Xalqaro Amnitsiya O‘zbekistondagi inson huquqlari yomonligini yozmoqda

Xalqaro inson huquqlari tashkiloti Amnesty International O‘zbekiston bo‘yicha navbatdagi yillik hisobotini e’lon qildi. Unda so‘z va matbuot erkinligidan tortib, siyosiy repressiyalar, qiynoqlar, majburiy davolanishlar va fuqarolik jamiyati faollariga bosimgacha bo‘lgan keng qamrovli muammolar yoritilgan. Hisobotda hukumatning islohotlar va’dalariga qaramay, mamlakatda inson huquqlari holati sezilarli darajada yomonlashgani qayd etiladi.

Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Amnesty International’ning hisobotiga ko‘ra, O‘zbekistonda o‘tgan yil davomida fikr bildirish erkinligi va ommaviy axborot vositalari faoliyatiga nisbatan sezilarli cheklovlar saqlanib qolgan. Tashkilot mustaqil jurnalistlar, blogerlar va fuqarolik faollari korrupsiya holatlarini yoritgani, shuningdek, uy-joy, mehnat va boshqa inson huquqlari buzilishi haqidagi ma’lumotlarni tarqatgani uchun tazyiqqa uchraganini qayd etadi. Hisobotda bu ayblovlar huquq faollarining fikricha, siyosiy motivlarga asoslanganligi alohida ta’kidlangan.

Xususan, aprel oyida inson huquqlari himoyachilari Umida Niyazova va Sharifa Madrahimova "Indorma Agro" korxonasida mehnat sharoitlarini monitoring qilish hamda fermer va ishchilardan mehnat mojarolari haqida guvohliklar yig‘ish chog‘ida rejimga yaqin bloger va noma’lum erkak tomonidan hujumga uchragan. 

Amnesty International’ga ko‘ra, bu voqea yuzasidan huquqni muhofaza qiluvchi organlar jinoyat ishi ochishdan bosh tortgan. Shundan so‘ng bloger Umida Niyazovani ijtimoiy tarmoqlarda O‘zbekiston obro‘siga putur yetkazishda ayblagan.

Hisobotda keltirilishicha, fevral oyida O‘zbekiston Oliy sudi siyosiy partiya sifatida ro‘yxatdan o‘tmagan va Qoraqalpog‘iston Respublikasi mustaqilligi tarafdori bo‘lgan "Alga Karakalpakstan" harakatini “ekstremistik” deb topib, uning faoliyatini taqiqlagan.

30-may kuni sud Paraxat Musabbarovni ushbu tashkilotda ishtirok etganlikda ayblab, 6-yilga ozodlikdan mahrum qilgan. Amnesty Internatinal’ning ta’kidlashicha, ayblovlar faqat tergov izolyatorida bosim ostida berilgan va keyinchalik sudda inkor etilgan ko‘rsatmalarga asoslangan. Dastlabki dalillar orasida Musabbarovning Qozog‘istonda bo‘lgan davrida joylashtirilgan ijtimoiy tarmoqlardagi izohlar ham bo‘lgan.

Hisobotda, shuningdek, qamoq joylarida qiynoq va boshqa shafqatsiz muomalalar keng tarqalganicha qolayotgani qayd etilgan. Amnesty Internatinal’ga ko‘ra, hukumat Bosh prokuraturaning qamoqxona sharoitlarini mustaqil monitoring qilish mexanizmlarini joriy etish haqidagi takliflarini amalga oshirmagan va bu borada xalqaro tashkilotlarga berilgan va’dalarni bajarmagan.

2022-yilda Qoraqalpog‘istonning maqomi bilan bog‘liq Konstitutsiyaga kiritilgan bahsli o‘zgartishlar ommaviy noroziliklarga sabab bo‘ldi. Rasmiylar bunga javoban ommaviy hibsga olishlar, qiynoq va siyosiy asosdagi sud jarliklarini amalga oshirdi. Namoyishlarda ishtirok etganlar ko‘pincha adolatsiz sudlardan keyin ozodlikdan mahrum etilgan.

2022-yilda tashkil etilgan parlament komissiyasi Qoraqalpog‘istondagi noroziliklarni zo‘ravonlik bilan bostirish, shu jumladan o‘nlab qo‘lga olinganlarga nisbatan qiynoq holatlarini o‘rganishi kerak edi. Hisobotda ta’kidlanishicha, komissiya o‘z hisobotini dekabr oyida parlamentga topshirgan bo‘lsa-da, yil oxirigacha bu hujjat ommaga e’lon qilinmagan va xalqaro mustaqil tergov o‘tkazish bo‘yicha chaqiriqlarga javob berilmagan.

Avgust oyida huquq faollari 2022 yilgi noroziliklarda qatnashganlikda ayblanib 16-yilga qamalgan qoraqalpog‘istonlik advokat va jurnalist Dauletmurat Tajimuratovning sog‘lig‘i yomonlashgani haqida xabar berdi. Onasining aytishicha, u ohak zavodida himoya vositalarisiz ishlamoqda, vazn yo‘qotgan, teri kasalliklari va nafas olishda qiynalayotgan. Amnesty International’ning fikricha, unga zaruriy tibbiy yordam ko‘rsatilmagan va advokat hamda yaqinlariga uchrashishga ruxsat berilmagan.

Avgust oyida O‘zbekistonga tashrif buyurgan BMTning uy-joy huquqi bo‘yicha maxsus ma’ruzachisi qonuniy me’yorlar bilan amaliyot o‘rtasidagi jiddiy tafovutlarga e’tibor qaratdi. U sud hokimiyati mustaqilligi yetishmasligini va uy buzish bilan bog‘liq deyarli barcha ishlar quruvchilar foydasiga hal qilinayotganini ta’kidladi. Shuningdek, u majburiy ko‘chirishlarni yoritayotgan huquq faollari, blogerlar, advokatlar va jurnalistlarga nisbatan bosim va ta’qiblar borligidan xavotir bildirdi.

Amnesty International ma’lumotiga ko‘ra, 5-yanvar kuni sud faolla Shahida Salomovani ochiq psixiatriya muassasasidan yopiq muassasaga ko‘chirishga qaror chiqargan. Unga qarindoshlari va advokati bilan uchrashish taqiqlangan, majburiy davolanish belgilangan. Salomova 2022-yilda prezident va uning oilasiga nisbatan tanqidiy fikr bildirganidan so‘ng majburiy ruhiy shifoxonaga yotqizilgan. BMTning maxsus ma’ruzachisiga uni ziyorat qilishga ruxsat berilmagan va u xalqaro mustaqil tibbiy ekspertiza o‘tkazishga chaqirgan.

Hukumat tanqidchilarga, ayniqsa ijtimoiy tarmoqlarda bosimni kuchaytirishda davom etdi.Jurnalistlar, blogerlar va faollar tuhmat yoki haqoratda, jumladan, prezidentga nisbatan haqoratda ayblanib jazolandi. 2025-yilda mustaqil ovozlarni nishonga olgan ko‘plab holatlar, xususan, blogerlarning soxta ayblovlar asosida qamalishi qayd etilgan.

Mehnat huquqlari sohasida ham ijobiy o‘zgarishlar kuzatilmadi. Ishchilarning ekspluatatsiyasi va, xususan, "Indorma Agro" korxonasida yerlarning noqonuniy tortib olinishi yuzasidan berilgan shikoyatlar yetarli darajada ko‘rib chiqilmadi, mustaqil kasaba uyushmalari faoliyatiga esa hanuz to‘siqlar qo‘yilmoqda.

Mavzuga oid yangiliklar

Isroil yana Gʻazoga hujum qildi

Isroil yana Gʻazoga hujum qildi

Kecha, 21 sentabr kuni Isroil AQShda BMT yigʼilishi arafasida Gʻazaga uyushtirgan hujumi oqibatida 34 kishi halok boʻldi. Bu haqda “Politico” nashri xabar qildi.

Jahon

22.09.2025, 14:00

Shavkat Mirziyoyev BMT 80 yilligiga bagʻishlangan tadbirda qatnashadi

Oliy darajadagi yigʻilish 22 sentabr kuni AQShning Nyu-York shahrida boʻlib oʻtadi.

Siyosat

19.09.2025, 09:00

Shavkat Mirziyoyevga "Hamkorlikni rivojlantirishga qoʻshgan hissasi uchun" ordeni bilan mukofotlandi

Shavkat Mirziyoyev yuksak mukofot uchun minnatdorlik bildirib, qardosh turkman xalqini shu kunlarda oʻtayotgan BMT konferensiyasi bilan tabrikladi.

Siyosat

05.08.2025, 13:13

“Tolibon” BMTdan norozi

“Tolibon” BMTdan norozi

Afgʻoniston Islom Amirligi (IEA) matbuot kotibi Zabihulloh Mujohid Birlashgan Millatlar Tashkilotini Afgʻonistonning BMTdagi oʻrinni rad etishda davom etayotgani uchun xalqaro tashkilotni keskin tanqid qildi. Bu haqda “Ariana News” maʼlum qildi.

Jahon

31.07.2025, 12:37

Isroil harbiylar ovqat izlayotgan falastinliklarni oʻqqa tutdi

Isroil harbiylar ovqat izlayotgan falastinliklarni oʻqqa tutdi

Isroil harbiylari Gʻazo shimolida BMT yordami uchun yuk mashinalarini kutayotgan och falastinliklarni oʻqqa tutgan. Hujum oqibatida kamida 67 kishi halok boʻldi, deya xabar beradi Hududning XAMAS boshqarayotgan sogʻliqni saqlash vazirligi.

Jahon

21.07.2025, 11:11

Являются ли действия Талибана в Бадахшане частью их внешнеполитической тактики?

Tolibonning Badaxshondagi harakatlari uning tashqi siyosiy taktikasining bir qismimi?

Joriy yilning avgust oyida  Tolibonlarning Kobulda hokimiyatni egallaganiga ham 4 yil toʻladi. Tolibonlar hokimiyatga kelgach, dastlabki eʼtiborini mamlakatda markazlashtirilgan boshqaruvni qaror toptirish, afyun yetishtirishga chek qoʻyish va mamlakatni islom shariati doirasida qabul qilingan qonunlar asosida boshqarishga qaratdi. Shuningdek, yangi hokimiyat ijtimoiy-iqtisodiy hayotni yaxshilash, qoʻshni davlatlar bilan barqaror va pragmatik siyosat yuritish hamda xalqaro maydonda tan olinishga erishishga harakat qilmoqda.

Jahon

15.07.2025, 10:57

So‘nggi yangiliklar

Bahodir Jalolovning navbatdagi jang sanasi va raqibi maʼlum boʻldi

Ikki karra olimpiada va jahon chempioni Bahodir Jalolov oktabr oyida professional boksdagi navbatdagi jangini oʻtkazadi.

Sport

23.09.2025, 11:02

NYT: Oʻzbekiston shamol va quyosh elektr stansiyalarini qurish uchun milliardlab investitsiyalarni jalb qilmoqda

AQShning "The New York Times" gazetasida "Toza energiya muammolarini tushunish uchun biz Oʻzbekistonga bordik" sarlavhali maqola chop etildi. 

Iqtisodiyot

23.09.2025, 10:01

Inson organlari savdosi bilan shugʻullangan jinoiy guruh fosh etildi

Davlat xavfsizlik xizmati hamda Ichki ishlar vazirligi xodimlari tomonidan olib borilgan tezkor-qidiruv tadbirlari davomida inson organlari va toʻqimalari savdosi bilan shugʻullangan uyushgan jinoiy guruh fosh etildi.

Oʻzbekiston

23.09.2025, 09:02

Oʻzbekiston yadro xavfsizligi boʻyicha uchta xalqaro konvensiyaga qoʻshildi

Oʻzbekiston yadro xavfsizligi boʻyicha uchta xalqaro konvensiyaga qoʻshildi

Oʻzbekiston yadro xavfsizligi sohasida uchta muhim xalqaro konvensiyaga qoʻshildi. Bu haqda “Dunyo” AA xabar qildi.

Siyosat

22.09.2025, 17:36

Endilikda super-kontrakt narxlari rektorlar belgilanadi

Endilikda super-kontrakt narxlari rektorlar belgilanadi

Oʻzbekiston joriy yil tabaqalashtirilgan toʻlov-kontrakt miqdori OTM rektorlari (direktorlari) tomonidan belgilanadi. Bu haqda Oliy taʼlim, fan va innovatsiyalar vazirligi matbuot xizmati xabar qildi.

Ta'lim

22.09.2025, 17:01

Isroil yana Gʻazoga hujum qildi

Isroil yana Gʻazoga hujum qildi

Kecha, 21 sentabr kuni Isroil AQShda BMT yigʼilishi arafasida Gʻazaga uyushtirgan hujumi oqibatida 34 kishi halok boʻldi. Bu haqda “Politico” nashri xabar qildi.

Jahon

22.09.2025, 14:00

OAV tomonidan Rossiyaning 133 ming harbiysi halok boʻlgani tasdiqladi

OAV tomonidan Rossiyaning 133 ming harbiysi halok boʻlgani tasdiqladi

Britaniyaning BBC mediakompaniyasi va inson huquqlari boʻyicha “Mediazona” onlayn loyihasi Rossiya qoʻshinlarining Ukrainaga qarshi jangidagi yoʻqotishlari haqida yangi maʼlumotlarni taqdim qildi. Ular Ukrainaga qurolli bosqin paytida halok boʻlgan 133 ming 117 nafar rossiyalik harbiylarning ismlarini aniqladilar.

Jahon

22.09.2025, 13:00

Afgʻonistonda birinchi oʻzbek milliy taomlari restorani ochildi

Afgʻonistonda birinchi oʻzbek milliy taomlari restorani ochildi

Afgʻoniston poytaxti Kobul shahrida  birinchi oʻzbek milliy taomlari restorani ochildi. Bu haqda “Dunyo” AA xabar qildi.

Madaniy

22.09.2025, 12:00

Bu hafta ob-havo qanday boshlanishi maʼlum qilindi

Bu hafta ob-havo qanday boshlanishi maʼlum qilindi

“Oʻzgidromet” joriy yilning 22-25 sentabr kunlari kuzatiladigan ob-havo maʼlumotlarini eʼlon qildi.

Oʻzbekiston

22.09.2025, 11:00

15 yoshli qiz turmushga berilayotgani aniqlandi

15 yoshli qiz turmushga berilayotgani aniqlandi

Ijtimoiy tarmoqlarda 15 yoshli qizni turmushga berilayotgani haqidagi xabarlar keng tarqaldi. Holat yuzasidan Ijtimoiy himoya milliy agentligi rasmiy munosabat berdi.

Oʻzbekiston

22.09.2025, 10:00

Mushukka qaynoq suv sepgan xitoylik jazoga tortildi

Mushukka qaynoq suv sepgan xitoylik jazoga tortildi

8 sentabr kuni Yakkasaroy tumani jinoyat sudi mushukka nisbatan shafqatsizlik qilgan chet el fuqarosiga 5 sutka maʼmuriy qamoq jazosi taqyinlandi. Bu haqda «Mehr va Oqibat» hayvonlarni himoya qilish jamiyati maʼlum qildi.

Oʻzbekiston

22.09.2025, 09:22

Oʻzbekiston rossiyaliklar orasida kuzgi sayohatlar uchun eng mashhur yoʻnalishlardan biriga aylandi

Rossiya Turoperatorlari uyushmasi axborotnomasi Oʻzbekistonda kuzgi sayyohlik mavsumi boshlangani haqida maqola eʼlon qilindi.

Oʻzbekiston

20.09.2025, 14:30