Tergov izolyatoridan chiqqan jasad: Uzun tumanidagi fuqaro o‘limiga kim javobgar?

Surxondaryo viloyati Uzun tumani "Yangiyoʻl" mahallasida ayol va uning bolalari oʻldirib ketilgani ortidan tergovga jalb qilingan fuqarolardan biri tergov jarayonida vafot etdi. Bu haqda PARADIGMA.UZ'ga marhumning oila aʼzolari maʼlum qildi.

Tergov davomida o‘lim: Uzun tumanidagi fojiada fermer qatag‘on qilindi

Tergov davomida o‘lim: Uzun tumanidagi fojiada fermer qatag‘on qilindi

Gap shundaki, joriy yilning 15 fevral kuni Surxondaryo viloyati Uzun tumani "Yangiyoʻl" mahallasida yashovchi M.R. (ayol) va uning bir nafar farzandi oʻldirilib, yashash xonadoniga oʻt qoʻyilgan. Marhumaning qolgan ikki nafar bolasi —  M.H. va Z.H.lar ham tan jarohati olganligi sababli Uzun tuman tibbiyot birlashmasi jonlantirish boʻlimiga yotqizilgan. 

Keyinchalik jonlantirish boʻlimidagi ikki nafar bola ham ogʻir tan jarohati olganligi sababli vafot etgan. Holat yuzasidan Jinoyat kodeksining 97-moddasi 2-qism "a" bandi (ikki yoki undan ortiq shaxsni qasddan oʻldirish) bilan jinoyat ishi qoʻzgʻatilgan hamda dastlabki tergov harakatlari boshlangan. 

Maʼlum boʻlishicha, tergovda hodisa yuz bergan hududda yashovchi aholi birin-ketin olib ketilgan. Shulardan biri 1975 yil 21 mayda tugʻilgan Tohir Xaitov boʻlib, u 2016 yildan buyon Uzun tumanida fermerlik bilan shugʻullanib kelgan. 

Tohir Xaitov tergovga voqea yuz berganidan 8 kun oʻtib, aniqroq aytganda, 23 fevral kuni olib ketilgan, ammo oradan ikki kun oʻtganidan soʻng tergov jarayonida vafot etgan. 

Marhumning oʻgʻlining PARADIGMA.UZ'ga maʼlum qilishicha, Respublikadan kelgan tergovchilar hamda ishchi guruh tomonidan olib borilgan tergov davomida uning otasiga tuhmat va boʻhton qilingan.

"Qiynoq va turli xil yoʻllar bilan boʻlgan jinoyatni otamning boʻyniga qoʻyishmoqchi boʻlishdi. Oxir oqibatda otamni 2 kun oʻtgach, 25 fevral kuni yurak xurujidan vafot etdi deb koʻrsatishdi. Vaholanki, otamning sogʻligʻi bilan umuman muammosi boʻlmagan", deydi u.

Surxondaryo viloyatida sodir boʻlgan mudhish jinoyat va ushbu ish boʻyicha gumonlanib hibsga olingan shaxsning qiynoqlar ortidan halok boʻlishi nafaqat sud-huquq tizimidagi muammolarni, balki inson huquqlarining poymol etilayotganini ham ochiq koʻrsatib turibdi. 

Inson huquqlari konsepsiyasida ayrim huquqlar borki, ularni hech qanday sharoitda cheklab boʻlmaydi. Qiynoqlardan holi boʻlish huquqi mutlaq huquqlar turkumiga kiradi. Bu shuni anglatadiki, davlat hech qanday holatda insonni qiynoqqa solish yoki shafqatsiz, gʻayriinsoniy va yoki qadr-qimmatni toptaluvchi muomalaga duchor etishga haqli emas. 

Baʼzi huquqlar cheklanishi mumkin, masalan, favqulodda holatda soʻz erkinligi yoki harakatlanish erkinligi vaqtinchalik cheklanishi mumkin. Lekin qiynoqqa solmaslik huquqi hech qachon va hech qanday sharoitda cheklanishi mumkin emas. 

Oʻzbekiston Respublikasi bir qator xalqaro shartnomalar va konvensiyalarga qoʻshilgan boʻlib, ular qiynoqlarga mutlaq ravishda taqiq qoʻyadi. Jumladan: 

— BMTning Qiynoqlarga qarshi konvensiyasi (1984 yil) — Oʻzbekiston ushbu konvensiyani 1995 yilda ratifikatsiya qilgan va uning barcha talablariga amal qilishi shart. Konvensiyaning 2-moddasiga koʻra, hech qanday sharoit, hatto urush yoki favqulodda holat ham qiynoqlarga asos boʻla olmaydi. 

— Fuqarolik va siyosiy huquqlar toʻgʻrisidagi xalqaro pakt (1966 yil) — Oʻzbekiston mazkur hujjatga ham qoʻshilgan. Uning 7-moddasida shunday deyilgan: "Hech kim qiynoqqa solinmasligi yoki shafqatsiz, gʻayriinsoniy yoxud qadr-qimmatini toptaluvchi jazo yoki muomalaga duchor etilmasligi kerak". 

— Oʻzbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi — 26-moddaga koʻra, hech kim qiynoqqa solinishi, zoʻravonlikka yoki shafqatsiz, gʻayriinsoniy yoxud qadr-qimmatini toptauvchi muomala yoki jazoga tortilishi mumkin emas. 

— Jinoyat-protsessual kodeksi (235-modda) — bu modda qiynoq va zoʻravonlikka qarshi kafolat beradi, shuningdek, qiynoqlar uchun jinoiy javobgarlikni belgilaydi. 

Garchi qiynoqlarning taqiqlangani haqida qator qonunlar va xalqaro majburiyatlar mavjud boʻlsa-da, amalda bu huquq koʻp hollarda poymol qilinadi. Qiynoqlar hozir ham surishtiruv va tergov jarayonlarida, ayniqsa, gumondorlardan “iqrorlik” olish maqsadida qoʻllanilayotgani haqida turli xabarlar kelib tushmoqda. 

Bunga sabablardan biri — aybdorlarning jazosiz qolishi. Agar huquqni muhofaza qiluvchi organlar xodimlari tomonidan qiynoqlar sodir etilsa, bu holat koʻpincha yopiq holda qoladi yoki rasmiylar bunga eʼtibor qaratmaydi. Bu esa qiynoqlarning sistemaviy muammo sifatida saqlanib qolishiga olib keladi. 

Qiynoqlar orqali olingan har qanday "dalil" ishonchsiz hisoblanadi. Jabrlanuvchi shunchaki ogʻriq va qiynoqlardan qutulish uchun haqiqatga toʻgʻri kelmaydigan ayblovlarni tan olishi mumkin. Bu esa haqiqiy jinoyatchilar jazodan qutulib ketishiga va begunoh insonlar jabr tortishiga olib keladi. 

Qolaversa, qiynoqlar jamiyatda davlat organlariga boʻlgan ishonchni yoʻqotadi. Agar fuqarolar politsiya va huquqni muhofaza qiluvchi idoralarga murojaat qilishdan qoʻrqsa, bu jamiyatda qonun ustuvorligini susaytirib, huquqbuzarliklarning koʻpayishiga sabab boʻladi. 

Har qanday davlat qiynoqlarga qarshi kurashishga majbur. Oʻzbekiston ham xalqaro majburiyatlarini bajarib, qiynoqlarga mutlaq taqiq joriy qilishi va bu borada aniq choralar koʻrishi kerak.

Oʻzbekiston

27.02.2025, 10:41

Ulashish:

Mavzuga oid yangiliklar

Oʻzbekistonga yarim tonnadan ortiq "gashish" olib kirmoqchi boʻlganlar ushlandi

Oʻzbekistonga yarim tonnadan ortiq "gashish" olib kirmoqchi boʻlganlar ushlandi

Surxondaryoda supurgilar dastasida yashirilgan 612 kg "gashish" giyohvandlik vositasini olib kirishga uringanlar qoʻlga olindi. Bu haqda Bojxona qoʻmitasi axborot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

10.02.2025, 17:20

IIBdan chiqqan rahbar Qiziriq tumaniga hokim boʻldi

IIBdan chiqqan rahbar Qiziriq tumaniga hokim boʻldi

Surxondaryo viloyati Qiziriq tumani hokimi Anvar Oripov oʻz arizasiga koʻra lavozimidan ozod etilib, uning oʻrniga maʼlum muddat viloyat IIBga rahbarlik qilgan Sherxon Allamurotov hokim etib tayinlandi. Bu haqda viloyat hokimligi matbuot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

28.01.2025, 10:14

Surxondaryoda 18 yoshli yigit pochasini oʻldirib qoʻydi

Surxondaryoda 18 yoshli yigit pochasini oʻldirib qoʻydi

Surxondaryo viloyatida 18 yoshli yigit pochchasini pichoqlab oʻldirib qoʻydi. Bu haqda Bu haqda "Millar" dasturida maʼlum qilindi.

Oʻzbekiston

09.12.2024, 15:35

Surxondaryoda yuk mashinasi odamlarni bosib ketdi

Surxondaryoda yuk mashinasi odamlarni bosib ketdi

Joriy yilning 7 oktabr kuni Surxondaryo viloyatida haydovchi yuk mashinasida yoʻl chetida turgan uch kishini urib yuborib, voqea joyidan qochib ketdi. Oqibatda fuqarolarning ikki nafari vafot etgan. Bu haqda viloyat YHXB axborot xizmati maʼlum qildi.

Oʻzbekiston

11.10.2024, 10:49

Surxondaryoda yuz bergan katta YTH oqibatida uch kishi halok boʻldi

Surxondaryoda yuz bergan katta YTH oqibatida uch kishi halok boʻldi

Kecha, 17 sentabr kuni Surxondaryo viloyati Sariosiyo tumanida "Nexia-2" hamda VAZ-2107 rusumli transport vositasi toʻqnashishi oqibatida uch nafar yoʻlovchi vafot etdi. Bu haqda viloyat IIb JXX YHXB axborot xizmati maʼlum qildi. 

Oʻzbekiston

18.09.2024, 16:20

Surxondaryoda yuzdan ortiq "ota" qidiruvga berildi

Surxondaryoda yuzdan ortiq "ota" qidiruvga berildi

Surxondaryo viloyatida 450 dan ortiq aliment toʻlashdan boʻyin tovlab kelayotgan fuqarolar qidiruvga berilgani maʼlum boʻldi. Bu haqda Bosh prokuratura matbuot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

13.09.2024, 14:19

So‘nggi yangiliklar

Yahudiy rohibini oʻldirganlikda ayblanib qoʻlga olingan 3 nafar oʻzbekistonlik oʻlimga hukm qilindi

Isroil va Moldova fuqarosi, Birlashgan Arab Amirligi (BAA) rezidenti boʻlgan rohib Tsvi Koganni oʻldirishda gumonlanib qoʻlga olingan 3 nafar Oʻzbekiston fuqarosi oʻlimga hukm qilindi.  Hukm 30 mart kuni Abu-Dabi Federal apellyatsiya sudi Davlat xavfsizlik palatasi tomonidan bir ovozdan qabul qilingan. Bu haqda Abu-Dabi federal appelyatsiya sudi xabar qildi.

Oʻzbekiston

01.04.2025, 20:48

#Uzbekistan, #reyting,

Dunyoga yangi adolatli tizim kerak

Turkiyaning Oʻzbekistondagi favqulodda va muxtor elchisi Ufuk Ulutash Birlashgan Millatlar Tashkiloti adolat va tinchlik oʻrnatish maqsadida tuzilgan xalqaro tizim eskirayotganini hamda BMTda oʻrnatilgan qoidalar ikkiyuzlamachilik asosida qoʻllanilayotganini aytdi. Bu haqda PARADIGMA.UZ muxbiri xabar qildi.

Jahon

01.04.2025, 17:45

#Uzbekistan, #reyting,

Eng baxtli mamlakatlar ichida Oʻzbekiston bormi?

Birlashgan Millatlar Tashkiloti 20 mart Xalqaro baxt kuniga bagʻishlangan navbatdagi hisobotini eʼlon qildi.BMT hisobotiga koʻra, Finlandiya eng baxtli mamlakatlar reytingida ketma-ket sakkiz yildan buyon peshqadamlik qilmoqda.Oʻzbekiston baxtlilik darajasi boʻyicha 53-oʻrinni egalladi. Markaziy Osiyo davlatlarida Qozogʻiston 43-oʻrinda, Qirgʻiziston 75-oʻrinda, Tojikiston 90-oʻrinni qayd etgan. Turkmaniston esa negadir bu roʻyxatga umuman kiritilmagan.Reyting 140 dan ortiq mamlakat aholisi oʻrtasida oʻtkazilgan Gallup World Poll soʻrovi asosida tuziladi. Unda soʻnggi uch yildagi hayot sifatiga qarab davlatlarning baxtlilik darajasi baholanadi.Tahlil jarayonida oltita asosiy koʻrsatkich inobatga olinadi: aholi jon boshiga toʻgʻri keladigan yalpi ichki mahsulot, ijtimoiy qoʻllab-quvvatlash, kutilayotgan umr davomiyligi, erkinlik, saxovat va korrupsiyani anglash darajasi.Shimoliy Yevropa davlatlari mazkur reytingda yetakchilikni davom ettirmoqda. Roʻyxatda Finlandiyadan keyin oʻrinda Daniya, Islandiya va Shvetsiya joy olgan. Norvegiya bu yil reytingda yettinchi oʻrinni egalladi.Lotin Amerikasining ikki mamlakati — Kosta-Rika va Meksika birinchi marta eng baxtli mamlakatlar oʻntaligiga kirdi. Shuningdek, kuchli oʻnlikdan Niderlandiya (beshinchi), Isroil (sakkizinchi) va Lyuksemburg (toʻqqizinchi) joy oldi. 

Jahon

01.04.2025, 17:35

Самарқанд ва Тошкент вилоятларида яроқсиз бензин сотаётганлар ушланди

Samarqand va Toshkent viloyatlarida yaroqsiz benzin sotayotganlar ushlandi

Toshkent hamda Samarqand viloyatidagi avtomobillarga yonilg‘i quyish shoxobchalarida (AYoQSh) yaroqsiz avtobenzin sotilayotgani aniqlandi. Bu haqda Raqobat qo‘mitasi axborot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

27.03.2025, 11:35

Piskentdagi koloniyada qiynoqqa solingani aytilgan mahkumda tan jarohati aniqlanmadi — Bosh prokuratura

Piskentdagi koloniyada qiynoqqa solingani aytilgan mahkumda tan jarohati aniqlanmadi — Bosh prokuratura

Toshkent viloyatidagi 50 son manzil-koloniyasida jazo muddatini oʻtayotgan 36 yoshli mahkum T.I. koloniya xodimlari tomonidan qiynoqqa solinib, soʻng asossiz ravishda intizomiy boʻlinmaga joylashtirilgani haqida xabar berilgan edi. Bosh prokuratura holat yuzasidan izoh berdi.

Oʻzbekiston

27.03.2025, 10:53

Hamshiraning choʻpchagi: Maktab oʻquvchilariga "tarqatilgan" qulupnayli konfetlar zararsiz ekanligi aniqlandi

Hamshiraning choʻpchagi: Maktab oʻquvchilariga "tarqatilgan" qulupnayli konfetlar zararsiz ekanligi aniqlandi

Ijtimoiy tarmoqlardagi Oʻzbekistondagi maktab oʻquvchilariga nomaʼlum shaxslar tarkibida zaharli modda boʻlgan konfet tarqatayotgani haqida xabarlar tarqalgan edi. Mazkur holat yuzasidan Bolalar ombudsmani izoh berdi.

Oʻzbekiston

26.03.2025, 14:40

Oʻzbekistonda qimmatlashgan gaz va “svet”ning yangi narxlari eʼlon qilindi

Oʻzbekistonda qimmatlashgan gaz va “svet”ning yangi narxlari eʼlon qilindi

Yoqilgʻi-energetika resurslarining 2024-2025 yillarda bosqichma-bosqich oʻzgaradigan yangi narxlari hamda shu yilning 1 may sanasidan eʼtiboran, aholi uchun elektr energiyasi va tabiiy gaz bir oylik isteʼmolining bazaviy meʼyorlari tasdiqlandi. Bu toʻgʻrisida 2024 yil 16 aprel kuni Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining "Yoqilgʻi-energetika sohasida bozor mexanizmlarini joriy etishning qoʻshimcha chora-tadbirlari toʻgʻrisida"gi qarori qabul qilingan edi.

Oʻzbekiston

25.03.2025, 16:16

Тошкентнинг қайси манзилларида иссиқ сув вақтинча тўхтатилиши айтилди

Toshkentning qaysi manzillarida issiq suv vaqtincha to‘xtatilishi aytildi

25-27-mart kunlari poytaxt Toshkentning turli hududlarida issiq suv o‘chirib qo‘yiladi. Bu haqda "Veolia Energy Tashkent" axborot xizmati ma’lum qildi.

Oʻzbekiston

25.03.2025, 14:31

Ўзбекистонда ҳаво ҳарорати янада пасайиши кутилмоқда

O‘zbekistonda havo harorati yanada pasayishi kutilmoqda

Ertaga, 26-mart kuni O‘zbekiston bo‘ylab havo harorati yog‘ingarchilik sabab pasayadi. Tog‘ oldi hamda tog‘li hududlarda yomg‘ir qorga aylanish ehtimoli bor. Bu haqda "O‘zgidromet" ma’lum qildi.

Oʻzbekiston

25.03.2025, 09:59

Sirojiddin Shamsutdinov yana Oʻzbekistonning Jiddadagi bosh konsuli boʻldi

Sirojiddin Shamsutdinov yana Oʻzbekistonning Jiddadagi bosh konsuli boʻldi

Oʻzbekistonning Jiddadagi yangi tayinlangan bosh konsuli Sirojiddin Shamsutdinov Saudiya Arabistoni Tashqi ishlar vazirligi Jidda boʻlimi bosh direktorining birinchi oʻrinbosari Ahmad Muhammad Qutb bilan uchrashdi. Bu haqda "Dunyo" axborot agentligi xabar berdi.

Siyosat

24.03.2025, 11:30

Oʻzbekiston 159-davlat bilan diplomatik munosabat oʻrnatdi

Nyu-York shahrida Oʻzbekiston va Nauru oʻrtasida diplomatik munosabatlar oʻrnatish toʻgʻrisidagi qoʻshma kommyunike imzolandi. Bu haqda "Dunyo" axborot agentligi xabar berdi.

Siyosat

24.03.2025, 10:03

Yangi hafta boshida sel-suv toshqinlari kuzatilishi mumkin — "Oʻzgidromet"

Yangi hafta boshida sel-suv toshqinlari kuzatilishi mumkin — "Oʻzgidromet"

23-27 mart kunlari Oʻzbekiston boʻylab bulutli hamda yomgʻirli ob-havo kuzatiladi. Bu haqda "Oʻzgidromet" maʼlum qilidi.

Oʻzbekiston

20.03.2025, 16:23