Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилоти Amnesty International Ўзбекистон бўйича навбатдаги йиллик ҳисоботини эълон қилди. Унда сўз ва матбуот эркинлигидан тортиб, сиёсий репрессиялар, қийноқлар, мажбурий даволанишлар ва фуқаролик жамияти фаолларига босимгача бўлган кенг қамровли муаммолар ёритилган. Ҳисоботда ҳукуматнинг ислоҳотлар ваъдаларига қарамай, мамлакатда инсон ҳуқуқлари ҳолати сезиларли даражада ёмонлашгани қайд этилади.

Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Amnesty International'нинг ҳисоботига кўра, Ўзбекистонда ўтган йил давомида фикр билдириш эркинлиги ва оммавий ахборот воситалари фаолиятига нисбатан сезиларли чекловлар сақланиб қолган. Ташкилот мустақил журналистлар, блогерлар ва фуқаролик фаоллари коррупция ҳолатларини ёритгани, шунингдек, уй-жой, меҳнат ва бошқа инсон ҳуқуқлари бузилиши ҳақидаги маълумотларни тарқатгани учун тазйиққа учраганини қайд этади. Ҳисоботда бу айбловлар ҳуқуқ фаолларининг фикрича, сиёсий мотивларга асосланганлиги алоҳида таъкидланган. 

Хусусан, апрель ойида инсон ҳуқуқлари ҳимоячилари Умида Ниязова ва Шарифа Мадраҳимова "Indorma Agro" корхонасида меҳнат шароитларини мониторинг қилиш ҳамда фермер ва ишчилардан меҳнат можаролари ҳақида гувоҳликлар йиғиш чоғида режимга яқин блогер ва номаълум эркак томонидан ҳужумга учраган.  

Amnesty International'га кўра, бу воқеа юзасидан ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар жиноят иши очишдан бош тортган. Шундан сўнг блогер Умида Ниязовани ижтимоий тармоқларда Ўзбекистон обрўсига путур етказишда айблаган. 

Ҳисоботда келтирилишича, февраль ойида Ўзбекистон Олий суди сиёсий партия сифатида рўйхатдан ўтмаган ва Қорақалпоғистон Республикаси мустақиллиги тарафдори бўлган "Алга Каракалпакстан" ҳаракатини “экстремистик” деб топиб, унинг фаолиятини тақиқлаган. 

30 май куни суд Парахат Мусаббаровни ушбу ташкилотда иштирок этганликда айблаб, 6 йилга озодликдан маҳрум қилган. Amnesty Internatinal'нинг таъкидлашича, айбловлар фақат тергов изоляторида босим остида берилган ва кейинчалик судда инкор этилган кўрсатмаларга асосланган. Дастлабки далиллар орасида Мусаббаровнинг Қозоғистонда бўлган даврида жойлаштирилган ижтимоий тармоқлардаги изоҳлар ҳам бўлган. 

Ҳисоботда, шунингдек, қамоқ жойларида қийноқ ва бошқа шафқатсиз муомалалар кенг тарқалганича қолаётгани қайд этилган. Amnesty Internatinal'га кўра, ҳукумат Бош прокуратуранинг қамоқхона шароитларини мустақил мониторинг қилиш механизмларини жорий этиш ҳақидаги таклифларини амалга оширмаган ва бу борада халқаро ташкилотларга берилган ваъдаларни бажармаган. 

2022 йилда Қорақалпоғистоннинг мақоми билан боғлиқ Конституцияга киритилган баҳсли ўзгартишлар оммавий норозиликларга сабаб бўлди. Расмийлар бунга жавобан оммавий ҳибсга олишлар, қийноқ ва сиёсий асосдаги суд жарликларини амалга оширди. Намойишларда иштирок этганлар кўпинча адолатсиз судлардан кейин озодликдан маҳрум этилган. 

2022 йилда ташкил этилган парламент комиссияси Қорақалпоғистондаги норозиликларни зўравонлик билан бостириш, шу жумладан ўнлаб қўлга олинганларга нисбатан қийноқ ҳолатларини ўрганиши керак эди. Ҳисоботда таъкидланишича, комиссия ўз ҳисоботини декабрь ойида парламентга топширган бўлса-да, йил охиригача бу ҳужжат оммага эълон қилинмаган ва халқаро мустақил тергов ўтказиш бўйича чақириқларга жавоб берилмаган. 

Август ойида ҳуқуқ фаоллари 2022 йилги норозиликларда қатнашганликда айбланиб 16 йилга қамалган қорақалпоғистонлик адвокат ва журналист Даулетмурат Тажимуратовнинг соғлиғи ёмонлашгани ҳақида хабар берди. Онасининг айтишича, у оҳак заводида ҳимоя воситаларисиз ишламоқда, вазн йўқотган, тери касалликлари ва нафас олишда қийналаётган. Amnesty Интернатионалънинг фикрича, унга зарурий тиббий ёрдам кўрсатилмаган ва адвокат ҳамда яқинларига учрашишга рухсат берилмаган. 

Август ойида Ўзбекистонга ташриф буюрган БМТнинг уй-жой ҳуқуқи бўйича махсус маърузачиси қонуний меъёрлар билан амалиёт ўртасидаги жиддий тафовутларга эътибор қаратди. У суд ҳокимияти мустақиллиги етишмаслигини ва уй бузиш билан боғлиқ деярли барча ишлар қурувчилар фойдасига ҳал қилинаётганини таъкидлади. Шунингдек, у мажбурий кўчиришларни ёритаётган ҳуқуқ фаоллари, блогерлар, адвокатлар ва журналистларга нисбатан босим ва таъқиблар борлигидан хавотир билдирди. 

Amnesty International маълумотига кўра, 5 январь куни суд фаолла Шаҳида Саломовани очиқ психиатрия муассасасидан ёпиқ муассасага кўчиришга қарор чиқарган. Унга қариндошлари ва адвокати билан учрашиш тақиқланган, мажбурий даволаниш белгиланган. Саломова 2022 йилда президент ва унинг оиласига нисбатан танқидий фикр билдирганидан сўнг мажбурий руҳий шифохонага ётқизилган. БМТнинг махсус маърузачисига уни зиёрат қилишга рухсат берилмаган ва у халқаро мустақил тиббий экспертиза ўтказишга чақирган. 

Ҳукумат танқидчиларга, айниқса ижтимоий тармоқларда босимни кучайтиришда давом этди.Журналистлар, блогерлар ва фаоллар туҳмат ёки ҳақоратда, жумладан, президентга нисбатан ҳақоратда айбланиб жазоланди. 2025 йилда мустақил овозларни нишонга олган кўплаб ҳолатлар, хусусан, блогерларнинг сохта айбловлар асосида қамалиши қайд этилган. 

Меҳнат ҳуқуқлари соҳасида ҳам ижобий ўзгаришлар кузатилмади. Ишчиларнинг эксплуатацияси ва, хусусан, "Indorma Agro" корхонасида ерларнинг ноқонуний тортиб олиниши юзасидан берилган шикоятлар етарли даражада кўриб чиқилмади, мустақил касаба уюшмалари фаолиятига эса ҳануз тўсиқлар қўйилмоқда.

мавзуга оид янгиликлар

Erdoʻgʻan BMTda Isroilni qoralayotgan vaqtida uning mikrofoni oʻchirildi

Эрдўған БМТда Исроилни қоралаётган вақтида унинг микрофони ўчирилди

Туркия Президенти Ражаб Тоиб Эрдўған БМТ Бош Ассамблеясидаги чиқишида Ғазодаги ҳаракатлари учун Исроилни қоралай бошлаган пайтда, унинг микрофони ўчирилди.

Жаҳон

23.09.2025, 16:00

Mirziyoyev AQShda kimlar bilan uchrashdi?

Мирзиёев АҚШда кимлар билан учрашди?

Шавкат Мирзиёев 20–24 сентябрь кунлари БМТ Бош Ассамблеясининг 80-юбилей сессияси тадбирларида иштирок этиш учун АҚШнинг Ню-Ёрк шаҳрида бўлиб турмоқда. Ташриф доирасида давлат раҳбари мамлакатнинг қатор компаниялари ва мутасаддиларини қабул қилди.

Сиёсат

23.09.2025, 15:00

Isroil yana Gʻazoga hujum qildi

Исроил яна Ғазога ҳужум қилди

Кеча, 21 сентябрь куни Исроил АҚШда БМТ йиғилиши арафасида Ғазага уюштирган ҳужуми оқибатида 34 киши ҳалок бўлди. Бу ҳақда “Politico” нашри хабар қилди.

Жаҳон

22.09.2025, 14:00

Шавкат Мирзиёев БМТ 80 йиллигига бағишланган тадбирда қатнашади

Олий даражадаги йиғилиш 22 сентябр куни АҚШнинг Нью-Йорк шаҳрида бўлиб ўтади.

Сиёсат

19.09.2025, 09:00

Шавкат Мирзиёевга "Ҳамкорликни ривожлантиришга қўшган ҳиссаси учун" ордени билан мукофотланди

Шавкат Мирзиёев юксак мукофот учун миннатдорлик билдириб, қардош туркман халқини шу кунларда ўтаётган БМТ конференцияси билан табриклади.

Сиёсат

05.08.2025, 13:13

“Tolibon” BMTdan norozi

“Толибон” БМТдан норози

Афғонистон Ислом Амирлиги (IEA) матбуот котиби Забиҳуллоҳ Мужоҳид Бирлашган Миллатлар Ташкилотини Афғонистоннинг БМТдаги ўринни рад этишда давом этаётгани учун халқаро ташкилотни кескин танқид қилди. Бу ҳақда “Ariana News” маълум қилди.

Жаҳон

31.07.2025, 12:37

сўнгги янгиликлар

Ўзбекистонга Хитойдан электробусларнинг навбатдаги партияси олиб келинмоқда

Хитойнинг Yutong компаниясининг 100 та электробусидан иборат биринчи партияси Қозоғистон орқали Хоргосдан Ўзбекистонга жўнатилди.

Ўзбекистон

23.09.2025, 19:01

Odam savdosi bilan shugʻullangan “Sonya” Turkiyadan deportatsiya qilindi

Одам савдоси билан шуғулланган “Соня” Туркиядан депортация қилинди

Ўзбек аёлларини чет элда фоҳишалик қилишга мажбурлаган “Соня” Туркиядан Ўзбекистонга депортация қилинди. Бу ҳақда Ўзбекистоннинг Истанбул шаҳридаги Бош консулхонаси маълум қилди.

Сиёсат

23.09.2025, 18:00

Mirziyoyev bir soʻzli shaxs — Tramp

Мирзиёев бир сўзли шахс — Трамп

Ўзбекистон 8 млрд АҚШ долларига 22 та "Боэинг" сотиб оладиган бўлди. Бу маълумотни эса АҚШ Президенти Доналд Трамп "Тruth Social" ижтимоий тармоғида катта хурсандчилик билан эълон қилди.

Сиёсат

23.09.2025, 17:11

8 oyda 770,3 ming tonna avtomobil benzini ishlab chiqarilgan

8 ойда 770,3 минг тонна автомобиль бензини ишлаб чиқарилган

Миллий статистика қўмитасининг дастлабки маълумотларига кўра, Ўзбекистонда 2025 йилнинг январь - август ойларида 770,3 минг тонна автомобиль бензини ишлаб чиқарилган. 

Иқтисодиёт

23.09.2025, 17:00

Erdoʻgʻan BMTda Isroilni qoralayotgan vaqtida uning mikrofoni oʻchirildi

Эрдўған БМТда Исроилни қоралаётган вақтида унинг микрофони ўчирилди

Туркия Президенти Ражаб Тоиб Эрдўған БМТ Бош Ассамблеясидаги чиқишида Ғазодаги ҳаракатлари учун Исроилни қоралай бошлаган пайтда, унинг микрофони ўчирилди.

Жаҳон

23.09.2025, 16:00

Mirziyoyev AQShda kimlar bilan uchrashdi?

Мирзиёев АҚШда кимлар билан учрашди?

Шавкат Мирзиёев 20–24 сентябрь кунлари БМТ Бош Ассамблеясининг 80-юбилей сессияси тадбирларида иштирок этиш учун АҚШнинг Ню-Ёрк шаҳрида бўлиб турмоқда. Ташриф доирасида давлат раҳбари мамлакатнинг қатор компаниялари ва мутасаддиларини қабул қилди.

Сиёсат

23.09.2025, 15:00

Toshkent havosi nega ifloslanib ketdi?

Тошкент ҳавоси нега ифлосланиб кетди?

21 сентябрь куни Ўзбекистонга Туркманистондан беқарор ҳаво массаси кириб келиб, ҳаво сифати кескин равишда ёмонлашишга сабаб бўлди. Айниқса Тошкент шаҳрида чанг зарралари кўпайиб, шамол тезлиги 12-15м/с гача етди. Соат 15:00 дан кейин эса чанг бўронлари юзага келиб, аҳоли учун вазият сезиларли даражада оғирлашди.

Ўзбекистон

23.09.2025, 14:00

Oʻzbekiston Qozogʻistondan benzin sotib olishni boshladi

Ўзбекистон Қозоғистондан бензин сотиб олишни бошлади

Ўзбекистонга Қозоғистондан бензин импорти 10 бараварга ошди. Бу ҳақда Inbusiness.kz нашри Argus агентлиги маълумотларига таяниб хабар берди.

Иқтисодиёт

23.09.2025, 13:00

Ирландия бош вазири: “Фаластинни тан олмаган давлатлар позициясини ўзгартириши зарур”

Ирландия бош вазири Майкл Мартин Нью-Йоркда БМТ шафелигида Франция ва Саудия Арабистони кўмагида ўтказилган халқаро конференцияда сўзга чиқиб, Фаластинни ҳали расман тан олмаган давлатларни позициясини жиддий равишда қайта кўриб чиқишга чақирди.

Жаҳон

23.09.2025, 12:03

Баҳодир Жалоловнинг навбатдаги жанг санаси ва рақиби маълум бўлди

Икки карра олимпиада ва жаҳон чемпиони Баҳодир Жалолов октябр ойида профессионал боксдаги навбатдаги жангини ўтказади.

Спорт

23.09.2025, 11:02

NYT: Ўзбекистон шамол ва қуёш электр станцияларини қуриш учун миллиардлаб инвестицияларни жалб қилмоқда

АҚШнинг "The New York Times" газетасида "Тоза энергия муаммоларини тушуниш учун биз Ўзбекистонга бордик" сарлавҳали мақола чоп этилди. 

Иқтисодиёт

23.09.2025, 10:01

Инсон органлари савдоси билан шуғулланган жиноий гуруҳ фош этилди

Давлат хавфсизлик хизмати ҳамда Ички ишлар вазирлиги ходимлари томонидан олиб борилган тезкор-қидирув тадбирлари давомида инсон органлари ва тўқималари савдоси билан шуғулланган уюшган жиноий гуруҳ фош этилди.

Ўзбекистон

23.09.2025, 09:02