Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Mulla Abdul Gʻani Barodarning rasmiy tashrifi Oʻzbekiston va Afgʻoniston oʻrtasidagi munosabatlarni yangi darajaga koʻtardi. Tolibonning yaqinda "qoʻshni Oʻzbekiston davlati AQSh ishlab chiqargan harbiy vertolyotlarni Qoʻshma Shtatlarga qaytarishi" toʻgʻrisidagi diplomatik bayonotiga qaramay, ikki hukumat oʻrtasidagi munosabatlar aslida yuqori darajada rivojlanishda davom etmoqda va bu ishtirokchi tomonlar oʻrtasidagi muhim taraqqiyot va hamkorlikni koʻrsatadi.

Ulashish:

Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Hozirgi global vaziyatda Oʻzbekiston jahon hamjamiyatiga murojaat qilib, Afgʻonistonga nisbatan yagona va izchil strategiya ishlab chiqishga chaqirib kelmoqda. Biroq, turli sabablar tufayli jahon hamjamiyati, kuchli taʼsirga ega davlatlar Afgʻoniston masalasiga yetarlicha eʼtibor qaratmayapti. Aynan shunday sharoitda Oʻzbekiston Afgʻoniston bilan ikki tomonlama munosabatlarni mustahkamlashga harakat qilmoqda. Hozirgi vaqtda bu munosabatlar hukumatlar darajasidagi rasmiy diplomatik aloqalarga aylanyapti. 

Joriy yilning 22-23 fevral kunlari Afgʻoniston Islom Amirligi Iqtisodiy masalalar boʻyicha Bosh vazir oʻrinbosari Mulla Abdul Gʻani Barodar boshchiligidagi delegatsiya Toshkent shahriga tashrif buyurdi. Garchi Oʻzbekiston "Tolibon" hukumatini, Afgʻon Islom Amriligini, davlat sifatida rasman tan olmagan boʻlsa ham, bu aloqalar mintaqada "de facto" normallashuv jarayonining namoyon boʻlishidir. 

Masalan, Toshkentga kelgan "Tolibon" hukumati vakillari Toshkent xalqaro aeroportida ilgari oʻzlari tomonidan tayinlangan elchisi Shayx Abdul Gʻaffor Bahor hamrohligida kutib olindi. Afgʻon Islom Amirligi nomidan xorijdagi davlatlarga elchi tayinlashning oʻzi ham muhim diplomatik yutuqdir, chunki hozirgacha faqat Birlashgan Arab Amirliklari va Xitoy kabi davlatlar "Tolibon" tomonidan tayinlangan elchilarni qabul qilgan edi. 

"Tolibon" vakillarining soʻnggi tashrifi, ehtimol, Oʻzbekiston Bosh vaziri Abdulla Oripovning 2024 yil 17 avgustda Kobulga qilgan tashrifiga strategik siyosiy javob boʻlishi mumkin. Bu tashrif "Tolibon" hokimiyatga qaytganidan keyin chet el rasmiy diplomatining eng yuqori darajadagi birinchi tashrifi hisoblanadi. 

Kobulda Abdulla Aripov va "Tolibon" vakillari 2,5 milliard dollarlik savdo va investitsiya shartnomalarini imzoladilar. Oʻzbekistonning savdo va investitsiyalar boʻyicha Bosh vazir oʻrinbosari Jamshid Xoʻjayevning "Tolibon" vakillari bilan boʻlgan yaqindagi muzokaralarini hisobga olsak, bu raqam yanada oshishi mumkin. 

Mulla Abdul Gʻani Barodar Oʻzbekiston Markaziy bankiga ikki davlat oʻrtasidagi savdo aloqalarini mustahkamlash uchun bank tizimida yordam koʻrsatishga chaqirdi. Shuningdek, u moliyaviy operatsiyalarni soddalashtirish maqsadida oʻzaro savdoda milliy valyutalardan foydalanishni taklif qildi. 

Bundan tashqari, Oʻzbekiston rasmiylari Amirlik bilan birgalikda savdo zonasi tashkil etishga tayyorligini bildirdi. Bu zona, birinchi navbatda, qaragʻay yongʻogʻi, paxta va isteʼmol mollari ishlab chiqarish va tashishga qaratilgan. 

Savdodan tashqari, Oʻzbekiston Afgʻonistonning tabiiy resurslariga sarmoya kiritishga ham tayyorligini bildirdi. Bunga Samangan viloyatida sement zavodi qurish va Toti Maydon gaz koni loyihasini boshlash kiradi. 

Yaqindagi muzokaralarning yana bir asosiy mavzusi "500 kV quvvat uzatish loyihasi" boʻlib, muzokaralar natijasida uning qiymati dastlabki 252 million dollardan 222 million dollargacha qisqartirildi. Energiyaning asosiy qismi Oʻzbekistonning Surxondaryo viloyatidan Afgʻonistonning Dasht-i Alvon hududiga uzatiladi. 

Mulla Abdul Gʻani Barodar bunday loyihalarni jadallashtirishning ahamiyatini taʼkidladi. U Oʻzbekiston hukumati tomoniga Afgʻon Islom Amirligi bu loyihalarni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun toʻliq qoʻllab-quvvatlashini vaʼda qilib, litsenziyalash va viza jarayonlarini soddalashtirish, savdo-iqtisodiy faoliyatni ragʻbatlantirish, shuningdek, Trans-Afgʻon tashabbusining imkoniyatlarini oʻrganish uchun muhandislarni yuborish kabi choralarni koʻrishga tayyorligini bildirdi. Ikki tomon oʻrtasida savdo-iqtisodiy, energetika, transport va boshqa sohalarda hamkorlikni kengaytirish va uni izchil rivojlantirish masalalari boʻyicha keng qamrovli fikr almashinuvi boʻlib oʻtdi. 

"Tolibon" hukumatining global miqyosda tan olinishi va legitimligini qoʻlga kiritishi, asosan, iqtisodiy hamkorlik dasturlari va global iqtisodiy bogʻliq tarmogʻda oʻzining iqtisodiy va geosiyosiy taʼsirini koʻpaytirish bilan amalga oshirilishi mumkin. Shu munosabat bilan Mulla Abdul Gʻani Barodar Oʻzbekistonda yashovchi afgʻon investorlar va tadbirkorlar bilan uchrashuv oʻtkazdi. 

Uchrashuvga koʻra, ikki davlat tadbirkorlari bir-birlari hududidagi korxonalar, transport va infratuzilma loyihalariga sarmoya kiritishga qiziqish bildirmoqda. Bu borada, Oʻzbekistonda istiqomat qiluvchi afgʻon investorlarning Afgʻonistondagi sarmoyalarini 100 million dollargacha oshirishga qaratilgan saʼy-harakatlari buning yaqqol misolidir. Bundan tashqari, ikki davlat oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlar yanada mustahkamlandi. 

Buning eng yorqin misoli, Oʻzbekiston "Tolibon" delegatsiyasining tashrifi chogʻida Afgʻoniston Islom Amirligi bayrogʻini Oʻzbekiston bayrogʻi yonida rasman koʻtargan birinchi davlat boʻldi. Bu harakat nafaqat "Tolibon" hukumatiga boʻlgan yondashuvning oʻzgarishini, balki Oʻzbekistonning mintaqaviy barqarorlik va Afgʻoniston bilan iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirishdagi pragmatik siyosatini ham koʻrsatadi. 

Xulosa qilib aytganda, "Tolibon" vakillarining Oʻzbekistonga soʻnggi tashrifi ikki davlat oʻrtasidagi hukumatlararo aloqalarni yanada chuqurlashtirdi va mintaqaviy hamkorlikni yanada kengaytirish uchun zamin yaratdi. Garchi bu faoliyatlar ikki qoʻshni davlatning yaqinlashuvini qoʻllab-quvvatlasa ham, bu hamkorlikning kuchayishi mintaqadagi yirik geosiyosiy oʻyinchilar – Xitoy, Rossiya, Hindiston, Pokiston va Eronning Afgʻoniston hukumatiga iqtisodiy va siyosiy hamkor sifatida koʻproq eʼtibor qaratishi mumkin. Shuningdek, ular oʻrtasidagi Afgʻoniston uchun boʻlgan raqobatni kuchaytirish ehtimoli ham mavjud.

 Firdavs Azimqulov

Mavzuga oid yangiliklar

Иран и Афганистан: новая волна депортации

Erondan afgʻonistonliklar deportatsiya qilinmoqda

2025 yil iyun oyida Eron hududidan Afgʻonistonga 256 mingdan ortiq kishi qaytgan. Shu bilan birga, iyul oyida bu raqam yanada oshishi kutilmoqda. Keng koʻlamli deportatsiyalar Afgʻoniston iqtisodiyoti va ijtimoiy tuzilmasiga jiddiy zarar yetkazishi mumkin.

Siyosat

11.07.2025, 12:20

Oʻzbekiston Afgʻonistonga 200 mln dollarlik investitsiya kiritmoqchi

Oʻzbekiston Afgʻonistonga 200 mln dollarlik investitsiya kiritmoqchi

Oʻzbekiston Afgʻonistonning Balx, Samangan va Qunduz viloyatlariga 200 million AQSh dollaridan ortiq sarmoya kiritmoqchi. Bu haqda "Tolonews" nashri xabar qildi. 

Jahon

03.03.2025, 16:05

"Tolibon" ayollarga yangi taqiqni oʻrnatdi. Nimalar maʼlum?

"Tolibon" ayollarga yangi taqiqni oʻrnatdi. Nimalar maʼlum?

"Tolibon" hukumati ayollarga tegishli yangi qonunni ishlab chiqdi. Endi Afgʻonistondagi ayollar doʻkonlarga borib, u yerdagi savdogarlar bilan savdolasha olmaydi. Bu haqda "Hasht e Subh Daily" nashri maʼlum qildi.

Jahon

13.09.2024, 10:49

Afgʻoniston energetika infratuzilmasini rivojlantirishga start berildi

Afgʻonistonda 220-500 kV kuchlanishli elektr uzatish tarmoqlari va podstansiyalar qurilishi boʻyicha moliyaviy shartnoma imzolandi va loyihaning amaliy bosqichiga start berildi.

Iqtisodiyot

09.09.2025, 13:20

Mozori Sharifda Alisher Navoiy yodgorligi butkul buzib tashlandi

Haykalning oʻzi 2023 yilda buzib tashlangan edi, endi esa alloma haqida maʼlumot bitilgan devorlar ham qulatildi. Voqea “Tolibon” hokimiyatga kelganining 4 yilligini nishonlagan kuni roʻy berdi. Afgʻoniston tomoni rasmiy Toshkentning soʻroviga javoban maʼlum qilishicha, buzish ishlari mahalliy hokimiyat tomonidan, hukumat va jamoatchilik bilan kelishmasdan qilingan. Yangi yodgorlik qurilishi vaʼda qilinmoqda.

Jahon

21.08.2025, 16:22

Oʻzbekiston va Afgʻoniston oʻrtasida 243 million AQSh dollarlik toʻrtta energiya loyihasi boʻyicha shartnoma imolandi

Oʻzbekiston va Afgʻoniston oʻrtasida 243 million AQSh dollarlik toʻrtta energiya loyihasi boʻyicha shartnoma imolandi

2025 yil 17 avgust kuni Afgʻoniston Bosh vazirning iqtisodiy masalalar boʻyicha oʻrinbosari mulla Abdul Gʻani Baradar Oxund ishtirokida Afgʻoniston Breshna Sherkat (DABC) va Oʻzbekiston oʻrtasida toʻrtta elektr energiyasi loyihasi boʻyicha shartnomalar imzolandi. Hujjatni imzolash marosimida Oʻzbekiston energetika vaziri Joʻrabek Mirzamahmudov ham ishtirok etdi.

Siyosat

18.08.2025, 16:00

So‘nggi yangiliklar

Oʻzbekiston Qozogʻistondan benzin sotib olishni boshladi

Oʻzbekiston Qozogʻistondan benzin sotib olishni boshladi

Oʻzbekistonga Qozogʻistondan benzin importi 10 baravarga oshdi. Bu haqda Inbusiness.kz nashri Argus agentligi maʼlumotlariga tayanib xabar berdi.

Iqtisodiyot

23.09.2025, 13:00

Irlandiya bosh vaziri: “Falastinni tan olmagan davlatlar pozitsiyasini oʻzgartirishi zarur”

Irlandiya bosh vaziri Maykl Martin Nyu-Yorkda BMT shafeligida Fransiya va Saudiya Arabistoni koʻmagida oʻtkazilgan xalqaro konferensiyada soʻzga chiqib, Falastinni hali rasman tan olmagan davlatlarni pozitsiyasini jiddiy ravishda qayta koʻrib chiqishga chaqirdi.

Jahon

23.09.2025, 12:03

Bahodir Jalolovning navbatdagi jang sanasi va raqibi maʼlum boʻldi

Ikki karra olimpiada va jahon chempioni Bahodir Jalolov oktabr oyida professional boksdagi navbatdagi jangini oʻtkazadi.

Sport

23.09.2025, 11:02

NYT: Oʻzbekiston shamol va quyosh elektr stansiyalarini qurish uchun milliardlab investitsiyalarni jalb qilmoqda

AQShning "The New York Times" gazetasida "Toza energiya muammolarini tushunish uchun biz Oʻzbekistonga bordik" sarlavhali maqola chop etildi. 

Iqtisodiyot

23.09.2025, 10:01

Inson organlari savdosi bilan shugʻullangan jinoiy guruh fosh etildi

Davlat xavfsizlik xizmati hamda Ichki ishlar vazirligi xodimlari tomonidan olib borilgan tezkor-qidiruv tadbirlari davomida inson organlari va toʻqimalari savdosi bilan shugʻullangan uyushgan jinoiy guruh fosh etildi.

Oʻzbekiston

23.09.2025, 09:02

Oʻzbekiston yadro xavfsizligi boʻyicha uchta xalqaro konvensiyaga qoʻshildi

Oʻzbekiston yadro xavfsizligi boʻyicha uchta xalqaro konvensiyaga qoʻshildi

Oʻzbekiston yadro xavfsizligi sohasida uchta muhim xalqaro konvensiyaga qoʻshildi. Bu haqda “Dunyo” AA xabar qildi.

Siyosat

22.09.2025, 17:36

Endilikda super-kontrakt narxlari rektorlar belgilanadi

Endilikda super-kontrakt narxlari rektorlar belgilanadi

Oʻzbekiston joriy yil tabaqalashtirilgan toʻlov-kontrakt miqdori OTM rektorlari (direktorlari) tomonidan belgilanadi. Bu haqda Oliy taʼlim, fan va innovatsiyalar vazirligi matbuot xizmati xabar qildi.

Ta'lim

22.09.2025, 17:01

Isroil yana Gʻazoga hujum qildi

Isroil yana Gʻazoga hujum qildi

Kecha, 21 sentabr kuni Isroil AQShda BMT yigʼilishi arafasida Gʻazaga uyushtirgan hujumi oqibatida 34 kishi halok boʻldi. Bu haqda “Politico” nashri xabar qildi.

Jahon

22.09.2025, 14:00

OAV tomonidan Rossiyaning 133 ming harbiysi halok boʻlgani tasdiqladi

OAV tomonidan Rossiyaning 133 ming harbiysi halok boʻlgani tasdiqladi

Britaniyaning BBC mediakompaniyasi va inson huquqlari boʻyicha “Mediazona” onlayn loyihasi Rossiya qoʻshinlarining Ukrainaga qarshi jangidagi yoʻqotishlari haqida yangi maʼlumotlarni taqdim qildi. Ular Ukrainaga qurolli bosqin paytida halok boʻlgan 133 ming 117 nafar rossiyalik harbiylarning ismlarini aniqladilar.

Jahon

22.09.2025, 13:00

Afgʻonistonda birinchi oʻzbek milliy taomlari restorani ochildi

Afgʻonistonda birinchi oʻzbek milliy taomlari restorani ochildi

Afgʻoniston poytaxti Kobul shahrida  birinchi oʻzbek milliy taomlari restorani ochildi. Bu haqda “Dunyo” AA xabar qildi.

Madaniy

22.09.2025, 12:00

Bu hafta ob-havo qanday boshlanishi maʼlum qilindi

Bu hafta ob-havo qanday boshlanishi maʼlum qilindi

“Oʻzgidromet” joriy yilning 22-25 sentabr kunlari kuzatiladigan ob-havo maʼlumotlarini eʼlon qildi.

Oʻzbekiston

22.09.2025, 11:00

15 yoshli qiz turmushga berilayotgani aniqlandi

15 yoshli qiz turmushga berilayotgani aniqlandi

Ijtimoiy tarmoqlarda 15 yoshli qizni turmushga berilayotgani haqidagi xabarlar keng tarqaldi. Holat yuzasidan Ijtimoiy himoya milliy agentligi rasmiy munosabat berdi.

Oʻzbekiston

22.09.2025, 10:00