“Турк бирлик”да дарз: Шимолий Кипр Туркияга Ўзбекистон ва Қозоғистонга нисбатан чора кўришга чақирди

Жорий йилнинг 3-4 апрель кунлари Самарқандда ўтказилган Марказий Осиё – Европа Иттифоқи саммитида давлат раҳбарлари ва Европа Иттифоқи ташкилоти раҳбарлари ўртасида БМТ Хавфсизлик Кенгашининг қарорларига содиқлигини билдирувчи қарорни имзолаган.  Шундан сўнг фақатгина Туркия томонидан тан олинган Шимолий Кипр Турк  Республикаси (ТРСК)Транспорт вазири Ўзбекистон, Қозоғистон ва Туркманистонга Туркияни чора кўришга чақирди. Чунки БМТ доирасида ТРСК мустақил давлат сифатида тан олинмаган. Бу ҳақда Озарбайжоннинг “Haqqin.az” нашри таҳлилий материал эълон қилди.

Сиёсат

16.04.2025, 17:24

Улашиш:

https://president.uz/oz/lists/view/7381

Унда ёзилишича, Марказий Осиё мамлакатлари ва Европа Иттифоқи ўртасида имзоланган ушбу шартнома ТРСК мустақиллигини ноқонуний эканлигини англатади.

 

Шунингдек мақолада Туркия Марказий Осиё давлатлари раҳбарлари томонидан имзоланган бу қарорга ҳозирча расмий изоҳ бермаган. Аммо сўнгги вақтларда Туркия Республикаси Туркий давлатлар ташкилоти (ТДТ) доирасида Шимолий Кипр Турк Республикасини тан олиниши учун қаттиқ ҳаракат қилаётган эди. Бироқ Европа Иттифоқи билан яқин алоқалар ўрнатишдан манфаатдор бўлган туркий давлатлар ва Кипр юнон томони билан тўғридан-тўғри дипломатик алоқалар ўрнатилиши Анқарада хавотир уйғотмоқда.

 

Туркия бу масалага расмий муносабат бермаган бўлса-да, Шимолий Кипр  Турк ҳукумати бу масалада кескин танқидлар билан чиқди. ТРСКънинг Транспорт вазири ва “Қайта туғилиш” партияси етакчиси Эрҳан Arı Туркия телеканалига берган интервьюсида Анқарани ушбу давлатларга нисбатан чоралар кўришга чақирди.

 

“Туркий республикалар орасида Қозоғистон, Ўзбекистон ва Туркманистон Кипр масаласида мутлақо бошқача позицияда. Улар Европа давлатлари билан ҳамкорликка кўпроқ аҳамият бермоқда. Европа Иттифоқи Марказий Осиё давлатларига 12 миллиард евро миқдорида лойиҳа маблағини ажратган. Бу маблағдан кўпроқ улуш олиш мақсадида айрим туркий давлатлар Кипр ва Греция билан муносабатларини мустаҳкамлаш йўлини танлади. Улар Кипрнинг жанубий (юнон) қисмидаги ваколатхоналарини элчихонага айлантирди”, дейди Транспорт вазири Эрҳан Арикли. 

 

Унинг таъкидлашича, бу қарор турк кипрликлар учун “чуқур жароҳат” бўлди.

 

“Биз дўст ва биродар деб билган туркий давлатлар Шимолий Кипрни бутунлай эътиборсиз қолдириб, юнон томонида элчихона очаётганини ҳеч қачон қабул қила олмаймиз. Яхшиямки, Қирғизистон ва Озарбайжон билан муаммомиз йўқ,” деди у.

 

Туркиядаги ҳукмрон партия иттифоқдоши – Буюк бирлик партияси етакчиси Мустафа Деситжи ҳам туркий давлатларнинг юнон Кипридаги элчихона очишини “мутлақо қабул қилиб бўлмайдиган ҳолат” деб атади.



Унинг айтишича, Туркманистон ҳам ТРСК каби ТДТъда кузатувчи мақомига эга бўлса-да, турк кипрликларнинг аҳволини бутунлай инкор қилмоқда.

 

Дестижи, шунингдек, Анқаранинг қатъий талабларига қарамай, Қозоғистон ва Ўзбекистон ТРСКнинг ТДТга тўлақонли аъзо бўлишига қарши чиққанини ва энди эса юнон Кипрда элчихона очганини эслатиб ўтди.

 

“Улар биродарлик ва аъзолик руҳига зарба берди,” — деди у.

 

Дестижининг фикрича, Туркия Ташқи ишлар вазирлиги ва ТДТъдаги вакиллари бу вазиятга шошилинч эътибор қаратиши ва “кўз юмиб ўтирмаслиги” лозим.

 

Унинг айтишича, Анқара ТДТ аъзоларини ТРСКни тан олишга кўндиришга мажбур. Сиёсатчи ТРСК мустақиллигини тан олиш Туркиянинг Шарқий Ўрта Ер денгизи минтақасидаги манфаатлари учун ҳаётий муҳим масала эканини таъкидлади.

 

Туркий давлатлар ташкилотининг уч аъзоси Кипрнинг юнон томонига дипломатик даражадаги алоқаларни кучайтирган бир пайтда, яна бир аъзо – Озарбайжон эса турк кипрликларнинг ўз мустақил давлатини барпо этиш ҳуқуқини очиқ ва қатъий қўллаб-қувватлаган.

“Шимолий Кипрдаги биродарларимиз ҳеч қачон ёлғиз қолмаслигига ишонч ҳосил қилсин. Биз уларнинг ёнида бўламиз – то мустақил давлат барпо этилгунча, ва албатта, у давлат халқаро ҳамжамият томонидан тан олингунча,” деган Озарбайжон президенти Илҳом Алиев.

 

ТРСК етакчиси Эрсин Татар Озарбайжон президентига билдирган қўллаб-қувватлови учун миннатдорлик изҳор этди. Бундан ташқари, 11 апрель куни Анталия дипломатик форумида Илҳом Алиев ва Эрсин Татар ўртасида шахсий учрашув ҳам бўлиб ўтди.

 

Бу воқеалар Озарбайжон ТДТ доирасида турк кипрликларни энг фаол қўллаб-қувватлаётган давлат эканини ва уларнинг халқаро тан олиниши учун курашаётганини кўрсатади.

 

“Буларнинг барчаси Озарбайжоннинг Туркий Давлатлар Ташкилоти доирасида Кипр туркларининг энг кучли тарафдори ва уларнинг мустақиллигининг халқаро миқёсда тан олиниши тарафдори эканлигини кўрсатади. Аммо Озарбайжон Шимолий Кипр Турк Республикасини расман тан олиши мумкинми, айниқса, учта туркий республикалар унинг мустақиллик эълон қилинишини ноқонуний деб топиб, Кипр юнон томони билан расмий дипломатик алоқалар ўрнатганидан кейин? Бундай ҳаракат қилиш учун эрта кўринади”, дея ёзилган мақолада.

 

Президент Алиевнинг сўнгги нутқини таҳлил қилганда, расмий Боку турк кипрликларнинг тақдирига бефарқ эмаслиги ва уларнинг давлат қуриш ҳуқуқини тан олишини кўриш мумкин.

 

Аммо савол очиқ қолмоқда: Озарбайжон томонидан тан олиниши халқаро тан олишга олиб келадими? Турк кипрликларга нисбатан адолатсизлик тугайдими? Европа Иттифоқи Кипр масаласидаги позициясини ўзгартирадими?

 

Бу саволлар ҳозирча жавобсиз. Шундай экан, Озарбайжон ТРСКни расмий тан олишга шошилмайди, бироқ бевосита қўллаб-қувватлашни давом эттиради.

 

Озарбайжоннинг фаол ёрдами, жумладан Президент Илҳом Алиев ва ТРСК етакчиси Эрсин Татар ўртасидаги тўғридан-тўғри алоқалар — юнон Кипри ва Грецияда жиддий норозилик уйғотмоқда. Бу ҳолат Озарбайжон-ЙИ муносабатларига ҳам хавф солмоқда. Шунга қарамай, расмий Боку очиқчасига турк кипрликларни қўллаб-қувватламоқда.

 

мавзуга оид янгиликлар

Нетаняху Озарбайжонга ташриф буюради. Алиев уни ҳибсга оладими?

Нетаняху Озарбайжонга ташриф буюради. Алиев уни ҳибсга оладими?

Исроил Бош вазири Бинямин Нетаняху 2025 йил май ойининг бошида расмий ташриф билан Озарбайжонга боради. Боку шаҳрида у Озарбайжон Президенти Илҳом Алиев билан учрашиб, икки давлат ўртасидаги ҳамкорликни кенгайтириш ва минтақавий хавфсизлик масалаларини муҳокама қилади. Бу ташриф АҚШ ва Эрон ўртасидаги ядровий музокаралар қайта тикланган, Туркиянинг Суриядаги ҳарбий иштироки бўйича баҳслар давом этаётган бир пайтда амалга ошмоқда. Бу ҳақда "Ynet" хабар қилди.

Сиёсат

24.04.2025, 23:54

"Dubay shokoladi"

"Дубай шоколади"да инсон саломатлиги учун хавфли бактерия аниқланди

Тошкентдаги "Fix desser chocolatier" бренди остидаги "Дубай шоколади" Техник жиҳатдан тартибга солиш инспекцияси томонидан ўтказилган синовларда соғлиқ учун хавфли бактериялар аниқланди. Бу ҳақда назорат инспекцияси матбуот хизмати хабар қилди. 

Ўзбекистон

25.04.2025, 10:51

Turkish and Israel

Кескинлашган Исроил-Туркия муносабатлари ёхуд "янги усмонийлик" сиёсати

2024 йил сўнггида Сурияда Башар Асад режими қулагач вазият кескин ўзгарди. Туркия Сурияда Эроннинг ўрнини эгаллашга ва мамлакатда ҳарбий базасини жойлаштиришга ҳаракат қилмоқда. Сурия билан қўшма мудофаа шартномасига кўра Палмира, Ҳама ва Т 4 авиабазаси Туркияга берилиши кўзда тутилган эди. Шунингдек, сўнгги ҳафталар давомида туркиялик мутахассислар томонидан ушбу ҳарбий базалар кўздан кечирилган эди. 

Сиёсат

12.04.2025, 13:43

Markaziy Osiyo davlatlari va Yevropa kengashi va Yevropa komissiyasi prezidentlari

Европа Иттифоқи Марказий Осиёда инсон ҳуқуқларини биринчи ва муҳим ўринга чиқариши лозим — HRW

"Human Rights Watch" ташкилоти инсон ҳуқуқлари ва қонун устуворлигига аҳамият берилмас экан, янги ҳамкорликлар барқарор бўлмаслигини ва Европа Иттифоқининг (ЙИ) манфаатларини тўлақонли ҳимоя қилинмаслигини айтмоқда. Бу ҳақда "The Guardian" нашри маълум қилди

Сиёсат

08.04.2025, 15:03

Foto: Anadolu

Йўлак урушлари ёхуд Асаддан кейинги даврда Суриядаги Туркиянинг энергия лойиҳалари

Асад режимининг қулаши ортидан воқеалар ривожининг сабабларини тушунтирадиган ҳар хил "назариялар" пайдо бўлди. Версиялардан бири бунинг ортида бутунлай Туркия тургани, бу эса Сурия ва ўз ҳудуди орқали Қатардан Европага газ қувурини қуриш лойиҳасини жонлантираётгани ҳақидаги тахминдир. Шунга кўра, Анқара Россия, Каспий денгизи ҳавзаси, Шарқий Ўртаер денгизи, Форс кўрфазидан газ оқимини тўхтатиб, континентал газ маркази сифатидаги стратегик мақомини янада мустаҳкамламоқчи. Бу ҳақиқатми ёки йўқ? Аниқлик киритиш зарур.

Жаҳон

07.04.2025, 19:26

#Uzbekistan,

Мадинада эмас, Ўзбекистонда дарахт экиш керакми?

Экология партия фракцияси раҳбари Абдушукур Хамзаев юртдошларни Мадинада эмас, Ўзбекистонда дарахт экишга чақирмоқда.

Ўзбекистон

07.04.2025, 15:27

сўнгги янгиликлар

Jahon banki Oʻzbekistonda elektr tarmoqlarini modernizatsiya qilish uchun 100 mln AQSh dollar kredit ajratdi

Жаҳон банки Ўзбекистонда электр тармоқларини модернизация қилиш учун 100 млн АҚШ доллар кредит ажратди

Жаҳон банки Ўзбекистонга қайта тикланувчи энергия манбаларини тақсимлаш электр тармоқларига интеграция қилиш ва мамлакатнинг устувор ҳудудларида электр таъминоти ишончлигини оширишга қаратилган дастурни амалга ошириш учун 100 миллион долларлик кредит ажратди.

Ўзбекистон

19.05.2025, 14:30

Tojikistondan qaryib 27 kg narkotik modda olib kirilayotgan vaqtda ushlandi,

Тожикистондан қарйиб 27 кг наркотик модда олиб кирилаётган вақтда ушланди

Тожикистондан жами 26 кг 805 гр гиёҳвандлик воситалари контрабанда йўли билан Ўзбекистонга олиб келган 6 киши қўлга олинди. Бу ҳақда ДХХ хабар қилди.

Ўзбекистон

19.05.2025, 11:09

Isroil Gʻazoga yana gumanitar yordam yetkazishga ruxsat berdi

Исроил Ғазога яна гуманитар ёрдам етказишга рухсат берди

Бугун, 19 май куни Исроил ҳукумати Ғазо секторига яна бир бор гуманитар ёрдам етказилишига рухсат беришини эълон қилди. Кузатувчилар бу ерда акс ҳолда кенг кўламли очарчилик хавф остида қолишини  маълум қилди. 

Жаҳон

19.05.2025, 10:42

Bolalar maydonchasi oʻrniga "dom" qurilmoqda

Болалар майдончаси ўрнига "дом" қурилмоқда

Фарғона шаҳрининг Мустақиллик кўчасида жойлашган болалар майдончасига тадбиркор "дом" қурмоқчи. Бунга қарши чиққан маҳаллий аҳолига дастлаб пул таклиф қилинган сўнгра, "обончи" аёллар ҳамда бегоналар томонидан қўрқитилиб, уларга босим қилиниб келинмоқда.

Ўзбекистон

16.05.2025, 17:10

Доналд Трампнинг Яқин Шарқдаги режалари ҳақида (Форс кўрфази мамлакатларига ташрифи доирасида

АҚШ президенти Доналд Трампнинг Форс кўрфази мамлакатлари бўйлаб май ойидаги сафари "иқтисодий дипломатия" биринчи ўринга чиқадиган, сиёсий декларациялар ўрнига кенг кўламли инвестиция ва инфратузилма лойиҳалари устунлик қиладиган бурилиш нуқтаси бўлишини ваъда қилмоқда. Эътибор марказида АҚШнинг Яқин Шарқдаги энергетика хавфсизлигини мустаҳкамлаш, технологик ўзгаришларни рағбатлантириш, ҳарбий ҳамкорликни кенгайтириш ва урушдан вайрон бўлган Ғазога "Ғазо Ривераси" орқали "янги ҳаёт" таклиф қилишга қаратилган лойиҳалари турибди.

Жаҳон

16.05.2025, 14:33

Мексикада судья йўқолган талабалар ҳақидаги далилларни йўқ қилишда айбланиб ҳибсга олинди

Мексикада судья йўқолган талабалар ҳақидаги далилларни йўқ қилишда айбланиб ҳибсга олинди

Мексикада 2014 йилда юз берган 43 талабанинг ғойиб бўлиши билан боғлиқ ишда янги бурилиш рўй берди: собиқ судья Ламбертина Галеана Марин ушбу воқеага оид далилларни йўқ қилишда гумонланиб, ҳибсга олинди. Бу ҳақда BBC хабар қилди.

Жаҳон

16.05.2025, 13:50

Foto: Reuters

Россия Малайзия самолётини уриб туширишда айбдор деб топилди — БМТ

Кеча, 12 май куни БМТнинг авиация кенгаши Россия 2014 йилда Украина устида уриб туширилган Малайзия йўловчи самолётни уриб туширган деган хулосага келди. Бу ҳалокатда 298 киши, жумладан, 196 нафар голландиялик ва 38 нафар австралиялик (ёки Австралия резиденти) ҳалок бўлган. Бу ҳақда "Reuters" нашри хабар қилди.

Жаҳон

13.05.2025, 11:43

Мубашшир Аҳмад Туркиядаги уйидан гумонланувчи сифатида олиб кетилди

Мубашшир Аҳмад тахаллуси билан танилган диний блогер, "Азон Глобал" ахборот-таҳлилий портал етакчиси Алишер Тусунов 8 май  Туркиянинг Истанбул шаҳри Баҳчешеҳир мавзесидаги уйидан гумонланувчи сифатида олиб кетилган. Ҳозирда Турсуновнинг қаердалиги ва унинг соғлиғи ҳақида оила аъзоларида ҳам маълумот мавжуд эмас.

Ўзбекистон

12.05.2025, 15:15

Men shaxsan 15 may kuni Putinni Istanbulda kutaman — Zelenskiy

Мен шахсан 15 май куни Путинни Истанбулда кутаман — Зеленский

Украина президенти Владимир Зеленский 15 май куни Истанбулда Россия раҳбари Владимир Путин билан бевосита музокаралар ўтказишга тайёр эканини маълум қилди.

Жаҳон

12.05.2025, 13:06

Tabibning oʻzi bemor ekan: Xonobod shahar sudi raisi jinoyat sodir etdi

Табибнинг ўзи бемор экан: Хонобод шаҳар суди раиси жиноят содир этди

Андижон вилояти жиноят ишлари бўйича Хонобод шаҳар суди раиси Ю.Э. жиноят содир этгани учун жавобгарликка тортилиб, унинг судьялик ваколати тўхтатилди. Бу ҳақда Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

12.05.2025, 12:43

Bahorning navbatdagi kunlari ham jaziramada oʻtadi

Баҳорнинг навбатдаги кунлари ҳам жазирамада ўтади

Жорий ҳафтанинг дастлабки кунлари Ўзбекистон бўйлаб қуруқ ва иссиқ об-ҳаво бўлиши кутилмоқда. Айрим ҳудудларда кундуз куни ҳаво ҳарорати 40-42 даражагача кўтарилади. Бу ҳақда "Ўзгидромет" хабар берди.

Ўзбекистон

12.05.2025, 11:44

Хитойда тўлиқ сунъий интеллектга асосланган шифохона очилди

Хитойда тўлиқ сунъий интеллектга асосланган шифохона очилди

Хитойда дунёдаги илк сунъий интеллектга асосланган кунига 3000 нафаргача беморни даволаш имкониятига эга "Agent Hospital" номли шифохона очилди. Шифохона илғор технологиялар орқали беморларни қабул қилишдан тортиб, ташхис қўйиш ва даволашгача бўлган тўлиқ тиббий хизматларни кўрсатади. Бу ҳақда "TVI Today" хабар берди.

Фан-технология

12.05.2025, 11:08