Совуқ кунларда қандай овқатланиш керак?

Ўзбекистонга қиш мавсуми кириб келиши билан ҳаво ҳарорати сезиларли даражада пасайди. Бундай шароитда тетик ва соғлом юриш учун овқатланиш рационига алоҳида эътибор қаратиш лозим. Хўш, совуқ кунларда қандай овқатланиш керак? Мазкур саволга Тиббиёт фанлари доктори Илҳом Отажонов Соғлиқни сақлаш вазирлигига берган интервьюсида жавоб берди

Улашиш:

Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Илҳом Отажоновга кўра, совуқ кунларда танага иссиқлик бахш этувчи таомларни истеъмол қилиш фойдали. Чунки бундай ҳавода организм ўзини ўзи иситиши учун жуда кўп қувват сарфлайди.

"Инсон танаси кўпроқ витамин ва минераллар, айниқса, оқсил моддасини талаб қилади. Ўз навбатида, унинг таркибидаги аминокислоталар иммунитетни мустаҳкамлаб, микробларга қарши курашда ёрдам беради", дейди доктор.

Иссиқликни сақлаш учун қандай маҳсулотларни истеъмол қилиш керак? 

Таркибида иссиқлик сақловчи егуликларга гречка ва жўхори ёрмалари, пиёз, саримсоқпиёз, ерқалампир, қалампир, зира, туршак, майиз, балиқ, қўй, мол, товуқ гўшти, сут маҳсулотлари, занжабил чойи, арпабодиён чойи ва қаҳва каби маҳсулотлар киради. 

Нутрисиологлар вазн ташлаш учун қишда парҳездан фойдаланишни тавсия этмайди. Аксинча, айнан шу вақтда организм дам олиши ва куч йиғиши керак.

"Совуқ мавсумда қизил ва қора қалампир, занжабил, долчин каби иссиқ зираворлардан фойдаланиш тавсия этилади. Уларнинг таркибидаги қиздирувчи моддалар овқат ҳазм қилиш тизимининг рецепторларини қўзғаб, қонни томирлар бўйлаб тезроқ айланиши ва иссиқликни таъминлайди", дейди мутахассис.

Қишда кам миқдорда ёғли гўшт истеъмол қилиб туриш ҳам зарар қилмайди. Унда совуққа қарши туриш учун зарур бўлган архидон кислотаси мавжуд. Хамирли овқатлар ҳам танани иситиш учун хизмат қилади. Бундай таомлар қиш учун жуда мос келади. 

Иссиқ, тўйимли овқат истеъмол қилиш қишнинг совуқ кунларида одамларнинг кайфиятига ижобий таъсир қилади. Айниқса, товуқли шўрва организмда протеиннинг керакли даражасини сақлаб қолиш учун муҳим таомдир.

Нимани истеъмол қилмаслик керак?

Шакар истеъмолини чеклаш саломатлик учун аҳамиятли. Иссиқ ва аччиқ қаҳва организмга ундан кўра кўпроқ тетиклик бағишлайди. Шунингдек, витаминларга бой мол, қўй жигари қишда А витамини манбаи сифатида организм учун зарур бўлади. Мазкур маҳсулотларнинг истеъмолидан тийилиш инсонни янада соғлом қилади. 

Маълумот учун, нутрисиолог – озиқланиш бўйича консультантдир. Нутриентлар – организм учун озиқлантирувчи моддалар бўлса, нутрисиолог – уларни ўрганиш билан шуғулланади. Нутрисиолог кишига кундалик расионидаги асосий хатоларни топиш ҳамда тузатишда кўмаклашадилар.

Шунингдек, уларнинг вазифаси – одамларни маҳсулот ва таомларни танлашда организм учун максимал фойда келтирадиганини таҳлил қилишга ўргатишдир. Яъни, организмдаги барча алмашинув жараёнларини юқори даражада қўллаб-қувватлаш учун тўғри овқатланишга ўргатишдир.

мавзуга оид янгиликлар

Uy sharoitida tayyorlangan konservalarni isteʼmol qilsa boʻladimi?

Уй шароитида тайёрланган консерваларни истеъмол қилса бўладими?

Қиш фасли кириб келиши билан уй шароитида тайёрланган қўлбола консерва маҳсулотларини истеъмол қилиш бошланади. Бундай маҳсулотларнинг сифат назорати махсус текширувлардан ўтмагани боис, уларнинг истеъмолга яроқли ёки яроқсиз эканлигини билиш мушкул. Агар одам консерва маҳсулотидан заҳарланса, унда қандай белгилар пайдо бўлади, касалланишнинг олдини олиш учун нималар қилиш керак? Мазкур саволларга Соғлиқни сақлаш вазирлиги матбуот хизмати томонидан ташкиллаштирилган интервьюда жавоб берилди. 

Фан-технология

02.12.2024, 09:58

Tuz odam salomatligiga qanday salbiy oqibatlarni keltirib chiqaradi?

Туз одам саломатлигига қандай салбий оқибатларни келтириб чиқаради?

Соғлом овқатланишга риоя қилишни бошлаган ҳар бир оила туз истеъмол қилиш керакми ёки йўқми, дея ўйлайди. Ҳатто инсонлар орасида мутлақо туз истеъмол қилмайдиганлар ҳам учраб туради. Хўш, ўзи туз истеъмол қилиш қанчалик соғлиққа зарар етказади? Унинг инсонларга фойдаси борми? Шу каби саволларга Соғлиқни сақлаш вазирлиги батафсил жавоб берди. 

Фан-технология

25.11.2024, 10:23

Bolalarni nafas yoʻllari kasalliklaridan qanday himoya qilish mumkin?

Болаларни нафас йўллари касалликларидан қандай ҳимоя қилиш мумкин?

Куз-қиш мавсуми бошланиши билан катталардан тортиб, ёш болаларгача тез-тез бурун битиши, акси уриш ҳолатлари кузатилади. Болаларда мазкур ҳолатлар бошланиши билан уларнинг ота-оналари ўзлари билган усулда фарзандларини даволашга ҳаракат қилади. Аммо бундай ўзбилармонликнинг охири бошқа бир касалликларни келтириб чиқариши мумкин. Мазкур касалликларни бартараф этиш бўйича тиббиёт фанлари доктори, профессор Фурқат Шамсиев ўзининг тавсияларини бериб ўтди.

Фан-технология

25.10.2024, 10:13

Yoshga toʻlmagan chaqaloqlarni qanday ovqatlantirish kerak?

Ёшига тўлмаган чақалоқларни қандай овқатлантириш керак?

Бир ёшгача бўлган болаларга қандай қўшимча овқатлар бериш мумкинлиги ҳақида Соғлиқни сақлаш вазирлиги мутахассиси томонидан бир қатор тавсиялар берилди.

Фан-технология

01.10.2024, 14:20

Qanday mahsulotlar odamni tez qaritadi?

Қандай маҳсулотлар одамни тез қаритади?

Кунлик тановул қилаётган баъзи бир таомларимиз саломатлигимизга бевосита салбий таъсир қилиб, организмнинг қариш жараёнини тезлаштириши мумкин. Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан ана шундай маҳсулотларнинг рўйхати ва уларнинг танага таъсири ҳақида маълумот берилди.

Фан-технология

23.09.2024, 10:17

Kamqonlikni qanday yengish mumkin? Shifokor tavsiya berdi

Камқонликни қандай енгиш мумкин? Шифокор тавсия берди

Анемия — жаҳон бўйлаб кенг тарқалган касалликлардан бири бўлиб, халқ орасида бу патология камқонлик деб аталади. ЖССТ (Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти) ҳисоботига кўра, дунёда аёлларнинг тахминан 30 фоизи, ҳомиладорларнинг 37 фоизи ва олти ойликдан беш ёшгача бўлган болаларнинг 40 фоизи шу дарддан азият чекмоқда. Хўш, анемияни қандай омиллар келтириб чиқаради? Касаллик қайси белгилар билан намоён бўлади? Касалликнинг хавфли асоратлари борми? Камқонликни қандай даволаш мумкин? Мазкур саволларга Соғлиқни сақлаш вазирлиги ходими батафсил жавоб берди. 

Фан-технология

19.09.2024, 11:18

сўнгги янгиликлар

Toshkentda bir kunda uchta YTH yuz berdi

Тошкентда бир кунда учта ЙТҲ юз берди

Кундан кунга машиналар ортиб бораётган Тошкент шаҳрида йўл-транспорт ҳодисаларининг сони ҳам ўсиб бормоқда. Биргина кеча, 28 январь куни пойтахтнинг уч тумани — Яккасарой, Чилонзор ҳамда Миробод туманида турли кўринишдаги ЙҲТ содир бўлди.

Ўзбекистон

29.01.2025, 11:23

Bugun qaysi hududarda qor yogʻadi?

Бугун қайси ҳудударда қор ёғади?

Бугун, 29 январь куни Ўзбекистон бўйича ҳаво бироз булутли бўлади, баъзи жойларда қор ёғади, Хоразм, Бухоро вилоятларида ёғингарчилик кутилмайди. Шарқий шамол йўналишини ўзгартириб ғарбдан 7-12 м/с тезликда эсади. Ҳарорат 0-5 даража илиқ бўлади. Бу ҳақда "Ўзгидромет" ахборот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

29.01.2025, 10:04

Oʻzbekistonda 5 ta yangi universitet ochiladi

Ўзбекистонда 5 та янги университет очилади

Президент Шавкат Мирзиёев қарорлари асосида Бухоро давлат техника университети, Наманган давлат техника университети, Нукус давлат техника университети, Туркий давлатлар халқаро университети ҳамда "Cyber university" каби олий таълим муассасалари очилади.

Ўзбекистон

28.01.2025, 14:27

Kredit rasmiylashtirish bilan bogʻliq firibgarlik  42 foizga oshdi — Ombudsman

Кредит расмийлаштириш билан боғлиқ фирибгарлик 42 фоизга ошди — Омбудсман

2024 йилда кредит расмийлаштиришга оид фирибгарлик ҳолатлари 42 фоизга ошгани аниқланди. Бу ҳақда Олий Мажлиснинг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили (Омбудсман) хабар берди.

Ўзбекистон

28.01.2025, 11:18

Bitta ovozga bitta kola: "Tashabbusli byudjet" yana boshlanmoqda

Битта овозга битта кола: "Ташаббусли бюджет" яна бошланмоқда

Жорий йилда ўтказиладиган "Ташаббусли бюджет" лойиҳасининг 1-мавсуми 1 февралдан бошланади. Бу ҳақда Иқтисодиёт ва молия вазирлиги матбуот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

28.01.2025, 10:47

IIBdan chiqqan rahbar Qiziriq tumaniga hokim boʻldi

ИИБдан чиққан раҳбар Қизириқ туманига ҳоким бўлди

Сурхондарё вилояти Қизириқ тумани ҳокими Анвар Орипов ўз аризасига кўра лавозимидан озод этилиб, унинг ўрнига маълум муддат вилоят ИИБга раҳбарлик қилган Шерхон Алламуротов ҳоким этиб тайинланди. Бу ҳақда вилоят ҳокимлиги матбуот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

28.01.2025, 10:14

Bugun qaysi hududlarda yogʻingarchilik boʻlishi aytildi

Бугун қайси ҳудудларда ёғингарчилик бўлиши айтилди

Бугун, 28 январь куни Ўзбекистон бўйича ҳаво бироз булутли бўлади, ёғингарчилик кутилмайди, фақат Қорақалпоғистон Республикаси, Хоразм вилоятининг айрим жойларида ва кечаси Бухоро, Навоий, Самарқанд вилоятларининг айрим ҳудудларида бироз қор ёғиши мумкин. Шарқий шамол йўналишини ўзгартириб ғарбдан 7-12 м/с тезликда эсади. Ҳарорат 3-8 даража илиқ, шимолда 0-5 даража совуқ бўлади. Бу ҳақда "Ўзгидромет" маълум қилди.

Ўзбекистон

28.01.2025, 09:52

Mirziyoyev Trampga maktub yoʻlladi. Unda nimalar yozilgan?

Мирзиёев Трампга мактуб йўллади. Унда нималар ёзилган?

Шавкат Мирзиёев Америка Қўшма Штатлари Президенти Дональд Трампга хат юборди. Мирзиёев мактубда Дональд Трампни ушбу лавозимга расмий киришгани муносабати билан табриклаб, уни Ўзбекистонга таклиф қилган. Бу ҳақда Президент матбуот котиби Шарзод Асадов маълум қилди.

Ўзбекистон

21.01.2025, 17:17

Amerika boshqa mamlakatlarga yordam berishni toʻxtatdi

Америка бошқа мамлакатларга ёрдам беришни тўхтатди

Кеча, 20 январдан бошлаб АҚШ Президенти лавозимига киришган Дональд Трамп Американинг бошқа мамлакатларга ёрдам дастурларини 90 кун муддатга тўхтатиб туриш ҳақидаги фармонни имзолади. Бу ҳақда "Deutsche Welle" нашри маълум қилди.

Жаҳон

21.01.2025, 16:59

Tramp Bayden davrida qabul qilingan 78 ta qarorni bekor qildi

Трамп Байден даврида қабул қилинган 78 та қарорни бекор қилди

Кеча, 20 январь куни АҚШ Президенти лавозимини расман эгаллаган Дональд Трамп Американинг бундан олдинги президенти Жо Байден даврида қабул қилинган 78 та қарорни бекор қилиш тўғрисидаги фармонни имзолади. Бу ҳақда "Deutsche Welle" нашри хабар берди.  

Жаҳон

21.01.2025, 13:41

Rasman prezident boʻlgan Donald Tramp nimalarni vaʼda bermoqda?

Расман президент бўлган Дональд Трамп нималарни ваъда бермоқда?

Кеча, 20 январь куни Дональд Трамп Америка Қўшма Штатлари Президенти лавозимига киришар экан, ундан аввал ярим соатлик нутқини баён қилди. У ўзининг нутқида бир қатор масалаларни тилга олиб, Американи нималар кутаётганини айтди ҳамда қайси соҳаларда ўзгаришлар қилишини ваъда берди.

Жаҳон

21.01.2025, 11:10

Bogʻcha bolalariga zaharli ilonlar bilan tomosha koʻrsatildi

Боғча болаларига заҳарли илонлар билан томоша кўрсатилди

Ижтимоий тармоқларда Тошкент вилоятида болаларга заҳарли илонлар билан томоша кўрсатилганлиги акс этган видео тарқалиб, кўплаб муҳокамаларга сабаб бўлди. Мазкур ҳолатга вилоят Мактабгача ва мактаб таълими бошқармаси расмий муносабат билдирди. 

Ўзбекистон

21.01.2025, 10:18