Қозоғистон Афғонистондан нима хоҳлайди?

Жорий йилнинг 21-23 апрель кунлари Қозоғистон республикаси Бош вазири ўринбосари, миллий иқтисодиёт вазири Серик Жумангарин Афғонистон пойтахти Кобулга расмий ташрифини амалга ошириб, муваққат ҳукумат раиси ўринбосари Мулла Абдулғани Бародар билан учрашди. Ушбу расмий ташриф икки мамлакат учун муҳим ўрин тутувчи умумий қиймати 140 миллион АҚШ долларлик бўлган 20 га яқин шартномалар имзоланиши билан якунланди. 

Kazakistan and Afganistan

Маълумки, шФедерациясинг 17 апрель куни Россия Федерацияси Толибон ҳукуматини террорчи гуруҳлар рўйхатидан расман чиқариб ташлади, бунга мос равишда Марказий Осиё минтақаси мамлакатлари, хусусан Қозоғистон ўзининг Афғонистонга бўлган сиёсатини қайта кўриб чиқиб, ўзаро алоқаларни ривожлантириш сиёсатини олиб бормоқда. Шу муносабат билан амалга оширилган ушбу расмий ташриф давомида кун тартибида иқтисодиётнинг кўплаб тармоқларини ривожлантириш учун бир нечта шартномалар имзоланди.

Қозоғистоннинг Афғонистон билан яқинлашув сиёсатини кучайишини бир нечта факторлар орқали исботлаш мумкин.

1.Транзит ҳудуд. Серик Жумангарин Кобулга ташрифи давомида Қозоғистонни Ҳинд океанига тўғридан-тўғри олиб чиқувчи “Торгунди-Ҳирот-Қандаҳор-Спин-Булдак” йўналишининг Қозоғистон учун муҳим босқичи бўлган 113 километрлик Турғунда-Хирот йўналиши учун катта сармоя киритилишини ва айнан темир йўл қурилишини назоратга олиш учун Хиротда логистика компанияси ташкил қилишга тайёр эканлигини алоҳида таъкидлаб ўтди.Бундан ташқари, ушбу йўналишдаги темирйўл участкасини қуриш давомида оптик кабелларни ётқизиш режасини ҳам таклиф этган. Бу эса, Қозоғистонни Россия ва Ҳинд океанигача бўлган ҳудудда жойлашган, барча йўллар унинг ҳудудидан ўтувчи транзит зонага айлантиради.

2.Қозоғистон учун янги истеъмол бозорининг очилиши. 

Маълумки, Қозоғистон Афғонистоннинг энг йирик ўнта савдо ҳамкори қаторига кирувчи давлат ҳисобланиб, асосий экспорт маҳсулоти дон ва ун ҳисобланади. Шу билан бирга бугунги кунга келиб қозоқ шакари Афғонистонга экспорт қилинаётган ва сезиларли ўсиштенденциясинии бошдан кечираётган маҳсулот бўлмоқда.Биргина2024 йилдаа Шакар экспорти қарийб 122 минг тоннага ўсиб 143 минг тоннага етди. Бу ўсиш савдо имкониятлари кенгайиб бораётганидан далолатдир, қандолат маҳсулотлари ва ун маҳсулотлари экспортини ҳам ошириш потенциалига эга.Ушбу маҳсулотларни янги Афғон бозорларига етказиб бериш Қозоғистонга икки томонлама алоқаларни яхшиланиши ва 41 миллион аҳолига эга афғон бозоридан жуда катта иқтисодий фойда олиб келиши мумкин.

Бундан ташқари ҳукуматнинг расмий манбаларига кўра ташрифнинг иккинчи кунида яъни 22 апрелда Кобулда икки давлатдан 400 дан ортиқ ишбилармон, компания ва тадбиркорлар иштирокида Афғонистон-Қозоғистон қўшма бизнес-форуми очилган. Имзоланган меморандумлар логистика, тиббиёт, қишлоқ хўжалиги, муҳандислик, механика ва қурилиш каби турли соҳаларни қамраб олганлиги маълум қилинган.

Ташриф давомидда икки мамлакат ўртасида Афғонистон ҳудудида жойлашган фойдали қазилма бойликларини ўрганувчи техниКоньар гуруҳнефтьши кўзда тутилган.Шу келишув доирасида 14 апрель куни Қозоғистондан бир гуруҳ геолог ва муҳандислар Афғонистонга ташриф буюриб, Афғонистон Конь ва нефть вазирлиги билан ҳамкорликда бир қатор конларни ўрганганлиги очиқланган.Ушбу намуналарнинг лаборатория таҳлиллари Қозоғистонда ўтказилади ва натижаларга кўра конларни чуқурроқ ўзлаштириш бўйича музокаралар бошланади.

Умуман олганда, Қозоғистон ўзини минтақадаги муҳим транзит тугунига ва Ҳинд океанига чиқадиган йўлга айлантириш орқали нафақат Афғонистон билан икки томонлама иқтисодий алоқаларни мустаҳкамлаб бормоқда, балки Марказий Осиёда янги логистика ва инфратузилма йўналишларини шакллантирмоқда.

Афғонистон билан ҳамкорликнинг чуқурлашуви бутун Марказий Осиё минтақасига сезиларли таъсир кўрсатиши мумкин. Биринчидан, бу жануб томонга янги транспорт йўналишларини шакллантиришга замин яратади ва минтақани ташқи иқтисодий алоқалар борасида кенг имкониятлар билан таъминлайди. Иккинчидан, Афғонистон бозорининг очилиши минтақадаги қўшни давлатлар, жумладан Ўзбекистон, Қирғизистон ва Туркманистоннинг экспорт салоҳиятини кучайтиради ҳамда кўп томонлама иқтисодийинтеграциягаа замин яратиши мумкин.

 

Шохрух Саидов,

Истиқболли халқаро тадқиқотлар институти

мавзуга оид янгиликлар

Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Ўзбекистон "Толибон" ҳукумати билан иқтисодий алоқаларини кучайтирмоқда — Фирдавс Азимқулов

Мулла Абдул Ғани Бародарнинг расмий ташрифи Ўзбекистон ва Афғонистон ўртасидаги муносабатларни янги даражага кўтарди. Толибоннинг яқинда "қўшни Ўзбекистон давлати АҚШ ишлаб чиқарган ҳарбий вертолётларни Қўшма Штатларга қайтариши" тўғрисидаги дипломатик баёнотига қарамай, икки ҳукумат ўртасидаги муносабатлар аслида юқори даражада ривожланишда давом этмоқда ва бу иштирокчи томонлар ўртасидаги муҳим тараққиёт ва ҳамкорликни кўрсатади.

Сиёсат

04.03.2025, 12:38

Oʻzbekiston Afgʻonistonga 200 mln dollarlik investitsiya kiritmoqchi

Ўзбекистон Афғонистонга 200 млн долларлик инвестиция киритмоқчи

Ўзбекистон Афғонистоннинг Балх, Саманган ва Қундуз вилоятларига 200 миллион АҚШ долларидан ортиқ сармоя киритмоқчи. Бу ҳақда "Tolonews" нашри хабар қилди. 

Жаҳон

03.03.2025, 16:05

"Tolibon" – Markaziy Osiyo: Rossiya nimani rejalashtirmoqda?

"Толибон" – Марказий Осиё: Россия нимани режалаштирмоқда?

Сўнгги вақтларда Марказий Осиё давлатларининг “Толибон” ҳукумати билан иқтисодий ва сиёсий алоқалари ривожланиб бормоқда. Бунга Қозоғистон ҳамда Тожикистон давлати томонидан "Толибон"нинг террорчи ташкилот рўйхатидан чиқарилгани ҳамда мазкур ҳукуматнинг дипломатларидан ишонч ёрлиқларини олганликлари яққол мисол. Айни пайтда бу қарорни Марказий Осиё давлатларининг яқин ҳамкори бўлган Россия ҳам қўллаб-қувватламоқда. Хўш, минтақа давлатлари бундай ҳаракатлар билан 2 йил олдин дунё ҳамжамиятига берган ваъдаларини бажармаётган "Толибон" ҳукуматини тан олишга қаратилган ҳаракатини бошладими? Россиянинг "Толибон" билан яқин муносабатда бўлиши Марказий Осиё давлатларига қай даражада таъсир кўрсатади? Шу каби саволларга PARADIGMA.UZ сиёсатшунос Ҳамза Болтаевдан жавоб олди. 

Жаҳон

18.10.2024, 15:15

Afgʻonistondan Oʻzbekistonga olib kirilgan harbiy texnikalar kimga tegishli?

Афғонистондан Ўзбекистонга олиб кирилган ҳарбий техникалар кимга тегишли?

АҚШнинг Ўзбекистондаги элчиси Жонатан Хеник Афғонистонда "Толибон" ҳукумати ўрнатилганидан кейин, 2021 йилда Афғонистондан Ўзбекистонга олиб ўтилган Америкага тегишли ҳарбий авиатехникалар масаласида АҚШ ва Ўзбекистон келишувга эришганини айтди. Бу ҳақда элчи "Amerika Ovozi"га берган интервьюсида маълум қилди.

Сиёсат

17.10.2024, 16:04

"Tolibon" ayollarga yangi taqiqni oʻrnatdi. Nimalar maʼlum?

"Толибон" аёлларга янги тақиқни ўрнатди. Нималар маълум?

"Толибон" ҳукумати аёлларга тегишли янги қонунни ишлаб чиқди. Энди Афғонистондаги аёллар дўконларга бориб, у ердаги савдогарлар билан савдолаша олмайди. Бу ҳақда "Hasht e Subh Daily" нашри маълум қилди.

Жаҳон

13.09.2024, 10:49

сўнгги янгиликлар

Сирдарёда юз берган ЙТҲ натижасида бир киши вафот этди

Бошқарувни йўқотган “Lacetti”нинг йўлни иккига ажратиб турувчи темир тўсиққа урилиши ва шу йўналишда келаётган автобус билан тўқнашиши бир кишининг ўлимига сабаб бўлди.

Ўзбекистон

03.07.2025, 19:34

Шавкат Мирзиёев Фузулий шаҳрига борди

Шоир ва мутафаккир Муҳаммад Фузулий номи билан аталадиган бу шаҳар азалдан Қорабоғнинг "жанубий дарвозаси" ҳисобланади.

Ўзбекистон

03.07.2025, 18:41

Ғазода Исроил ҳужумлари оқибатида бир суткада 63 нафар фаластинлик ҳалок бўлди

Исроил армиясининг бугун Ғазо секторидаги турли ҳудудларга амалга оширган ҳаво ва артиллерия зарбалари натижасида камида 63 нафар фаластинлик ҳалок бўлди. Уларнинг 31 нафари инсонпарварлик ёрдамини кутаётган кишилар эди.

Жаҳон

03.07.2025, 17:43

Банкдан 90 минг долларни талон-торож қилганлар қўлга олинди – пойтахт ИИББ

Бир неча шахслар банк картасида мавжуд 90 минг АҚШ долларини нақдлаштириш мақсадида POS-терминалга ёлғон ахборот киритиш йўли билан 90 минг АҚШ долларини олиб кетган.

Ўзбекистон

03.07.2025, 16:34

Озарбайжонда барча рус мактабларини ёпиш ҳақидаги хабар рад этилди

Рус тилида таълим берадиган мактаблар ёпилиши мумкинлиги ҳақидага маълумот бир мактабдаги манба томонидан тасдиқлаганди. 

Жаҳон

03.07.2025, 15:33

Бир ойда 135,6 миллиард сўмлик энергия ресурсларидан ноқонуний фойдаланилган

Энергия ресурсларидан ноқонуний фойдаланилган 234 та ҳолат аниқланди, ҳуқуқбузарликлар бўйича 471 та маъмурий иш расмийлаштирилди. 

Ўзбекистон

03.07.2025, 15:24

Европада аномал иссиқ сабаб тўрт киши вафот этди

Ҳаво ҳароратининг кескин исиб кетиши оқибатида Франция ва Испанияда иккитадан одам вафот этди.

Жаҳон

03.07.2025, 14:21

Chevrolet Tracker’нинг янгиланган модели намойиш қилинди

Chevrolet ўзининг оммабоп кроссовери Tracker’нинг рестайлинг қилинган версиясини расман намойиш қилди. Янги модел икки қаватли олд ёруғлик ускуналари ва сезиларли даражада янгиланган салон билан ажралиб туради.

Жаҳон

03.07.2025, 12:41

Ўзбекистонда хусусий ОТМ очиш учун қўшимча шартлар белгиланди

Ҳукуматнинг тегишли қарорига кўра, олий таълим муассаси очмоқчи бўлган талабгор дастлабки устав фондини 2 млн АҚШ доллари эквивалентидан кам бўлмаган миқдорда шакллантириши зарур.

Ўзбекистон

03.07.2025, 11:45

Элдор Шомуродов фаолиятини Туркияда давом эттиришга яқин турибди

Ўзбекистон МТЖ сардорига 8 миллион евро  эвазига “Истанбул Башакшеҳир” клубига ўтиши кутилмоқда.

Спорт

03.07.2025, 10:20

Бугун ҳаво ҳарорати 46 градусгача кўтарилади

Бугун кундузи Ўзбекистон бўйича ёғингарчилик кутилмайди. Ҳарорат 38-43°, шимолда, жанубда ва чўл ҳудудларда баъзи жойларда 44-46° гача бўлади.

Ўзбекистон

03.07.2025, 10:00

“National Geographic Traveler” журналида Ўзбекистон ҳақида мақолалар эълон қилинди

Ўзбекистоннинг туризм салоҳиятини халқаро миқёсда кенг тарғиб қилиш мақсадида дунёга машҳур сайёҳлик нашри — “National Geographic Traveler” журнали саҳифаларида Ўзбекистон ҳақида бир қатор мақолалар чоп этилди.

Маданий

03.07.2025, 09:17