Ўзбекистон "Толибон" ҳукумати билан иқтисодий алоқаларини кучайтирмоқда — Фирдавс Азимқулов

Мулла Абдул Ғани Бародарнинг расмий ташрифи Ўзбекистон ва Афғонистон ўртасидаги муносабатларни янги даражага кўтарди. Толибоннинг яқинда "қўшни Ўзбекистон давлати АҚШ ишлаб чиқарган ҳарбий вертолётларни Қўшма Штатларга қайтариши" тўғрисидаги дипломатик баёнотига қарамай, икки ҳукумат ўртасидаги муносабатлар аслида юқори даражада ривожланишда давом этмоқда ва бу иштирокчи томонлар ўртасидаги муҳим тараққиёт ва ҳамкорликни кўрсатади.

Улашиш:

Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Ҳозирги глобал вазиятда Ўзбекистон жаҳон ҳамжамиятига мурожаат қилиб, Афғонистонга нисбатан ягона ва изчил стратегия ишлаб чиқишга чақириб келмоқда. Бироқ, турли сабаблар туфайли жаҳон ҳамжамияти, кучли таъсирга эга давлатлар Афғонистон масаласига етарлича эътибор қаратмаяпти. Айнан шундай шароитда Ўзбекистон Афғонистон билан икки томонлама муносабатларни мустаҳкамлашга ҳаракат қилмоқда. Ҳозирги вақтда бу муносабатлар ҳукуматлар даражасидаги расмий дипломатик алоқаларга айланяпти. 

Жорий йилнинг 22-23 февраль кунлари Афғонистон Ислом Амирлиги Иқтисодий масалалар бўйича Бош вазир ўринбосари Мулла Абдул Ғани Бародар бошчилигидаги делегация Тошкент шаҳрига ташриф буюрди. Гарчи Ўзбекистон "Толибон" ҳукуматини, Афғон Ислом Амрилигини, давлат сифатида расман тан олмаган бўлса ҳам, бу алоқалар минтақада "de facto" нормаллашув жараёнининг намоён бўлишидир. 

Масалан, Тошкентга келган "Толибон" ҳукумати вакиллари Тошкент халқаро аэропортида илгари ўзлари томонидан тайинланган элчиси Шайх Абдул Ғаффор Баҳор ҳамроҳлигида кутиб олинди. Афғон Ислом Амирлиги номидан хориждаги давлатларга элчи тайинлашнинг ўзи ҳам муҳим дипломатик ютуқдир, чунки ҳозиргача фақат Бирлашган Араб Амирликлари ва Хитой каби давлатлар "Толибон" томонидан тайинланган элчиларни қабул қилган эди. 

"Толибон" вакилларининг сўнгги ташрифи, эҳтимол, Ўзбекистон Бош вазири Абдулла Ориповнинг 2024 йил 17 августда Кобулга қилган ташрифига стратегик сиёсий жавоб бўлиши мумкин. Бу ташриф "Толибон" ҳокимиятга қайтганидан кейин чет эл расмий дипломатининг энг юқори даражадаги биринчи ташрифи ҳисобланади. 

Кобулда Абдулла Арипов ва "Толибон" вакиллари 2,5 миллиард долларлик савдо ва инвестиция шартномаларини имзоладилар. Ўзбекистоннинг савдо ва инвестициялар бўйича Бош вазир ўринбосари Жамшид Хўжаевнинг "Толибон" вакиллари билан бўлган яқиндаги музокараларини ҳисобга олсак, бу рақам янада ошиши мумкин. 

Мулла Абдул Ғани Бародар Ўзбекистон Марказий банкига икки давлат ўртасидаги савдо алоқаларини мустаҳкамлаш учун банк тизимида ёрдам кўрсатишга чақирди. Шунингдек, у молиявий операцияларни соддалаштириш мақсадида ўзаро савдода миллий валюталардан фойдаланишни таклиф қилди. 

Бундан ташқари, Ўзбекистон расмийлари Амирлик билан биргаликда савдо зонаси ташкил этишга тайёрлигини билдирди. Бу зона, биринчи навбатда, қарағай ёнғоғи, пахта ва истеъмол моллари ишлаб чиқариш ва ташишга қаратилган. 

Савдодан ташқари, Ўзбекистон Афғонистоннинг табиий ресурсларига сармоя киритишга ҳам тайёрлигини билдирди. Бунга Саманган вилоятида цемент заводи қуриш ва Тоти Майдон газ кони лойиҳасини бошлаш киради. 

Яқиндаги музокараларнинг яна бир асосий мавзуси "500 кВ қувват узатиш лойиҳаси" бўлиб, музокаралар натижасида унинг қиймати дастлабки 252 миллион доллардан 222 миллион долларгача қисқартирилди. Энергиянинг асосий қисми Ўзбекистоннинг Сурхондарё вилоятидан Афғонистоннинг Дашт-и Алвон ҳудудига узатилади. 

Мулла Абдул Ғани Бародар бундай лойиҳаларни жадаллаштиришнинг аҳамиятини таъкидлади. У Ўзбекистон ҳукумати томонига Афғон Ислом Амирлиги бу лойиҳаларни муваффақиятли амалга ошириш учун тўлиқ қўллаб-қувватлашини ваъда қилиб, лицензиялаш ва виза жараёнларини соддалаштириш, савдо-иқтисодий фаолиятни рағбатлантириш, шунингдек, Транс-Афғон ташаббусининг имкониятларини ўрганиш учун муҳандисларни юбориш каби чораларни кўришга тайёрлигини билдирди. Икки томон ўртасида савдо-иқтисодий, энергетика, транспорт ва бошқа соҳаларда ҳамкорликни кенгайтириш ва уни изчил ривожлантириш масалалари бўйича кенг қамровли фикр алмашинуви бўлиб ўтди. 

"Толибон" ҳукуматининг глобал миқёсда тан олиниши ва легитимлигини қўлга киритиши, асосан, иқтисодий ҳамкорлик дастурлари ва глобал иқтисодий боғлиқ тармоғда ўзининг иқтисодий ва геосиёсий таъсирини кўпайтириш билан амалга оширилиши мумкин. Шу муносабат билан Мулла Абдул Ғани Бародар Ўзбекистонда яшовчи афғон инвесторлар ва тадбиркорлар билан учрашув ўтказди. 

Учрашувга кўра, икки давлат тадбиркорлари бир-бирлари ҳудудидаги корхоналар, транспорт ва инфратузилма лойиҳаларига сармоя киритишга қизиқиш билдирмоқда. Бу борада, Ўзбекистонда истиқомат қилувчи афғон инвесторларнинг Афғонистондаги сармояларини 100 миллион долларгача оширишга қаратилган саъй-ҳаракатлари бунинг яққол мисолидир. Бундан ташқари, икки давлат ўртасидаги икки томонлама дипломатик муносабатлар янада мустаҳкамланди. 

Бунинг энг ёрқин мисоли, Ўзбекистон "Tолибон" делегатсиясининг ташрифи чоғида Афғонистон Ислом Амирлиги байроғини Ўзбекистон байроғи ёнида расман кўтарган биринчи давлат бўлди. Бу ҳаракат нафақат "Толибон" ҳукуматига бўлган ёндашувнинг ўзгаришини, балки Ўзбекистоннинг минтақавий барқарорлик ва Афғонистон билан иқтисодий ҳамкорликни ривожлантиришдаги прагматик сиёсатини ҳам кўрсатади. 

Хулоса қилиб айтганда, "Толибон" вакилларининг Ўзбекистонга сўнгги ташрифи икки давлат ўртасидаги ҳукуматлараро алоқаларни янада чуқурлаштирди ва минтақавий ҳамкорликни янада кенгайтириш учун замин яратди. Гарчи бу фаолиятлар икки қўшни давлатнинг яқинлашувини қўллаб-қувватласа ҳам, бу ҳамкорликнинг кучайиши минтақадаги йирик геосиёсий ўйинчилар – Хитой, Россия, Ҳиндистон, Покистон ва Эроннинг Афғонистон ҳукуматига иқтисодий ва сиёсий ҳамкор сифатида кўпроқ эътибор қаратиши мумкин. Шунингдек, улар ўртасидаги Афғонистон учун бўлган рақобатни кучайтириш эҳтимоли ҳам мавжуд.

Фирдавс Азимқулов

мавзуга оид янгиликлар

Иран и Афганистан: новая волна депортации

Эрондан афғонистонликлар депортация қилинмоқда

2025 йил июнь ойида Эрон ҳудудидан Афғонистонга 256 мингдан ортиқ киши қайтган. Шу билан бирга, июль ойида бу рақам янада ошиши кутилмоқда. Кенг кўламли депортациялар Афғонистон иқтисодиёти ва ижтимоий тузилмасига жиддий зарар етказиши мумкин.

Сиёсат

11.07.2025, 12:20

Oʻzbekiston Afgʻonistonga 200 mln dollarlik investitsiya kiritmoqchi

Ўзбекистон Афғонистонга 200 млн долларлик инвестиция киритмоқчи

Ўзбекистон Афғонистоннинг Балх, Саманган ва Қундуз вилоятларига 200 миллион АҚШ долларидан ортиқ сармоя киритмоқчи. Бу ҳақда "Tolonews" нашри хабар қилди. 

Жаҳон

03.03.2025, 16:05

"Tolibon" ayollarga yangi taqiqni oʻrnatdi. Nimalar maʼlum?

"Толибон" аёлларга янги тақиқни ўрнатди. Нималар маълум?

"Толибон" ҳукумати аёлларга тегишли янги қонунни ишлаб чиқди. Энди Афғонистондаги аёллар дўконларга бориб, у ердаги савдогарлар билан савдолаша олмайди. Бу ҳақда "Hasht e Subh Daily" нашри маълум қилди.

Жаҳон

13.09.2024, 10:49

Мозори Шарифда Алишер Навоий ёдгорлиги буткул бузиб ташланди

Ҳайкалнинг ўзи 2023 йилда бузиб ташланган эди, энди эса аллома ҳақида маълумот битилган деворлар ҳам қулатилди. Воқеа “Толибон” ҳокимиятга келганининг 4 йиллигини нишонлаган куни рўй берди. Афғонистон томони расмий Тошкентнинг сўровига жавобан маълум қилишича, бузиш ишлари маҳаллий ҳокимият томонидан, ҳукумат ва жамоатчилик билан келишмасдан қилинган. Янги ёдгорлик қурилиши ваъда қилинмоқда.

Жаҳон

21.08.2025, 16:22

Oʻzbekiston va Afgʻoniston oʻrtasida 243 million AQSh dollarlik toʻrtta energiya loyihasi boʻyicha shartnoma imolandi

Ўзбекистон ва Афғонистон ўртасида 243 миллион АҚШ долларлик тўртта энергия лойиҳаси бўйича шартнома имоланди

2025 йил 17 август куни Афғонистон Бош вазирнинг иқтисодий масалалар бўйича ўринбосари мулла Абдул Ғани Барадар Охунд иштирокида Афғонистон Брешна Шеркат (DABC) ва Ўзбекистон ўртасида тўртта электр энергияси лойиҳаси бўйича шартномалар имзоланди. Ҳужжатни имзолаш маросимида Ўзбекистон энергетика вазири Жўрабек Мирзамаҳмудов ҳам иштирок этди.

Сиёсат

18.08.2025, 16:00

Qoʻshni Afgʻonistonda 3,5 milliondan ortiq bola toʻyib ovqatlanmaganligi uchun kasallikka chalinmoqda

Қўшни Афғонистонда 3,5 миллиондан ортиқ бола тўйиб овқатланмаганлиги учун касалликка чалинмоқда

Афғонистонда беш ёшгача бўлган 3,5 миллиондан ортиқ бола тўйиб овқатланолмаяпти. Улардан 1,4 миллиони тўйиб овқатланмаслик бўйича оғир даражадаги касалликларга дучор бўлмоқда. Бу ҳақда UNICEF'га таяниб Афғонистоннинг “Tolo news” нашри хабар қилди.

Жаҳон

12.08.2025, 09:47

сўнгги янгиликлар

Саудия Арабистонида мушкул аҳволда қолган икки нафар фуқаро Ўзбекистонга қайтарилди

Маккадаги депортация марказида сақланаётган икки нафар ватандошимизнинг юртимизга қайтиши таъминланди.

Ўзбекистон

08.09.2025, 19:33

Картошка етиштириш давлат томонидан қўллаб-қувватланади

“Республикада картошка етиштиришни кўпайтириш ва уруғчилигини янада ривожлантиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги президент қарори қабул қилинди.

Иқтисодиёт

08.09.2025, 18:29

Муроджон Аҳмадалиев Иноуэга қарши жангга тайёргарликнинг сўнгги босқичини якунлади

Иккинчи энг енгил вазн тоифасидаги WBA Interim камари соҳиби бўлмиш Аҳмадалиев 14 сентябрь куни япониялик мутлақ чемпион Наоя Иноуэ билан жанг қилади.

Спорт

08.09.2025, 17:24

«Дом» қурувчи фирма 3 ойда қурилишни бошламаса, ери олиб қўйилади

Аукцион таклифи талаблари бажарилмаганда ер участкаси белгиланган тартибда қайтариб олинади ва такрор савдоларга чиқарилади.

Иқтисодиёт

08.09.2025, 16:27

Ўзбекистоннинг қайси ҳудудида энг кўп тухум етиштирилди?

Миллий статистика қўмитасининг 2025 йил январь-июнь ойларига оид дастлабки маълумотларига кўра, республикада барча тоифадаги хўжаликлар томонидан жами 4 миллиард дона тухум етиштирилган. 

Иқтисодиёт

08.09.2025, 15:26

Қирғизистондан катта миқдордаги кучли таъсир қилувчи дори воситаларини олиб келган шахслар ушланди

Наманган ва Фарғонада қўшни республикадан кучли таъсир қилувчи дори воситаларини олиб келган шахслар аниқланиб, қўлга олинди.

Ўзбекистон

08.09.2025, 14:24

Соғлиқни сақлаш тизимида янги тайинловлар амалга оширилди

Соғлиқни сақлаш вазирининг буйруғига асосан тизимда қатор раҳбар кадрлар тайинланди, деб хабар бермоқда вазирлик матбуот хизмати.

Ўзбекистон

08.09.2025, 13:19

Август ойида ноқонуний энергия истеъмоли туфайли тизимга 86,5 миллиард сўм зарар етди

Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар билан биргаликда ўтказилган текширувларда 179 та ҳолатда энергия ресурсларидан ноқонуний фойдаланиш аниқланди.

Ўзбекистон

08.09.2025, 12:05

Исроил ОАВ: АҚШ ва ҲАМАС ўртасида музокаралар қайта тикланди

Америка ва араб манбалари музокаралар қайта бошланганини тасдиқлаган, аммо Вашингтон Исроилнинг Ғазога ҳужум операцияларини тўхтатиш ниятида эмас.

Жаҳон

08.09.2025, 11:06

Ўзбекистон паспорти жаҳон рейтингида нечанчи ўринда?

Рейтингда биринчи ўринни Сингапур эгаллаган бўлиб, унинг фуқаролари 193 та давлатга визасиз кириш ҳуқуқига эга. 

Ўзбекистон

08.09.2025, 10:02

Тошкент шаҳрида 8 сентябрдан иссиқ сув белгиланган жадвал асосида ўчирилади

Veolia Energy Tashkent компанияси пойтахтда иссиқ сув қай тарзда ўчирилиши ҳақида маълумот берди.

Ўзбекистон

08.09.2025, 09:01

Неймар умрида кўрмаган одамдан 1 млрд доллар мерос олади

Бразилиялик футбол юлдузи Неймар умрида кўрмаган одамдан 1 миллиард доллар мерос олади.

Спорт

07.09.2025, 16:58