Мутахассис шарҳи: Марказий Осиё ва Европа Иттифоқи саммитидан қандай янгиликлар кутилмоқда?

Марказий Осиё ва Европа Иттифоқи ўртасида жорий йилнинг 3-4 апрель кунлари ўтказилаётган саммит тарихий аҳамиятга эга бўлиб, халқаро муносабатларда жиддий ҳодиса сифатида баҳоланмоқда. Саммит доирасида Европа Кенгаши раиси — Шарль Мишель, Антониу Кошта, шунингдек, Европа Комиссияси раҳбари Урсула фон дер Ляйен ташриф буюрди. Бундан ташқари, бир қатор бизнес вакиллари ва Европа тараққиёт ва тикланиш банки раиси ҳам иштирок этмоқда. Ушбу саммитда товар айирбошлашни кўпайтириш, инновациялар, “яшил” энергетика, тоғ-конь, қишлоқ хўжалиги, ва рақамлаштириш соҳаларида қўшма дастур ва кооперация лойиҳаларини илгари суриш, маданият, туризм, фан, таълим ва бошқа устувор йўналишларда фаол алмашинувларни давом эттириш масалалари диққат марказида бўлиши кутилмоқда. Асосий масала эса камёб минерал ресурслар, энергия ва транспорт логистик имкониятлар бўлиши кутилмоқда.

Сиёсат

04.04.2025, 12:48

Улашиш:

Mutaxassis sharhi: Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi sammitidan qanday yangiliklar kutilmoqda?

Mutaxassis sharhi: Markaziy Osiyo va Yevropa Ittifoqi sammitidan qanday yangiliklar kutilmoqda?

Марказий Осиё ва ЙИ савдо ҳамкорлигига эътибор қаратадиган бўлсак, ушбу кўрсатгич 54 млрд еврони ташкил этган. Биргина Ўзбекистон билан 2024 йилда товар айирбошлаш ҳажми 6,4 миллиард долларга етди, бу ўтган йилга нисбатан 5,2 фоизга кўпдир. 

Мамлакатда Европа капитали иштирокидаги 1 мингдан ортиқ корхона фаолият юритмоқда, инвестиция лойиҳалари ҳажми эса 30 миллиард еврога етган. ЙТТБ банки томонидан мамлакат иқтисодиётига киритган жами инвестициялари 5 миллиард евродан ошди, жумладан, ўтган йил якунларига кўра қарийб 1 миллиард еврони ташкил этди. 

Молиявий кўмакнинг асосий ҳажми хусусий секторга тўғри келмоқда. Шунингдек, президент Шавкат Мирзиёев Euronews каналига берган интервьюсида, Ўзбекистон Европа талабларига жавоб берадиган маҳсулотларни етказиб беришга тайёрлигини таъкидлади.

Иккинчи муҳим йўналишлардан бири бу — энергия, Марказий Осиё ва Европада энергия хавфсизлиги. Қайта тикланувчи энергетика соҳасида ҳамкорлик қилиш учун муҳим институционал платформа сифатида, тоза энергетика бўйича Марказий Осиё — ЙИ шериклигини ташкил этилиши мумкин. 

Бу водород ва аммиак каби "яшил" ёқилғи, шунингдек, биоёқилғи ишлаб чиқариш ва қазилма ёқилғи ўрнига улардан кенг фойдаланиш бўйича ҳамкорликни йўлга қўйиш имконини беради. Шунингдек, Ўзбекистон тарафи "ЙИ – Марказий Осиё яшил шериклиги" дастурини ривожлантиришни таклиф этмоқда. Унинг доирасида қайта тикланадиган энергия манбалари, экотизимларни тиклаш ва иқлимни рақамли мониторинг қилиш бўйича лойиҳаларни молиялаштиришда Европа Иттифоқининг ҳамкорлиги сўралмоқда. 

Маълумки, Ўзбекистон – Париж келишувига биноан 2030 йилга қадар мамлакатда яшил энергия улушини 54 фоизга етказишни кўзлаган. Бу натижага эришишда Европа инвестициялари катта аҳамият касб этиши мумкин. 

Европа Иттифоқи билан ҳамкорликда учинчи муҳим соҳа бу - Транспорт логистика имкониятлари бўлиб, Европа иттифоқи “Глобал дарвоза” стратегиясини минтақадаги асосий транспорт лойиҳалари ривожлантиришни кўзламоқда. Ушбу лойиҳани Транскаспий транспорт йўлаги лойиҳаси билан бирлаштирилиш имкониятлари кўриб чиқилмоқда.

Европа тикланиш ва тараққиёт банки (ЙТТБ) 2023 йилда Марказий Осиё давлатларида ушбу йўлак учун зарур инфратузилма лойиҳаларини якунлаш учун 18,5 миллиард евро миқдорида инвестиция талаб этилишини ҳисоблаб чиқди ва ушбу сумма саммит доирасидаги музокараларда аниқ келишиб олиниши кутилмоқда. 

Бундан ташқари, Европа Иттифоқи – Марказий Осиё мамлакатлари иштирокида амалга оширилаётган Каспий ва Қора денгиз орқали Европага "яшил стратегик йўлак" барпо этиш лойиҳасида ҳамкорлик учун истак билдирмоқда. Ушбу лойиҳанинг амалга оширилиши ўзаро манфаатли энергетик боғлиқликнинг мустаҳкам асосини яратиши мумкин. 

Шунингдек, Ўзбекистонда Европа инвестиция банкининг минтақавий офисини таъсис этиш тўғрисида битим имзоланди. 1958 йилда ташкил этилган Европа инвестиция банки Европа Иттифоқининг етакчи молиявий институтларидан бири ҳисобланади.

Хулоса қиладиган бўлсак, Европа Иттифоқининг Марказий Осиё билан яқин ҳамкорлик қилиши, минтақа ташқи сиёсатининг кўп векторли тамойилининг исботи ва геосиёсий мустақиллигинг ошиши сифатида талқин қилиш мумкин. Россия ва Украина можароси давом этаётган ва Европа Иттифоқининг Россия билан қарама-қаршилиги фонида, ушбу тарихий саммит жаҳон ҳамжамиятини ижобий томондан Марказий Осиёга қаратгани кузатилмоқда.

Шамсиев Саидакбар

мавзуга оид янгиликлар

Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi

Хитой Марказий Осиёнинг абадий қўшнисига айланди

Қозоғистонда "Марказий Осиё - Хитой" иккинчи саммити бўлиб ўтди. Унда президент Шавкат Мирзиёев ҳам иштирок этди. Саммитда нималар гаплашилди? Мирзиёев ўз нутқида нималарни тилга олди? Хитой нега минтақа мамлакатларига беғараз 207 миллион АҚШ доллари миқдорида ёрдам кўрсатмоқчи? 

Сиёсат

18.06.2025, 17:48

Do Human Rights in Uzbekistan No Longer Matter to Europe?

Европа учун Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари энди муҳим эмасми?

Россия–Украина уруши бошланганидан сўнг, бир қатор Европа Иттифоқи давлатларининг Марказий Осиёга, хусусан Ўзбекистонга бўлган қизиқиши сезиларли даражада ортди. Бу ҳолат минтақадаги геосиёсий мувозанат ўзгараётгани, шунингдек, Европа Иттифоқининг янги ташқи сиёсий стратегиясидан далолат беради.

Сиёсат

05.06.2025, 16:22

"Kimgadir yoqadimi-yoʻqmi, biz YI bilan hamkorlikni davom ettiramiz" — Abdulaziz Komilov

"Кимгадир ёқадими-йўқми, биз ЙИ билан ҳамкорликни давом эттирамиз" — Абдулазиз Комилов

Собиқ ташқи ишлар вазири, Ўзбекистон президентининг махсус вакили Абдулазиз Комилов "Кимгадир ёқадими-йўқми, биз Европа Иттифоқи билан ҳамкорликни давом эттиради", деди.  У бу ҳақда "Ishonch.uz" сайтига берган интервьюсида маълум қилди.

Ўзбекистон

02.06.2025, 17:28

Yevropa Ittifoqi Oʻzbekistondagi yana bir kompaniyaga nisbatan sanksiya eʼlon qildi

Европа Иттифоқи Ўзбекистондаги яна бир компанияга нисбатан санкция эълон қилди

Европа Иттифоқининг Россияга қарши навбатдаги 17-санкциялар пакети доирасида Ўзбекистонда ишлаб турган Trade Engine System компаниясига чекловлар жорий қилинди.

Иқтисодиёт

22.05.2025, 10:57

Ukrainaga qarshi urushda 20 ming nafar Markaziy Osiyo fuqarolari ishtirok etmoqda — Bastrikin

Украинага қарши урушда 20 минг нафар Марказий Осиё фуқаролари иштирок этмоқда — Бастрикин

Россия-Украина урушида Россия томонидан Украинага қарши жангда Россия фуқаролигини олган 20 минг нафар  Марказий Осиё фуқароси иштирок этмоқда.  Бу ҳақда Россия Федерацияси Тергов қўмитаси раиси Александр Бастрикин Петербургдаги халқаро ҳуқуқшунослик форумида маълум қилди.

Жаҳон

21.05.2025, 11:02

Shavkat Mirziyoyev va Donald Tramp

Доналд Трампнинг Ўзбекистонга ташрифи: стратегик манфаатлар ва дипломатик сигналлар ортидаги ҳақиқат

Доналд Трампнинг Марказий Осиёга, хусусан Ўзбекистонга ташриф буюриши эҳтимоли ҳануз долзарб бўлиб қолмоқда. Расмий равишда эълон қилинмаган бўлса-да, мавжуд дипломатик вазият ва структуравий омиллар бундай ташрифнинг юзага келишига замин яратмоқда.

Сиёсат

29.04.2025, 17:39

сўнгги янгиликлар

Tramp Erondagi vaziyat boʻyicha xabar bergan nashrlarni sudga bermoqchi

Трамп Эрондаги вазият бўйича хабар берган нашрларни судга бермоқчи

Президенти Доналъд Трамп АҚШнинг Эронга уюштирилган авиазарбалари ҳақидаги хабарларини ёзгани учун CNN ва "The New York Times"ни судга бериш бериш таҳдид қилмоқда. Бу ҳақда CNN нашри хабар қилди.

Жаҳон

27.06.2025, 14:37

Sotuvga qoʻyilgan 3 yoshli bola haqidagi xabarga Bolalar ombudsmani munosabat berdi

Сотувга қўйилган бола ҳақидаги хабарга Болалар омбудсмани муносабат берди

Ижтимоий тармоқларда OLX савдо платформасида 150 минг сўмга 3 ёшли боланинг сотувга қўйилгани  (суръати ҳам илова қилиб қўйилган) ҳақидаги хабарларга Болалар омбудсмани муносабат берди.

Ўзбекистон

27.06.2025, 10:58

Embassy Statement: The U.S. and Israel Bear Full Responsibility for All Such Conflicts

Сўз элчихонага: Бундай урушларнинг барчасига АҚШ ва Исроил айбдор

Жорий йилнинг 13 июнь куни Исроил Эронга қарши "Кўтарилаётган шер" номли ҳарбий операциясини бошлаган эди. Шундан сўнг Яқин Шарқда Исроил-Эрон уруши авж олди. Бу урушга АҚШнинг қўшилиши эса мавжуд муаммоларни янада чигаллаштирди.

Сиёсат

25.06.2025, 13:18

Prokuratura xodimi pora bilan qoʻlga tushdi

Прокуратура ходими пора билан қўлга тушди

Урганч шаҳар прокуратураси катта терговчиси мансаб мавқеидан фойдаланиб, дастлабки тергов ҳаракатлари олиб борилаётган жиноят ишини айблов хулосаси билан судга юборилмасдан, терговда тугатиб бериш эвазига 3000 АҚШ доллари талаб қилган. Бу ҳақда Давлат хавфсизлик хизмати хабар қилди.

Ўзбекистон

25.06.2025, 12:49

Shvetsiya Oʻzbekistondan ishchilarni qabul qilishini rejalashtirmoqda

Швеция Ўзбекистондан ишчиларни қабул қилишини режалаштирмоқда

Швеция Ўзбекистондан меҳнат муҳожирларини қабул қилиш имкониятини кўриб чиқмоқда. Бу ҳақда Миграция агентлиги хабар қилди.

Сиёсат

25.06.2025, 12:23

Eron yadro dasturini himoya qila oldimi?

Эрон ядро дастурини ҳимоя қила олдими?

Исроил Эрондаги бир қанча ер усти нишонларини жиддий шикастлади, АҚШ эса ер остидаги ядро иншоотларини вайрон қилганини даъво қилмоқда. Сунъий йўлдош тасвирлари ракеталар нишонга текканлигини кўрсатади, бироқ вайрон қилинган ҳудудлар ва ядро объектларини тасдиқловчи мустақил далиллар ҳозирча йўқ.

Жаҳон

25.06.2025, 11:07

Qimor oʻyinlarni reklama qilgan "Jasjan_" javobgarlikka tortildi

Қимор ўйинларни реклама қилган "Jasjan_" жавобгарликка тортилди

Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитасининг хабар қилишича, "Melbet" букмекерлик товар белгисидан фойдаланган, шунингдек, қимор ўйинларини тарғиб қилувчи видео роликни Instagram ижтимоий тармоғидаги саҳифасига жойлаган блогер ва вайнерлар жавобгарликка тортилди.

Ўзбекистон

23.06.2025, 11:35

Toshkent viloyati Kadastr xodimi pora bilan qoʻlga tushdi

Тошкент вилояти кадастр ходими пора билан қўлга тушди

Давлат кадастр палатасининг Тошкент вилояти Оққўрғон тумани филиали кадастр муҳандиси ўз хизмат мавқеидан фойдаланиб, фуқаро томонидан ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган 9 сотих ерни уй-жой қуриш учун рухсат олиб бериш эвазига 1200 АҚШ доллари талаб қилган. Бу ҳақда Давлат хавфсизлик хизмати хабар қилди.

Ўзбекистон

23.06.2025, 11:03

23 iyun kuni havo harorati qanday boʻladi?

23 июнь куни ҳаво ҳарорати қандай бўлади?

Бугун, душанба куни Ўзбекистон бўйлаб ҳаво бироз булутли бўлади, ёғингарчилик кутилмайди. Ҳарорат кундузи 28-44° даража атрофида бўлади. Бу ҳақда "Ўзгидромет" хабар қилди. 

Ўзбекистон

23.06.2025, 08:59

Erondagi 60 ga yaqin oʻzbekistonlik vataniga qaytarildi

Эрондаги 60 га яқин ўзбекистонлик ватанига қайтарилди

Яқин Шарқда рўй бераётган мураккаб вазият туфайли Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлиги (ТИВ) Эронда бўлиб турган Ўзбекистон фуқароларини Туркманистон орқали Ватанига қайтариш бўйича фаол чора тадбирларни амалга оширмоқда. Бу ҳақда "Дунё" ахборот агентлиги хабар берди.

Сиёсат

21.06.2025, 15:57

Pokiston Trampni Tinchlik boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod etib koʻrsatdi

Покистон Трампни Тинчлик бўйича Нобел мукофотига номзод этиб кўрсатди

Покистон ҳукумати АҚШ президенти Доналд Трампни 2026 йилги Тинчлик  бўйича Нобел мукофотига номзод сифатида кўрсатди. Бу ҳақда "Газта.ru" нашри хабар берди.

Жаҳон

21.06.2025, 12:20

Тошкентда мушукни автомобиль деразасидан улоқтирган эркак жавобгарликка тортилди

Тошкентда мушукни автомобиль деразасидан улоқтирган эркак жавобгарликка тортилди

Тошкентнинг Миробод туманида ҳайвонга нисбатан шафқатсизлик ҳолати қайд этилди. Пойтахт ИИББ матбуот хизмати маълум қилишича, воқеа 15 июнь куни содир бўлган.

Ўзбекистон

21.06.2025, 11:25