Совуқ кунларда қандай овқатланиш керак?

Ўзбекистонга қиш мавсуми кириб келиши билан ҳаво ҳарорати сезиларли даражада пасайди. Бундай шароитда тетик ва соғлом юриш учун овқатланиш рационига алоҳида эътибор қаратиш лозим. Хўш, совуқ кунларда қандай овқатланиш керак? Мазкур саволга Тиббиёт фанлари доктори Илҳом Отажонов Соғлиқни сақлаш вазирлигига берган интервьюсида жавоб берди

Улашиш:

Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Илҳом Отажоновга кўра, совуқ кунларда танага иссиқлик бахш этувчи таомларни истеъмол қилиш фойдали. Чунки бундай ҳавода организм ўзини ўзи иситиши учун жуда кўп қувват сарфлайди.

"Инсон танаси кўпроқ витамин ва минераллар, айниқса, оқсил моддасини талаб қилади. Ўз навбатида, унинг таркибидаги аминокислоталар иммунитетни мустаҳкамлаб, микробларга қарши курашда ёрдам беради", дейди доктор.

Иссиқликни сақлаш учун қандай маҳсулотларни истеъмол қилиш керак? 

Таркибида иссиқлик сақловчи егуликларга гречка ва жўхори ёрмалари, пиёз, саримсоқпиёз, ерқалампир, қалампир, зира, туршак, майиз, балиқ, қўй, мол, товуқ гўшти, сут маҳсулотлари, занжабил чойи, арпабодиён чойи ва қаҳва каби маҳсулотлар киради. 

Нутрисиологлар вазн ташлаш учун қишда парҳездан фойдаланишни тавсия этмайди. Аксинча, айнан шу вақтда организм дам олиши ва куч йиғиши керак.

"Совуқ мавсумда қизил ва қора қалампир, занжабил, долчин каби иссиқ зираворлардан фойдаланиш тавсия этилади. Уларнинг таркибидаги қиздирувчи моддалар овқат ҳазм қилиш тизимининг рецепторларини қўзғаб, қонни томирлар бўйлаб тезроқ айланиши ва иссиқликни таъминлайди", дейди мутахассис.

Қишда кам миқдорда ёғли гўшт истеъмол қилиб туриш ҳам зарар қилмайди. Унда совуққа қарши туриш учун зарур бўлган архидон кислотаси мавжуд. Хамирли овқатлар ҳам танани иситиш учун хизмат қилади. Бундай таомлар қиш учун жуда мос келади. 

Иссиқ, тўйимли овқат истеъмол қилиш қишнинг совуқ кунларида одамларнинг кайфиятига ижобий таъсир қилади. Айниқса, товуқли шўрва организмда протеиннинг керакли даражасини сақлаб қолиш учун муҳим таомдир.

Нимани истеъмол қилмаслик керак?

Шакар истеъмолини чеклаш саломатлик учун аҳамиятли. Иссиқ ва аччиқ қаҳва организмга ундан кўра кўпроқ тетиклик бағишлайди. Шунингдек, витаминларга бой мол, қўй жигари қишда А витамини манбаи сифатида организм учун зарур бўлади. Мазкур маҳсулотларнинг истеъмолидан тийилиш инсонни янада соғлом қилади. 

Маълумот учун, нутрисиолог – озиқланиш бўйича консультантдир. Нутриентлар – организм учун озиқлантирувчи моддалар бўлса, нутрисиолог – уларни ўрганиш билан шуғулланади. Нутрисиолог кишига кундалик расионидаги асосий хатоларни топиш ҳамда тузатишда кўмаклашадилар.

Шунингдек, уларнинг вазифаси – одамларни маҳсулот ва таомларни танлашда организм учун максимал фойда келтирадиганини таҳлил қилишга ўргатишдир. Яъни, организмдаги барча алмашинув жараёнларини юқори даражада қўллаб-қувватлаш учун тўғри овқатланишга ўргатишдир.

мавзуга оид янгиликлар

Uy sharoitida tayyorlangan konservalarni isteʼmol qilsa boʻladimi?

Уй шароитида тайёрланган консерваларни истеъмол қилса бўладими?

Қиш фасли кириб келиши билан уй шароитида тайёрланган қўлбола консерва маҳсулотларини истеъмол қилиш бошланади. Бундай маҳсулотларнинг сифат назорати махсус текширувлардан ўтмагани боис, уларнинг истеъмолга яроқли ёки яроқсиз эканлигини билиш мушкул. Агар одам консерва маҳсулотидан заҳарланса, унда қандай белгилар пайдо бўлади, касалланишнинг олдини олиш учун нималар қилиш керак? Мазкур саволларга Соғлиқни сақлаш вазирлиги матбуот хизмати томонидан ташкиллаштирилган интервьюда жавоб берилди. 

Фан-технология

02.12.2024, 09:58

Tuz odam salomatligiga qanday salbiy oqibatlarni keltirib chiqaradi?

Туз одам саломатлигига қандай салбий оқибатларни келтириб чиқаради?

Соғлом овқатланишга риоя қилишни бошлаган ҳар бир оила туз истеъмол қилиш керакми ёки йўқми, дея ўйлайди. Ҳатто инсонлар орасида мутлақо туз истеъмол қилмайдиганлар ҳам учраб туради. Хўш, ўзи туз истеъмол қилиш қанчалик соғлиққа зарар етказади? Унинг инсонларга фойдаси борми? Шу каби саволларга Соғлиқни сақлаш вазирлиги батафсил жавоб берди. 

Фан-технология

25.11.2024, 10:23

Bolalarni nafas yoʻllari kasalliklaridan qanday himoya qilish mumkin?

Болаларни нафас йўллари касалликларидан қандай ҳимоя қилиш мумкин?

Куз-қиш мавсуми бошланиши билан катталардан тортиб, ёш болаларгача тез-тез бурун битиши, акси уриш ҳолатлари кузатилади. Болаларда мазкур ҳолатлар бошланиши билан уларнинг ота-оналари ўзлари билган усулда фарзандларини даволашга ҳаракат қилади. Аммо бундай ўзбилармонликнинг охири бошқа бир касалликларни келтириб чиқариши мумкин. Мазкур касалликларни бартараф этиш бўйича тиббиёт фанлари доктори, профессор Фурқат Шамсиев ўзининг тавсияларини бериб ўтди.

Фан-технология

25.10.2024, 10:13

Yoshga toʻlmagan chaqaloqlarni qanday ovqatlantirish kerak?

Ёшига тўлмаган чақалоқларни қандай овқатлантириш керак?

Бир ёшгача бўлган болаларга қандай қўшимча овқатлар бериш мумкинлиги ҳақида Соғлиқни сақлаш вазирлиги мутахассиси томонидан бир қатор тавсиялар берилди.

Фан-технология

01.10.2024, 14:20

Qanday mahsulotlar odamni tez qaritadi?

Қандай маҳсулотлар одамни тез қаритади?

Кунлик тановул қилаётган баъзи бир таомларимиз саломатлигимизга бевосита салбий таъсир қилиб, организмнинг қариш жараёнини тезлаштириши мумкин. Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан ана шундай маҳсулотларнинг рўйхати ва уларнинг танага таъсири ҳақида маълумот берилди.

Фан-технология

23.09.2024, 10:17

Kamqonlikni qanday yengish mumkin? Shifokor tavsiya berdi

Камқонликни қандай енгиш мумкин? Шифокор тавсия берди

Анемия — жаҳон бўйлаб кенг тарқалган касалликлардан бири бўлиб, халқ орасида бу патология камқонлик деб аталади. ЖССТ (Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти) ҳисоботига кўра, дунёда аёлларнинг тахминан 30 фоизи, ҳомиладорларнинг 37 фоизи ва олти ойликдан беш ёшгача бўлган болаларнинг 40 фоизи шу дарддан азият чекмоқда. Хўш, анемияни қандай омиллар келтириб чиқаради? Касаллик қайси белгилар билан намоён бўлади? Касалликнинг хавфли асоратлари борми? Камқонликни қандай даволаш мумкин? Мазкур саволларга Соғлиқни сақлаш вазирлиги ходими батафсил жавоб берди. 

Фан-технология

19.09.2024, 11:18

сўнгги янгиликлар

Қирғизистон Президенти Озодбек Назарбековни унвон билан сийлади

Қирғизистон Президенти Озодбек Назарбековни унвон билан сийлади

Қирғизистон Республикаси Президенти Садир Жапаров Ўзбекистон Маданият вазири Озодбек Назарбековга "Қирғизистон халқ артристи" унвонини берди. Бу ҳақда "Vesti.kg" нашри хабар қилди.

Ўзбекистон

13.12.2024, 16:53

Energetika vazirining xatti-harakatini energotsenzuraga urinish deb qabul qildim — Otabek Bakirov

Энергетика вазирининг хатти-ҳаракатини энерготсензурага уриниш деб қабул қилдим — Отабек Бакиров

Ўзбекистон энергетика вазири Жўрабек Мирзамаҳмудов иқтисодчи Отабек Бакировнинг устидан прокуратура ва ички ишлар органларига шикоят қилди. Бу ҳақда иқтисодчи ўзининг Telegram-каналида хабар берди. 

Ўзбекистон

13.12.2024, 16:06

Joriy hafta qanday ob-havo bilan yakunlanadi?

Жорий ҳафта қандай об-ҳаво билан якунланади?

Жорий ҳафтанинг сўнги кунлари, 13-15 декабрь кунлари Ўзбекистон бўйлаб совуқ ҳаво массалари сақланиб қолинади. Кечалари ҳаво ҳарорати 13 даражагача совуқ бўлиши кутилмоқда. Бу ҳақда "Ўзгидромет" ахборот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

13.12.2024, 11:05

Germaniya Suriyadagi yangi hokimiyatga 8 million yevro bermoqchi

Германия Суриядаги янги ҳокимиятга 8 миллион евро бермоқчи

Кеча, 11 декабрь куни Германия Ташқи ишлар вазирлиги Башар Асад режими ағдарилганидан сўнг Сурияни қўллаб-қувватлашга қаратилган саккиз бандли режасини тақдим этди. Бу ҳақда "Deutsche  Welle" нашри хабар берди.  

Жаҳон

12.12.2024, 17:38

Asadlarning soʻnggi sahifasi: Zindon boʻshatildi, kishanlar parchalandi

Асадларнинг сўнгги саҳифаси: Зиндон бўшатилди, кишанлар парчаланди

Жорий йилнинг 8 декабрь куни Сурия етакчиси Башар Асад ҳукумат тепасидан ағдарилди. Шу билан 53 йил Сурияда ҳукмронлик ўрнатган Асадлар сулоласи барҳам топди. Мамлакат бошқарувини эгаллаган "Ҳайъат Таҳрир аш-Шом" мухолифат гуруҳи олдинги ҳукуматдаги тузумни тез парчалаш билан биргаликда Ҳофиз Асад буйруғи билан қурилган қамоқхонадаги маҳбусларни озод қилди. 

Жаҳон

12.12.2024, 14:19

Toshkentda YTH sabab 18 yoshli haydovchi halok boʻldi

Тошкентда ЙТҲ сабаб 18 ёшли ҳайдовчи ҳалок бўлди

Кеча, 11 декабрь куни Тошкент шаҳрида иккита автомашина тўқнашиши оқибатида йўл-транспорт ҳодисаси содир бўлди. Бу ҳақда Тошкент шаҳар ИИББ Йўл ҳаракати хавфсизлиги бошқармаси ахборот хизмати маълум қилди. 

Ўзбекистон

12.12.2024, 10:07

Мирзиёев Путин билан стратегик ҳамкорликни мустаҳкамлаш масаласини муҳокама қилди

Кеча, 11 декабрь куни Президент Шавкат Мирзиёев Россия етакчиси Владимир Путин билан телефон орқали гаплашди. Бу ҳақда давлат раҳбарининг матбуот хизмати маълум қилди. 

Ўзбекистон

12.12.2024, 09:50

Energetika tizimi cheklovlarga emas, shaffoflikka muhtoj — Otabek Bakirov

Энергетика тизими чекловларга эмас, шаффофликка муҳтож — Отабек Бакиров

Ўзбекистон қиш мавсумининг кескин совуқ кунларига юз тутар экан, энергетика тизими аҳолининг ўсиб бораётган талабларига жавоб беришга мажбур бўлмоқда. Энергетика вазирлигининг баёнотида табиий газ ва электр энергиясига талаб сезиларли даражада ошгани, айниқса, газ босимининг пасайиши натижасида газ қуйиш шохобчаларининг фаолияти чекланаётгани айтилган. Аммо бу чоралар самарадорлиги жамоатчилик орасида муҳокамаларга сабаб бўлмоқда.

Ўзбекистон

11.12.2024, 14:15

Oʻzbekistonda oilaviy zoʻravonlikka doir qancha ish sudda koʻrilgani aytildi

Ўзбекистонда оилавий зўравонликка доир қанча иш судда кўрилгани айтилди

Ўзбекистонда оилавий (маиший) зўравонлик ҳолатларидан қанчаси судда кўриб чиқилгани ҳамда тарафларга қандай жазолар берилгани бўйича "Sukut saqlama" ("NeMolchi.uz") лойиҳаси ўзининг олиб борган тадқиқотини эълон қилди. Мазкур ўрганиш Ўзбекистон Олий суди томонидан интернетда эълон қилинган суд қарорларининг очиқ базасига таянган ҳолда амалга оширилган.

Ўзбекистон

11.12.2024, 11:57

Rus siyosatchilarining tashabbuslarini qoʻllab-quvvatlashimiz kerak — Alisher Qodirov

Рус сиёсатчиларининг ташаббусларини қўллаб-қувватлашимиз керак — Алишер Қодиров

Жорий йилнинг 29 июль куни россиялик сиёсатчи, ЛДПР партияси етакчиси Леонид Слуцкий ТАСС томонидан ташкил этилган матбуот анжуманида Марказий Осиёдан келиб, Россияда ишловчи мигрантлар учун мажбурий хулқ–атвор қоидалари тўпламини, яъни "Муҳожирлар кодекси"ни ишлаб чиқиш бўйича таклиф берганини маълум қилди. Мазкур таклифга Ўзбекистон Миллий тикланиш партияси раиси Алишер Қодиров ижобий муносабат билдирди. Хўш, Слуцкий томонидан илгари сураётган "Муҳожирлар кодекси"да нималар қайд этилган? Қодиров россиялик ҳамкасби илгари сураётган таклифни нега қўллаб–қувватламоқда?

Сиёсат

11.12.2024, 10:40

Baxtiyor Saidov uch mamlakat diplomati bilan koʻrishdi (foto)

Бахтиёр Саидов уч мамлакат дипломати билан кўришди (фото)

Кеча, 9 декабрь куни Янги Зеландия, Босния ва Герсеговина ҳамда Венесуэланинг Ўзбекистондаги элчилари тайинланди. Бу ҳақда Ташқи ишлар вазири Бахтиёр Саидов ўзининг Telegram’даги саҳифасида маълум қилди.

Ўзбекистон

10.12.2024, 10:29