Путин Озарбайжонга нима мақсадда борди?
Россия Президенти Путиннинг Озарбайжонга қандай мақсадда боргани икки ҳукуматнинг расмий матбуотида очиқланганига қарамай, таҳлилчилар томонидан турли муҳокамаларга сабаб бўлмоқда. Бу ҳақда BBC нашри томонидан тайёрланган қуйидаги мақолада батафсил билиб олишингиз мумкин.
Жаҳон
19.08.2024, 15:13
Улашиш:
Putin Ozarbayjonga nima maqsadda bordi?
Кеча, 18 август куни Россия Президенти Владимир Путин Озарбайжон Президенти Илҳом Алиев билан кўришиш мақсадида Баку шаҳрига борди. Бу Путиннинг икки йил аввал Украинага қарши уруш бошлаганидан бери Озарбайжонга қилган илк ташрифи.
Расмий маълумотларга кўра, у икки кун — 18 ва 19 август кунлари Озарбайжонда бўлади. Путиннинг Бокуга қилган ташрифи Россия ҳудудида — Курск вилоятида Украина армиясига қарши жанглар кетаётган бир вақтда содир бўлди.
Кремль берган маълумотларга кўра, ташриф чоғида Озарбайжон ва Россия ўртасидаги иттифоқчилик ва стратегик муносабатларни ривожлантириш масалалари муҳокама қилинади. Шунингдек, Путин Президент Алиев билан Озарбайжон ва Арманистон ўртасидаги тинчлик жараёнини муҳокама қилмоқчи.
Россия томони Украина ерларини аннексия қилгани учун Ғарб томонидан яккаланиб қолганидан сўнг, у иттифоқчилар билан алоқаларини мустаҳкамлаш ва янги алоқаларни тиклашга ҳаракат қилмоқда. Айнан Россия армияси Украина ҳудудига бостириб кирган кунларда Озарбайжон билан иттифоқчилик шартномаси имзоланган эди. Озарбайжон ҳукумати Украина ва Ғарб давлатлари билан яхши муносабатда бўлса ҳам бу ҳолат Россия Федерацияси билан алоқаларига таъсир қилмаган.
"Президент Илҳом Алиев ҳаммасини бир маромда олиб боряпти. Бу галги давлат ташрифи ҳам Россия раҳбарига уни қўллаб-қувватлашини бутун дунёга кўрсатиш учун амалга оширилгани ҳеч кимга сир эмас. Шуниси эътиборга лойиқки, Путин Озарбайжонга ташриф буюришдан олдин Шимолий Корея ва Ветнамга давлат ташрифларини амалга оширган", дейилади BBC нашри томонидан тайёрланган мақолада.
Газ савдоси
Россиянинг Украинага бостириб кириши ва Ғарб санкциялари жорий этилиши ортидан Москва Европа давлатларига газ экспортини тўхтатди. Бунинг эвазига Озарбайжон Европа Иттифоқи билан шартнома имзолади ва Россия газисиз қолган Европа давлатларига газ етказиб бериш экспортини оширишга келишиб олди.
Сиёсий таҳлилчи Фуад Шаҳбозовнинг фикрича, Владимир Путиннинг Озарбайжонга бу галги ташрифидан кўзланган асосий мақсадлар иқтисодий ва биринчи навбатда, энергетика масалалари билан боғлиқ. Унинг фикрича, ташриф давомида Озарбайжон ва Россия ўртасида газ ташиш бўйича янги ҳужжат имзоланиши мумкин.
Шаҳбозовнинг сўзларига кўра, бу ташрифдан яна бир мақсад — Арманистон ва Озарбайжон ўртасидаги тинчлик жараёнидаги Россия позициясини мустаҳкамлаш бўлиши мумкин.
Унинг фикрича, сўнгги пайтларда Ғарб институтлари икки давлат ўртасидаги зиддиятни ҳал қилишда фаоллашган ва Россия Жанубий Кавказ минтақасида ўз таъсирини тиклашдан манфаатдор.
"Ушбу ташриф Россиянинг минтақага қизиқишини тасдиқлашга қаратилган", дейди таҳлилчи.
Икки томонлама ўзаро ҳамкорлик
"Россия томони ҳали ҳам Озарбайжон ва Арманистон ўртасидаги муносабатларни нормаллаштиришга ҳар томонлама ҳисса қўшишга тайёр", деб ёзади "РИА Новости" Кремлга таяниб.
Озарбайжон ва Арманистон сўнгги ойларда чегараларни делимитация қилиш ва тинчлик шартномасини тузиш бўйича тўғридан тўғри музокаралар олиб бормоқда. Бу эса тинчлик битимини имзолашга тайёрлигини билдиради.
Август ойида Баку ва Ереван Озарбайжон ва унинг Нахичеван эксклавини боғлайдиган транспорт магистралининг бандини, Бакуда "Зангезур коридори"ни тинчлик битими лойиҳасидан чиқариб ташлади. Боку ва Москва Озарбайжон ва Нахичеван ўртасидаги йўлни Россия назорат қилишини хоҳлашди, аммо Арманистон бунга қарши чиқди.
Арманистон ва Россия ўртасидаги келишмовчиликлар иккинчи Қорабoғ урушидан кейин пайдо бўлди. Расмий Ереван уруш пайтида Россия ва КХШТ унга ёрдам бермаганидан норози бўлди. Арманистоннинг қурол-яроғ ва армияни тайёрлаш учун ғарбий мамлакатларга мурожаат қилиши ҳам Россиянинг норозилигини келтириб чиқарди. Расмий Москва НАТОга аъзо давлатларнинг Арманистонда бўлишини маъқулламайди.
Бу омиллар (шунингдек, Путин ва Арманистон Бош вазири Никол Пашинян ўртасидаги шахсий адоват) сўнгги йилларда Россия ва Арманистонни узоқлаштирди.
Россия ва Арманистон иттифоқчи бўлишига қарамай, Владимир Путин у ерга бормади, чунки Арманистон Халқаро жиноят судининг (ICC) қарорларини бажариш тўғрисидаги битимининг аъзоси ҳисобланди. 2023 йил 17 мартда эса Халқаро жиноят суди Россия Президенти Владимир Путинни ҳибсга олиш учун ордер берган.
Ташрифда Эроннинг алоқадорлиги борми?
Россия Президенти Владимир Путиннинг бугунги ташрифидан сал олдин, 6 август куни Россия Хавфсизлик кенгаши котиби Сергей Шойгу Озарбайжонга ташриф буюриб, Президент Илҳом Алиев билан учрашган эди. У Бокуга келишда олдин Эрон давлатига ҳам бўлди.
Сергей Шойгу Теҳронда ХАМАС раҳбари Исмоил Хания ўлдирилганидан бир ҳафта ўтгач, Эронга ташриф буюрди ва Бoкуда учрашув ўтказди. Шундан сўнг у Рoссияга қайтди. Ташриф давомида Шойгу Жанубий Кавказда тинчлик ва хавфсизлик каби масалалар ҳақида гапирди, аммо минтақа мамлакатларидан фақат Озарбайжонга келди.
Мутахассисларнинг фикрига кўра, Россия юқори мартабали амалдорининг аввал Теҳронга, сўнгра Бокуга ташрифи Эрон ва Исроил ўртасидаги можаронинг кучайиши билан боғлиқ бўлиши мумкин. Таҳлилчи Фуад Шаҳбозовнинг фикрича, Россия Эрон ва Исроил ўртасидаги низо юзага келган тақдирда Исроилнинг Озарбайжон томонидан яширин қўллаб-қувватланишидан хавотирда.
Жаҳон
19.08.2024, 15:13
Улашиш:
мавзуга оид янгиликлар
Россияда 417 нафар мигрант ушланди. Улар орасида ўзбекистонликлар ҳам бор
Жаҳон
17.09.2024, 12:10
Россия, Тожикистон ва Қирғизистондан наркотик моддаларни ташиганлар қўлга олинди
Ўзбекистон
14.09.2024, 10:55
Россия америкалик блогерлар учун 10 миллион АҚШ доллари тўлади
Жаҳон
10.09.2024, 13:33
Озарбайжон раҳбари нега Ўзбекистонга келди?
Сиёсат
23.08.2024, 17:59
Россиядаги ўзбекистонликлар шошилинч огоҳлантирилди
Ўзбекистон
23.08.2024, 10:36
Эронда 35 нафар покистонлик ҳалок бўлди
Жаҳон
22.08.2024, 13:51
машҳур янгиликлар
Тошкентда илк бор Жордан Питерсон ва Марк Бартон иштирокида "Тафаккур трансформацияси" бўйича конференсия бўлиб ўтади
Маданий
26.08.2024, 11:29
Телеграм асосчиси нега қамалди?
Жаҳон
26.08.2024, 13:37
Сурхондарёда ноқонуний дарахт кесган фуқарога 9 миллионга яқин жарима белгиланди
Ўзбекистон
28.08.2024, 10:13
Путиннинг оммага ошкор қилинмаган ўғиллари аниқланди
Жаҳон
05.09.2024, 13:44
Украина Ўзбекистондан нималарни умид қилмоқда?
Сиёсат
11.09.2024, 16:39
Иккинчи синф ўқувчиларидан солиқларни ўз вақтида тўлаш талаб этилди
Таълим
05.09.2024, 13:23
сўнгги янгиликлар
Ҳаво ҳарорати 32 даражагача кўтарилади — "Ўзгидромет"
Ўзбекистон
19.09.2024, 14:24
Кейинги йилдан жамоат транспорти учун ҚҚС имтиёзлари бекор қилинади
Ўзбекистон
19.09.2024, 12:31
Ўзбекистонда одамлар гўштдан заҳарланяптими?
Ўзбекистон
19.09.2024, 11:48
Камқонликни қандай енгиш мумкин? Шифокор тавсия берди
Фан-технология
19.09.2024, 11:18
Солиқ қўмитаси иккита банкка огоҳлантириш берди
Ўзбекистон
19.09.2024, 10:37
Нодир Ганиев Франция Президентига ишонч ёрлиғини топширди
Сиёсат
19.09.2024, 10:05
Сурхондарёда юз берган катта ЙТҲ оқибатида уч киши ҳалок бўлди
Ўзбекистон
18.09.2024, 16:20
Учта банкнинг 148 нафар ходими тартибга чақирилди
Ўзбекистон
18.09.2024, 15:02
Навоийда эллик ёшли "миришкор" гиёҳвандлик моддаси билан қўлга тушди
Ўзбекистон
18.09.2024, 14:28
"Эшак гўштига ем бўлган қонун". Халқни қўзғатган лойиҳа ижро этиладими?
Ўзбекистон
18.09.2024, 12:27
Эртага қайси ҳудудларда ёмғир ёғиши айтилди
Ўзбекистон
18.09.2024, 11:38
Урганч давлат университетига нисбатан иш қўзғатилди
Ўзбекистон
18.09.2024, 11:05
машҳур янгиликлар
Тошкентда илк бор Жордан Питерсон ва Марк Бартон иштирокида "Тафаккур трансформацияси" бўйича конференсия бўлиб ўтади
Маданий
26.08.2024, 11:29
Телеграм асосчиси нега қамалди?
Жаҳон
26.08.2024, 13:37
Сурхондарёда ноқонуний дарахт кесган фуқарога 9 миллионга яқин жарима белгиланди
Ўзбекистон
28.08.2024, 10:13
Путиннинг оммага ошкор қилинмаган ўғиллари аниқланди
Жаҳон
05.09.2024, 13:44
Украина Ўзбекистондан нималарни умид қилмоқда?
Сиёсат
11.09.2024, 16:39
Иккинчи синф ўқувчиларидан солиқларни ўз вақтида тўлаш талаб этилди
Таълим
05.09.2024, 13:23