Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Oʻzbekistonga qish mavsumi kirib kelishi bilan havo harorati sezilarli darajada pasaydi. Bunday sharoitda tetik va sogʻlom yurish uchun ovqatlanish ratsioniga alohida eʼtibor qaratish lozim. Xoʻsh, sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak? Mazkur savolga Tibbiyot fanlari doktori Ilhom Otajonov Sogʻliqni saqlash vazirligiga bergan intervyusida javob berdi

Ulashish:

Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Ilhom Otajonovga koʻra, sovuq kunlarda tanaga issiqlik baxsh etuvchi taomlarni isteʼmol qilish foydali. Chunki bunday havoda organizm oʻzini oʻzi isitishi uchun juda koʻp quvvat sarflaydi.

"Inson tanasi koʻproq vitamin va minerallar, ayniqsa, oqsil moddasini talab qiladi. Oʻz navbatida, uning tarkibidagi aminokislotalar immunitetni mustahkamlab, mikroblarga qarshi kurashda yordam beradi", deydi doktor.

Issiqlikni saqlash uchun qanday mahsulotlarni isteʼmol qilish kerak? 

Tarkibida issiqlik saqlovchi yeguliklarga grechka va joʻxori yormalari, piyoz, sarimsoqpiyoz, yerqalampir, qalampir, zira, turshak, mayiz, baliq, qoʻy, mol, tovuq goʻshti, sut mahsulotlari, zanjabil choyi, arpabodiyon choyi va qahva kabi mahsulotlar kiradi. 

Nutrisiologlar vazn tashlash uchun qishda parhezdan foydalanishni tavsiya etmaydi. Aksincha, aynan shu vaqtda organizm dam olishi va kuch yigʻishi kerak.

"Sovuq mavsumda qizil va qora qalampir, zanjabil, dolchin kabi issiq ziravorlardan foydalanish tavsiya etiladi. Ularning tarkibidagi qizdiruvchi moddalar ovqat hazm qilish tizimining retseptorlarini qoʻzgʻab, qonni tomirlar boʻylab tezroq aylanishi va issiqlikni taʼminlaydi", deydi mutaxassis.

Qishda kam miqdorda yogʻli goʻsht isteʼmol qilib turish ham zarar qilmaydi. Unda sovuqqa qarshi turish uchun zarur boʻlgan arxidon kislotasi mavjud. Xamirli ovqatlar ham tanani isitish uchun xizmat qiladi. Bunday taomlar qish uchun juda mos keladi. 

Issiq, toʻyimli ovqat isteʼmol qilish qishning sovuq kunlarida odamlarning kayfiyatiga ijobiy taʼsir qiladi. Ayniqsa, tovuqli shoʻrva organizmda proteinning kerakli darajasini saqlab qolish uchun muhim taomdir.

Nimani isteʼmol qilmaslik kerak?

Shakar isteʼmolini cheklash salomatlik uchun ahamiyatli. Issiq va achchiq qahva organizmga undan koʻra koʻproq tetiklik bagʻishlaydi. Shuningdek, vitaminlarga boy mol, qoʻy jigari qishda A vitamini manbai sifatida organizm uchun zarur boʻladi. Mazkur mahsulotlarning isteʼmolidan tiyilish insonni yanada sogʻlom qiladi. 

Maʼlumot uchun, nutrisiolog – oziqlanish boʻyicha konsultantdir. Nutriyentlar – organizm uchun oziqlantiruvchi moddalar boʻlsa, nutrisiolog – ularni oʻrganish bilan shugʻullanadi. Nutrisiolog kishiga kundalik rasionidagi asosiy xatolarni topish hamda tuzatishda koʻmaklashadilar.

Shuningdek, ularning vazifasi – odamlarni mahsulot va taomlarni tanlashda organizm uchun maksimal foyda keltiradiganini tahlil qilishga oʻrgatishdir. Yaʼni, organizmdagi barcha almashinuv jarayonlarini yuqori darajada qoʻllab-quvvatlash uchun toʻgʻri ovqatlanishga oʻrgatishdir.

Fan-texnologiya

17.12.2024, 10:53

Ulashish:

Mavzuga oid yangiliklar

Uy sharoitida tayyorlangan konservalarni isteʼmol qilsa boʻladimi?

Uy sharoitida tayyorlangan konservalarni isteʼmol qilsa boʻladimi?

Qish fasli kirib kelishi bilan uy sharoitida tayyorlangan qoʻlbola konserva mahsulotlarini isteʼmol qilish boshlanadi. Bunday mahsulotlarning sifat nazorati maxsus tekshiruvlardan oʻtmagani bois, ularning isteʼmolga yaroqli yoki yaroqsiz ekanligini bilish mushkul. Agar odam konserva mahsulotidan zaharlansa, unda qanday belgilar paydo boʻladi, kasallanishning oldini olish uchun nimalar qilish kerak? Mazkur savollarga Sogʻliqni saqlash vazirligi matbuot xizmati tomonidan tashkillashtirilgan intervyuda javob berildi. 

Fan-texnologiya

02.12.2024, 09:58

Tuz odam salomatligiga qanday salbiy oqibatlarni keltirib chiqaradi?

Tuz odam salomatligiga qanday salbiy oqibatlarni keltirib chiqaradi?

Sogʻlom ovqatlanishga rioya qilishni boshlagan har bir oila tuz isteʼmol qilish kerakmi yoki yoʻqmi, deya oʻylaydi. Hatto insonlar orasida mutlaqo tuz isteʼmol qilmaydiganlar ham uchrab turadi. Xoʻsh, oʻzi tuz isteʼmol qilish qanchalik sogʻliqqa zarar yetkazadi? Uning insonlarga foydasi bormi? Shu kabi savollarga Sogʻliqni saqlash vazirligi batafsil javob berdi. 

Fan-texnologiya

25.11.2024, 10:23

Bolalarni nafas yoʻllari kasalliklaridan qanday himoya qilish mumkin?

Bolalarni nafas yoʻllari kasalliklaridan qanday himoya qilish mumkin?

Kuz-qish mavsumi boshlanishi bilan kattalardan tortib, yosh bolalargacha tez-tez burun bitishi, aksi urish holatlari kuzatiladi. Bolalarda mazkur holatlar boshlanishi bilan ularning ota-onalari oʻzlari bilgan usulda farzandlarini davolashga harakat qiladi. Ammo bunday oʻzbilarmonlikning oxiri boshqa bir kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin. Mazkur kasalliklarni bartaraf etish boʻyicha tibbiyot fanlari doktori, professor Furqat Shamsiyev oʻzining tavsiyalarini berib oʻtdi.

Fan-texnologiya

25.10.2024, 10:13

Yoshga toʻlmagan chaqaloqlarni qanday ovqatlantirish kerak?

Yoshiga toʻlmagan chaqaloqlarni qanday ovqatlantirish kerak?

Bir yoshgacha boʻlgan bolalarga qanday qoʻshimcha ovqatlar berish mumkinligi haqida Sogʻliqni saqlash vazirligi mutaxassisi tomonidan bir qator tavsiyalar berildi.

Fan-texnologiya

01.10.2024, 14:20

Qanday mahsulotlar odamni tez qaritadi?

Qanday mahsulotlar odamni tez qaritadi?

Kunlik tanovul qilayotgan baʼzi bir taomlarimiz salomatligimizga bevosita salbiy taʼsir qilib, organizmning qarish jarayonini tezlashtirishi mumkin. Sogʻliqni saqlash vazirligi tomonidan ana shunday mahsulotlarning roʻyxati va ularning tanaga taʼsiri haqida maʼlumot berildi.

Fan-texnologiya

23.09.2024, 10:17

Kamqonlikni qanday yengish mumkin? Shifokor tavsiya berdi

Kamqonlikni qanday yengish mumkin? Shifokor tavsiya berdi

Anemiya — jahon boʻylab keng tarqalgan kasalliklardan biri boʻlib, xalq orasida bu patologiya kamqonlik deb ataladi. JSST (Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti) hisobotiga koʻra, dunyoda ayollarning taxminan 30 foizi, homiladorlarning 37 foizi va olti oylikdan besh yoshgacha boʻlgan bolalarning 40 foizi shu darddan aziyat chekmoqda. Xoʻsh, anemiyani qanday omillar keltirib chiqaradi? Kasallik qaysi belgilar bilan namoyon boʻladi? Kasallikning xavfli asoratlari bormi? Kamqonlikni qanday davolash mumkin? Mazkur savollarga Sogʻliqni saqlash vazirligi xodimi batafsil javob berdi. 

Fan-texnologiya

19.09.2024, 11:18

So‘nggi yangiliklar

Amerikada vertolyot bilan toʻqnashgan yoʻlovchi samolyoti daryoga qulab tushdi. Nimalar maʼlum?

Amerikada vertolyot bilan toʻqnashgan yoʻlovchi samolyoti daryoga qulab tushdi. Nimalar maʼlum? (Foto)

Kecha, 29 yanvar kuni Amerikaning Vashington shahrida joylashgan Ronald Reygan aeroporti yaqinida ichida jami 64 nafar kishi boʻlgan yoʻlovchi samolyoti harbiy vertolyot bilan toʻqnashib ketishi oqibatida daryoga qulab tushdi. Bu haqda "BBC news" nashri xabar berdi.

Jahon

30.01.2025, 16:55

Oʻzbekistondagi dorixonalarda giyohvandlik vositalari kimlarga sotiladi?

Oʻzbekistondagi dorixonalarda giyohvandlik vositalari kimlarga sotiladi?

Giyohvandlik vositalarini dorixonalar orqali realizatsiya qilish tartibi belgilandi. Bu haqda joriy yilning 27 yanvar kuni Adliya vazirligida davlat roʻyxatidan oʻtkazilgan "Giyohvandlik vositalari, psixotrop moddalar va prekursorlarni saqlash, realizatsiya qilish, berish, taqsimlash va hisobga olish tartibi toʻgʻrisidagi'"gi nizomda soʻz boradi.

Oʻzbekiston

30.01.2025, 14:46

Berdimuhamedovlarning surati tushirilgan gazetalarni oʻqishdan boshqa maqsadlarda foydalanish taqiqlandi

Berdimuhamedovlarning surati tushirilgan gazetalarni oʻqishdan boshqa maqsadda foydalanish taqiqlandi

Turkmanistonda mamlakat prezidenti hamda uning oila aʼzolari tasvirlangan gazeta-jurnallarni turli maqsadlarda ishlatib, ularni ifloslantirmaslik haqida davlat amaldorlaridan yozma majburiyatnoma olinmoqda. Bu haqda shunday hujjatga imzo chekkan bir qancha davlat mulozimlariga tayanib, "Ozodlik radiosi"ning turkman xizmati xabar berdi.

Jahon

30.01.2025, 14:05

Prezident Mirziyoyev Karimovni xotirladi

Bugun, 30 yanvar kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev Toshkentdagi Islom Karimov haykali poyiga gulchambar qoʻydi. Bu haqda Prezident matbuot xizmati maʼlum qildi.

Oʻzbekiston

30.01.2025, 12:15

Qashqadaryoda yuzdan ortiq archa kesib ketildi

Qashqadaryoda yuzdan ortiq archa kesib ketildi

Qashqadaryo viloyatida joylashgan Dehqonobod davlat oʻrmon xoʻjaligi Duob oʻrmon boʻlimi hududida 104 dona Zarafshon archa daraxti tag qismidan kesib tashlandi. Bu haqda Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim oʻzgarishi vazirligi matbuot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

30.01.2025, 11:47

Oʻzbekiston, Turkiya va Ozarbayjon oʻrtasida Anqara deklaratsiyasi imzolandi (foto)

Oʻzbekiston, Turkiya va Ozarbayjon oʻrtasida Anqara deklaratsiyasi imzolandi (foto)

Kecha, 29 yanvar kuni Oʻzbekiston, Turkiya hamda Ozarbayjon Tashqi ishlar vazirlari Turkiyada boʻlib oʻtayotgan forumda Anqara deklaratsiyasini qabul qildi. Bu haqda Oʻzbekiston TIV rahbari Baxtiyor Saidov oʻzining Telegram'dagi sahifasida maʼlum qildi.

Siyosat

30.01.2025, 10:53

Toshkentda bir kunda uchta YTH yuz berdi

Toshkentda bir kunda uchta YTH yuz berdi

Kundan kunga mashinalar ortib borayotgan Toshkent shahrida yoʻl-transport hodisalarining soni ham oʻsib bormoqda. Birgina kecha, 28 yanvar kuni poytaxtning uch tumani — Yakkasaroy, Chilonzor hamda Mirobod tumanida turli koʻrinishdagi YHT sodir boʻldi.

Oʻzbekiston

29.01.2025, 11:23

Bugun qaysi hududarda qor yogʻadi?

Bugun qaysi hududarda qor yogʻadi?

Bugun, 29 yanvar kuni Oʻzbekiston boʻyicha havo biroz bulutli boʻladi, baʼzi joylarda qor yogʻadi, Xorazm, Buxoro viloyatlarida yogʻingarchilik kutilmaydi. Sharqiy shamol yoʻnalishini oʻzgartirib gʻarbdan 7-12 m/s tezlikda esadi. Harorat 0-5 daraja iliq boʻladi. Bu haqda "Oʻzgidromet" axborot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

29.01.2025, 10:04

Oʻzbekistonda 5 ta yangi universitet ochiladi

Oʻzbekistonda 5 ta yangi universitet ochiladi

Prezident Shavkat Mirziyoyev qarorlari asosida Buxoro davlat texnika universiteti, Namangan davlat texnika universiteti, Nukus davlat texnika universiteti, Turkiy davlatlar xalqaro universiteti hamda "Cyber university" kabi oliy taʼlim muassasalari ochiladi.

Oʻzbekiston

28.01.2025, 14:27

Kredit rasmiylashtirish bilan bogʻliq firibgarlik  42 foizga oshdi — Ombudsman

Kredit rasmiylashtirish bilan bogʻliq firibgarlik 42 foizga oshdi — Ombudsman

2024 yilda kredit rasmiylashtirishga oid firibgarlik holatlari 42 foizga oshgani aniqlandi. Bu haqda Oliy Majlisning Inson huquqlari boʻyicha vakili (Ombudsman) xabar berdi.

Oʻzbekiston

28.01.2025, 11:18

Bitta ovozga bitta kola: "Tashabbusli byudjet" yana boshlanmoqda

Bitta ovozga bitta kola: "Tashabbusli byudjet" yana boshlanmoqda

Joriy yilda oʻtkaziladigan "Tashabbusli byudjet" loyihasining 1-mavsumi 1 fevraldan boshlanadi. Bu haqda Iqtisodiyot va moliya vazirligi matbuot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

28.01.2025, 10:47

IIBdan chiqqan rahbar Qiziriq tumaniga hokim boʻldi

IIBdan chiqqan rahbar Qiziriq tumaniga hokim boʻldi

Surxondaryo viloyati Qiziriq tumani hokimi Anvar Oripov oʻz arizasiga koʻra lavozimidan ozod etilib, uning oʻrniga maʼlum muddat viloyat IIBga rahbarlik qilgan Sherxon Allamurotov hokim etib tayinlandi. Bu haqda viloyat hokimligi matbuot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

28.01.2025, 10:14