Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Mulla Abdul Gʻani Barodarning rasmiy tashrifi Oʻzbekiston va Afgʻoniston oʻrtasidagi munosabatlarni yangi darajaga koʻtardi. Tolibonning yaqinda "qoʻshni Oʻzbekiston davlati AQSh ishlab chiqargan harbiy vertolyotlarni Qoʻshma Shtatlarga qaytarishi" toʻgʻrisidagi diplomatik bayonotiga qaramay, ikki hukumat oʻrtasidagi munosabatlar aslida yuqori darajada rivojlanishda davom etmoqda va bu ishtirokchi tomonlar oʻrtasidagi muhim taraqqiyot va hamkorlikni koʻrsatadi.

Ulashish:

Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Hozirgi global vaziyatda Oʻzbekiston jahon hamjamiyatiga murojaat qilib, Afgʻonistonga nisbatan yagona va izchil strategiya ishlab chiqishga chaqirib kelmoqda. Biroq, turli sabablar tufayli jahon hamjamiyati, kuchli taʼsirga ega davlatlar Afgʻoniston masalasiga yetarlicha eʼtibor qaratmayapti. Aynan shunday sharoitda Oʻzbekiston Afgʻoniston bilan ikki tomonlama munosabatlarni mustahkamlashga harakat qilmoqda. Hozirgi vaqtda bu munosabatlar hukumatlar darajasidagi rasmiy diplomatik aloqalarga aylanyapti. 

Joriy yilning 22-23 fevral kunlari Afgʻoniston Islom Amirligi Iqtisodiy masalalar boʻyicha Bosh vazir oʻrinbosari Mulla Abdul Gʻani Barodar boshchiligidagi delegatsiya Toshkent shahriga tashrif buyurdi. Garchi Oʻzbekiston "Tolibon" hukumatini, Afgʻon Islom Amriligini, davlat sifatida rasman tan olmagan boʻlsa ham, bu aloqalar mintaqada "de facto" normallashuv jarayonining namoyon boʻlishidir. 

Masalan, Toshkentga kelgan "Tolibon" hukumati vakillari Toshkent xalqaro aeroportida ilgari oʻzlari tomonidan tayinlangan elchisi Shayx Abdul Gʻaffor Bahor hamrohligida kutib olindi. Afgʻon Islom Amirligi nomidan xorijdagi davlatlarga elchi tayinlashning oʻzi ham muhim diplomatik yutuqdir, chunki hozirgacha faqat Birlashgan Arab Amirliklari va Xitoy kabi davlatlar "Tolibon" tomonidan tayinlangan elchilarni qabul qilgan edi. 

"Tolibon" vakillarining soʻnggi tashrifi, ehtimol, Oʻzbekiston Bosh vaziri Abdulla Oripovning 2024 yil 17 avgustda Kobulga qilgan tashrifiga strategik siyosiy javob boʻlishi mumkin. Bu tashrif "Tolibon" hokimiyatga qaytganidan keyin chet el rasmiy diplomatining eng yuqori darajadagi birinchi tashrifi hisoblanadi. 

Kobulda Abdulla Aripov va "Tolibon" vakillari 2,5 milliard dollarlik savdo va investitsiya shartnomalarini imzoladilar. Oʻzbekistonning savdo va investitsiyalar boʻyicha Bosh vazir oʻrinbosari Jamshid Xoʻjayevning "Tolibon" vakillari bilan boʻlgan yaqindagi muzokaralarini hisobga olsak, bu raqam yanada oshishi mumkin. 

Mulla Abdul Gʻani Barodar Oʻzbekiston Markaziy bankiga ikki davlat oʻrtasidagi savdo aloqalarini mustahkamlash uchun bank tizimida yordam koʻrsatishga chaqirdi. Shuningdek, u moliyaviy operatsiyalarni soddalashtirish maqsadida oʻzaro savdoda milliy valyutalardan foydalanishni taklif qildi. 

Bundan tashqari, Oʻzbekiston rasmiylari Amirlik bilan birgalikda savdo zonasi tashkil etishga tayyorligini bildirdi. Bu zona, birinchi navbatda, qaragʻay yongʻogʻi, paxta va isteʼmol mollari ishlab chiqarish va tashishga qaratilgan. 

Savdodan tashqari, Oʻzbekiston Afgʻonistonning tabiiy resurslariga sarmoya kiritishga ham tayyorligini bildirdi. Bunga Samangan viloyatida sement zavodi qurish va Toti Maydon gaz koni loyihasini boshlash kiradi. 

Yaqindagi muzokaralarning yana bir asosiy mavzusi "500 kV quvvat uzatish loyihasi" boʻlib, muzokaralar natijasida uning qiymati dastlabki 252 million dollardan 222 million dollargacha qisqartirildi. Energiyaning asosiy qismi Oʻzbekistonning Surxondaryo viloyatidan Afgʻonistonning Dasht-i Alvon hududiga uzatiladi. 

Mulla Abdul Gʻani Barodar bunday loyihalarni jadallashtirishning ahamiyatini taʼkidladi. U Oʻzbekiston hukumati tomoniga Afgʻon Islom Amirligi bu loyihalarni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun toʻliq qoʻllab-quvvatlashini vaʼda qilib, litsenziyalash va viza jarayonlarini soddalashtirish, savdo-iqtisodiy faoliyatni ragʻbatlantirish, shuningdek, Trans-Afgʻon tashabbusining imkoniyatlarini oʻrganish uchun muhandislarni yuborish kabi choralarni koʻrishga tayyorligini bildirdi. Ikki tomon oʻrtasida savdo-iqtisodiy, energetika, transport va boshqa sohalarda hamkorlikni kengaytirish va uni izchil rivojlantirish masalalari boʻyicha keng qamrovli fikr almashinuvi boʻlib oʻtdi. 

"Tolibon" hukumatining global miqyosda tan olinishi va legitimligini qoʻlga kiritishi, asosan, iqtisodiy hamkorlik dasturlari va global iqtisodiy bogʻliq tarmogʻda oʻzining iqtisodiy va geosiyosiy taʼsirini koʻpaytirish bilan amalga oshirilishi mumkin. Shu munosabat bilan Mulla Abdul Gʻani Barodar Oʻzbekistonda yashovchi afgʻon investorlar va tadbirkorlar bilan uchrashuv oʻtkazdi. 

Uchrashuvga koʻra, ikki davlat tadbirkorlari bir-birlari hududidagi korxonalar, transport va infratuzilma loyihalariga sarmoya kiritishga qiziqish bildirmoqda. Bu borada, Oʻzbekistonda istiqomat qiluvchi afgʻon investorlarning Afgʻonistondagi sarmoyalarini 100 million dollargacha oshirishga qaratilgan saʼy-harakatlari buning yaqqol misolidir. Bundan tashqari, ikki davlat oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlar yanada mustahkamlandi. 

Buning eng yorqin misoli, Oʻzbekiston "Tolibon" delegatsiyasining tashrifi chogʻida Afgʻoniston Islom Amirligi bayrogʻini Oʻzbekiston bayrogʻi yonida rasman koʻtargan birinchi davlat boʻldi. Bu harakat nafaqat "Tolibon" hukumatiga boʻlgan yondashuvning oʻzgarishini, balki Oʻzbekistonning mintaqaviy barqarorlik va Afgʻoniston bilan iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirishdagi pragmatik siyosatini ham koʻrsatadi. 

Xulosa qilib aytganda, "Tolibon" vakillarining Oʻzbekistonga soʻnggi tashrifi ikki davlat oʻrtasidagi hukumatlararo aloqalarni yanada chuqurlashtirdi va mintaqaviy hamkorlikni yanada kengaytirish uchun zamin yaratdi. Garchi bu faoliyatlar ikki qoʻshni davlatning yaqinlashuvini qoʻllab-quvvatlasa ham, bu hamkorlikning kuchayishi mintaqadagi yirik geosiyosiy oʻyinchilar – Xitoy, Rossiya, Hindiston, Pokiston va Eronning Afgʻoniston hukumatiga iqtisodiy va siyosiy hamkor sifatida koʻproq eʼtibor qaratishi mumkin. Shuningdek, ular oʻrtasidagi Afgʻoniston uchun boʻlgan raqobatni kuchaytirish ehtimoli ham mavjud.

 Firdavs Azimqulov

Mavzuga oid yangiliklar

Иран и Афганистан: новая волна депортации

Erondan afgʻonistonliklar deportatsiya qilinmoqda

2025 yil iyun oyida Eron hududidan Afgʻonistonga 256 mingdan ortiq kishi qaytgan. Shu bilan birga, iyul oyida bu raqam yanada oshishi kutilmoqda. Keng koʻlamli deportatsiyalar Afgʻoniston iqtisodiyoti va ijtimoiy tuzilmasiga jiddiy zarar yetkazishi mumkin.

Siyosat

11.07.2025, 12:20

Oʻzbekiston Afgʻonistonga 200 mln dollarlik investitsiya kiritmoqchi

Oʻzbekiston Afgʻonistonga 200 mln dollarlik investitsiya kiritmoqchi

Oʻzbekiston Afgʻonistonning Balx, Samangan va Qunduz viloyatlariga 200 million AQSh dollaridan ortiq sarmoya kiritmoqchi. Bu haqda "Tolonews" nashri xabar qildi. 

Jahon

03.03.2025, 16:05

"Tolibon" ayollarga yangi taqiqni oʻrnatdi. Nimalar maʼlum?

"Tolibon" ayollarga yangi taqiqni oʻrnatdi. Nimalar maʼlum?

"Tolibon" hukumati ayollarga tegishli yangi qonunni ishlab chiqdi. Endi Afgʻonistondagi ayollar doʻkonlarga borib, u yerdagi savdogarlar bilan savdolasha olmaydi. Bu haqda "Hasht e Subh Daily" nashri maʼlum qildi.

Jahon

13.09.2024, 10:49

Mozori Sharifda Alisher Navoiy yodgorligi butkul buzib tashlandi

Haykalning oʻzi 2023 yilda buzib tashlangan edi, endi esa alloma haqida maʼlumot bitilgan devorlar ham qulatildi. Voqea “Tolibon” hokimiyatga kelganining 4 yilligini nishonlagan kuni roʻy berdi. Afgʻoniston tomoni rasmiy Toshkentning soʻroviga javoban maʼlum qilishicha, buzish ishlari mahalliy hokimiyat tomonidan, hukumat va jamoatchilik bilan kelishmasdan qilingan. Yangi yodgorlik qurilishi vaʼda qilinmoqda.

Jahon

21.08.2025, 16:22

Oʻzbekiston va Afgʻoniston oʻrtasida 243 million AQSh dollarlik toʻrtta energiya loyihasi boʻyicha shartnoma imolandi

Oʻzbekiston va Afgʻoniston oʻrtasida 243 million AQSh dollarlik toʻrtta energiya loyihasi boʻyicha shartnoma imolandi

2025 yil 17 avgust kuni Afgʻoniston Bosh vazirning iqtisodiy masalalar boʻyicha oʻrinbosari mulla Abdul Gʻani Baradar Oxund ishtirokida Afgʻoniston Breshna Sherkat (DABC) va Oʻzbekiston oʻrtasida toʻrtta elektr energiyasi loyihasi boʻyicha shartnomalar imzolandi. Hujjatni imzolash marosimida Oʻzbekiston energetika vaziri Joʻrabek Mirzamahmudov ham ishtirok etdi.

Siyosat

18.08.2025, 16:00

Qoʻshni Afgʻonistonda 3,5 milliondan ortiq bola toʻyib ovqatlanmaganligi uchun kasallikka chalinmoqda

Qoʻshni Afgʻonistonda 3,5 milliondan ortiq bola toʻyib ovqatlanmaganligi uchun kasallikka chalinmoqda

Afgʻonistonda besh yoshgacha boʻlgan 3,5 milliondan ortiq bola toʻyib ovqatlanolmayapti. Ulardan 1,4 millioni toʻyib ovqatlanmaslik boʻyicha ogʻir darajadagi kasalliklarga duchor boʻlmoqda. Bu haqda UNICEF'ga tayanib Afgʻonistonning “Tolo news” nashri xabar qildi.

Jahon

12.08.2025, 09:47

So‘nggi yangiliklar

Oʻzbekistonda xurmo isteʼmoliga talab oshmoqda

2025 yil yanvar-iyul oylarida Oʻzbekistonga 17 ta davlatdan jami 12,6 ming tonna xurmo import qilingan.

Oʻzbekiston

31.08.2025, 11:33

"Euronews" sayyohlarga Shahrisabzning betakror muhitini namoyish etmoqda

"Euronews" telekanali "Ipak yoʻli sarguzashtlari" koʻrsatuvining navbatdagi qismida tomoshabinlarni buyuklar taqdiri tugʻilgan afsonaviy Shahrisabzga sayohat qilishga taklif etdi.

Madaniy

30.08.2025, 15:13

Mark Rubio USAID rasman yopilishini eʼlon qildi

Mark Rubio USAID rasman yopilishini eʼlon qildi

AQSh Davlat kotibi Marko Rubio 29 avgust kuni X ijtimoiy tarmogʻida AQSh Xalqaro taraqqiyot agentligi (USAID) tugatilishi haqida eʼlon qildi.

Jahon

30.08.2025, 13:46

Prezident sobiq maslahatchisi, marhum Rustam Qosimov orden bilan mukofotlandi

Prezident sobiq maslahatchisi, marhum Rustam Qosimov orden bilan mukofotlandi

Prezident farmoni bilan Marhum Rustam Qosimov “Fidokorona xizmatlari uchun” orden bilan taqdirlandi. Bu haqda prezidenti matbuot xizmati xabar qildi.

Siyosat

30.08.2025, 12:48

Quvvalantiruvchi ichimliklar “quvvatsiz” qilsa-chi?!

Energetik ichimliklar qisqa muddatda tetiklik va kuch berayotgandek tuyulsa-da, ularning tarkibida inson organizmi uchun zararli boʻlgan moddalar mavjud.

Oʻzbekiston

30.08.2025, 12:35

Mirziyoyev Lukashenkoni tugʼilgan kuni bilan tabriklash uchun telefon qildi

Mirziyoyev Lukashenkoni tugʼilgan kuni bilan tabriklash uchun telefon qildi

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 30 avgust kuni Belarus Respublikasi Prezidenti Aleksandr Lukashenko bilan telefon orqali muloqot qildi. Bu haqda davlat rahbarining matbuot xizmati xabar qildi.

Siyosat

30.08.2025, 12:18

Toshkent maktablarida 10 va 11-sinf oʻquvchilari kameralar orqali kuzatiladi

Toshkent maktablarida 10 va 11-sinf oʻquvchilari kameralar orqali kuzatiladi

Toshkent shahridagi barcha maktablarda 10 va 11-sinf oʻquvchilarini kuzatish uchun maxsus kameralar oʻrnatiladi. Bu haqda Toshkent shahar hokimi Shavkat Umurzoqov 29 avgust kuni qaror qabul qildi.

Ta'lim

30.08.2025, 11:25

Jizzaxda firibgarlik bilan bogʻliq noqonuniy holat fosh etildi

Davlat tuzilmalarida korrupsion holatlarni aniqlash va ularga chek qoʻyish maqsadida Davlat xavfsizlik xizmati va Bosh prokuratura huzuridagi Departament xodimlari hamkorligida tezkor tadbir oʻtkazildi.

Oʻzbekiston

30.08.2025, 10:23

Toshkentda oziq-ovqatni qayta ishlashdagi innovatsiyalar namoyish etildi

Toshkentda Air Products kompaniyasi tomonidan tashkil etilgan Oziq-ovqat mahsulotlarini muzlatish, qayta ishlash va saqlashning yangi texnologiyalari markazida yangi loyihaga doir innovatsion uskunalar taqdimoti boʻlib oʻtdi. 

Oʻzbekiston

29.08.2025, 20:48

Quyosh va shamol elektr stansiyalari tomonidan ishlab chiqarilgan elektr energiyasi hajmi 7 mlrd kVt⋅soatga yetdi

Oʻzbekistondagi quyosh va shamol elektr stansiyalari tomonidan 2025 yilda ishlab chiqarilgan elektr energiyasi miqdori 7 mlrd kVt⋅soatni tashkil qildi.

Iqtisodiyot

29.08.2025, 19:45

Isroil armiyasi Yaman poytaxtiga bir qator havo zarbalari yoʻlladi

Zarbalar husiylar yetakchisi Abdulmalik al-Husiy nutq soʻzlayotgan vaqtda amalga oshirilgan.

Jahon

29.08.2025, 18:41

Kartoshka yetishtirish boʻyicha qaysi hudud yetakchi?

2025 yil yanvar–iyun oylarida respublikadagi barcha toifadagi xoʻjaliklar tomonidan 1,9 mln tonna kartoshka yetishtirilgan.

Iqtisodiyot

29.08.2025, 17:37