Қозоғистон Афғонистондан нима хоҳлайди?

Жорий йилнинг 21-23 апрель кунлари Қозоғистон республикаси Бош вазири ўринбосари, миллий иқтисодиёт вазири Серик Жумангарин Афғонистон пойтахти Кобулга расмий ташрифини амалга ошириб, муваққат ҳукумат раиси ўринбосари Мулла Абдулғани Бародар билан учрашди. Ушбу расмий ташриф икки мамлакат учун муҳим ўрин тутувчи умумий қиймати 140 миллион АҚШ долларлик бўлган 20 га яқин шартномалар имзоланиши билан якунланди. 

Kazakistan and Afganistan

Маълумки, шФедерациясинг 17 апрель куни Россия Федерацияси Толибон ҳукуматини террорчи гуруҳлар рўйхатидан расман чиқариб ташлади, бунга мос равишда Марказий Осиё минтақаси мамлакатлари, хусусан Қозоғистон ўзининг Афғонистонга бўлган сиёсатини қайта кўриб чиқиб, ўзаро алоқаларни ривожлантириш сиёсатини олиб бормоқда. Шу муносабат билан амалга оширилган ушбу расмий ташриф давомида кун тартибида иқтисодиётнинг кўплаб тармоқларини ривожлантириш учун бир нечта шартномалар имзоланди.

Қозоғистоннинг Афғонистон билан яқинлашув сиёсатини кучайишини бир нечта факторлар орқали исботлаш мумкин.

1.Транзит ҳудуд. Серик Жумангарин Кобулга ташрифи давомида Қозоғистонни Ҳинд океанига тўғридан-тўғри олиб чиқувчи “Торгунди-Ҳирот-Қандаҳор-Спин-Булдак” йўналишининг Қозоғистон учун муҳим босқичи бўлган 113 километрлик Турғунда-Хирот йўналиши учун катта сармоя киритилишини ва айнан темир йўл қурилишини назоратга олиш учун Хиротда логистика компанияси ташкил қилишга тайёр эканлигини алоҳида таъкидлаб ўтди.Бундан ташқари, ушбу йўналишдаги темирйўл участкасини қуриш давомида оптик кабелларни ётқизиш режасини ҳам таклиф этган. Бу эса, Қозоғистонни Россия ва Ҳинд океанигача бўлган ҳудудда жойлашган, барча йўллар унинг ҳудудидан ўтувчи транзит зонага айлантиради.

2.Қозоғистон учун янги истеъмол бозорининг очилиши. 

Маълумки, Қозоғистон Афғонистоннинг энг йирик ўнта савдо ҳамкори қаторига кирувчи давлат ҳисобланиб, асосий экспорт маҳсулоти дон ва ун ҳисобланади. Шу билан бирга бугунги кунга келиб қозоқ шакари Афғонистонга экспорт қилинаётган ва сезиларли ўсиштенденциясинии бошдан кечираётган маҳсулот бўлмоқда.Биргина2024 йилдаа Шакар экспорти қарийб 122 минг тоннага ўсиб 143 минг тоннага етди. Бу ўсиш савдо имкониятлари кенгайиб бораётганидан далолатдир, қандолат маҳсулотлари ва ун маҳсулотлари экспортини ҳам ошириш потенциалига эга.Ушбу маҳсулотларни янги Афғон бозорларига етказиб бериш Қозоғистонга икки томонлама алоқаларни яхшиланиши ва 41 миллион аҳолига эга афғон бозоридан жуда катта иқтисодий фойда олиб келиши мумкин.

Бундан ташқари ҳукуматнинг расмий манбаларига кўра ташрифнинг иккинчи кунида яъни 22 апрелда Кобулда икки давлатдан 400 дан ортиқ ишбилармон, компания ва тадбиркорлар иштирокида Афғонистон-Қозоғистон қўшма бизнес-форуми очилган. Имзоланган меморандумлар логистика, тиббиёт, қишлоқ хўжалиги, муҳандислик, механика ва қурилиш каби турли соҳаларни қамраб олганлиги маълум қилинган.

Ташриф давомидда икки мамлакат ўртасида Афғонистон ҳудудида жойлашган фойдали қазилма бойликларини ўрганувчи техниКоньар гуруҳнефтьши кўзда тутилган.Шу келишув доирасида 14 апрель куни Қозоғистондан бир гуруҳ геолог ва муҳандислар Афғонистонга ташриф буюриб, Афғонистон Конь ва нефть вазирлиги билан ҳамкорликда бир қатор конларни ўрганганлиги очиқланган.Ушбу намуналарнинг лаборатория таҳлиллари Қозоғистонда ўтказилади ва натижаларга кўра конларни чуқурроқ ўзлаштириш бўйича музокаралар бошланади.

Умуман олганда, Қозоғистон ўзини минтақадаги муҳим транзит тугунига ва Ҳинд океанига чиқадиган йўлга айлантириш орқали нафақат Афғонистон билан икки томонлама иқтисодий алоқаларни мустаҳкамлаб бормоқда, балки Марказий Осиёда янги логистика ва инфратузилма йўналишларини шакллантирмоқда.

Афғонистон билан ҳамкорликнинг чуқурлашуви бутун Марказий Осиё минтақасига сезиларли таъсир кўрсатиши мумкин. Биринчидан, бу жануб томонга янги транспорт йўналишларини шакллантиришга замин яратади ва минтақани ташқи иқтисодий алоқалар борасида кенг имкониятлар билан таъминлайди. Иккинчидан, Афғонистон бозорининг очилиши минтақадаги қўшни давлатлар, жумладан Ўзбекистон, Қирғизистон ва Туркманистоннинг экспорт салоҳиятини кучайтиради ҳамда кўп томонлама иқтисодийинтеграциягаа замин яратиши мумкин.

 

Шохрух Саидов,

Истиқболли халқаро тадқиқотлар институти

мавзуга оид янгиликлар

Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Ўзбекистон "Толибон" ҳукумати билан иқтисодий алоқаларини кучайтирмоқда — Фирдавс Азимқулов

Мулла Абдул Ғани Бародарнинг расмий ташрифи Ўзбекистон ва Афғонистон ўртасидаги муносабатларни янги даражага кўтарди. Толибоннинг яқинда "қўшни Ўзбекистон давлати АҚШ ишлаб чиқарган ҳарбий вертолётларни Қўшма Штатларга қайтариши" тўғрисидаги дипломатик баёнотига қарамай, икки ҳукумат ўртасидаги муносабатлар аслида юқори даражада ривожланишда давом этмоқда ва бу иштирокчи томонлар ўртасидаги муҳим тараққиёт ва ҳамкорликни кўрсатади.

Сиёсат

04.03.2025, 12:38

Oʻzbekiston Afgʻonistonga 200 mln dollarlik investitsiya kiritmoqchi

Ўзбекистон Афғонистонга 200 млн долларлик инвестиция киритмоқчи

Ўзбекистон Афғонистоннинг Балх, Саманган ва Қундуз вилоятларига 200 миллион АҚШ долларидан ортиқ сармоя киритмоқчи. Бу ҳақда "Tolonews" нашри хабар қилди. 

Жаҳон

03.03.2025, 16:05

"Tolibon" – Markaziy Osiyo: Rossiya nimani rejalashtirmoqda?

"Толибон" – Марказий Осиё: Россия нимани режалаштирмоқда?

Сўнгги вақтларда Марказий Осиё давлатларининг “Толибон” ҳукумати билан иқтисодий ва сиёсий алоқалари ривожланиб бормоқда. Бунга Қозоғистон ҳамда Тожикистон давлати томонидан "Толибон"нинг террорчи ташкилот рўйхатидан чиқарилгани ҳамда мазкур ҳукуматнинг дипломатларидан ишонч ёрлиқларини олганликлари яққол мисол. Айни пайтда бу қарорни Марказий Осиё давлатларининг яқин ҳамкори бўлган Россия ҳам қўллаб-қувватламоқда. Хўш, минтақа давлатлари бундай ҳаракатлар билан 2 йил олдин дунё ҳамжамиятига берган ваъдаларини бажармаётган "Толибон" ҳукуматини тан олишга қаратилган ҳаракатини бошладими? Россиянинг "Толибон" билан яқин муносабатда бўлиши Марказий Осиё давлатларига қай даражада таъсир кўрсатади? Шу каби саволларга PARADIGMA.UZ сиёсатшунос Ҳамза Болтаевдан жавоб олди. 

Жаҳон

18.10.2024, 15:15

Afgʻonistondan Oʻzbekistonga olib kirilgan harbiy texnikalar kimga tegishli?

Афғонистондан Ўзбекистонга олиб кирилган ҳарбий техникалар кимга тегишли?

АҚШнинг Ўзбекистондаги элчиси Жонатан Хеник Афғонистонда "Толибон" ҳукумати ўрнатилганидан кейин, 2021 йилда Афғонистондан Ўзбекистонга олиб ўтилган Америкага тегишли ҳарбий авиатехникалар масаласида АҚШ ва Ўзбекистон келишувга эришганини айтди. Бу ҳақда элчи "Amerika Ovozi"га берган интервьюсида маълум қилди.

Сиёсат

17.10.2024, 16:04

"Tolibon" ayollarga yangi taqiqni oʻrnatdi. Nimalar maʼlum?

"Толибон" аёлларга янги тақиқни ўрнатди. Нималар маълум?

"Толибон" ҳукумати аёлларга тегишли янги қонунни ишлаб чиқди. Энди Афғонистондаги аёллар дўконларга бориб, у ердаги савдогарлар билан савдолаша олмайди. Бу ҳақда "Hasht e Subh Daily" нашри маълум қилди.

Жаҳон

13.09.2024, 10:49

сўнгги янгиликлар

Embassy Statement: The U.S. and Israel Bear Full Responsibility for All Such Conflicts

Сўз элчихонага: Бундай урушларнинг барчасига АҚШ ва Исроил айбдор

Жорий йилнинг 13 июнь куни Исроил Эронга қарши "Кўтарилаётган шер" номли ҳарбий операциясини бошлаган эди. Шундан сўнг Яқин Шарқда Исроил-Эрон уруши авж олди. Бу урушга АҚШнинг қўшилиши эса мавжуд муаммоларни янада чигаллаштирди.

Сиёсат

25.06.2025, 13:18

Prokuratura xodimi pora bilan qoʻlga tushdi

Прокуратура ходими пора билан қўлга тушди

Урганч шаҳар прокуратураси катта терговчиси мансаб мавқеидан фойдаланиб, дастлабки тергов ҳаракатлари олиб борилаётган жиноят ишини айблов хулосаси билан судга юборилмасдан, терговда тугатиб бериш эвазига 3000 АҚШ доллари талаб қилган. Бу ҳақда Давлат хавфсизлик хизмати хабар қилди.

Ўзбекистон

25.06.2025, 12:49

Shvetsiya Oʻzbekistondan ishchilarni qabul qilishini rejalashtirmoqda

Швеция Ўзбекистондан ишчиларни қабул қилишини режалаштирмоқда

Швеция Ўзбекистондан меҳнат муҳожирларини қабул қилиш имкониятини кўриб чиқмоқда. Бу ҳақда Миграция агентлиги хабар қилди.

Сиёсат

25.06.2025, 12:23

Eron yadro dasturini himoya qila oldimi?

Эрон ядро дастурини ҳимоя қила олдими?

Исроил Эрондаги бир қанча ер усти нишонларини жиддий шикастлади, АҚШ эса ер остидаги ядро иншоотларини вайрон қилганини даъво қилмоқда. Сунъий йўлдош тасвирлари ракеталар нишонга текканлигини кўрсатади, бироқ вайрон қилинган ҳудудлар ва ядро объектларини тасдиқловчи мустақил далиллар ҳозирча йўқ.

Жаҳон

25.06.2025, 11:07

Qimor oʻyinlarni reklama qilgan "Jasjan_" javobgarlikka tortildi

Қимор ўйинларни реклама қилган "Jasjan_" жавобгарликка тортилди

Рақобатни ривожлантириш ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитасининг хабар қилишича, "Melbet" букмекерлик товар белгисидан фойдаланган, шунингдек, қимор ўйинларини тарғиб қилувчи видео роликни Instagram ижтимоий тармоғидаги саҳифасига жойлаган блогер ва вайнерлар жавобгарликка тортилди.

Ўзбекистон

23.06.2025, 11:35

Toshkent viloyati Kadastr xodimi pora bilan qoʻlga tushdi

Тошкент вилояти кадастр ходими пора билан қўлга тушди

Давлат кадастр палатасининг Тошкент вилояти Оққўрғон тумани филиали кадастр муҳандиси ўз хизмат мавқеидан фойдаланиб, фуқаро томонидан ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган 9 сотих ерни уй-жой қуриш учун рухсат олиб бериш эвазига 1200 АҚШ доллари талаб қилган. Бу ҳақда Давлат хавфсизлик хизмати хабар қилди.

Ўзбекистон

23.06.2025, 11:03

23 iyun kuni havo harorati qanday boʻladi?

23 июнь куни ҳаво ҳарорати қандай бўлади?

Бугун, душанба куни Ўзбекистон бўйлаб ҳаво бироз булутли бўлади, ёғингарчилик кутилмайди. Ҳарорат кундузи 28-44° даража атрофида бўлади. Бу ҳақда "Ўзгидромет" хабар қилди. 

Ўзбекистон

23.06.2025, 08:59

Erondagi 60 ga yaqin oʻzbekistonlik vataniga qaytarildi

Эрондаги 60 га яқин ўзбекистонлик ватанига қайтарилди

Яқин Шарқда рўй бераётган мураккаб вазият туфайли Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлиги (ТИВ) Эронда бўлиб турган Ўзбекистон фуқароларини Туркманистон орқали Ватанига қайтариш бўйича фаол чора тадбирларни амалга оширмоқда. Бу ҳақда "Дунё" ахборот агентлиги хабар берди.

Сиёсат

21.06.2025, 15:57

Pokiston Trampni Tinchlik boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod etib koʻrsatdi

Покистон Трампни Тинчлик бўйича Нобел мукофотига номзод этиб кўрсатди

Покистон ҳукумати АҚШ президенти Доналд Трампни 2026 йилги Тинчлик  бўйича Нобел мукофотига номзод сифатида кўрсатди. Бу ҳақда "Газта.ru" нашри хабар берди.

Жаҳон

21.06.2025, 12:20

Тошкентда мушукни автомобиль деразасидан улоқтирган эркак жавобгарликка тортилди

Тошкентда мушукни автомобиль деразасидан улоқтирган эркак жавобгарликка тортилди

Тошкентнинг Миробод туманида ҳайвонга нисбатан шафқатсизлик ҳолати қайд этилди. Пойтахт ИИББ матбуот хизмати маълум қилишича, воқеа 15 июнь куни содир бўлган.

Ўзбекистон

21.06.2025, 11:25

Isroil erta tongda Eronning Qum shahriga hujum qildi

Исроил эрта тонгда Эроннинг Қум шаҳрига ҳужум қилди

Бугун, 21 июнь куни Исроил Эроннинг марказий Қум шаҳрида турар-жой биносига уюштирилган зарбаси оқибатида тўрт киши яраланган, икки киши ҳалок бўлган. Бу ҳақда CNN хабар берди.

Жаҳон

21.06.2025, 10:59

AQSh maxfiy xizmatlari Eronning atom bombasini yaratish boʻyicha hali qaror qabul qilmaganini aytmoqda — NYT

АҚШ махфий хизматлари Эроннинг атом бомбасини яратиш бўйича ҳали қарор қабул қилмаганини айтмоқда — NYT

Агар АҚШ Эроннинг уранни бойитишнинг асосий марказларига ҳужум қилса ёки Исроил Эронннинг олий раҳбарини ўлдирса, Эрон ядро қуролини ишлаб чиқаришга ўтиши эҳтимоли ошади. Бу ҳақда "Тhе New York”Тimes" ёзмоқда.

Жаҳон

20.06.2025, 13:21