Xalqaro Amnitsiya O‘zbekistondagi inson huquqlari yomonligini yozmoqda
Xalqaro inson huquqlari tashkiloti Amnesty International O‘zbekiston bo‘yicha navbatdagi yillik hisobotini e’lon qildi. Unda so‘z va matbuot erkinligidan tortib, siyosiy repressiyalar, qiynoqlar, majburiy davolanishlar va fuqarolik jamiyati faollariga bosimgacha bo‘lgan keng qamrovli muammolar yoritilgan. Hisobotda hukumatning islohotlar va’dalariga qaramay, mamlakatda inson huquqlari holati sezilarli darajada yomonlashgani qayd etiladi.
Oʻzbekiston
02.05.2025, 12:19
Ulashish:

Amnesty International’ning hisobotiga ko‘ra, O‘zbekistonda o‘tgan yil davomida fikr bildirish erkinligi va ommaviy axborot vositalari faoliyatiga nisbatan sezilarli cheklovlar saqlanib qolgan. Tashkilot mustaqil jurnalistlar, blogerlar va fuqarolik faollari korrupsiya holatlarini yoritgani, shuningdek, uy-joy, mehnat va boshqa inson huquqlari buzilishi haqidagi ma’lumotlarni tarqatgani uchun tazyiqqa uchraganini qayd etadi. Hisobotda bu ayblovlar huquq faollarining fikricha, siyosiy motivlarga asoslanganligi alohida ta’kidlangan.
Xususan, aprel oyida inson huquqlari himoyachilari Umida Niyazova va Sharifa Madrahimova "Indorma Agro" korxonasida mehnat sharoitlarini monitoring qilish hamda fermer va ishchilardan mehnat mojarolari haqida guvohliklar yig‘ish chog‘ida rejimga yaqin bloger va noma’lum erkak tomonidan hujumga uchragan.
Amnesty International’ga ko‘ra, bu voqea yuzasidan huquqni muhofaza qiluvchi organlar jinoyat ishi ochishdan bosh tortgan. Shundan so‘ng bloger Umida Niyazovani ijtimoiy tarmoqlarda O‘zbekiston obro‘siga putur yetkazishda ayblagan.
Hisobotda keltirilishicha, fevral oyida O‘zbekiston Oliy sudi siyosiy partiya sifatida ro‘yxatdan o‘tmagan va Qoraqalpog‘iston Respublikasi mustaqilligi tarafdori bo‘lgan "Alga Karakalpakstan" harakatini “ekstremistik” deb topib, uning faoliyatini taqiqlagan.
30-may kuni sud Paraxat Musabbarovni ushbu tashkilotda ishtirok etganlikda ayblab, 6-yilga ozodlikdan mahrum qilgan. Amnesty Internatinal’ning ta’kidlashicha, ayblovlar faqat tergov izolyatorida bosim ostida berilgan va keyinchalik sudda inkor etilgan ko‘rsatmalarga asoslangan. Dastlabki dalillar orasida Musabbarovning Qozog‘istonda bo‘lgan davrida joylashtirilgan ijtimoiy tarmoqlardagi izohlar ham bo‘lgan.
Hisobotda, shuningdek, qamoq joylarida qiynoq va boshqa shafqatsiz muomalalar keng tarqalganicha qolayotgani qayd etilgan. Amnesty Internatinal’ga ko‘ra, hukumat Bosh prokuraturaning qamoqxona sharoitlarini mustaqil monitoring qilish mexanizmlarini joriy etish haqidagi takliflarini amalga oshirmagan va bu borada xalqaro tashkilotlarga berilgan va’dalarni bajarmagan.
2022-yilda Qoraqalpog‘istonning maqomi bilan bog‘liq Konstitutsiyaga kiritilgan bahsli o‘zgartishlar ommaviy noroziliklarga sabab bo‘ldi. Rasmiylar bunga javoban ommaviy hibsga olishlar, qiynoq va siyosiy asosdagi sud jarliklarini amalga oshirdi. Namoyishlarda ishtirok etganlar ko‘pincha adolatsiz sudlardan keyin ozodlikdan mahrum etilgan.
2022-yilda tashkil etilgan parlament komissiyasi Qoraqalpog‘istondagi noroziliklarni zo‘ravonlik bilan bostirish, shu jumladan o‘nlab qo‘lga olinganlarga nisbatan qiynoq holatlarini o‘rganishi kerak edi. Hisobotda ta’kidlanishicha, komissiya o‘z hisobotini dekabr oyida parlamentga topshirgan bo‘lsa-da, yil oxirigacha bu hujjat ommaga e’lon qilinmagan va xalqaro mustaqil tergov o‘tkazish bo‘yicha chaqiriqlarga javob berilmagan.
Avgust oyida huquq faollari 2022 yilgi noroziliklarda qatnashganlikda ayblanib 16-yilga qamalgan qoraqalpog‘istonlik advokat va jurnalist Dauletmurat Tajimuratovning sog‘lig‘i yomonlashgani haqida xabar berdi. Onasining aytishicha, u ohak zavodida himoya vositalarisiz ishlamoqda, vazn yo‘qotgan, teri kasalliklari va nafas olishda qiynalayotgan. Amnesty International’ning fikricha, unga zaruriy tibbiy yordam ko‘rsatilmagan va advokat hamda yaqinlariga uchrashishga ruxsat berilmagan.
Avgust oyida O‘zbekistonga tashrif buyurgan BMTning uy-joy huquqi bo‘yicha maxsus ma’ruzachisi qonuniy me’yorlar bilan amaliyot o‘rtasidagi jiddiy tafovutlarga e’tibor qaratdi. U sud hokimiyati mustaqilligi yetishmasligini va uy buzish bilan bog‘liq deyarli barcha ishlar quruvchilar foydasiga hal qilinayotganini ta’kidladi. Shuningdek, u majburiy ko‘chirishlarni yoritayotgan huquq faollari, blogerlar, advokatlar va jurnalistlarga nisbatan bosim va ta’qiblar borligidan xavotir bildirdi.
Amnesty International ma’lumotiga ko‘ra, 5-yanvar kuni sud faolla Shahida Salomovani ochiq psixiatriya muassasasidan yopiq muassasaga ko‘chirishga qaror chiqargan. Unga qarindoshlari va advokati bilan uchrashish taqiqlangan, majburiy davolanish belgilangan. Salomova 2022-yilda prezident va uning oilasiga nisbatan tanqidiy fikr bildirganidan so‘ng majburiy ruhiy shifoxonaga yotqizilgan. BMTning maxsus ma’ruzachisiga uni ziyorat qilishga ruxsat berilmagan va u xalqaro mustaqil tibbiy ekspertiza o‘tkazishga chaqirgan.
Hukumat tanqidchilarga, ayniqsa ijtimoiy tarmoqlarda bosimni kuchaytirishda davom etdi.Jurnalistlar, blogerlar va faollar tuhmat yoki haqoratda, jumladan, prezidentga nisbatan haqoratda ayblanib jazolandi. 2025-yilda mustaqil ovozlarni nishonga olgan ko‘plab holatlar, xususan, blogerlarning soxta ayblovlar asosida qamalishi qayd etilgan.
Mehnat huquqlari sohasida ham ijobiy o‘zgarishlar kuzatilmadi. Ishchilarning ekspluatatsiyasi va, xususan, "Indorma Agro" korxonasida yerlarning noqonuniy tortib olinishi yuzasidan berilgan shikoyatlar yetarli darajada ko‘rib chiqilmadi, mustaqil kasaba uyushmalari faoliyatiga esa hanuz to‘siqlar qo‘yilmoqda.
Oʻzbekiston
02.05.2025, 12:19
Ulashish:
Mavzuga oid yangiliklar

AQSh Oʻzbekistondan foydalanmoqchi
Siyosat
07.05.2025, 17:33

OCCRP: Jurnalistika jinoyat emas
Jahon
05.05.2025, 18:47

Turkiyaning harbiy-texnikaga oid Teknofesti koʻrgazmasi Kiprda oʻtkazildi
Jahon
02.05.2025, 15:20

Gulnora Karimovaning qancha pullari Oʻzbekistonga qaytarildi, ular qayerga sarflandi?
Oʻzbekiston
29.04.2025, 12:21

Xitoy Oʻzbekiston uchun ham xavf, ham imkoniyat
Oʻzbekiston
28.04.2025, 16:39

Oʻzbekiston fuqarolarini BAA kirishi taqiqlangani rad etildi
Oʻzbekiston
28.04.2025, 11:06
Mashhur yangiliklar

Vashington va Qobul: munosabatlarda yangi bosqich boshlanmoqdami?
Siyosat
11.04.2025, 18:49

Keskinlashgan Isroil-Turkiya munosabatlari yoxud "yangi usmoniylik" siyosati
Siyosat
12.04.2025, 13:43

Xitoy Oʻzbekiston uchun ham xavf, ham imkoniyat
Oʻzbekiston
28.04.2025, 16:39

Qozogʻiston boʻyicha ambitsiyalari nimalardan iborat?
Iqtisodiyot
29.04.2025, 15:53

Dunyo siyosatiga qutblanishlarning taʼsiri
Siyosat
24.04.2025, 15:36

Gulnora Karimovaning qancha pullari Oʻzbekistonga qaytarildi, ular qayerga sarflandi?
Oʻzbekiston
29.04.2025, 12:21
So‘nggi yangiliklar

AQSh Oʻzbekistondan foydalanmoqchi
Siyosat
07.05.2025, 17:33

OCCRP: Jurnalistika jinoyat emas
Jahon
05.05.2025, 18:47

Turkiyaning harbiy-texnikaga oid Teknofesti koʻrgazmasi Kiprda oʻtkazildi
Jahon
02.05.2025, 15:20

Donald Trampning Oʻzbekistonga tashrifi: strategik manfaatlar va diplomatik signallar ortidagi haqiqat
Siyosat
29.04.2025, 17:39

Qozogʻiston boʻyicha ambitsiyalari nimalardan iborat?
Iqtisodiyot
29.04.2025, 15:53

Gulnora Karimovaning qancha pullari Oʻzbekistonga qaytarildi, ular qayerga sarflandi?
Oʻzbekiston
29.04.2025, 12:21

Xitoy Oʻzbekiston uchun ham xavf, ham imkoniyat
Oʻzbekiston
28.04.2025, 16:39

Kim Chen In oʻz askarlarini Rossiya uchun Kurskʼda jang qilayotganini tan oldi
Jahon
28.04.2025, 11:56

Oʻzbekiston fuqarolarini BAA kirishi taqiqlangani rad etildi
Oʻzbekiston
28.04.2025, 11:06

Erondagi voqeada Xitoydan olib kelingan raketa yoqilgʻisi portlab ketgan boʻlishi mumkin
Jahon
28.04.2025, 10:31

Trampning olti frontdagi urushi: dunyo global beqarorlik yoqasidami?
Iqtisodiyot
25.04.2025, 15:13
Mashhur yangiliklar

Vashington va Qobul: munosabatlarda yangi bosqich boshlanmoqdami?
Siyosat
11.04.2025, 18:49

Keskinlashgan Isroil-Turkiya munosabatlari yoxud "yangi usmoniylik" siyosati
Siyosat
12.04.2025, 13:43

Xitoy Oʻzbekiston uchun ham xavf, ham imkoniyat
Oʻzbekiston
28.04.2025, 16:39

Qozogʻiston boʻyicha ambitsiyalari nimalardan iborat?
Iqtisodiyot
29.04.2025, 15:53

Dunyo siyosatiga qutblanishlarning taʼsiri
Siyosat
24.04.2025, 15:36

Gulnora Karimovaning qancha pullari Oʻzbekistonga qaytarildi, ular qayerga sarflandi?
Oʻzbekiston
29.04.2025, 12:21