ўтган йил якунларига кўра қарийб 1 миллиард еврони ташкил этди.
Молиявий кўмакнинг асосий ҳажми хусусий секторга тўғри келмоқда. Шунингдек, президент Шавкат Мирзиёев Euronews каналига берган интервьюсида, Ўзбекистон Европа талабларига жавоб берадиган маҳсулотларни етказиб беришга тайёрлигини таъкидлади.
Иккинчи муҳим йўналишлардан бири бу — энергия, Марказий Осиё ва Европада энергия хавфсизлиги. Қайта тикланувчи энергетика соҳасида ҳамкорлик қилиш учун муҳим институционал платформа сифатида, тоза энергетика бўйича Марказий Осиё — ЙИ шериклигини ташкил этилиши мумкин.
Бу водород ва аммиак каби "яшил" ёқилғи, шунингдек, биоёқилғи ишлаб чиқариш ва қазилма ёқилғи ўрнига улардан кенг фойдаланиш бўйича ҳамкорликни йўлга қўйиш имконини беради. Шунингдек, Ўзбекистон тарафи "ЙИ – Марказий Осиё яшил шериклиги" дастурини ривожлантиришни таклиф этмоқда. Унинг доирасида қайта тикланадиган энергия манбалари, экотизимларни тиклаш ва иқлимни рақамли мониторинг қилиш бўйича лойиҳаларни молиялаштиришда Европа Иттифоқининг ҳамкорлиги сўралмоқда.
Маълумки, Ўзбекистон – Париж келишувига биноан 2030 йилга қадар мамлакатда яшил энергия улушини 54 фоизга етказишни кўзлаган. Бу натижага эришишда Европа инвестициялари катта аҳамият касб этиши мумкин.
Европа Иттифоқи билан ҳамкорликда учинчи муҳим соҳа бу - Транспорт логистика имкониятлари бўлиб, Европа иттифоқи “Глобал дарвоза” стратегиясини минтақадаги асосий транспорт лойиҳалари ривожлантиришни кўзламоқда. Ушбу лойиҳани Транскаспий транспорт йўлаги лойиҳаси билан бирлаштирилиш имкониятлари кўриб чиқилмоқда.
Европа тикланиш ва тараққиёт банки (ЙТТБ) 2023 йилда Марказий Осиё давлатларида ушбу йўлак учун зарур инфратузилма лойиҳаларини якунлаш учун 18,5 миллиард евро миқдорида инвестиция талаб этилишини ҳисоблаб чиқди ва ушбу сумма саммит доирасидаги музокараларда аниқ келишиб олиниши кутилмоқда.
Бундан ташқари, Европа Иттифоқи – Марказий Осиё мамлакатлари иштирокида амалга оширилаётган Каспий ва Қора денгиз орқали Европага "яшил стратегик йўлак" барпо этиш лойиҳасида ҳамкорлик учун истак билдирмоқда. Ушбу лойиҳанинг амалга оширилиши ўзаро манфаатли энергетик боғлиқликнинг мустаҳкам асосини яратиши мумкин.
Шунингдек, Ўзбекистонда Европа инвестиция банкининг минтақавий офисини таъсис этиш тўғрисида битим имзоланди. 1958 йилда ташкил этилган Европа инвестиция банки Европа Иттифоқининг етакчи молиявий институтларидан бири ҳисобланади.
Хулоса қиладиган бўлсак, Европа Иттифоқининг Марказий Осиё билан яқин ҳамкорлик қилиши, минтақа ташқи сиёсатининг кўп векторли тамойилининг исботи ва геосиёсий мустақиллигинг ошиши сифатида талқин қилиш мумкин. Россия ва Украина можароси давом этаётган ва Европа Иттифоқининг Россия билан қарама-қаршилиги фонида, ушбу тарихий саммит жаҳон ҳамжамиятини ижобий томондан Марказий Осиёга қаратгани кузатилмоқда.
Шамсиев Саидакбар
Сиёсат
04.04.2025, 12:48
Улашиш:
мавзуга оид янгиликлар

Хитой Марказий Осиёнинг абадий қўшнисига айланди
Сиёсат
18.06.2025, 17:48

Европа учун Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари энди муҳим эмасми?
Сиёсат
05.06.2025, 16:22

"Кимгадир ёқадими-йўқми, биз ЙИ билан ҳамкорликни давом эттирамиз" — Абдулазиз Комилов
Ўзбекистон
02.06.2025, 17:28

Европа Иттифоқи Ўзбекистондаги яна бир компанияга нисбатан санкция эълон қилди
Иқтисодиёт
22.05.2025, 10:57

Украинага қарши урушда 20 минг нафар Марказий Осиё фуқаролари иштирок этмоқда — Бастрикин
Жаҳон
21.05.2025, 11:02

Доналд Трампнинг Ўзбекистонга ташрифи: стратегик манфаатлар ва дипломатик сигналлар ортидаги ҳақиқат
Сиёсат
29.04.2025, 17:39
машҳур янгиликлар

"Anhor.uz" сайтининг хусусийлаштириш бўйича ўтказилган текшируви таҳририят ходимларига босим ўтказди
Ўзбекистон
02.06.2025, 14:28

ОТМ ўқишга кириш учун қабул бошланди
Таълим
05.06.2025, 14:45

Европа учун Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари энди муҳим эмасми?
Сиёсат
05.06.2025, 16:22

АҚШнинг Жанубий ва Марказий Осиё бўйича бюронинг катта масъул ходими Эрик Мейер Ўзбекистонга келади
Сиёсат
09.06.2025, 13:53

Сулҳ ва алмашинувга умид - Истанбул учрашувининг асосий натижалари
Сиёсат
03.06.2025, 10:17

НАТО ва АҚШ тарк этган Афғонистонда Ўзбекистон янги стратегияни амалга оширмоқда
Сиёсат
09.06.2025, 15:47
сўнгги янгиликлар

Трамп Эрондаги вазият бўйича хабар берган нашрларни судга бермоқчи
Жаҳон
27.06.2025, 14:37

Сотувга қўйилган бола ҳақидаги хабарга Болалар омбудсмани муносабат берди
Ўзбекистон
27.06.2025, 10:58

Сўз элчихонага: Бундай урушларнинг барчасига АҚШ ва Исроил айбдор
Сиёсат
25.06.2025, 13:18

Прокуратура ходими пора билан қўлга тушди
Ўзбекистон
25.06.2025, 12:49

Швеция Ўзбекистондан ишчиларни қабул қилишини режалаштирмоқда
Сиёсат
25.06.2025, 12:23

Эрон ядро дастурини ҳимоя қила олдими?
Жаҳон
25.06.2025, 11:07

Қимор ўйинларни реклама қилган "Jasjan_" жавобгарликка тортилди
Ўзбекистон
23.06.2025, 11:35

Тошкент вилояти кадастр ходими пора билан қўлга тушди
Ўзбекистон
23.06.2025, 11:03

23 июнь куни ҳаво ҳарорати қандай бўлади?
Ўзбекистон
23.06.2025, 08:59

Эрондаги 60 га яқин ўзбекистонлик ватанига қайтарилди
Сиёсат
21.06.2025, 15:57

Покистон Трампни Тинчлик бўйича Нобел мукофотига номзод этиб кўрсатди
Жаҳон
21.06.2025, 12:20

Тошкентда мушукни автомобиль деразасидан улоқтирган эркак жавобгарликка тортилди
Ўзбекистон
21.06.2025, 11:25
машҳур янгиликлар

"Anhor.uz" сайтининг хусусийлаштириш бўйича ўтказилган текшируви таҳририят ходимларига босим ўтказди
Ўзбекистон
02.06.2025, 14:28

ОТМ ўқишга кириш учун қабул бошланди
Таълим
05.06.2025, 14:45

Европа учун Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари энди муҳим эмасми?
Сиёсат
05.06.2025, 16:22

АҚШнинг Жанубий ва Марказий Осиё бўйича бюронинг катта масъул ходими Эрик Мейер Ўзбекистонга келади
Сиёсат
09.06.2025, 13:53

Сулҳ ва алмашинувга умид - Истанбул учрашувининг асосий натижалари
Сиёсат
03.06.2025, 10:17

НАТО ва АҚШ тарк этган Афғонистонда Ўзбекистон янги стратегияни амалга оширмоқда
Сиёсат
09.06.2025, 15:47