“Турк бирлик”да дарз: Шимолий Кипр Туркияга Ўзбекистон ва Қозоғистонга нисбатан чора кўришга чақирди

Жорий йилнинг 3-4 апрель кунлари Самарқандда ўтказилган Марказий Осиё – Европа Иттифоқи саммитида давлат раҳбарлари ва Европа Иттифоқи ташкилоти раҳбарлари ўртасида БМТ Хавфсизлик Кенгашининг қарорларига содиқлигини билдирувчи қарорни имзолаган.  Шундан сўнг фақатгина Туркия томонидан тан олинган Шимолий Кипр Турк  Республикаси (ТРСК)Транспорт вазири Ўзбекистон, Қозоғистон ва Туркманистонга Туркияни чора кўришга чақирди. Чунки БМТ доирасида ТРСК мустақил давлат сифатида тан олинмаган. Бу ҳақда Озарбайжоннинг “Haqqin.az” нашри таҳлилий материал эълон қилди.

Сиёсат

16.04.2025, 17:24

Улашиш:

https://president.uz/oz/lists/view/7381

Унда ёзилишича, Марказий Осиё мамлакатлари ва Европа Иттифоқи ўртасида имзоланган ушбу шартнома ТРСК мустақиллигини ноқонуний эканлигини англатади.

 

Шунингдек мақолада Туркия Марказий Осиё давлатлари раҳбарлари томонидан имзоланган бу қарорга ҳозирча расмий изоҳ бермаган. Аммо сўнгги вақтларда Туркия Республикаси Туркий давлатлар ташкилоти (ТДТ) доирасида Шимолий Кипр Турк Республикасини тан олиниши учун қаттиқ ҳаракат қилаётган эди. Бироқ Европа Иттифоқи билан яқин алоқалар ўрнатишдан манфаатдор бўлган туркий давлатлар ва Кипр юнон томони билан тўғридан-тўғри дипломатик алоқалар ўрнатилиши Анқарада хавотир уйғотмоқда.

 

Туркия бу масалага расмий муносабат бермаган бўлса-да, Шимолий Кипр  Турк ҳукумати бу масалада кескин танқидлар билан чиқди. ТРСКънинг Транспорт вазири ва “Қайта туғилиш” партияси етакчиси Эрҳан Arı Туркия телеканалига берган интервьюсида Анқарани ушбу давлатларга нисбатан чоралар кўришга чақирди.

 

“Туркий республикалар орасида Қозоғистон, Ўзбекистон ва Туркманистон Кипр масаласида мутлақо бошқача позицияда. Улар Европа давлатлари билан ҳамкорликка кўпроқ аҳамият бермоқда. Европа Иттифоқи Марказий Осиё давлатларига 12 миллиард евро миқдорида лойиҳа маблағини ажратган. Бу маблағдан кўпроқ улуш олиш мақсадида айрим туркий давлатлар Кипр ва Греция билан муносабатларини мустаҳкамлаш йўлини танлади. Улар Кипрнинг жанубий (юнон) қисмидаги ваколатхоналарини элчихонага айлантирди”, дейди Транспорт вазири Эрҳан Арикли. 

 

Унинг таъкидлашича, бу қарор турк кипрликлар учун “чуқур жароҳат” бўлди.

 

“Биз дўст ва биродар деб билган туркий давлатлар Шимолий Кипрни бутунлай эътиборсиз қолдириб, юнон томонида элчихона очаётганини ҳеч қачон қабул қила олмаймиз. Яхшиямки, Қирғизистон ва Озарбайжон билан муаммомиз йўқ,” деди у.

 

Туркиядаги ҳукмрон партия иттифоқдоши – Буюк бирлик партияси етакчиси Мустафа Деситжи ҳам туркий давлатларнинг юнон Кипридаги элчихона очишини “мутлақо қабул қилиб бўлмайдиган ҳолат” деб атади.



Унинг айтишича, Туркманистон ҳам ТРСК каби ТДТъда кузатувчи мақомига эга бўлса-да, турк кипрликларнинг аҳволини бутунлай инкор қилмоқда.

 

Дестижи, шунингдек, Анқаранинг қатъий талабларига қарамай, Қозоғистон ва Ўзбекистон ТРСКнинг ТДТга тўлақонли аъзо бўлишига қарши чиққанини ва энди эса юнон Кипрда элчихона очганини эслатиб ўтди.

 

“Улар биродарлик ва аъзолик руҳига зарба берди,” — деди у.

 

Дестижининг фикрича, Туркия Ташқи ишлар вазирлиги ва ТДТъдаги вакиллари бу вазиятга шошилинч эътибор қаратиши ва “кўз юмиб ўтирмаслиги” лозим.

 

Унинг айтишича, Анқара ТДТ аъзоларини ТРСКни тан олишга кўндиришга мажбур. Сиёсатчи ТРСК мустақиллигини тан олиш Туркиянинг Шарқий Ўрта Ер денгизи минтақасидаги манфаатлари учун ҳаётий муҳим масала эканини таъкидлади.

 

Туркий давлатлар ташкилотининг уч аъзоси Кипрнинг юнон томонига дипломатик даражадаги алоқаларни кучайтирган бир пайтда, яна бир аъзо – Озарбайжон эса турк кипрликларнинг ўз мустақил давлатини барпо этиш ҳуқуқини очиқ ва қатъий қўллаб-қувватлаган.

“Шимолий Кипрдаги биродарларимиз ҳеч қачон ёлғиз қолмаслигига ишонч ҳосил қилсин. Биз уларнинг ёнида бўламиз – то мустақил давлат барпо этилгунча, ва албатта, у давлат халқаро ҳамжамият томонидан тан олингунча,” деган Озарбайжон президенти Илҳом Алиев.

 

ТРСК етакчиси Эрсин Татар Озарбайжон президентига билдирган қўллаб-қувватлови учун миннатдорлик изҳор этди. Бундан ташқари, 11 апрель куни Анталия дипломатик форумида Илҳом Алиев ва Эрсин Татар ўртасида шахсий учрашув ҳам бўлиб ўтди.

 

Бу воқеалар Озарбайжон ТДТ доирасида турк кипрликларни энг фаол қўллаб-қувватлаётган давлат эканини ва уларнинг халқаро тан олиниши учун курашаётганини кўрсатади.

 

“Буларнинг барчаси Озарбайжоннинг Туркий Давлатлар Ташкилоти доирасида Кипр туркларининг энг кучли тарафдори ва уларнинг мустақиллигининг халқаро миқёсда тан олиниши тарафдори эканлигини кўрсатади. Аммо Озарбайжон Шимолий Кипр Турк Республикасини расман тан олиши мумкинми, айниқса, учта туркий республикалар унинг мустақиллик эълон қилинишини ноқонуний деб топиб, Кипр юнон томони билан расмий дипломатик алоқалар ўрнатганидан кейин? Бундай ҳаракат қилиш учун эрта кўринади”, дея ёзилган мақолада.

 

Президент Алиевнинг сўнгги нутқини таҳлил қилганда, расмий Боку турк кипрликларнинг тақдирига бефарқ эмаслиги ва уларнинг давлат қуриш ҳуқуқини тан олишини кўриш мумкин.

 

Аммо савол очиқ қолмоқда: Озарбайжон томонидан тан олиниши халқаро тан олишга олиб келадими? Турк кипрликларга нисбатан адолатсизлик тугайдими? Европа Иттифоқи Кипр масаласидаги позициясини ўзгартирадими?

 

Бу саволлар ҳозирча жавобсиз. Шундай экан, Озарбайжон ТРСКни расмий тан олишга шошилмайди, бироқ бевосита қўллаб-қувватлашни давом эттиради.

 

Озарбайжоннинг фаол ёрдами, жумладан Президент Илҳом Алиев ва ТРСК етакчиси Эрсин Татар ўртасидаги тўғридан-тўғри алоқалар — юнон Кипри ва Грецияда жиддий норозилик уйғотмоқда. Бу ҳолат Озарбайжон-ЙИ муносабатларига ҳам хавф солмоқда. Шунга қарамай, расмий Боку очиқчасига турк кипрликларни қўллаб-қувватламоқда.

 

мавзуга оид янгиликлар

Нетаняху Озарбайжонга ташриф буюради. Алиев уни ҳибсга оладими?

Нетаняху Озарбайжонга ташриф буюради. Алиев уни ҳибсга оладими?

Исроил Бош вазири Бинямин Нетаняху 2025 йил май ойининг бошида расмий ташриф билан Озарбайжонга боради. Боку шаҳрида у Озарбайжон Президенти Илҳом Алиев билан учрашиб, икки давлат ўртасидаги ҳамкорликни кенгайтириш ва минтақавий хавфсизлик масалаларини муҳокама қилади. Бу ташриф АҚШ ва Эрон ўртасидаги ядровий музокаралар қайта тикланган, Туркиянинг Суриядаги ҳарбий иштироки бўйича баҳслар давом этаётган бир пайтда амалга ошмоқда. Бу ҳақда "Ynet" хабар қилди.

Сиёсат

24.04.2025, 23:54

"Dubay shokoladi"

"Дубай шоколади"да инсон саломатлиги учун хавфли бактерия аниқланди

Тошкентдаги "Fix desser chocolatier" бренди остидаги "Дубай шоколади" Техник жиҳатдан тартибга солиш инспекцияси томонидан ўтказилган синовларда соғлиқ учун хавфли бактериялар аниқланди. Бу ҳақда назорат инспекцияси матбуот хизмати хабар қилди. 

Ўзбекистон

25.04.2025, 10:51

Turkish and Israel

Кескинлашган Исроил-Туркия муносабатлари ёхуд "янги усмонийлик" сиёсати

2024 йил сўнггида Сурияда Башар Асад режими қулагач вазият кескин ўзгарди. Туркия Сурияда Эроннинг ўрнини эгаллашга ва мамлакатда ҳарбий базасини жойлаштиришга ҳаракат қилмоқда. Сурия билан қўшма мудофаа шартномасига кўра Палмира, Ҳама ва Т 4 авиабазаси Туркияга берилиши кўзда тутилган эди. Шунингдек, сўнгги ҳафталар давомида туркиялик мутахассислар томонидан ушбу ҳарбий базалар кўздан кечирилган эди. 

Сиёсат

12.04.2025, 13:43

Markaziy Osiyo davlatlari va Yevropa kengashi va Yevropa komissiyasi prezidentlari

Европа Иттифоқи Марказий Осиёда инсон ҳуқуқларини биринчи ва муҳим ўринга чиқариши лозим — HRW

"Human Rights Watch" ташкилоти инсон ҳуқуқлари ва қонун устуворлигига аҳамият берилмас экан, янги ҳамкорликлар барқарор бўлмаслигини ва Европа Иттифоқининг (ЙИ) манфаатларини тўлақонли ҳимоя қилинмаслигини айтмоқда. Бу ҳақда "The Guardian" нашри маълум қилди

Сиёсат

08.04.2025, 15:03

Foto: Anadolu

Йўлак урушлари ёхуд Асаддан кейинги даврда Суриядаги Туркиянинг энергия лойиҳалари

Асад режимининг қулаши ортидан воқеалар ривожининг сабабларини тушунтирадиган ҳар хил "назариялар" пайдо бўлди. Версиялардан бири бунинг ортида бутунлай Туркия тургани, бу эса Сурия ва ўз ҳудуди орқали Қатардан Европага газ қувурини қуриш лойиҳасини жонлантираётгани ҳақидаги тахминдир. Шунга кўра, Анқара Россия, Каспий денгизи ҳавзаси, Шарқий Ўртаер денгизи, Форс кўрфазидан газ оқимини тўхтатиб, континентал газ маркази сифатидаги стратегик мақомини янада мустаҳкамламоқчи. Бу ҳақиқатми ёки йўқ? Аниқлик киритиш зарур.

Жаҳон

07.04.2025, 19:26

#Uzbekistan,

Мадинада эмас, Ўзбекистонда дарахт экиш керакми?

Экология партия фракцияси раҳбари Абдушукур Хамзаев юртдошларни Мадинада эмас, Ўзбекистонда дарахт экишга чақирмоқда.

Ўзбекистон

07.04.2025, 15:27

сўнгги янгиликлар

Rossiyada Putinni Giteler bilan taqqoslaydigan surat va memlar taqiqladi

Россияда Путинни Гителер билан таққослайдиган сурат ва мемлар тақиқлади

Омскнинг Киров туман суди Россия президенти Владимир Путинни фашист Адолъф Гитлерга қиёсловчи фотосуратлар, шунингдек, уни сурати туширилган бошқа қатор  мемларни ўз ичига олган веб-сайтларнинг 12 саҳифани тақиқланган деб эълон қилди.

Жаҳон

31.05.2025, 11:24

Rossiya iqtisodi tugamoqdami?

Россия иқтисоди тугамоқдами?

2025 йилнинг биринчи чорагида Россиянинг ялпи ички маҳсулоти ўтган йилнинг тўртинчи чорагига нисбатан тахминан 0,5 фоизга қисқарган. "Райффайзенбанк" таҳлилчилари Росстат маълумотларига асосланиб ҳисоблаб чиқдилар. Федерация Иқтисодиёти 2022 йил ўрталаридан буён биринчи марта ўсишдан қисқарди. Бу ҳақда "Deutsche Welle" агентлиги хабар қилди.

Жаҳон

31.05.2025, 11:02

Farrux Zokirov "Doʻstlik" ordeni bilan taqdirlandi

Фаррух Зокиров "Дўстлик" ордени билан тақдирланди

Кеча, 29 май куни Тошкентдаги "Ўзбекистон" форумлар саройида Ўзбекистон ва Россия ўртасидаги Иқтисодий ҳамкорлик бўйича ҳукуматлараро комиссиясининг Маданият қуйи комиссиясининг биринчи йиғилиши бўлиб ўтди. Бу ҳақда Маданият вазирлиги хабар қилди.

Маданий

30.05.2025, 14:59

Putinning yadro rejasi fosh boʻldi, tadqiqotchilarning Rossiyaning harbiy bazalarga oid hujjatlarini oʻrgandi

Путиннинг ядро режаси фош бўлди, тадқиқотчиларнинг Россиянинг ҳарбий базаларга оид ҳужжатларини ўрганди

Журналист ва тадқиқотчилар Россиянинг Оренбург вилоятида, Қозоғистон Республикаси чегарасида жойлашган "Ясний" ҳарбий базаси фаолиятини ўрганди. Маълум бўлишича, Россия ҳукумати бир неча йилдан буён ҳеч қандай расмий баёнотсиз ўзининг стратегик ядровий қуролларини кенг кўламда модернизация қилмоқда. Бу ҳақда BBC ёзмоқда.

Жаҳон

30.05.2025, 14:31

ошкентда уч нафар милиция ходими маҳбусларни қийноққа солганликда айбланди

Тошкентда уч нафар милиция ходими маҳбусларни қийноққа солганликда айбланди

Тошкент шаҳар Янгиҳаёт туман суди уч нафар милиция ходимини мансаб ваколатини суиистеъмол қилиш ва қийноқлар қўллашда айбдор деб топди .

Ўзбекистон

30.05.2025, 14:12

Shimoliy Koreya Rossiyaga urushda qancha yordam bergan?

Шимолий Корея Россияга урушда қанча ёрдам берган?

Шимолий Корея Россияга урушда Украинанинг бир қанча муҳим фуқаролик инфратузилмасига қарши ракета ҳужумларни амлга оширишда ёрдам берган. Шу вақтга қадар Шимолий Корея Россияга 20 минг контейнердан иборат ўқ-дорилар етказиб берганлиги маълум бўлди.

Жаҳон

30.05.2025, 10:41

Yaqin Sharqda otashkesimni toʻxtatishga qaratilgan AQSh taklifiga Isroil hukumati rozi boʻlgan, biroq Hamas bu taklifni hali muhokama qilmoqda

Яқин Шарқда оташкесимни тўхтатишга қаратилган АҚШ таклифига Исроил ҳукумати рози бўлган, бироқ Ҳамас бу таклифни ҳали муҳокама қилмоқда

Кеча, 29 май куни АҚШ президенти Доналъд Трамп маъмурияти Исроил ва Ҳамас ўртасида ўт очишни тўхтатиш бўйича икки томонга ҳам таклиф берган. Исорил ҳукумати АҚШ таклифини қабул қилган, Бош вазир Бинъямин Нетанъяху таклифга имзо чеккан, бироқ Ҳамас бу таклифни ҳали муҳокама қилмоқда. Бу таклифнинг шартлари ҳали кенг оммага маълум эмас. Ҳамас ҳаракати расмийсининг айтишича, АҚШ таклифи Ғазодаги геноцид ва очарчиликни давом эттиришга қаратилган. Бу ҳақда "Ал Jazeera" нашри маълум қилди.

Жаҳон

30.05.2025, 09:31

Malta  Respublikasi iyun oyida Falastinni mustaqil davlat sifatida tan oladi —  Robert Abela

Мальта Республикаси июнь ойида Фаластинни мустақил давлат сифатида тан олади — Роберт Абела

Кеча, 25 май куни Мальта Республикаси Бош вазири Роберт Абела Фаластинни мустақил давлат сифатида тан олишини маълум қилди. Бу ҳақда "Times of Malta" нашри хабар қилди.

Жаҳон

26.05.2025, 17:03

Tramp Putin va  Zelenskiyni qattiq tanqid qildi. U Putinni mutlaqo aqldan ozgan deb atadi

Трамп Путин ва  Зеленскийни қаттиқ танқид қилди. У Путинни мутлақо ақлдан озган деб атади

АҚШ президенти Доналъд Трамп Россия етакчиси Владимир Путиндан норози эканини айтди, бу баёнот Россиянинг учувчисиз учоқларининг Украина шаҳарларига оммавий ҳужумлари фонида янгради. 

Жаҳон

26.05.2025, 14:00

Нега Тошкент бош режаси харитасининг янги талқини саволлардан кўра кўпроқ хавотир уйғотмоқда?

Ўзбекистон Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги Тошкент шаҳрининг бош режасига оид интерактив харитани эълон қилди. Унда пойтахтдаги қайта қурилиши, реновацияси ёки консервацияси режалаштирилган ҳудудлар белгиланган. Шаҳар кутилаётган ўзгаришларга қараб шартли равишда турли зоналарга бўлинган. 

Ўзбекистон

26.05.2025, 10:44

Gʻazodagi voqealarning barchasi butun dunyo koʻz oʻngida sodir boʻlmoqda — Antoniu Gutterish

Ғазодаги воқеаларнинг барчаси бутун дунё кўз ўнгида содир бўлмоқда — Антониу Гуттериш

Исроил ҳукумати деярли 80 кундан буён Ғазога юборилаётган ёрдамни тўсиб қўймоқда. БМТ Бош котиби Антониу Гуттериш ҳозиргача Исроил томонидан Ғазога рухсат берилган ёрдамни бир томчи сувга ўхшатди. 23 май куни Нъю-Ёркда журналистларга берган баёнотида Ғазо аҳолиси очарчилик хавфига дуч келганини  маълум қилган. Унинг айтишича, оилалар очликка маҳкум этилган ва ҳаёт учун энг оддий нарсалардан маҳрум. Бу воқеаларнинг барчаси дунё кўз ўнгида содир бўлаётганини айтган.

Жаҳон

24.05.2025, 14:53

Бўрижардаги ҳалокат ҳамда охирги ўриндаги инсон қадри

Жорий йилнинг 5 май куни соат 18:00 ларда Тошкент шаҳри Белариқ маҳалласидан оқиб  ўтувчи Бўрижар каналида болаларни қутқариш учун сувга тушиб кетган 43 ёшли Абдумманоп Самиқов чўкиб кетди. Бу ҳалокатга нима сабаб бўлган? Ноқонуний қурилишми ёки эҳтиётсизлик.

Ўзбекистон

23.05.2025, 16:45