Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилоти Amnesty International Ўзбекистон бўйича навбатдаги йиллик ҳисоботини эълон қилди. Унда сўз ва матбуот эркинлигидан тортиб, сиёсий репрессиялар, қийноқлар, мажбурий даволанишлар ва фуқаролик жамияти фаолларига босимгача бўлган кенг қамровли муаммолар ёритилган. Ҳисоботда ҳукуматнинг ислоҳотлар ваъдаларига қарамай, мамлакатда инсон ҳуқуқлари ҳолати сезиларли даражада ёмонлашгани қайд этилади.

Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Халқаро Амнитсия Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари ёмонлигини ёзмоқда

Amnesty International'нинг ҳисоботига кўра, Ўзбекистонда ўтган йил давомида фикр билдириш эркинлиги ва оммавий ахборот воситалари фаолиятига нисбатан сезиларли чекловлар сақланиб қолган. Ташкилот мустақил журналистлар, блогерлар ва фуқаролик фаоллари коррупция ҳолатларини ёритгани, шунингдек, уй-жой, меҳнат ва бошқа инсон ҳуқуқлари бузилиши ҳақидаги маълумотларни тарқатгани учун тазйиққа учраганини қайд этади. Ҳисоботда бу айбловлар ҳуқуқ фаолларининг фикрича, сиёсий мотивларга асосланганлиги алоҳида таъкидланган. 

Хусусан, апрель ойида инсон ҳуқуқлари ҳимоячилари Умида Ниязова ва Шарифа Мадраҳимова "Indorma Agro" корхонасида меҳнат шароитларини мониторинг қилиш ҳамда фермер ва ишчилардан меҳнат можаролари ҳақида гувоҳликлар йиғиш чоғида режимга яқин блогер ва номаълум эркак томонидан ҳужумга учраган.  

Amnesty International'га кўра, бу воқеа юзасидан ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар жиноят иши очишдан бош тортган. Шундан сўнг блогер Умида Ниязовани ижтимоий тармоқларда Ўзбекистон обрўсига путур етказишда айблаган. 

Ҳисоботда келтирилишича, февраль ойида Ўзбекистон Олий суди сиёсий партия сифатида рўйхатдан ўтмаган ва Қорақалпоғистон Республикаси мустақиллиги тарафдори бўлган "Алга Каракалпакстан" ҳаракатини “экстремистик” деб топиб, унинг фаолиятини тақиқлаган. 

30 май куни суд Парахат Мусаббаровни ушбу ташкилотда иштирок этганликда айблаб, 6 йилга озодликдан маҳрум қилган. Amnesty Internatinal'нинг таъкидлашича, айбловлар фақат тергов изоляторида босим остида берилган ва кейинчалик судда инкор этилган кўрсатмаларга асосланган. Дастлабки далиллар орасида Мусаббаровнинг Қозоғистонда бўлган даврида жойлаштирилган ижтимоий тармоқлардаги изоҳлар ҳам бўлган. 

Ҳисоботда, шунингдек, қамоқ жойларида қийноқ ва бошқа шафқатсиз муомалалар кенг тарқалганича қолаётгани қайд этилган. Amnesty Internatinal'га кўра, ҳукумат Бош прокуратуранинг қамоқхона шароитларини мустақил мониторинг қилиш механизмларини жорий этиш ҳақидаги таклифларини амалга оширмаган ва бу борада халқаро ташкилотларга берилган ваъдаларни бажармаган. 

2022 йилда Қорақалпоғистоннинг мақоми билан боғлиқ Конституцияга киритилган баҳсли ўзгартишлар оммавий норозиликларга сабаб бўлди. Расмийлар бунга жавобан оммавий ҳибсга олишлар, қийноқ ва сиёсий асосдаги суд жарликларини амалга оширди. Намойишларда иштирок этганлар кўпинча адолатсиз судлардан кейин озодликдан маҳрум этилган. 

2022 йилда ташкил этилган парламент комиссияси Қорақалпоғистондаги норозиликларни зўравонлик билан бостириш, шу жумладан ўнлаб қўлга олинганларга нисбатан қийноқ ҳолатларини ўрганиши керак эди. Ҳисоботда таъкидланишича, комиссия ўз ҳисоботини декабрь ойида парламентга топширган бўлса-да, йил охиригача бу ҳужжат оммага эълон қилинмаган ва халқаро мустақил тергов ўтказиш бўйича чақириқларга жавоб берилмаган. 

Август ойида ҳуқуқ фаоллари 2022 йилги норозиликларда қатнашганликда айбланиб 16 йилга қамалган қорақалпоғистонлик адвокат ва журналист Даулетмурат Тажимуратовнинг соғлиғи ёмонлашгани ҳақида хабар берди. Онасининг айтишича, у оҳак заводида ҳимоя воситаларисиз ишламоқда, вазн йўқотган, тери касалликлари ва нафас олишда қийналаётган. Amnesty Интернатионалънинг фикрича, унга зарурий тиббий ёрдам кўрсатилмаган ва адвокат ҳамда яқинларига учрашишга рухсат берилмаган. 

Август ойида Ўзбекистонга ташриф буюрган БМТнинг уй-жой ҳуқуқи бўйича махсус маърузачиси қонуний меъёрлар билан амалиёт ўртасидаги жиддий тафовутларга эътибор қаратди. У суд ҳокимияти мустақиллиги етишмаслигини ва уй бузиш билан боғлиқ деярли барча ишлар қурувчилар фойдасига ҳал қилинаётганини таъкидлади. Шунингдек, у мажбурий кўчиришларни ёритаётган ҳуқуқ фаоллари, блогерлар, адвокатлар ва журналистларга нисбатан босим ва таъқиблар борлигидан хавотир билдирди. 

Amnesty International маълумотига кўра, 5 январь куни суд фаолла Шаҳида Саломовани очиқ психиатрия муассасасидан ёпиқ муассасага кўчиришга қарор чиқарган. Унга қариндошлари ва адвокати билан учрашиш тақиқланган, мажбурий даволаниш белгиланган. Саломова 2022 йилда президент ва унинг оиласига нисбатан танқидий фикр билдирганидан сўнг мажбурий руҳий шифохонага ётқизилган. БМТнинг махсус маърузачисига уни зиёрат қилишга рухсат берилмаган ва у халқаро мустақил тиббий экспертиза ўтказишга чақирган. 

Ҳукумат танқидчиларга, айниқса ижтимоий тармоқларда босимни кучайтиришда давом этди.Журналистлар, блогерлар ва фаоллар туҳмат ёки ҳақоратда, жумладан, президентга нисбатан ҳақоратда айбланиб жазоланди. 2025 йилда мустақил овозларни нишонга олган кўплаб ҳолатлар, хусусан, блогерларнинг сохта айбловлар асосида қамалиши қайд этилган. 

Меҳнат ҳуқуқлари соҳасида ҳам ижобий ўзгаришлар кузатилмади. Ишчиларнинг эксплуатацияси ва, хусусан, "Indorma Agro" корхонасида ерларнинг ноқонуний тортиб олиниши юзасидан берилган шикоятлар етарли даражада кўриб чиқилмади, мустақил касаба уюшмалари фаолиятига эса ҳануз тўсиқлар қўйилмоқда.

мавзуга оид янгиликлар

Ўзбекистон Россиядаги мигрантларнинг ҳуқуқлари бузилганлиги юзасидан Федерация Ташқи ишлар вазирлигига нота юборди

Ташқи ишлар вазирлиги (ТИВ) Россия Федерациясидаги айрим ташкилот ва идораларини Ўзбекистон фуқароларига нисбатан ҳурматда бўлиш, уларнинг шаън ва қадр-қимматини камситмасликка чақирди.

Ўзбекистон

11.06.2025, 11:07

Do Human Rights in Uzbekistan No Longer Matter to Europe?

Европа учун Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари энди муҳим эмасми?

Россия–Украина уруши бошланганидан сўнг, бир қатор Европа Иттифоқи давлатларининг Марказий Осиёга, хусусан Ўзбекистонга бўлган қизиқиши сезиларли даражада ортди. Бу ҳолат минтақадаги геосиёсий мувозанат ўзгараётгани, шунингдек, Европа Иттифоқининг янги ташқи сиёсий стратегиясидан далолат беради.

Сиёсат

05.06.2025, 16:22

Gʻazodagi voqealarning barchasi butun dunyo koʻz oʻngida sodir boʻlmoqda — Antoniu Gutterish

Ғазодаги воқеаларнинг барчаси бутун дунё кўз ўнгида содир бўлмоқда — Антониу Гуттериш

Исроил ҳукумати деярли 80 кундан буён Ғазога юборилаётган ёрдамни тўсиб қўймоқда. БМТ Бош котиби Антониу Гуттериш ҳозиргача Исроил томонидан Ғазога рухсат берилган ёрдамни бир томчи сувга ўхшатди. 23 май куни Нъю-Ёркда журналистларга берган баёнотида Ғазо аҳолиси очарчилик хавфига дуч келганини  маълум қилган. Унинг айтишича, оилалар очликка маҳкум этилган ва ҳаёт учун энг оддий нарсалардан маҳрум. Бу воқеаларнинг барчаси дунё кўз ўнгида содир бўлаётганини айтган.

Жаҳон

24.05.2025, 14:53

Foto: Reuters

Россия Малайзия самолётини уриб туширишда айбдор деб топилди — БМТ

Кеча, 12 май куни БМТнинг авиация кенгаши Россия 2014 йилда Украина устида уриб туширилган Малайзия йўловчи самолётни уриб туширган деган хулосага келди. Бу ҳалокатда 298 киши, жумладан, 196 нафар голландиялик ва 38 нафар австралиялик (ёки Австралия резиденти) ҳалок бўлган. Бу ҳақда "Reuters" нашри хабар қилди.

Жаҳон

13.05.2025, 11:43

БМТ Махсус Маърузачисининг Ўзбекистонга ташрифи якунлари бўйича ҳисобот Тошкентда тақдим этилди

БМТ Махсус Маърузачисининг Ўзбекистонга ташрифи якунлари бўйича ҳисобот Тошкентда тақдим этилди

2025 йил 5 май куни Тошкентда БМТнинг Муносиб турар жой ҳуқуқи бўйича махсус маърузачиси Балакришнан Ражагопалнинг 2024 йил август ойида Ўзбекистонга амалга оширган ташрифи якунларига бағишланган ҳисоботининг расмий тақдимоти бўлиб ўтди. Тадбир Ўзбекистон Республикаси Инсон ҳуқуқлари бўйича миллий маркази ҳамда БМТнинг Марказий Осиёдаги Инсон ҳуқуқлари бўйича Олий комиссари бошқармасининг минтақавий бўлими ҳамкорлигида ташкил этилди.

Жаҳон

05.05.2025, 15:44

Молиявий инқироз фонида БМТ ислоҳ қилинмоқда

Молиявий инқироз фонида БМТ ислоҳ қилинмоқда

Бирлашган Миллатлар Ташкилоти бутун дунё бўйлаб асосий бўлинмаларни бирлаштириш ва ресурсларни қайта тақсимлашни назарда тутувчи кенг кўламли ислоҳот эҳтимолини кўриб чиқмоқда. Бу ҳақда БМТ тузилмасини ислоҳ қилиш билан шуғулланувчи масъуллар томонидан тайёрланган ички меморандумда маълум қилинди.

Сиёсат

05.05.2025, 10:39

сўнгги янгиликлар

20 ta musulmon mamlakat Isroilning Eronga tajovuzini qoralab, qoʻshma bayonot qabul qildi

20 та мусулмон мамлакат Исроилнинг Эронга тажовузини қоралаб, қўшма баёнот қабул қилди

Дунёдаги 20 та мусулмон мамлакат Исроилнинг Эронга тажовузини қоралаш тўғрисида Араб ва ислом давлатларининг қўшма баёноти қабул қилинди. Унда Исроилнинг Эронга қарши ҳарбий ҳаракатларини тўхтатиш ва музокаралар йўлига қайтиш зарурлиги тасдиқланди.

Сиёсат

18.06.2025, 12:37

Isroildagi oʻzbekistonliklar mamlakatni qanday tark etishi mumkin?

Исроилдаги ўзбекистонликлар мамлакатни қандай тарк этиши мумкин?

Ўзбекистоннинг Исроилдаги элчихонаси Исроил-Эрон можароси туфайли Исроилни мустақил тарк этиш истагида бўлган Ўзбекистон фуқаролари учун қандай йўл билан чиқиб кетиши мумкинлиги ҳақида маълумот берди.

Сиёсат

18.06.2025, 11:26

Shimoliy Koreya Kurskni tiklash uchun Rossiyaga ishchi yuboradi

Шимолий Корея Курскни тиклаш учун Россияга ишчи юборади

Шимолий Корея Россия вилоятининг Курск вилоятини тиллаш учун 6 мингта мутахассиси юборади. Бу ҳақда Россия Россия Хавфсизлик кенгаши котиби Сергей Шойгу Пхенянга ташрифи якунлари бўйича маълум қилди, деб ёзди "Интерфакс"нашри.

Жаҳон

18.06.2025, 11:01

Oʻzbekistonga olib kelingan ukrainalik bolalarga 2 mingta oʻquv qurollari toʻplami sovgʻa qilindi

Ўзбекистонга олиб келинган украиналик болаларга 2 мингта ўқув қуроллари тўплами совға қилинди

Россия-Украина урушида жабр кўрган украиналик оилаларнинг 97 нафар боласини Ўзбекистон икки ҳафталик соғломлаштириш таътилига қабул қилди ва биринчи синф ўқувчилари учун 2000 дона ўқув қуроллар тўплами украиналик болаларга совға қилди. Бу ҳақда Украинанинг Ўзбекистондаги элчихонаси матбуот хизмати хабар қилди.

Сиёсат

18.06.2025, 10:34

Eron AQShning Yaqin Sharqdagi harbiy bazalariga hujum qilishi mumkin — NYT

Эрон АҚШнинг Яқин Шарқдаги ҳарбий базаларига ҳужум қилиши мумкин — NYT

Агар Қўшма Штатлар Исроилнинг Эронга қарши урушига қўшилса, Эрон АҚШнинг Яқин Шарқдаги базаларига зарбалар бериш учун ракета ва бошқа ҳарбий техника тайёрлаб қўйди деб ёзмоқда "The New York Times" нашри нашри АҚШ расмийларига таяниб.

Жаҳон

18.06.2025, 09:31

Tramp Pokiston generali bilan uchrashmoqchi

Трамп Покистон генерали билан учрашмоқчи

18 июнь куни АҚШ президенти Доналъд Трамп Покистон армияси бошлиғи генерал Асим Мунир билан учрашади. Бу ҳақда BBC хабар қилди.

Жаҳон

18.06.2025, 09:10

Trump Calls for Iran’s Unconditional Surrender – NYT

Трамп Эронни шартсиз таслим бўлишга чақирди – NYT

АҚШ президенти Доналъд Трамп ижтимоий тармоқларда Эроннинг олий раҳбарини ўлдириш эҳтимолини тилга олиб, Эронни "шартсиз таслим бўлиш"га чақирди. Бу АҚШнинг Исроил билан бирга урушга киришиши мумкинлигидан далолат беради. Бу ҳақда "Тhe New York Times" хабар қилди.

Жаҳон

18.06.2025, 00:53

G7 Fully Supports Israel – Media Reports

G7 тўлиқ Исроилни қўллаб-қувватлайди — ОАВ

Кеча, 16 июнь куни G7 (Катта Еттилик) давлатлари биргаликда Исроилни тўлиқ қўллаб-қувватлашини ҳамда Эронни Яқин Шарқдаги беқарорлик манбаи сифатида кўришини маълум қилди. Шунингдек, G7 давлатлари икки мамлакат ўртасидаги можарони юмшатишга чақирди. Бу ҳақда "Reuters" ахборот агентлиги маълум қилди.

Жаҳон

17.06.2025, 14:44

Xitoydagi pirotexnika zavodida portlash sodir boʻldi

Хитойдаги пиротехника заводида портлаш содир бўлди

Бугун, 16 июнь куни эрталаб маҳаллий вақт билан соат 8:23 да Хитойнинг Хунан вилоятидаги Шанчжоудаги пиротехника заводида портлаш содир бўлди. Воқеа оқибатида 9 киши жароҳатланган, 2 киши бедарак йўқолган. Бу ҳақда "China Daily" нашри хабар берди.

Жаҳон

16.06.2025, 17:55

Adliya vazirligi "jins" bilan bogʻliq xabarlarga munosabat berdi

Адлия вазирлиги "жинс" билан боғлиқ хабарларга муносабат берди

Адлия вазирлиги "жинс ўзгартирган" фуқаро исм-фамилиясини ўзгартириши мумкинлиги ҳақидаги хабарларга расмий муносабат берди.

Ўзбекистон

16.06.2025, 17:32

Sobiq deputat Qobil Doʻsov ozodlikdan mahrum etildi

Собиқ депутат Қобил Дўсов озодликдан маҳрум этилди

Тошкент вилояти Бўстонлиқ тумани собиқ депутати ва блогер Қобил Дўсов 5 йил 2-ойга озодликдан маҳрум қилинди.

Ўзбекистон

16.06.2025, 16:35

Isroil razvedkasiga ishlagan shaxs Eronda oʻlimga hukm qilindi

Исроил разведкасига ишлаган шахс Эронда ўлимга ҳукм қилинди

Эрон ҳукумати Исроил махфий хизмати Моссад номидан жосуслик қилишда айбланган Исмоил Фекри исмли шахсни ўлимга ҳукм қилинди. Бу ҳақда "Deutsche Welle" нашри хабар қилди.

Жаҳон

16.06.2025, 16:07