Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилоти Amnesty International Ўзбекистон бўйича навбатдаги йиллик ҳисоботини эълон қилди. Унда сўз ва матбуот эркинлигидан тортиб, сиёсий репрессиялар, қийноқлар, мажбурий даволанишлар ва фуқаролик жамияти фаолларига босимгача бўлган кенг қамровли муаммолар ёритилган. Ҳисоботда ҳукуматнинг ислоҳотлар ваъдаларига қарамай, мамлакатда инсон ҳуқуқлари ҳолати сезиларли даражада ёмонлашгани қайд этилади.

Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Amnesty International'нинг ҳисоботига кўра, Ўзбекистонда ўтган йил давомида фикр билдириш эркинлиги ва оммавий ахборот воситалари фаолиятига нисбатан сезиларли чекловлар сақланиб қолган. Ташкилот мустақил журналистлар, блогерлар ва фуқаролик фаоллари коррупция ҳолатларини ёритгани, шунингдек, уй-жой, меҳнат ва бошқа инсон ҳуқуқлари бузилиши ҳақидаги маълумотларни тарқатгани учун тазйиққа учраганини қайд этади. Ҳисоботда бу айбловлар ҳуқуқ фаолларининг фикрича, сиёсий мотивларга асосланганлиги алоҳида таъкидланган. 

Хусусан, апрель ойида инсон ҳуқуқлари ҳимоячилари Умида Ниязова ва Шарифа Мадраҳимова "Indorma Agro" корхонасида меҳнат шароитларини мониторинг қилиш ҳамда фермер ва ишчилардан меҳнат можаролари ҳақида гувоҳликлар йиғиш чоғида режимга яқин блогер ва номаълум эркак томонидан ҳужумга учраган.  

Amnesty International'га кўра, бу воқеа юзасидан ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар жиноят иши очишдан бош тортган. Шундан сўнг блогер Умида Ниязовани ижтимоий тармоқларда Ўзбекистон обрўсига путур етказишда айблаган. 

Ҳисоботда келтирилишича, февраль ойида Ўзбекистон Олий суди сиёсий партия сифатида рўйхатдан ўтмаган ва Қорақалпоғистон Республикаси мустақиллиги тарафдори бўлган "Алга Каракалпакстан" ҳаракатини “экстремистик” деб топиб, унинг фаолиятини тақиқлаган. 

30 май куни суд Парахат Мусаббаровни ушбу ташкилотда иштирок этганликда айблаб, 6 йилга озодликдан маҳрум қилган. Amnesty Internatinal'нинг таъкидлашича, айбловлар фақат тергов изоляторида босим остида берилган ва кейинчалик судда инкор этилган кўрсатмаларга асосланган. Дастлабки далиллар орасида Мусаббаровнинг Қозоғистонда бўлган даврида жойлаштирилган ижтимоий тармоқлардаги изоҳлар ҳам бўлган. 

Ҳисоботда, шунингдек, қамоқ жойларида қийноқ ва бошқа шафқатсиз муомалалар кенг тарқалганича қолаётгани қайд этилган. Amnesty Internatinal'га кўра, ҳукумат Бош прокуратуранинг қамоқхона шароитларини мустақил мониторинг қилиш механизмларини жорий этиш ҳақидаги таклифларини амалга оширмаган ва бу борада халқаро ташкилотларга берилган ваъдаларни бажармаган. 

2022 йилда Қорақалпоғистоннинг мақоми билан боғлиқ Конституцияга киритилган баҳсли ўзгартишлар оммавий норозиликларга сабаб бўлди. Расмийлар бунга жавобан оммавий ҳибсга олишлар, қийноқ ва сиёсий асосдаги суд жарликларини амалга оширди. Намойишларда иштирок этганлар кўпинча адолатсиз судлардан кейин озодликдан маҳрум этилган. 

2022 йилда ташкил этилган парламент комиссияси Қорақалпоғистондаги норозиликларни зўравонлик билан бостириш, шу жумладан ўнлаб қўлга олинганларга нисбатан қийноқ ҳолатларини ўрганиши керак эди. Ҳисоботда таъкидланишича, комиссия ўз ҳисоботини декабрь ойида парламентга топширган бўлса-да, йил охиригача бу ҳужжат оммага эълон қилинмаган ва халқаро мустақил тергов ўтказиш бўйича чақириқларга жавоб берилмаган. 

Август ойида ҳуқуқ фаоллари 2022 йилги норозиликларда қатнашганликда айбланиб 16 йилга қамалган қорақалпоғистонлик адвокат ва журналист Даулетмурат Тажимуратовнинг соғлиғи ёмонлашгани ҳақида хабар берди. Онасининг айтишича, у оҳак заводида ҳимоя воситаларисиз ишламоқда, вазн йўқотган, тери касалликлари ва нафас олишда қийналаётган. Amnesty Интернатионалънинг фикрича, унга зарурий тиббий ёрдам кўрсатилмаган ва адвокат ҳамда яқинларига учрашишга рухсат берилмаган. 

Август ойида Ўзбекистонга ташриф буюрган БМТнинг уй-жой ҳуқуқи бўйича махсус маърузачиси қонуний меъёрлар билан амалиёт ўртасидаги жиддий тафовутларга эътибор қаратди. У суд ҳокимияти мустақиллиги етишмаслигини ва уй бузиш билан боғлиқ деярли барча ишлар қурувчилар фойдасига ҳал қилинаётганини таъкидлади. Шунингдек, у мажбурий кўчиришларни ёритаётган ҳуқуқ фаоллари, блогерлар, адвокатлар ва журналистларга нисбатан босим ва таъқиблар борлигидан хавотир билдирди. 

Amnesty International маълумотига кўра, 5 январь куни суд фаолла Шаҳида Саломовани очиқ психиатрия муассасасидан ёпиқ муассасага кўчиришга қарор чиқарган. Унга қариндошлари ва адвокати билан учрашиш тақиқланган, мажбурий даволаниш белгиланган. Саломова 2022 йилда президент ва унинг оиласига нисбатан танқидий фикр билдирганидан сўнг мажбурий руҳий шифохонага ётқизилган. БМТнинг махсус маърузачисига уни зиёрат қилишга рухсат берилмаган ва у халқаро мустақил тиббий экспертиза ўтказишга чақирган. 

Ҳукумат танқидчиларга, айниқса ижтимоий тармоқларда босимни кучайтиришда давом этди.Журналистлар, блогерлар ва фаоллар туҳмат ёки ҳақоратда, жумладан, президентга нисбатан ҳақоратда айбланиб жазоланди. 2025 йилда мустақил овозларни нишонга олган кўплаб ҳолатлар, хусусан, блогерларнинг сохта айбловлар асосида қамалиши қайд этилган. 

Меҳнат ҳуқуқлари соҳасида ҳам ижобий ўзгаришлар кузатилмади. Ишчиларнинг эксплуатацияси ва, хусусан, "Indorma Agro" корхонасида ерларнинг ноқонуний тортиб олиниши юзасидан берилган шикоятлар етарли даражада кўриб чиқилмади, мустақил касаба уюшмалари фаолиятига эса ҳануз тўсиқлар қўйилмоқда.

мавзуга оид янгиликлар

Foto: Reuters

Россия Малайзия самолётини уриб туширишда айбдор деб топилди — БМТ

Кеча, 12 май куни БМТнинг авиация кенгаши Россия 2014 йилда Украина устида уриб туширилган Малайзия йўловчи самолётни уриб туширган деган хулосага келди. Бу ҳалокатда 298 киши, жумладан, 196 нафар голландиялик ва 38 нафар австралиялик (ёки Австралия резиденти) ҳалок бўлган. Бу ҳақда "Reuters" нашри хабар қилди.

Жаҳон

13.05.2025, 11:43

БМТ Махсус Маърузачисининг Ўзбекистонга ташрифи якунлари бўйича ҳисобот Тошкентда тақдим этилди

БМТ Махсус Маърузачисининг Ўзбекистонга ташрифи якунлари бўйича ҳисобот Тошкентда тақдим этилди

2025 йил 5 май куни Тошкентда БМТнинг Муносиб турар жой ҳуқуқи бўйича махсус маърузачиси Балакришнан Ражагопалнинг 2024 йил август ойида Ўзбекистонга амалга оширган ташрифи якунларига бағишланган ҳисоботининг расмий тақдимоти бўлиб ўтди. Тадбир Ўзбекистон Республикаси Инсон ҳуқуқлари бўйича миллий маркази ҳамда БМТнинг Марказий Осиёдаги Инсон ҳуқуқлари бўйича Олий комиссари бошқармасининг минтақавий бўлими ҳамкорлигида ташкил этилди.

Жаҳон

05.05.2025, 15:44

Молиявий инқироз фонида БМТ ислоҳ қилинмоқда

Молиявий инқироз фонида БМТ ислоҳ қилинмоқда

Бирлашган Миллатлар Ташкилоти бутун дунё бўйлаб асосий бўлинмаларни бирлаштириш ва ресурсларни қайта тақсимлашни назарда тутувчи кенг кўламли ислоҳот эҳтимолини кўриб чиқмоқда. Бу ҳақда БМТ тузилмасини ислоҳ қилиш билан шуғулланувчи масъуллар томонидан тайёрланган ички меморандумда маълум қилинди.

Сиёсат

05.05.2025, 10:39

Gulnora Karimova

Гулнора Каримованинг қанча пуллари Ўзбекистонга қайтарилди, улар қаерга сарфланди?

Гулнора Каримованинг Швейцария 313 млн АҚШ доллар пули Ўзбекистон халқига қайтарилган. Шундан 95 млн АҚШ доллар пул Ўзбекистон халқига қайтариш бўйича Ўзбекистон ва Швейцария ҳукуматлари ўртасида ташкил этилган "Ишонч" жамғармасига ўтказилган. 95 млн доллардан 87 млн доллар маблағ Ўзбекистоннинг соғлиқни сақлаш ва таълим тизимига йўналтирилган. Қолган маблағлар эса Швейцария ҳукумати назоратидаги Швейцария банк ҳисобларида сақланмоқда. Ўзбекистон халқига қайтарилган Пулларнинг ҳозирги тақдири қандай кечмоқда. Маблағлар ростдан ҳам бу икки соҳага йўналтирилганми? Мана шу масалаларга очиқлик киритиш мақсадида Ўзбекистон халқига қайтарилган Гулнора Каримова пулларини сарфланиши бўйича, Олмалиқ шаҳрида матбуот анжумани ташкил этилди.

Ўзбекистон

29.04.2025, 12:21

Kredit rasmiylashtirish bilan bogʻliq firibgarlik  42 foizga oshdi — Ombudsman

Кредит расмийлаштириш билан боғлиқ фирибгарлик 42 фоизга ошди — Омбудсман

2024 йилда кредит расмийлаштиришга оид фирибгарлик ҳолатлари 42 фоизга ошгани аниқланди. Бу ҳақда Олий Мажлиснинг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили (Омбудсман) хабар берди.

Ўзбекистон

28.01.2025, 11:18

3 dekabr — Xalqaro nogironlar kuni

3 декабрь — Халқаро ногиронлар куни

Ҳар йили 3 декабрда бутун дунё Халқаро ногиронлар кунини нишонлайди. Ушбу кун 1992 йилда Бирлашган Миллатлар Ташкилоти томонидан эълон қилинган. Бу сана ногиронлиги бўлган одамларнинг ҳуқуқлари ва имкониятларини яхшилашга қаратилган глобал ҳаракатни қўллаб-қувватлаш мақсадида ташкил этилган. Paradigma.uz ҳам мазкур сана муносабати билан ногиронлар ҳаётига доир бўлган муҳим маълумотларни тақдим этади.

Таълим

03.12.2024, 16:19

сўнгги янгиликлар

Бўрижардаги ҳалокат ҳамда охирги ўриндаги инсон қадри

Тошкент шаҳрининг Белариқ маҳалласидан ўтган Бўрижар каналида оқиб кетаётган қизни қутқарган 43 ёшли эркак чўкиб кетди. Бу ҳалокатга нима сабаб бўлган? Ноқонуний қурилишми ёки эҳтиётсизлик. Минглаб дарахтларнинг кесилиши ва хавфсизлик талабларининг бажарилмаслиги билан кечган ободонлаштириш ишлари ортидан Бўрижар каналининг қирғоқлари хавфли бўлиб қолган. Лойиҳа дастлаб ёпиқ қарор асосида бошланиб, аҳоли эътирозларига сабаб бўлиб келаётган эди.

Ўзбекистон

23.05.2025, 16:45

Garvard xalqaro talabalarsiz qolmoqda. Tramp maʼmuriyati SEVP sertifikatini bekor qildi

Гарвард халқаро талабаларсиз қолмоқда. Трамп маъмурияти SEVP сертификатини бекор қилди

 Трамп маъмурияти Гарвард университетининг халқаро талабаларни қабул қилиш ваколатини бекор қилди. Ички Хавфсизлик Департаменти (ДҲС) университетнинг SEVP (Student and Exchange Visitor Program) сертификатини бекор қилганини эълон қилди, бу эса Гарвардга 2025–2026 ўқув йилидан бошлаб F- ва Ж-визага эга талабаларни қабул қилишни тақиқлайди.

Таълим

23.05.2025, 16:31

Rossiyalik deputatlar migrant ayollar uchun pulli tugʻruqni joriy qilishni taklif qildi

Россиялик депутатлар мигрант аёллар учун пулли туғруқни жорий қилишни таклиф қилди

Россия Давлат думасида мигрант аёллар учун бепул туғруқни тақиқлаш таклиф қилмоқда. Депутатлар мигрантлардан мажбурий тиббий суғурта тақдим этишга чақирмоқда.

Жаҳон

23.05.2025, 13:37

Tramp "uchuvchi saroy"ni qabul qildi

Трамп "учувчи сарой"ни қабул қилди

Кеча, 21 май куни АҚШ мудофаа вазири Пит Ҳегсет расмий равишда Қатар томонидан АҚШ президенти Доналъд Трампга совға қилинган қиймати 400 миллион доллар бўлган Boeing 747 самолётини қабул қилди.

Жаҳон

22.05.2025, 15:04

Xitoyning global xavfsizlik tashabbusi nima?

Хитойнинг глобал хавфсизлик ташаббуси нима?

2022 йилнинг апрель ойида Хитой глобал муаммоларни ҳал қилишда янги ёндашувни таклиф қилувчи Глобал хавфсизлик ташаббуси (Global Security Initiative, GSI) лойиҳасини тақдим этди. Бу ғоя Хитойнинг келажакдаги дунё тартиботи ҳақидаги қарашларини акс эттиргани билан эътиборга молик. Бу ташаббусга Ғарб давлатлари шубҳа билан қарайди. Масалан, Европа Иттифоқи ва АҚШ буни Осиё ва Африка мамлакатларини ўзига жалб этиш учун "хитойча пиар" деб аташади.

Сиёсат

22.05.2025, 14:25

Javohir Sindarov bugungi musobaqada turkiyalik Yagiz Kaan Erdogʻmusga qarshi oʻynaydi

Жавоҳир Синдаров бугунги мусобақада туркиялик Ягиз Каан Эрдогмус қаршига ўйнайди

Бугун, 22 май куни Швециянинг Мальмё шаҳрида давом этаётган "TePe Sigeman & Co 2025" шахмат турнирининг 3-турида Ўзбекистон вакили Жавоҳир Синдаров қора доналарни туркиялик Ягиз Каан Эрдогмусга қарши суради. 

Спорт

22.05.2025, 13:28

Yevropa Ittifoqi Oʻzbekistondagi yana bir kompaniyaga nisbatan sanksiya eʼlon qildi

Европа Иттифоқи Ўзбекистондаги яна бир компанияга нисбатан санкция эълон қилди

Европа Иттифоқининг Россияга қарши навбатдаги 17-санкциялар пакети доирасида Ўзбекистонда ишлаб турган Trade Engine System компаниясига чекловлар жорий қилинди.

Иқтисодиёт

22.05.2025, 10:57

Ukrainaga qarshi urushda 20 ming nafar Markaziy Osiyo fuqarolari ishtirok etmoqda — Bastrikin

Украинага қарши урушда 20 минг нафар Марказий Осиё фуқаролари иштирок этмоқда — Бастрикин

Россия-Украина урушида Россия томонидан Украинага қарши жангда Россия фуқаролигини олган 20 минг нафар  Марказий Осиё фуқароси иштирок этмоқда.  Бу ҳақда Россия Федерацияси Тергов қўмитаси раиси Александр Бастрикин Петербургдаги халқаро ҳуқуқшунослик форумида маълум қилди.

Жаҳон

21.05.2025, 11:02

"Cobalt"ni navbatsiz olishingiz mumkin, faqat qimmatga

"Cobalt"ни навбатсиз олишингиз мумкин, фақат қимматга

Энди автосалонлардан "Cobalt Midnight"ни узун навбатларсиз сотиб олишингиз мумкин фақат олдинги нархидан бироқ қимматроқ, яъни 11,8 миллион сўмга харид қилишингиз мумкин.

Ўзбекистон

21.05.2025, 10:21

Jahon banki yana Oʻzbekistonga imtiyozli kredit ajratdi

Жаҳон банки яна Ўзбекистонга имтиёзли кредит ажратди

Жаҳон банки ижрочи директорлар кенгаши Ўзбекистоннинг геофазовий маълумотлардан фойдаланишини яхшилаш учун 35 миллион АҚШ долларлик имтиёзли кредит ажратганини маълум қилди. 

Иқтисодиёт

21.05.2025, 09:51

Jahon banki Oʻzbekistonda elektr tarmoqlarini modernizatsiya qilish uchun 100 mln AQSh dollar kredit ajratdi

Жаҳон банки Ўзбекистонда электр тармоқларини модернизация қилиш учун 100 млн АҚШ доллар кредит ажратди

Жаҳон банки Ўзбекистонга қайта тикланувчи энергия манбаларини тақсимлаш электр тармоқларига интеграция қилиш ва мамлакатнинг устувор ҳудудларида электр таъминоти ишончлигини оширишга қаратилган дастурни амалга ошириш учун 100 миллион долларлик кредит ажратди.

Ўзбекистон

19.05.2025, 14:30

Tojikistondan qaryib 27 kg narkotik modda olib kirilayotgan vaqtda ushlandi,

Тожикистондан қарйиб 27 кг наркотик модда олиб кирилаётган вақтда ушланди

Тожикистондан жами 26 кг 805 гр гиёҳвандлик воситалари контрабанда йўли билан Ўзбекистонга олиб келган 6 киши қўлга олинди. Бу ҳақда ДХХ хабар қилди.

Ўзбекистон

19.05.2025, 11:09