Трампнинг олти фронтдаги уруши: дунё глобал беқарорлик ёқасидами?

30 апрель куни Дональд Трамп иккинчи президентлик фаолияти бошланганига 100 кун бўлади. Бу, АҚШда шаклланган ўзина хос сиёсий анъанага кўра, дастлабки сарҳисоб давридир.

 

Улашиш:

Donald Tramp

Дональд Трамп ўз фаолиятини оламшумул "тинчликпарварлик" шиорлари билан бошлаган бўлса-да, орадан уч ой ўтиб, у дунёнинг энг хавфли можаролар гирдобига тушиб қолди. Сиёсий шарҳловчи Ҳал Брендснинг Bloomberg нашридаги мақоласида қайд этилишича, Трамп ҳозирда 6 та фронтда кураш олиб бормоқда: учта "иссиқ", битта совуқ, битта савдо уруши ва ядро инқирози ҳавфи. Бу урушлар нафақат Трампнинг сиёсий меросини, балки бутун халқаро тизим келажагини белгилайди.

Украина: тинчлик — осон иш эмас

Трамп дастлаб муаммони қисқа муддатда ҳал этишига ишонган эди. Унинг режаси Россияга босим ўтказиб, Украинани ҳудудий даъволардан воз кечишга ундаш эди. Аммо Путиннинг максималистик "мақсадлари" қаршисида Трампнинг бундай содда ёндашуви ожиз қолди.

Энди эса Трамп икки танлов қаршисида турибди: Россияга нисбатан санкциялар ва Украинага иқтисодий чоралар ва ҳарбий кўмаклар орқали ҳар икки томонга босимни кучайтириш ёки ортга чекиниш. Иккинчи вариант Европа хавфсизлиги ва НАТО истиқболи учун ҳалокатли бўлиши мумкин.

Яқин Шарқ: икки уруш, бир катта хавф

АҚШнинг Ямандаги ҳусийларга қарши амалиётлари самара бермаяпти. Шу билан бирга, Исроилнинг Ғазода ҲАМАСга қарши навбатдаги ҳужумни бошлаган. Ушбу амалиётлар фонида энг хавотирли манзара — Эроннинг ядро дастури билан боғлиқ юзага келиши мумкин бўлган ҳарбий тўқнашув. Трамп дипломатик йўл билан ечим излаяптими ёки уруш сари бораяптими — ҳозирча мавҳум.

Хитой: янги совуқ уруш

Тайван (ёки Хитой Тайпеи) масаласи (яъни масалани ҳарбий йўл билан ҳал этишга уринишлар) ва кучайган савдо низолари фонида Трамп ёки келишув йўлини танлаб ортга чекиниши, ёки узоқ давом этувчи кескин геосиёсий рақобатни бошлаб юбориши мумкин.

Савдо уруши: глобал иқтисодий хавфми

Трамп апрель ойида глобал савдо урушини бошлаб юборди, бироқ бир қатор давлатларга нисбатан айрим божларни кечиктирди. Бунинг эвазига ушбу давлатларга сиёсий характердаги шартлар қўйилди. Бундай кескин ва ноизчил бож сиёсати дунёда иқтисодий барқарорликни издан чиқармоқда. Яқин ойлар ичида савдо бўйича дипломатик ёндашув бўлмаса, бу уруш янада жиддий оқибатларга олиб келиши мумкин.

Бу урушларнинг барчаси бир вақтда юз бераётгани — ҳар қандай раҳбар учун оғир синов. Трамп эса ушбу мураккаб даврга заиф иқтисодиёт, издан чиққан иттифоқчилик муносабатлари ва сиёсий беқарорлик билан кириб келди. Унинг жамоасидан янграётган турфа хил баёнотлар бошқарувда ички мувофиқлашув даражаси идеал эмаслигини кўрсатади. АҚШ миллий хавфсизлик кенгаши аъзолари томонидан Signal ижтимоий тармоғида муҳим хизмат масалаларини муҳокама қилиниши бу соҳадаги ўзига хос бетартиб ҳолатни кўрсатмоқда.

Трампнинг энг катта душмани — унинг ўзи

Энг хавфли жиҳати шундаки, бу урушларнинг кўпчилиги, экспертлар фикрича, Трампнинг аввалги нотўғри қарорларидан келиб чиққан. Эндиликда у бу хатоларнинг оқибатлари билан юзланмоқда. Трамп бугун глобал миқёсдаги можароларни ҳал қилувчи шахс сифатида тарихда қолиши ёки уларни янада чуқурлаштирган сиёсатчига айланиши мумкин. Танлов — унинг қўлида.

Сиёсатшунос Мухтор Назиров

мавзуга оид янгиликлар

Men shaxsan 15 may kuni Putinni Istanbulda kutaman — Zelenskiy

Мен шахсан 15 май куни Путинни Истанбулда кутаман — Зеленский

Украина президенти Владимир Зеленский 15 май куни Истанбулда Россия раҳбари Владимир Путин билан бевосита музокаралар ўтказишга тайёр эканини маълум қилди.

Жаҳон

12.05.2025, 13:06

Трамп ва Зеленский ўртасидаги суҳбат катта жанжалга айланиб кетди

Трамп ва Зеленский ўртасидаги суҳбат катта жанжалга айланиб кетди

Кеча, 28 февраль куни Оқ уйда кўришган Америка Президенти Дональд Трамп ҳамда Украина Президенти Владимир Зеленский ўртасидаги суҳбат катта даҳаки жангга айланиб кетди. Воқеалар қандай кечгани ҳақида "BBC news" маълум қилди. 

Жаҳон

01.03.2025, 10:19

Ukraina kechasi kutilmagan Rossiyaga aviabazalariga keng koʻlamli hujumni amalga oshirdi

Украина кечаси кутилмаганда Россия авиабазаларига кенг кўламли ҳужумни амалга оширди

2025 йилнинг 1 июнь куни Украина Россияга  “Ўргимчак тўри” номли ҳарбий операциясини амалга оширди. Бу орқали Украина Россиянинг ички ҳудудларида жойлашган стратегик авиациясига кенг кўламли дронлар орқали ҳужум қилди. Мутахассислар фикрича, бу операция Россиянинг стратегик бомбардимончи авиацияга сезиларли даражада зарар етказган ҳамда урушининг янги босқичини бошлаб берган.

Жаҳон

02.06.2025, 09:19

Rossiyada Putinni Giteler bilan taqqoslaydigan surat va memlar taqiqladi

Россияда Путинни Гителер билан таққослайдиган сурат ва мемлар тақиқлади

Омскнинг Киров туман суди Россия президенти Владимир Путинни фашист Адолъф Гитлерга қиёсловчи фотосуратлар, шунингдек, уни сурати туширилган бошқа қатор  мемларни ўз ичига олган веб-сайтларнинг 12 саҳифани тақиқланган деб эълон қилди.

Жаҳон

31.05.2025, 11:24

Shimoliy Koreya Rossiyaga urushda qancha yordam bergan?

Шимолий Корея Россияга урушда қанча ёрдам берган?

Шимолий Корея Россияга урушда Украинанинг бир қанча муҳим фуқаролик инфратузилмасига қарши ракета ҳужумларни амлга оширишда ёрдам берган. Шу вақтга қадар Шимолий Корея Россияга 20 минг контейнердан иборат ўқ-дорилар етказиб берганлиги маълум бўлди.

Жаҳон

30.05.2025, 10:41

Tramp Putin va  Zelenskiyni qattiq tanqid qildi. U Putinni mutlaqo aqldan ozgan deb atadi

Трамп Путин ва  Зеленскийни қаттиқ танқид қилди. У Путинни мутлақо ақлдан озган деб атади

АҚШ президенти Доналъд Трамп Россия етакчиси Владимир Путиндан норози эканини айтди, бу баёнот Россиянинг учувчисиз учоқларининг Украина шаҳарларига оммавий ҳужумлари фонида янгради. 

Жаҳон

26.05.2025, 14:00

сўнгги янгиликлар

Do Human Rights in Uzbekistan No Longer Matter to Europe?

Европа учун Ўзбекистондаги инсон ҳуқуқлари энди муҳим эмасми?

Россия–Украина уруши бошланганидан сўнг, бир қатор Европа Иттифоқи давлатларининг Марказий Осиёга, хусусан Ўзбекистонга бўлган қизиқиши сезиларли даражада ортди. Бу ҳолат минтақадаги геосиёсий мувозанат ўзгараётгани, шунингдек, Европа Иттифоқининг янги ташқи сиёсий стратегиясидан далолат беради.

Сиёсат

05.06.2025, 16:22

OTM oʻqishga kirish uchun qabul boshlandi

ОТМ ўқишга кириш учун қабул бошланди

2025–2026 ўқув йили учун  олий таълим муассасалари ва профессионал таълим муассасаларига қабул жараёнлари бошланди. Бу ҳақда Билимни баҳолаш агентлиги хабар қилди.

Таълим

05.06.2025, 14:45

Tramp 12 davlat fuqarolari uchun AQShga kirishni taqiqladi

Трамп 12 давлат фуқаролари учун АҚШга киришни тақиқлади

Кеча, 4 июнь куни АҚШ президенти Доналъд Трамп жорий йилнинг 9 июнь кунидан бошлаб 12 та давлат фуқароларига мамлакатга киришни тақиқлаб қўйди, 7 та давлат фуқаролари учун кириш қисман тақиқлади. Бу ҳақда "Reuters" ахборот агентлиги хабар қилди.

Жаҳон

05.06.2025, 14:24

AQSh Qashqadaryodagi tarixiy majmuani qayta tiklash uchun 250 ming AQSh dollari sarfladi

АҚШ Қашқадарёдаги тарихий мажмуани қайта тиклаш учун 250 минг АҚШ доллари сарфлади

Қашқадарё вилоятидаги XV асрга оид тарихий Лангар ота мажмуаси АҚШ элчиларининг Маданий меросни сақлаш жамғармаси томонидан 250 минг АҚШ долларлик таъмирлаш лойиҳаси натижасида қайта тикланди ва фойдаланишга топширилди. Бу ҳақда Америка Қўшма Штатларининг Ўзбекистондаги элчихонаси матбуот хизмати хабар қилди.

Маданий

04.06.2025, 17:46

Ilon Mask Trampning asosiy qonun loyihasini "jirkanch razolat" deb atadi

Илон Маск Трампнинг асосий қонун лойиҳасини "жирканч разолат" деб атади

Илон Маск Оқ уйда жамоат асосида олиб борган фаолиятидан кетганидан сўнг, АҚШ президенти Доналъд Трампнинг ички сиёсатдаги асосий ташаббусларидан бири бўлган "Битта Улкан Гўзал Қонун" — солиқлар ва маблағ ажратиш ҳақидаги қонунни оммавий равишда "жирканч разолат" деб атади. Бу ҳақда Маск ўзига тегишли Х тармоғидаги саҳифасида ёзиб қолдирган.

Жаҳон

04.06.2025, 12:40

Janubiy Koreyaga yangi prezident saylandi

Жанубий Кореяга янги президент сайланди

Кеча, 4 июнь куни Жанубий Кореяда муддатидан олдин мамлакат президентлигига сайлов ўтказилди. Унда Демократик партия номзоди Ли Чже Мён собиқ, импичментга учраган президент  Юн Сок Ёл сиёсатига қарши курашиб, президентлик сайловида ғалаба қозонди. Бу ҳақда "Yonhap" ахборот агентлиги хабар қилди.

Жаҳон

04.06.2025, 11:43

Rossiyalik deputat "Sibir oʻzbeklar tarixiy vatani" degan gaplari uchun keskin tanqidga uchrad

Россиялик депутат "Сибир ўзбеклар тарихий ватани" деган гаплари учун кескин танқидга учради

Россиянинг Ханти-Манси мухтор округи (ХМАО) Думаси депутати Халид Таги-Заде томонидан айтилган "ўзбекларнинг тарихий ватани ХМАО" деган баёнот Россия коммунистлари томонидан қаттиқ танқид қилинди. Бу фикр Компартия Марказий Қўмитаси (КПРФ) раҳбарияти томонидан мутлақо рад этилди ва сиёсий масъулиятсизлик деб баҳоланди. 

Жаҳон

03.06.2025, 12:40

Iyul va avgust oyidan ish haqi va pensiyalar oshiriladi

Июль ва август ойидан иш ҳақи ва пенсиялар оширилади

2025 йил 1 июль ва 1 август саналаридан бошлаб Ўзбекистонда иш ҳақлари, пенсиялар, стипендиялар ва ижтимоий нафақалар 10 фоизга оширилади. Бу ҳақда Президент фармони қабул қилинди.

Иқтисодиёт

03.06.2025, 12:14

Буюк Британия Абрамович устидан 2,5 миллиард фунт маблағ юзасидан судга мурожаат қилишга тайёр

Буюк Британия ҳукумати футбол клуби "Челси"ни сотишдан тушган 2,5 миллиард фунт стерлингни блокдан чиқариш мақсадида Роман Абрамович устидан судга мурожаат қилишга тайёр эканини маълум қилди. Бу ҳақда "Deutsche Welle" нашри хабар қилди. 

Спорт

03.06.2025, 11:36

Сулҳ ва алмашинувга умид - Истанбул учрашувининг асосий натижалари

Сулҳ ва алмашинувга умид - Истанбул учрашувининг асосий натижалари

Истанбулда Россия ва Украина делегациялари ўртасида музокараларнинг иккинчи раунди бўлиб ўтди. Музокараларда Россия томонидан илгари сурилган асосий таклифлардан бири — жанг майдонининг айрим ҳудудларида 2-3 кунлик қисқа муддатли ўт очишни тўхтатиш бўлди. Бунинг сабаби — ҳалок бўлган ҳарбий хизматчиларнинг жасадларини йиғиб олиш имконини яратиш зарурати билан изоҳланди.

Сиёсат

03.06.2025, 10:17

"Kimgadir yoqadimi-yoʻqmi, biz YI bilan hamkorlikni davom ettiramiz" — Abdulaziz Komilov

"Кимгадир ёқадими-йўқми, биз ЙИ билан ҳамкорликни давом эттирамиз" — Абдулазиз Комилов

Собиқ ташқи ишлар вазири, Ўзбекистон президентининг махсус вакили Абдулазиз Комилов "Кимгадир ёқадими-йўқми, биз Европа Иттифоқи билан ҳамкорликни давом эттиради", деди.  У бу ҳақда "Ishonch.uz" сайтига берган интервьюсида маълум қилди.

Ўзбекистон

02.06.2025, 17:28

Oʻzbekistonlik senator sud tizimida baʼzi Afrika mamlakatlardan ham orqada ekanligimini aytib, sud tizimdagi tanazzulni tan oldi

Ўзбекистонлик сенатор суд тизимида баъзи Африка мамлакатлардан ҳам орқада эканлигимини айтиб, суд тизимдаги таназзулни тан олди

Қашқадарё вилоятидан сайланган сенатор Абдураҳим Эрқаев суд-ҳуқуқ тизимидаги муаммоларни кескин танқид қилди. Унга таъкидлашича, мамлакат аҳоли орасида суд тизимига нисбатан ишонч тобора пасайиб бормоқда. Шунингдек, Ўзбекистон одил судлов масаласида халқаро рейтингларда орқага қараб кетмоқда.

Ўзбекистон

02.06.2025, 17:16