“Turk birlik”da darz: Shimoliy Kipr Turkiyaga Oʻzbekiston va Qozogʻistonga nisbatan chora koʻrishga chaqirdi

Joriy yilning 3-4 aprel kunlari Samarqandda oʻtkazilgan Markaziy Osiyo – Yevropa Ittifoqi sammitida davlat rahbarlari va Yevropa Ittifoqi tashkiloti rahbarlari oʻrtasida BMT Xavfsizlik Kengashining qarorlariga sodiqligini bildiruvchi qarorni imzolagan.  Shundan soʻng faqatgina Turkiya tomonidan tan olingan Shimoliy Kipr Turk  Respublikasi (TRSK)Transport vaziri Oʻzbekiston, Qozogʻiston va Turkmanistonga Turkiyani chora koʻrishga chaqirdi. Chunki BMT doirasida TRSK mustaqil davlat sifatida tan olinmagan. Bu haqda Ozarbayjonning “Haqqin.az” nashri tahliliy material eʼlon qildi.

Ulashish:

https://president.uz/oz/lists/view/7381

Unda yozilishicha, Markaziy Osiyo mamlakatlari va Yevropa Ittifoqi oʻrtasida imzolangan ushbu shartnoma TRSK mustaqilligini noqonuniy ekanligini anglatadi.

 

Shuningdek maqolada Turkiya Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlari tomonidan imzolangan bu qarorga hozircha rasmiy izoh bermagan. Ammo soʻnggi vaqtlarda Turkiya Respublikasi Turkiy davlatlar tashkiloti (TDT) doirasida Shimoliy Kipr Turk Respublikasini tan olinishi uchun qattiq harakat qilayotgan edi. Biroq Yevropa Ittifoqi bilan yaqin aloqalar oʻrnatishdan manfaatdor boʻlgan turkiy davlatlar va Kipr yunon tomoni bilan toʻgʻridan-toʻgʻri diplomatik aloqalar oʻrnatilishi Anqarada xavotir uygʻotmoqda.

 

Turkiya bu masalaga rasmiy munosabat bermagan boʻlsa-da, Shimoliy Kipr  Turk hukumati bu masalada keskin tanqidlar bilan chiqdi. TRSKʼning Transport vaziri va “Qayta tugʻilish” partiyasi yetakchisi Erhan Arı Turkiya telekanaliga bergan intervyusida Anqarani ushbu davlatlarga nisbatan choralar koʻrishga chaqirdi.

 

“Turkiy respublikalar orasida Qozogʻiston, Oʻzbekiston va Turkmaniston Kipr masalasida mutlaqo boshqacha pozitsiyada. Ular Yevropa davlatlari bilan hamkorlikka koʻproq ahamiyat bermoqda. Yevropa Ittifoqi Markaziy Osiyo davlatlariga 12 milliard yevro miqdorida loyiha mablagʻini ajratgan. Bu mablagʻdan koʻproq ulush olish maqsadida ayrim turkiy davlatlar Kipr va Gretsiya bilan munosabatlarini mustahkamlash yoʻlini tanladi. Ular Kiprning janubiy (yunon) qismidagi vakolatxonalarini elchixonaga aylantirdi”, deydi Transport vaziri Erhan Arikli. 

 

Uning taʼkidlashicha, bu qaror turk kiprliklar uchun “chuqur jarohat” boʻldi.

 

“Biz doʻst va birodar deb bilgan turkiy davlatlar Shimoliy Kiprni butunlay eʼtiborsiz qoldirib, yunon tomonida elchixona ochayotganini hech qachon qabul qila olmaymiz. Yaxshiyamki, Qirgʻiziston va Ozarbayjon bilan muammomiz yoʻq,” dedi u.

 

Turkiyadagi hukmron partiya ittifoqdoshi – Buyuk birlik partiyasi yetakchisi Mustafa Desitji ham turkiy davlatlarning yunon Kipridagi elchixona ochishini “mutlaqo qabul qilib boʻlmaydigan holat” deb atadi.



Uning aytishicha, Turkmaniston ham TRSK kabi TDTʼda kuzatuvchi maqomiga ega boʻlsa-da, turk kiprliklarning ahvolini butunlay inkor qilmoqda.

 

Destiji, shuningdek, Anqaraning qatʼiy talablariga qaramay, Qozogʻiston va Oʻzbekiston TRSKning TDTga toʻlaqonli aʼzo boʻlishiga qarshi chiqqanini va endi esa yunon Kiprda elchixona ochganini eslatib oʻtdi.

 

“Ular birodarlik va aʼzolik ruhiga zarba berdi,” — dedi u.

 

Destijining fikricha, Turkiya Tashqi ishlar vazirligi va TDTʼdagi vakillari bu vaziyatga shoshilinch eʼtibor qaratishi va “koʻz yumib oʻtirmasligi” lozim.

 

Uning aytishicha, Anqara TDT aʼzolarini TRSKni tan olishga koʻndirishga majbur. Siyosatchi TRSK mustaqilligini tan olish Turkiyaning Sharqiy Oʻrta Yer dengizi mintaqasidagi manfaatlari uchun hayotiy muhim masala ekanini taʼkidladi.

 

Turkiy davlatlar tashkilotining uch aʼzosi Kiprning yunon tomoniga diplomatik darajadagi aloqalarni kuchaytirgan bir paytda, yana bir aʼzo – Ozarbayjon esa turk kiprliklarning oʻz mustaqil davlatini barpo etish huquqini ochiq va qatʼiy qoʻllab-quvvatlagan.

“Shimoliy Kiprdagi birodarlarimiz hech qachon yolgʻiz qolmasligiga ishonch hosil qilsin. Biz ularning yonida boʻlamiz – to mustaqil davlat barpo etilguncha, va albatta, u davlat xalqaro hamjamiyat tomonidan tan olinguncha,” degan Ozarbayjon prezidenti Ilhom Aliyev.

 

TRSK yetakchisi Ersin Tatar Ozarbayjon prezidentiga bildirgan qoʻllab-quvvatlovi uchun minnatdorlik izhor etdi. Bundan tashqari, 11 aprel kuni Antaliya diplomatik forumida Ilhom Aliyev va Ersin Tatar oʻrtasida shaxsiy uchrashuv ham boʻlib oʻtdi.

 

Bu voqealar Ozarbayjon TDT doirasida turk kiprliklarni eng faol qoʻllab-quvvatlayotgan davlat ekanini va ularning xalqaro tan olinishi uchun kurashayotganini koʻrsatadi.

 

“Bularning barchasi Ozarbayjonning Turkiy Davlatlar Tashkiloti doirasida Kipr turklarining eng kuchli tarafdori va ularning mustaqilligining xalqaro miqyosda tan olinishi tarafdori ekanligini koʻrsatadi. Ammo Ozarbayjon Shimoliy Kipr Turk Respublikasini rasman tan olishi mumkinmi, ayniqsa, uchta turkiy respublikalar uning mustaqillik eʼlon qilinishini noqonuniy deb topib, Kipr yunon tomoni bilan rasmiy diplomatik aloqalar oʻrnatganidan keyin? Bunday harakat qilish uchun erta koʻrinadi”, deya yozilgan maqolada.

 

Prezident Aliyevning soʻnggi nutqini tahlil qilganda, rasmiy Boku turk kiprliklarning taqdiriga befarq emasligi va ularning davlat qurish huquqini tan olishini koʻrish mumkin.

 

Ammo savol ochiq qolmoqda: Ozarbayjon tomonidan tan olinishi xalqaro tan olishga olib keladimi? Turk kiprliklarga nisbatan adolatsizlik tugaydimi? Yevropa Ittifoqi Kipr masalasidagi pozitsiyasini oʻzgartiradimi?

 

Bu savollar hozircha javobsiz. Shunday ekan, Ozarbayjon TRSKni rasmiy tan olishga shoshilmaydi, biroq bevosita qoʻllab-quvvatlashni davom ettiradi.

 

Ozarbayjonning faol yordami, jumladan Prezident Ilhom Aliyev va TRSK yetakchisi Ersin Tatar oʻrtasidagi toʻgʻridan-toʻgʻri aloqalar — yunon Kipri va Gretsiyada jiddiy norozilik uygʻotmoqda. Bu holat Ozarbayjon-YI munosabatlariga ham xavf solmoqda. Shunga qaramay, rasmiy Boku ochiqchasiga turk kiprliklarni qoʻllab-quvvatlamoqda.

 

Mavzuga oid yangiliklar

Нетаняху Озарбайжонга ташриф буюради. Алиев уни ҳибсга оладими?

Netanʼyaxu Ozarbayjonga tashrif buyuradi. Aliyev uni hibsga oladimi?

Isroil Bosh vaziri Binyamin Netanʼyaxu 2025 yil may oyining boshida rasmiy tashrif bilan Ozarbayjonga boradi. Boku shahrida u Ozarbayjon Prezidenti Ilhom Aliyev bilan uchrashib, ikki davlat oʻrtasidagi hamkorlikni kengaytirish va mintaqaviy xavfsizlik masalalarini muhokama qiladi. Bu tashrif AQSh va Eron oʻrtasidagi yadroviy muzokaralar qayta tiklangan, Turkiyaning Suriyadagi harbiy ishtiroki boʻyicha bahslar davom etayotgan bir paytda amalga oshmoqda. Bu haqda "Ynet" xabar qildi.

Siyosat

24.04.2025, 23:54

"Dubay shokoladi"

"Dubay shokoladi" da inson salomatligi uchun xavfli bakteriya aniqlandi

Toshkentdagi "Fix desser chocolatier" brendi ostidagi "Dubay shokoladi" Texnik jihatdan tartibga solish inspeksiyasi tomonidan oʻtkazilgan sinovlarda sogʻliq uchun xavfli bakteriyalar aniqlandi. Bu haqda nazorat inspeksiyasi matbuot xizmati xabar qildi. 

Oʻzbekiston

25.04.2025, 10:51

Turkish and Israel

Keskinlashgan Isroil-Turkiya munosabatlari yoxud "yangi usmoniylik" siyosati

2024-yil soʻnggida Suriyada Bashar Asad rejimi qulagach vaziyat keskin oʻzgardi. Turkiya Suriyada Eronning oʻrnini egallashga va mamlakatda harbiy bazasini joylashtirishga harakat qilmoqda. Suriya bilan qoʻshma mudofaa shartnomasiga koʻra Palmira, Hama va T 4 aviabazasi Turkiyaga berilishi koʻzda tutilgan edi. Shuningdek, soʻnggi haftalar davomida turkiyalik mutaxassislar tomonidan ushbu harbiy bazalar koʻzdan kechirilgan edi.

Siyosat

12.04.2025, 13:43

Markaziy Osiyo davlatlari va Yevropa kengashi va Yevropa komissiyasi prezidentlari

Yevropa Ittifoqi Markaziy Osiyoda inson huquqlarini birinchi va muhim oʻringa chiqarishi lozim — HRW

"Human Rights Watch" tashkiloti inson huquqlari va qonun ustuvorligiga ahamiyat berilmas ekan, yangi hamkorliklar barqaror boʻlmasligini va Yevropa Ittifoqining (YI) manfaatlarini toʻlaqonli himoya qilinmasligini aytmoqda. Bu haqda "The Guardian" nashri maʼlum qildi

Siyosat

08.04.2025, 15:03

Foto: Anadolu

Yoʻlak urushlari yoxud Asaddan keyingi davrda Suriyadagi Turkiyaning energiya loyihalari

Asad rejimining qulashi ortidan voqealar rivojining sabablarini tushuntiradigan har xil "nazariyalar" paydo boʻldi. Versiyalardan biri buning ortida butunlay Turkiya turgani, bu esa Suriya va oʻz hududi orqali Qatardan Yevropaga gaz quvurini qurish loyihasini jonlantirayotgani haqidagi taxmindir. Shunga koʻra, Anqara Rossiya, Kaspiy dengizi havzasi, Sharqiy Oʻrtayer dengizi, Fors koʻrfazidan gaz oqimini toʻxtatib, kontinental gaz markazi sifatidagi strategik maqomini yanada mustahkamlamoqchi. Bu haqiqatmi yoki yoʻq? Aniqlik kiritish zarur.

Jahon

07.04.2025, 19:26

#Uzbekistan,

Madinada emas, Oʻzbekistonda daraxt ekish kerakmi?

Ekologiya partiya fraksiyasi rahbari Abdushukur Xamzayev yurtdoshlarni Madinada emas, Oʻzbekistonda daraxt ekishga chaqirmoqda.

Oʻzbekiston

07.04.2025, 15:27

So‘nggi yangiliklar

Sharof Rashidov tumaniga yangi hokim tayinlandi. Sobiq hokim pora bilan qoʻlga tushgan edi

Sharof Rashidov tumaniga yangi hokim tayinlandi. Sobiq hokim pora bilan qoʻlga tushgan edi

Asilbek Ashurov 22 avgust kuni Jizzax viloyati Sharof Rashidov tumani hokimi lavozimiga tayinlandi. Bu haqda viloyat matbuot xizmati xabar qildi.

Siyosat

22.08.2025, 16:05

Blogerlar yana fuqarolar toʻgʻrisidagi qonunni buzganlikda ayblanmoqda

Blogerlar yana fuqarolar toʻgʻrisidagi qonunni buzganlikda ayblanmoqda

Ijtimoiy tarmoqlarda bir necha yuz minglab obunachiga esa A.Abdurahmonov va O.Joʻrayev reklama toʻgʻrisidagi qonunni buzganlikda ayblanmoqda. Ularga Raqobat qoʻmitasi tomonidan chora koʻrildi.

Oʻzbekiston

22.08.2025, 15:32

Toshkentda 50 sotix yerni 4 mln dollarga sotmoqchi boʻlgan firibgarlar ushlandi

Toshkentda 50 sotix yerni 4 mln dollarga sotmoqchi boʻlgan firibgarlar ushlandi

Toshkent shahrida qurilish obʼektlarini loyihalash bilan shugʻullanuvchi MChJning ofis menejeri hamda maklerlik faoliyati bilan shugʻullanuvchi 1990 yilda tugʻilgan fuqaro oʻzaro til biriktirib, aldov yoʻli bilan tadbirkorning ishonchiga kirishadi.

Oʻzbekiston

22.08.2025, 15:32

Mirziyoyev Gurbanguli Muhammedov bilan uchrashdi

Mirziyoyev Gurbanguli Muhammedov bilan uchrashdi

Turkmanistonning “Avaza” milliy turizm zonasida Oʻzbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev va Turkman xalqining milliy yetakchisi, Xalq maslahati raisi Gurbanguli Berdimuhamedov oʻrtasida muzokaralar boʻlib oʻtdi.

Siyosat

22.08.2025, 14:58

Vashington meri 1 sentabrni Oʻzbekiston Mustaqillik kuni deb eʼlon qildi

Vashington meri 1 sentabrni Oʻzbekiston Mustaqillik kuni deb eʼlon qildi

Vashington meri Meriel Bauzer Oʻzbekiston mustaqilligining 34 yilligi munosabati bilan 1 sentabrni AQSh poytaxtida rasman “Oʻzbekiston Mustaqilligi kuni” deb eʼlon qildi.

Madaniy

22.08.2025, 14:19

TBC Bank Group OLX Узбекистан'нинг назорат пакетини сотиб олди

TBC Bank Group OLX Uzbekistanʼning nazorat paketini sotib oldi

Londonda roʻyxatga olingan TBC Bank Group Oʻzbekistondagi eng yirik onlayn eʼlonlar platformasi OLX Uzbekistanʼning nazorat paketini Prosus kompaniyasidan sotib oldi. OLX UZ oyiga 5,4 mln faol foydalanuvchi va 2,2 mln eʼloni bilan mamlakat internet foydalanuvchilarining 20 foizidan ortigʻiga xizmat koʻrsatadi.

Iqtisodiyot

22.08.2025, 13:12

Ilhom Aliyev: Ozarbayjon har daqiqa urushga tayyor turishi kerak

Ilhom Aliyev: Ozarbayjon har daqiqa urushga tayyor turishi kerak

Ozarbayjon prezidenti Ilhom Aliyev mamlakatni har qanday vaqtda urushga tayyor turishga chaqirdi. Bu haqda Anadolu xabar qildi.

Jahon

22.08.2025, 12:01

Olimpiada chempioni Iman Xalif gender mojarolari tufayli faoliyatini yakunladi

Olimpiya oʻyinlaridagi mojarolardan soʻng Xelif sportni tark etib, mashgʻulotlarni toʻxtatgan.

Sport

22.08.2025, 11:02

Oʻzbekistonda qurilish kompaniyalarining soliqdan qarzi bor 1 trln soʻmdan oshdi. Toʻliq roʻyxat

2025 yil 1 avgust holatiga soliq qarzi 100 mln soʻmdan yuqori qurilish korxonalari soni 1163 tani tashkil etyapti. Bu haqda Soliq qoʻmitasi xabar berdi.

Oʻzbekiston

22.08.2025, 10:08

Oʻzbekistonda yarim yilda nechta tadbirkorlik subʼekti tashkil etildi?

Savdo sohasi tadbirkorlikda keng tarqalgan yoʻnalishlardan biri hisoblanadi va bunda 17 ming 587 ta kichik tadbirkorlik subʼekti tashkil etilgan.

Iqtisodiyot

22.08.2025, 09:01

Toshkentda noqonuniy boshlangan qurilish tuproq oʻpirilishiga olib keldi

Yakkasaroy tumanining Salar koʻchasida noqonuniy tarzda boshlangan koʻp qavatli uy qurilishi bir necha metr masofadagi boshqa bir koʻp qavatli uyning hovlisiga zarar yetkazdi.

Oʻzbekiston

21.08.2025, 20:24

Qonunchilikka zid tarzda oʻtkazilgan 8,6 milliard soʻmlik davlat xaridi aniqlandi

“Davlat xaridlari toʻgʻrisida”gi qonunning 10-moddasida davlat xaridida raqobat va xolislik prinsipiga amal qilish zarurligi aks etgan.

Iqtisodiyot

21.08.2025, 19:25