Мутахассис шарҳи: Марказий Осиё ва Европа Иттифоқи саммитидан қандай янгиликлар кутилмоқда?
Марказий Осиё ва Европа Иттифоқи ўртасида жорий йилнинг 3-4 апрель кунлари ўтказилаётган саммит тарихий аҳамиятга эга бўлиб, халқаро муносабатларда жиддий ҳодиса сифатида баҳоланмоқда. Саммит доирасида Европа Кенгаши раиси — Шарль Мишель, Антониу Кошта, шунингдек, Европа Комиссияси раҳбари Урсула фон дер Ляйен ташриф буюрди. Бундан ташқари, бир қатор бизнес вакиллари ва Европа тараққиёт ва тикланиш банки раиси ҳам иштирок этмоқда. Ушбу саммитда товар айирбошлашни кўпайтириш, инновациялар, “яшил” энергетика, тоғ-конь, қишлоқ хўжалиги, ва рақамлаштириш соҳаларида қўшма дастур ва кооперация лойиҳаларини илгари суриш, маданият, туризм, фан, таълим ва бошқа устувор йўналишларда фаол алмашинувларни давом эттириш масалалари диққат марказида бўлиши кутилмоқда. Асосий масала эса камёб минерал ресурслар, энергия ва транспорт логистик имкониятлар бўлиши кутилмоқда.
Сиёсат
04.04.2025, 12:48
Улашиш:

Mutaxassis sharhi: Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi sammitidan qanday yangiliklar kutilmoqda?
Марказий Осиё ва ЙИ савдо ҳамкорлигига эътибор қаратадиган бўлсак, ушбу кўрсатгич 54 млрд еврони ташкил этган. Биргина Ўзбекистон билан 2024 йилда товар айирбошлаш ҳажми 6,4 миллиард долларга етди, бу ўтган йилга нисбатан 5,2 фоизга кўпдир.
Мамлакатда Европа капитали иштирокидаги 1 мингдан ортиқ корхона фаолият юритмоқда, инвестиция лойиҳалари ҳажми эса 30 миллиард еврога етган. ЙТТБ банки томонидан мамлакат иқтисодиётига киритган жами инвестициялари 5 миллиард евродан ошди, жумладан, ўтган йил якунларига кўра қарийб 1 миллиард еврони ташкил этди.
Молиявий кўмакнинг асосий ҳажми хусусий секторга тўғри келмоқда. Шунингдек, президент Шавкат Мирзиёев Euronews каналига берган интервьюсида, Ўзбекистон Европа талабларига жавоб берадиган маҳсулотларни етказиб беришга тайёрлигини таъкидлади.
Иккинчи муҳим йўналишлардан бири бу — энергия, Марказий Осиё ва Европада энергия хавфсизлиги. Қайта тикланувчи энергетика соҳасида ҳамкорлик қилиш учун муҳим институционал платформа сифатида, тоза энергетика бўйича Марказий Осиё — ЙИ шериклигини ташкил этилиши мумкин.
Бу водород ва аммиак каби "яшил" ёқилғи, шунингдек, биоёқилғи ишлаб чиқариш ва қазилма ёқилғи ўрнига улардан кенг фойдаланиш бўйича ҳамкорликни йўлга қўйиш имконини беради. Шунингдек, Ўзбекистон тарафи "ЙИ – Марказий Осиё яшил шериклиги" дастурини ривожлантиришни таклиф этмоқда. Унинг доирасида қайта тикланадиган энергия манбалари, экотизимларни тиклаш ва иқлимни рақамли мониторинг қилиш бўйича лойиҳаларни молиялаштиришда Европа Иттифоқининг ҳамкорлиги сўралмоқда.
Маълумки, Ўзбекистон – Париж келишувига биноан 2030 йилга қадар мамлакатда яшил энергия улушини 54 фоизга етказишни кўзлаган. Бу натижага эришишда Европа инвестициялари катта аҳамият касб этиши мумкин.
Европа Иттифоқи билан ҳамкорликда учинчи муҳим соҳа бу - Транспорт логистика имкониятлари бўлиб, Европа иттифоқи “Глобал дарвоза” стратегиясини минтақадаги асосий транспорт лойиҳалари ривожлантиришни кўзламоқда. Ушбу лойиҳани Транскаспий транспорт йўлаги лойиҳаси билан бирлаштирилиш имкониятлари кўриб чиқилмоқда.
Европа тикланиш ва тараққиёт банки (ЙТТБ) 2023 йилда Марказий Осиё давлатларида ушбу йўлак учун зарур инфратузилма лойиҳаларини якунлаш учун 18,5 миллиард евро миқдорида инвестиция талаб этилишини ҳисоблаб чиқди ва ушбу сумма саммит доирасидаги музокараларда аниқ келишиб олиниши кутилмоқда.
Бундан ташқари, Европа Иттифоқи – Марказий Осиё мамлакатлари иштирокида амалга оширилаётган Каспий ва Қора денгиз орқали Европага "яшил стратегик йўлак" барпо этиш лойиҳасида ҳамкорлик учун истак билдирмоқда. Ушбу лойиҳанинг амалга оширилиши ўзаро манфаатли энергетик боғлиқликнинг мустаҳкам асосини яратиши мумкин.
Шунингдек, Ўзбекистонда Европа инвестиция банкининг минтақавий офисини таъсис этиш тўғрисида битим имзоланди. 1958 йилда ташкил этилган Европа инвестиция банки Европа Иттифоқининг етакчи молиявий институтларидан бири ҳисобланади.
Хулоса қиладиган бўлсак, Европа Иттифоқининг Марказий Осиё билан яқин ҳамкорлик қилиши, минтақа ташқи сиёсатининг кўп векторли тамойилининг исботи ва геосиёсий мустақиллигинг ошиши сифатида талқин қилиш мумкин. Россия ва Украина можароси давом этаётган ва Европа Иттифоқининг Россия билан қарама-қаршилиги фонида, ушбу тарихий саммит жаҳон ҳамжамиятини ижобий томондан Марказий Осиёга қаратгани кузатилмоқда.
Шамсиев Саидакбар
Сиёсат
04.04.2025, 12:48
Улашиш:
мавзуга оид янгиликлар

Европа учун Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари энди муҳим эмасми?
Сиёсат
05.06.2025, 16:22

"Кимгадир ёқадими-йўқми, биз ЙИ билан ҳамкорликни давом эттирамиз" — Абдулазиз Комилов
Ўзбекистон
02.06.2025, 17:28

Европа Иттифоқи Ўзбекистондаги яна бир компанияга нисбатан санкция эълон қилди
Иқтисодиёт
22.05.2025, 10:57

Украинага қарши урушда 20 минг нафар Марказий Осиё фуқаролари иштирок этмоқда — Бастрикин
Жаҳон
21.05.2025, 11:02

Доналд Трампнинг Ўзбекистонга ташрифи: стратегик манфаатлар ва дипломатик сигналлар ортидаги ҳақиқат
Сиёсат
29.04.2025, 17:39

Қирғизистон Тожикистон билан 23 йиллик музокарасига нуқта қўйди
Жаҳон
20.03.2025, 13:51
машҳур янгиликлар

Ўзбекистонда 130 та объект маданий мерос рўйхатига кириши мумкин
Ўзбекистон
12.05.2025, 10:43

Мен шахсан 15 май куни Путинни Истанбулда кутаман — Зеленский
Жаҳон
12.05.2025, 13:06

Нега Тошкент бош режаси харитасининг янги талқини саволлардан кўра кўпроқ хавотир уйғотмоқда?
Ўзбекистон
26.05.2025, 10:44

Хитойда тўлиқ сунъий интеллектга асосланган шифохона очилди
Фан-технология
12.05.2025, 11:08

Доналд Трампнинг Яқин Шарқдаги режалари ҳақида (Форс кўрфази мамлакатларига ташрифи доирасида
Жаҳон
16.05.2025, 14:33

Табибнинг ўзи бемор экан: Хонобод шаҳар суди раиси жиноят содир этди
Ўзбекистон
12.05.2025, 12:43
сўнгги янгиликлар

Европа учун Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари энди муҳим эмасми?
Сиёсат
05.06.2025, 16:22

ОТМ ўқишга кириш учун қабул бошланди
Таълим
05.06.2025, 14:45

Трамп 12 давлат фуқаролари учун АҚШга киришни тақиқлади
Жаҳон
05.06.2025, 14:24

АҚШ Қашқадарёдаги тарихий мажмуани қайта тиклаш учун 250 минг АҚШ доллари сарфлади
Маданий
04.06.2025, 17:46

Илон Маск Трампнинг асосий қонун лойиҳасини "жирканч разолат" деб атади
Жаҳон
04.06.2025, 12:40

Жанубий Кореяга янги президент сайланди
Жаҳон
04.06.2025, 11:43

Россиялик депутат "Сибир ўзбеклар тарихий ватани" деган гаплари учун кескин танқидга учради
Жаҳон
03.06.2025, 12:40

Июль ва август ойидан иш ҳақи ва пенсиялар оширилади
Иқтисодиёт
03.06.2025, 12:14

Буюк Британия Абрамович устидан 2,5 миллиард фунт маблағ юзасидан судга мурожаат қилишга тайёр
Спорт
03.06.2025, 11:36

Сулҳ ва алмашинувга умид - Истанбул учрашувининг асосий натижалари
Сиёсат
03.06.2025, 10:17

"Кимгадир ёқадими-йўқми, биз ЙИ билан ҳамкорликни давом эттирамиз" — Абдулазиз Комилов
Ўзбекистон
02.06.2025, 17:28

Ўзбекистонлик сенатор суд тизимида баъзи Африка мамлакатлардан ҳам орқада эканлигимини айтиб, суд тизимдаги таназзулни тан олди
Ўзбекистон
02.06.2025, 17:16
машҳур янгиликлар

Ўзбекистонда 130 та объект маданий мерос рўйхатига кириши мумкин
Ўзбекистон
12.05.2025, 10:43

Мен шахсан 15 май куни Путинни Истанбулда кутаман — Зеленский
Жаҳон
12.05.2025, 13:06

Нега Тошкент бош режаси харитасининг янги талқини саволлардан кўра кўпроқ хавотир уйғотмоқда?
Ўзбекистон
26.05.2025, 10:44

Хитойда тўлиқ сунъий интеллектга асосланган шифохона очилди
Фан-технология
12.05.2025, 11:08

Доналд Трампнинг Яқин Шарқдаги режалари ҳақида (Форс кўрфази мамлакатларига ташрифи доирасида
Жаҳон
16.05.2025, 14:33

Табибнинг ўзи бемор экан: Хонобод шаҳар суди раиси жиноят содир этди
Ўзбекистон
12.05.2025, 12:43