Урбанизация Конституция ва инсон ҳуқуқларини оёқ ости қилмаслиги керак

БМТнинг махсус маърузачиси Балакришнан Ражагопал мамлакатимизда тегишли уй-жой ҳуқуқини ҳимоя қилиш ва амалга ошириш масалаларини ўрганиш мақсадида Ўзбекистонга ташриф буюрди.
Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Инсон ҳуқуқлари бўйича Олий комиссари бошқармаси веб-сайтига кўра, "Жаноб Ражагопал миллий қонунчилик ва амалиётда тегишли уй-жой ҳуқуқини ҳимоя қилиш ва амалга оширишни, шу жумладан уй-жойнинг арзонлиги ва арзонлиги хизматлардан фойдаланиш имкониятларини ўрганади. мажбурий кўчириш. Унда Ўзбекистон ҳукумати томонидан аҳолининг барча гуруҳлари учун муносиб уй-жой ҳуқуқини таъминлаш бўйича кўрилаётган чора-тадбирлар таҳлил қилинади, шунингдек, иқлим инқирозининг ушбу ҳуқуққа таъсири ва аҳолининг уй-жой масалалари бўйича қарорлар қабул қилишдаги иштироки ўрганилади. 

Улашиш:

Махсус маърузачи фуқаролик жамияти вакиллари билан учрашувлар чоғида кенг кўламли масалалар, жумладан, мажбурий кўчириш, ҳоким қарорларини қабул қилишда қонун бузилиши, шаҳарсозлик қонунчиликнинг бузилиши, адолациз суд жараёнлари билан боғлиқ муаммолар билан танишди. Шунингдек, у ногиронлар, қамоқдан озод қилинганлар, ОИВ инфекцияси билан касалланганлар ва ёлғиз аёллар каби аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламлари учун уй-жой ҳуқуқларидан фойдаланишдан манфаатдорлигини билдирди.
Демократия ва ҳуқуқ институти раҳбари, тегишли уй-жой ҳуқуқи бўйича Марказий Осиё тармоғи аъзоси Сайёра Хўжаева ўзининг Фаcебоок ижтимоий тармоғида шундай деди: “Биз унга барча муаммоларни батафсил айтиб бердик. У ҳамма нарсани синчковлик билан ёзиб, раҳбариятга маълумотларни етказишга ваъда берди”.
Махсус маърузачи “Дўстлик” истироҳат боғининг хусусий тадбиркорга ўтказилиши масаласига алоҳида эътибор қаратди. Жамоат боғлари ва яшил майдонлар тегишли уй-жой ҳуқуқининг муҳим қисмидир.

Мамлакатга расмий ташрифи якунида қилган баёнотида, жаноб Ражагопал сўнгги йилларда бир қанча янги қонунлар, жумладан, ўзбошимчалик билан олиб қўйиш ва бузишлардан ҳуқуқий ҳимояни яхшилаш ва шаҳарларда иштирок этишни таъминлашга қаратилган янги Конституциянинг қабул қилинишини олқишлади. 
“Аммо, бу қонунларга кўп ҳолларда аҳолининг хабардорлиги йўқлиги, уларни амалга оширишдаги носозликлар ва қонунбузарликларни бартараф этишнинг самарали чоралари, айниқса, қурилиш соҳасида йўқлиги сабабли амалда ҳурмат қилинмайди”, — деди махсус маърузачи.
Ўзбекистонда шаҳарни янгилаш бўйича мисли кўрилмаган кенг кўламли лойиҳалар амалга оширилмоқда, баъзида янги шаҳарларга ўрин очиш учун бутун маҳаллаларни бузиш ва кўчириш киради. Бироқ бу тадбирларнинг аксарияти шаҳарсозлик соҳасида тегишли ҳуқуқий асосларсиз амалга оширилмоқда. Шаҳарсозлик ва шаҳарни янгилаш бўйича қарорлар кўпинча жамоатчиликнинг муҳим иштирокисиз, шу жумладан ушбу чора-тадбирлар бевосита таъсир кўрсатадиган қарорларсиз қабул қилинади.
“Суд ҳокимиятининг мустақиллиги муаммоси долзарблигича қолмоқда. Ишлаб чиқувчилар ва фуқаролар иштирокидаги суд ишларининг аксарияти ишлаб чиқувчилар фойдасига ҳал қилинган кўринади. Суддан ташқари шикоят механизмлари кўпинча самарали ва ўз вақтида бартараф этишни таъминлай олмайди”, — деди жаноб Ражагопал.
Мутахассис экспроприация қилинган уй-жой учун товон пули кўпинча етарли эмаслиги, тўлов муддати кечикиши ёки умуман тўланмаслиги ҳақида огоҳлантирди. Айрим бузиш ва кўчириш ишлари шафқацизларча амалга оширилмоқда, уй-жойлар яқинида хавфли қурилиш ишлари олиб борилаётгани, сув ва газ таъминотидаги узилишлар туфайли уй эгалари ўз уйларини тарк этишга мажбур бўлмоқда. Кўчирилган аҳолига янги уй-жой таклиф қилинганда, у кўпинча шаҳарлар чеккасида янги қурилган турар-жой биноларида бўлади.

“Уйларни бузиш ва мажбурий кўчиришлар Самарқанд ва Бухоро каби қўриқланадиган маданий мерос зоналарида ҳам содир бўлади”, деди жаноб Ражагопал. 2025-йилда Самарқандда бўлиб ўтадиган ЮНЕСКО Бош Ассамблеясига тайёргарлик ишлари давом этар экан, у ЮНЕСКОни тегишли уй-жой ҳуқуқи тўлиқ таъминланиши учун зарур чоралар кўришга чақирди.
Махсус маърузачи, шунингдек, мажбуран кўчириш қурбонлари, муносиб уй-жойга эга бўлиш ҳуқуқлари ҳақида ёзаётган ҳуқуқ ҳимоячилари, адвокатлар, блогерлар ва журналистлар қўрқитиш, жиноий жавобгарликка тортиш ёки шубҳали асослар билан ҳибсга олиниш, жумладан, ёпиқ психиатрия муассасаларига жойлаштиришдан хавотир билдирди.
“Ўтказилаётган ислоҳотлар ва кўплаб раҳбарларнинг инсон ҳуқуқлари, жумладан, муносиб уй-жой олиш ҳуқуқини ҳимоя қилишга содиқлиги мени руҳлантирди. Уй-жой муаммоларини ҳал қилиш учун кўпинча аниқ яхши ниятлар мавжуд. Аммо яхши ниятлардан ташқарига чиқиш вақти келди; биз қоғоздаги қонун ва режаларни эмас, балки натижаларни кўришимиз керак”, деди жаноб Ражагопал.
Жаноб Ражагопал 2025-йил март ойида БМТ Инсон ҳуқуқлари кенгашига ташрифи ҳақида батафсилроқ ҳисобот тақдим этади.

мавзуга оид янгиликлар

АҚШ БМТ Хавфсизлик кенгашини Сурияга нисбатан санкцияларни юмшатишга чақирди

АҚШнинг БМТдаги доимий вакили Майк Уолтц БМТ Хавфсизлик кенгашини Сурияга қарши жорий этилган санкцияларни юмшатиш бўйича ҳаракатларни қўллаб-қувватлашга чақирди.

Жаҳон

23.10.2025, 16:27

БМТ: Дунё бўйлаб 122 миллион киши уруш ва зўравонлик сабабли уйини тарк этган

БМТнинг қочқинлар ишлари бўйича Олий комиссари Филиппо Грандининг маълум қилишича, 2015 йилдан буён дунёда урушлар ва зўравонлик туфайли ўз уйини ташлаб кетишга мажбур бўлганлар сони деярли икки баравар ошиб, 122 миллион нафарга етган.

Жаҳон

07.10.2025, 17:43

Яқин йилларда Оролбўйи минтақасининг 80 фоизида яшил қопламалар ҳосил қилинади

Президент Шавкат Мирзиёев БМТ Бош ассамблеяси 80-сессиясида Оролбўйи экотизимини қайта тиклаш бўйича ишлар изчил давом этаётганини таъкидлади. 

Ўзбекистон

30.09.2025, 13:15

Уйи бузилишга тушган фуқароларга 3 турдаги компенсация таклиф этилади

Республика бўйича 42 мингдан ортиқ кўп қаватли уйлар мавжуд бўлиб, уларнинг 17 мингтаси 2-3 қаватли ҳисобланади. 

Ўзбекистон

06.08.2025, 11:08

Уйи реновацияга тушган фуқароларга компенсация берилади

“Шаҳарсозлик реновацияси тўғрисида”ги қонун лойиҳаси ишлаб чиқилиб, парламент қуйи палатасидаги фракцияларнинг йиғилишларида биринчи ўқишда кўриб чиқилди.

Ўзбекистон

05.08.2025, 11:02

Qashqadaryodagi hibsxonalarda sharoitlar qoniqarsiz ekanligi maʼlum boʻldi

Қашқадарёдаги ҳибсхоналарда шароитлар қониқарсиз эканлиги маълум бўлди

Қашқадарё вилояти Қарши ва Косон туманлари Ички ишлар бўлимларининг вақтинча сақлаш ҳибсхоналарида шахсларни сақлаш шароитлари белгиланган меъёрий талабларга жавоб бермаслиги аниқланди. Бу ҳақда Олий Мажлиснинг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили (Oмбудсман) ахборот хизмати маълум қилди.

Ўзбекистон

15.01.2025, 17:17

сўнгги янгиликлар

Янги аэропорт қурилиши учун аҳоли уйлари бузиладими?

Тошкент вилоятининг Ўрта Чирчиқ ва Қуйи Чирчиқ туманлари туташ ҳудудида бунёд этилаётган Янги Тошкент халқаро аэропорти лойиҳаси доирасида айрим аҳоли хонадонлари ҳамда бино-иншоотларни бузиш режалаштирилгани маълум қилинди.

Ўзбекистон

30.10.2025, 12:33

Қозоғистонда ЛГБТ тарғиботини тақиқлаш тўғрисидаги тузатишлар маъқулланди. Ўзбекистонда вазият қандай?

Қозоғистон Мажлиси ОАВ, ижтимоий тармоқлар, кино ва рекламада ЛГБТ тарғиботини тақиқлашни назарда тутувчи тузатишларни маъқуллади. Ҳужжатда сўз ЛГБТ шахсларини тақиқлаш ҳақида эмас, балки ушбу мавзуларни тарғиб қилувчи материалларнинг тарқалишини чеклаш ҳақида кетмоқда.

Ўзбекистон

30.10.2025, 11:44

Президентнинг тегишли фармонлари билан тайинловлар амалга оширилди

Ўзбекистон Республикаси президентининг тегишли фармонлари билан бир қатор янги тайинловлар амалга оширилди.

Ўзбекистон

30.10.2025, 10:51

Қуруқ ваъда: 1 йилдан буён газлаштирилмаган хонадонларга имтиёз бериш тартиби ишлаб чиқилмаяпти

2024 йил октябр ойида энергетика вазири Жўрабек Мирзамаҳмудов газ таъминотига уланмаган ҳовлиси бор уй-жойлар учун ҳам электр энергияси тарифига 50 фоизлик чегирма берилиши ва бу 2025  йил 1 январдан жорий этилиши режалаштирилаётганини айтганди. Бироқ орадан 1 йилдан кўпроқ вақт ўтган бўлса-да, мазкур тартиб жорий этилмади.

Ўзбекистон

30.10.2025, 08:19

Футболдаги коррупцияга бағишланган «Offside» сериали блокланди

Қозоғистон футболидаги коррупцияга бағишланган спорт драмаси ижодкорлари лойиҳа албатта томошабинларга қайтишига ваъда бермоқда.

Жаҳон

29.10.2025, 17:18

"Хочу жить" лойиҳаси: 2025 йилда Украинада 500 дан зиёд ўзбекистонлик ҳалок бўлди

«Хочу жить» лойиҳаси жорий йил Украинадаги уруш давомида ҳалок бўлган 500 нафар ўзбекистонлик фуқаролар рўйхатини эълон қилди. Ташкилотнинг таъкидлашича, Россия қўшинлари сафидаги ўзбек ёлланма аскарлар сони ўсишда давом этмоқда.

Ўзбекистон

29.10.2025, 16:34

Янги версиядаги Cobalt учун онлайн контрактация 3 ноябрь куни очилади

Cobalt’нинг янги версиялари учун контрактация 3 ноябрь соат 10:00 дан бошлаб очилади. Савдолар фақат UzAvtoSavdo сайти ва иловаси орқали бўлади. Ўша куни барча Chevrolet дилерлик марказлари ёпилади ва UzAuto Motors савдо тизимидан узилади.

Иқтисодиёт

29.10.2025, 15:47

III Осиё ёшлар ўйинлари: ўзбекистонликлар яна 13 та медални қўлга киритди

Республика терма жамоаси аъзолари бокс, сузиш, гандбол, оғир атлетика, футзал, эркин кураш ва велоспорт бўйича мусобақаларда иштирок этиб, 5 та олтин ва 8 та бронза медалини қўлга киритишди.

Спорт

29.10.2025, 15:10

Ўзбекистонда нафақа пулларини кредитга ечиб олиш тақиқланади

Янги қоидаларга кўра, банклар пенсия, давлат ижтимоий нафақалари ва ёрдамлари сифатида тушадиган маблағлар, шунингдек, ижтимоий карталарга тушган суммалар ҳисобидан кредит қарздорлигини ундириши мумкин эмас.

Ўзбекистон

29.10.2025, 15:05

Иситиш тизими қачон ёқилади ва ҳарорат қандай бўлиши керак?

Амалдаги қонунчиликка кўра, турар-жой биноларида иситиш мавсуми ташқи ҳавонинг ўртача суткалик ҳарорати беш кун мобайнида 8 даражадан паст сақланганидан кейинги куни бошланади. Мос равишда, ҳарорат ушбу чегарадан юқори бўлганда иситиш ўчирилади.

Ўзбекистон

29.10.2025, 14:57

Яшнободда ижарага олинган уйда нарколаборатория аниқланди

Яшнабод туманида фуқаролар вақтинча яшаб келган хонадонда нарколаборатория ташкил этилгани ҳам аниқланган. У ердан 50 килограмм ва 1200 дона қадоқланган прегабалин, 2 килограмм ҳамда 400 дона қадоқланган тропикамид, 2 литрда хомашёлар, 112 минг та қадоқлаш учун керакли воситалар аниқланган.

Ўзбекистон

29.10.2025, 14:51

Миллий сертификат имтиҳони жавоблари сотилгани ростми?

Билим ва малакаларни баҳолаш агентлиги сўнгги кунларда она тили ва адабиёт фанидан бўлиб ўтадиган миллий сертификат имтиҳонлари олдидан «тест саволлари ва уларнинг жавоблари сотилаётгани» ҳақида ижтимоий тармоқларда тарқалаётган хабарлар юзасидан расмий муносабат билдирди.

Ўзбекистон

29.10.2025, 14:47