Xalqaro Amnitsiya O‘zbekistondagi inson huquqlari yomonligini yozmoqda

Xalqaro inson huquqlari tashkiloti Amnesty International O‘zbekiston bo‘yicha navbatdagi yillik hisobotini e’lon qildi. Unda so‘z va matbuot erkinligidan tortib, siyosiy repressiyalar, qiynoqlar, majburiy davolanishlar va fuqarolik jamiyati faollariga bosimgacha bo‘lgan keng qamrovli muammolar yoritilgan. Hisobotda hukumatning islohotlar va’dalariga qaramay, mamlakatda inson huquqlari holati sezilarli darajada yomonlashgani qayd etiladi.

Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Amnesty International’ning hisobotiga ko‘ra, O‘zbekistonda o‘tgan yil davomida fikr bildirish erkinligi va ommaviy axborot vositalari faoliyatiga nisbatan sezilarli cheklovlar saqlanib qolgan. Tashkilot mustaqil jurnalistlar, blogerlar va fuqarolik faollari korrupsiya holatlarini yoritgani, shuningdek, uy-joy, mehnat va boshqa inson huquqlari buzilishi haqidagi ma’lumotlarni tarqatgani uchun tazyiqqa uchraganini qayd etadi. Hisobotda bu ayblovlar huquq faollarining fikricha, siyosiy motivlarga asoslanganligi alohida ta’kidlangan.

Xususan, aprel oyida inson huquqlari himoyachilari Umida Niyazova va Sharifa Madrahimova "Indorma Agro" korxonasida mehnat sharoitlarini monitoring qilish hamda fermer va ishchilardan mehnat mojarolari haqida guvohliklar yig‘ish chog‘ida rejimga yaqin bloger va noma’lum erkak tomonidan hujumga uchragan. 

Amnesty International’ga ko‘ra, bu voqea yuzasidan huquqni muhofaza qiluvchi organlar jinoyat ishi ochishdan bosh tortgan. Shundan so‘ng bloger Umida Niyazovani ijtimoiy tarmoqlarda O‘zbekiston obro‘siga putur yetkazishda ayblagan.

Hisobotda keltirilishicha, fevral oyida O‘zbekiston Oliy sudi siyosiy partiya sifatida ro‘yxatdan o‘tmagan va Qoraqalpog‘iston Respublikasi mustaqilligi tarafdori bo‘lgan "Alga Karakalpakstan" harakatini “ekstremistik” deb topib, uning faoliyatini taqiqlagan.

30-may kuni sud Paraxat Musabbarovni ushbu tashkilotda ishtirok etganlikda ayblab, 6-yilga ozodlikdan mahrum qilgan. Amnesty Internatinal’ning ta’kidlashicha, ayblovlar faqat tergov izolyatorida bosim ostida berilgan va keyinchalik sudda inkor etilgan ko‘rsatmalarga asoslangan. Dastlabki dalillar orasida Musabbarovning Qozog‘istonda bo‘lgan davrida joylashtirilgan ijtimoiy tarmoqlardagi izohlar ham bo‘lgan.

Hisobotda, shuningdek, qamoq joylarida qiynoq va boshqa shafqatsiz muomalalar keng tarqalganicha qolayotgani qayd etilgan. Amnesty Internatinal’ga ko‘ra, hukumat Bosh prokuraturaning qamoqxona sharoitlarini mustaqil monitoring qilish mexanizmlarini joriy etish haqidagi takliflarini amalga oshirmagan va bu borada xalqaro tashkilotlarga berilgan va’dalarni bajarmagan.

2022-yilda Qoraqalpog‘istonning maqomi bilan bog‘liq Konstitutsiyaga kiritilgan bahsli o‘zgartishlar ommaviy noroziliklarga sabab bo‘ldi. Rasmiylar bunga javoban ommaviy hibsga olishlar, qiynoq va siyosiy asosdagi sud jarliklarini amalga oshirdi. Namoyishlarda ishtirok etganlar ko‘pincha adolatsiz sudlardan keyin ozodlikdan mahrum etilgan.

2022-yilda tashkil etilgan parlament komissiyasi Qoraqalpog‘istondagi noroziliklarni zo‘ravonlik bilan bostirish, shu jumladan o‘nlab qo‘lga olinganlarga nisbatan qiynoq holatlarini o‘rganishi kerak edi. Hisobotda ta’kidlanishicha, komissiya o‘z hisobotini dekabr oyida parlamentga topshirgan bo‘lsa-da, yil oxirigacha bu hujjat ommaga e’lon qilinmagan va xalqaro mustaqil tergov o‘tkazish bo‘yicha chaqiriqlarga javob berilmagan.

Avgust oyida huquq faollari 2022 yilgi noroziliklarda qatnashganlikda ayblanib 16-yilga qamalgan qoraqalpog‘istonlik advokat va jurnalist Dauletmurat Tajimuratovning sog‘lig‘i yomonlashgani haqida xabar berdi. Onasining aytishicha, u ohak zavodida himoya vositalarisiz ishlamoqda, vazn yo‘qotgan, teri kasalliklari va nafas olishda qiynalayotgan. Amnesty International’ning fikricha, unga zaruriy tibbiy yordam ko‘rsatilmagan va advokat hamda yaqinlariga uchrashishga ruxsat berilmagan.

Avgust oyida O‘zbekistonga tashrif buyurgan BMTning uy-joy huquqi bo‘yicha maxsus ma’ruzachisi qonuniy me’yorlar bilan amaliyot o‘rtasidagi jiddiy tafovutlarga e’tibor qaratdi. U sud hokimiyati mustaqilligi yetishmasligini va uy buzish bilan bog‘liq deyarli barcha ishlar quruvchilar foydasiga hal qilinayotganini ta’kidladi. Shuningdek, u majburiy ko‘chirishlarni yoritayotgan huquq faollari, blogerlar, advokatlar va jurnalistlarga nisbatan bosim va ta’qiblar borligidan xavotir bildirdi.

Amnesty International ma’lumotiga ko‘ra, 5-yanvar kuni sud faolla Shahida Salomovani ochiq psixiatriya muassasasidan yopiq muassasaga ko‘chirishga qaror chiqargan. Unga qarindoshlari va advokati bilan uchrashish taqiqlangan, majburiy davolanish belgilangan. Salomova 2022-yilda prezident va uning oilasiga nisbatan tanqidiy fikr bildirganidan so‘ng majburiy ruhiy shifoxonaga yotqizilgan. BMTning maxsus ma’ruzachisiga uni ziyorat qilishga ruxsat berilmagan va u xalqaro mustaqil tibbiy ekspertiza o‘tkazishga chaqirgan.

Hukumat tanqidchilarga, ayniqsa ijtimoiy tarmoqlarda bosimni kuchaytirishda davom etdi.Jurnalistlar, blogerlar va faollar tuhmat yoki haqoratda, jumladan, prezidentga nisbatan haqoratda ayblanib jazolandi. 2025-yilda mustaqil ovozlarni nishonga olgan ko‘plab holatlar, xususan, blogerlarning soxta ayblovlar asosida qamalishi qayd etilgan.

Mehnat huquqlari sohasida ham ijobiy o‘zgarishlar kuzatilmadi. Ishchilarning ekspluatatsiyasi va, xususan, "Indorma Agro" korxonasida yerlarning noqonuniy tortib olinishi yuzasidan berilgan shikoyatlar yetarli darajada ko‘rib chiqilmadi, mustaqil kasaba uyushmalari faoliyatiga esa hanuz to‘siqlar qo‘yilmoqda.

Mavzuga oid yangiliklar

Erdoʻgʻan BMTda Isroilni qoralayotgan vaqtida uning mikrofoni oʻchirildi

Erdoʻgʻan BMTda Isroilni qoralayotgan vaqtida uning mikrofoni oʻchirildi

Turkiya Prezidenti Rajab Toib Erdoʻgʻan BMT Bosh Assambleyasidagi chiqishida Gʻazodagi harakatlari uchun Isroilni qoralay boshlagan paytda, uning mikrofoni oʻchirildi.

Jahon

23.09.2025, 16:00

Mirziyoyev AQShda kimlar bilan uchrashdi?

Mirziyoyev AQShda kimlar bilan uchrashdi?

Shavkat Mirziyoyev 20–24 sentabr kunlari BMT Bosh Assambleyasining 80-yubiley sessiyasi tadbirlarida ishtirok etish uchun AQShning Nyu-York shahrida boʻlib turmoqda. Tashrif doirasida davlat rahbari mamlakatning qator kompaniyalari va mutasaddilarini qabul qildi.

Siyosat

23.09.2025, 15:00

Isroil yana Gʻazoga hujum qildi

Isroil yana Gʻazoga hujum qildi

Kecha, 21 sentabr kuni Isroil AQShda BMT yigʼilishi arafasida Gʻazaga uyushtirgan hujumi oqibatida 34 kishi halok boʻldi. Bu haqda “Politico” nashri xabar qildi.

Jahon

22.09.2025, 14:00

Shavkat Mirziyoyev BMT 80 yilligiga bagʻishlangan tadbirda qatnashadi

Oliy darajadagi yigʻilish 22 sentabr kuni AQShning Nyu-York shahrida boʻlib oʻtadi.

Siyosat

19.09.2025, 09:00

Shavkat Mirziyoyevga "Hamkorlikni rivojlantirishga qoʻshgan hissasi uchun" ordeni bilan mukofotlandi

Shavkat Mirziyoyev yuksak mukofot uchun minnatdorlik bildirib, qardosh turkman xalqini shu kunlarda oʻtayotgan BMT konferensiyasi bilan tabrikladi.

Siyosat

05.08.2025, 13:13

“Tolibon” BMTdan norozi

“Tolibon” BMTdan norozi

Afgʻoniston Islom Amirligi (IEA) matbuot kotibi Zabihulloh Mujohid Birlashgan Millatlar Tashkilotini Afgʻonistonning BMTdagi oʻrinni rad etishda davom etayotgani uchun xalqaro tashkilotni keskin tanqid qildi. Bu haqda “Ariana News” maʼlum qildi.

Jahon

31.07.2025, 12:37

So‘nggi yangiliklar

Oʻzbekistonga Xitoydan elektrobuslarning navbatdagi partiyasi olib kelinmoqda

Xitoyning Yutong kompaniyasining 100 ta elektrobusidan iborat birinchi partiyasi Qozogʻiston orqali Xorgosdan Oʻzbekistonga joʻnatildi.

Oʻzbekiston

23.09.2025, 19:01

Odam savdosi bilan shugʻullangan “Sonya” Turkiyadan deportatsiya qilindi

Odam savdosi bilan shugʻullangan “Sonya” Turkiyadan deportatsiya qilindi

Oʻzbek ayollarini chet elda fohishalik qilishga majburlagan “Sonya” Turkiyadan Oʻzbekistonga deportatsiya qilindi. Bu haqda Oʻzbekistonning Istanbul shahridagi Bosh konsulxonasi maʼlum qildi.

Siyosat

23.09.2025, 18:00

Mirziyoyev bir soʻzli shaxs — Tramp

Mirziyoyev bir soʻzli shaxs — Tramp

Oʻzbekiston 8 mlrd AQSh dollariga 22 ta "Boeing" sotib oladigan boʻldi. Bu maʼlumotni esa AQSh Prezidenti Donald Tramp "Truth Social" ijtimoiy tarmogʻida katta xursandchilik bilan eʼlon qildi.

Siyosat

23.09.2025, 17:11

8 oyda 770,3 ming tonna avtomobil benzini ishlab chiqarilgan

8 oyda 770,3 ming tonna avtomobil benzini ishlab chiqarilgan

Milliy statistika qoʻmitasining dastlabki maʼlumotlariga koʻra, Oʻzbekistonda 2025 yilning yanvar - avgust oylarida 770,3 ming tonna avtomobil benzini ishlab chiqarilgan. 

Iqtisodiyot

23.09.2025, 17:00

Erdoʻgʻan BMTda Isroilni qoralayotgan vaqtida uning mikrofoni oʻchirildi

Erdoʻgʻan BMTda Isroilni qoralayotgan vaqtida uning mikrofoni oʻchirildi

Turkiya Prezidenti Rajab Toib Erdoʻgʻan BMT Bosh Assambleyasidagi chiqishida Gʻazodagi harakatlari uchun Isroilni qoralay boshlagan paytda, uning mikrofoni oʻchirildi.

Jahon

23.09.2025, 16:00

Mirziyoyev AQShda kimlar bilan uchrashdi?

Mirziyoyev AQShda kimlar bilan uchrashdi?

Shavkat Mirziyoyev 20–24 sentabr kunlari BMT Bosh Assambleyasining 80-yubiley sessiyasi tadbirlarida ishtirok etish uchun AQShning Nyu-York shahrida boʻlib turmoqda. Tashrif doirasida davlat rahbari mamlakatning qator kompaniyalari va mutasaddilarini qabul qildi.

Siyosat

23.09.2025, 15:00

Toshkent havosi nega ifloslanib ketdi?

Toshkent havosi nega ifloslanib ketdi?

21 sentabr kuni Oʻzbekistonga Turkmanistondan beqaror havo massasi kirib kelib, havo sifati keskin ravishda yomonlashishga sabab boʻldi. Ayniqsa Toshkent shahrida chang zarralari koʻpayib, shamol tezligi 12-15m/s gacha yetdi. Soat 15:00 dan keyin esa chang boʻronlari yuzaga kelib, aholi uchun vaziyat sezilarli darajada ogʻirlashdi.

Oʻzbekiston

23.09.2025, 14:00

Oʻzbekiston Qozogʻistondan benzin sotib olishni boshladi

Oʻzbekiston Qozogʻistondan benzin sotib olishni boshladi

Oʻzbekistonga Qozogʻistondan benzin importi 10 baravarga oshdi. Bu haqda Inbusiness.kz nashri Argus agentligi maʼlumotlariga tayanib xabar berdi.

Iqtisodiyot

23.09.2025, 13:00

Irlandiya bosh vaziri: “Falastinni tan olmagan davlatlar pozitsiyasini oʻzgartirishi zarur”

Irlandiya bosh vaziri Maykl Martin Nyu-Yorkda BMT shafeligida Fransiya va Saudiya Arabistoni koʻmagida oʻtkazilgan xalqaro konferensiyada soʻzga chiqib, Falastinni hali rasman tan olmagan davlatlarni pozitsiyasini jiddiy ravishda qayta koʻrib chiqishga chaqirdi.

Jahon

23.09.2025, 12:03

Bahodir Jalolovning navbatdagi jang sanasi va raqibi maʼlum boʻldi

Ikki karra olimpiada va jahon chempioni Bahodir Jalolov oktabr oyida professional boksdagi navbatdagi jangini oʻtkazadi.

Sport

23.09.2025, 11:02

NYT: Oʻzbekiston shamol va quyosh elektr stansiyalarini qurish uchun milliardlab investitsiyalarni jalb qilmoqda

AQShning "The New York Times" gazetasida "Toza energiya muammolarini tushunish uchun biz Oʻzbekistonga bordik" sarlavhali maqola chop etildi. 

Iqtisodiyot

23.09.2025, 10:01

Inson organlari savdosi bilan shugʻullangan jinoiy guruh fosh etildi

Davlat xavfsizlik xizmati hamda Ichki ishlar vazirligi xodimlari tomonidan olib borilgan tezkor-qidiruv tadbirlari davomida inson organlari va toʻqimalari savdosi bilan shugʻullangan uyushgan jinoiy guruh fosh etildi.

Oʻzbekiston

23.09.2025, 09:02