Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Oʻzbekistonga qish mavsumi kirib kelishi bilan havo harorati sezilarli darajada pasaydi. Bunday sharoitda tetik va sogʻlom yurish uchun ovqatlanish ratsioniga alohida eʼtibor qaratish lozim. Xoʻsh, sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak? Mazkur savolga Tibbiyot fanlari doktori Ilhom Otajonov Sogʻliqni saqlash vazirligiga bergan intervyusida javob berdi

Ulashish:

Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Ilhom Otajonovga koʻra, sovuq kunlarda tanaga issiqlik baxsh etuvchi taomlarni isteʼmol qilish foydali. Chunki bunday havoda organizm oʻzini oʻzi isitishi uchun juda koʻp quvvat sarflaydi.

"Inson tanasi koʻproq vitamin va minerallar, ayniqsa, oqsil moddasini talab qiladi. Oʻz navbatida, uning tarkibidagi aminokislotalar immunitetni mustahkamlab, mikroblarga qarshi kurashda yordam beradi", deydi doktor.

Issiqlikni saqlash uchun qanday mahsulotlarni isteʼmol qilish kerak? 

Tarkibida issiqlik saqlovchi yeguliklarga grechka va joʻxori yormalari, piyoz, sarimsoqpiyoz, yerqalampir, qalampir, zira, turshak, mayiz, baliq, qoʻy, mol, tovuq goʻshti, sut mahsulotlari, zanjabil choyi, arpabodiyon choyi va qahva kabi mahsulotlar kiradi. 

Nutrisiologlar vazn tashlash uchun qishda parhezdan foydalanishni tavsiya etmaydi. Aksincha, aynan shu vaqtda organizm dam olishi va kuch yigʻishi kerak.

"Sovuq mavsumda qizil va qora qalampir, zanjabil, dolchin kabi issiq ziravorlardan foydalanish tavsiya etiladi. Ularning tarkibidagi qizdiruvchi moddalar ovqat hazm qilish tizimining retseptorlarini qoʻzgʻab, qonni tomirlar boʻylab tezroq aylanishi va issiqlikni taʼminlaydi", deydi mutaxassis.

Qishda kam miqdorda yogʻli goʻsht isteʼmol qilib turish ham zarar qilmaydi. Unda sovuqqa qarshi turish uchun zarur boʻlgan arxidon kislotasi mavjud. Xamirli ovqatlar ham tanani isitish uchun xizmat qiladi. Bunday taomlar qish uchun juda mos keladi. 

Issiq, toʻyimli ovqat isteʼmol qilish qishning sovuq kunlarida odamlarning kayfiyatiga ijobiy taʼsir qiladi. Ayniqsa, tovuqli shoʻrva organizmda proteinning kerakli darajasini saqlab qolish uchun muhim taomdir.

Nimani isteʼmol qilmaslik kerak?

Shakar isteʼmolini cheklash salomatlik uchun ahamiyatli. Issiq va achchiq qahva organizmga undan koʻra koʻproq tetiklik bagʻishlaydi. Shuningdek, vitaminlarga boy mol, qoʻy jigari qishda A vitamini manbai sifatida organizm uchun zarur boʻladi. Mazkur mahsulotlarning isteʼmolidan tiyilish insonni yanada sogʻlom qiladi. 

Maʼlumot uchun, nutrisiolog – oziqlanish boʻyicha konsultantdir. Nutriyentlar – organizm uchun oziqlantiruvchi moddalar boʻlsa, nutrisiolog – ularni oʻrganish bilan shugʻullanadi. Nutrisiolog kishiga kundalik rasionidagi asosiy xatolarni topish hamda tuzatishda koʻmaklashadilar.

Shuningdek, ularning vazifasi – odamlarni mahsulot va taomlarni tanlashda organizm uchun maksimal foyda keltiradiganini tahlil qilishga oʻrgatishdir. Yaʼni, organizmdagi barcha almashinuv jarayonlarini yuqori darajada qoʻllab-quvvatlash uchun toʻgʻri ovqatlanishga oʻrgatishdir.

Fan-texnologiya

17.12.2024, 10:53

Ulashish:

Mavzuga oid yangiliklar

Allergiya mavsumi yaqin: Nimalarni isteʼmol qilmaslik kerak?

Allergiya mavsumi yaqin: Nimalarni isteʼmol qilmaslik kerak?

Oziq-ovqat allergiyasi — dunyoda tobora keng tarqalayotgan patologiyalar sirasidan boʻlib, tahlillarga koʻra, bundan asosan bolalar, ayniqsa, emizikli goʻdaklar koʻp aziyat chekadi. Respublika ixtisoslashtirilgan allergologiya va klinik immunologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi direktori Ilmira Razikova kuchli allergen hisoblangan oziq-ovqat mahsulotlari haqida batafsil maʼlumot berdi.

Fan-texnologiya

24.02.2025, 10:40

Uy sharoitida tayyorlangan konservalarni isteʼmol qilsa boʻladimi?

Uy sharoitida tayyorlangan konservalarni isteʼmol qilsa boʻladimi?

Qish fasli kirib kelishi bilan uy sharoitida tayyorlangan qoʻlbola konserva mahsulotlarini isteʼmol qilish boshlanadi. Bunday mahsulotlarning sifat nazorati maxsus tekshiruvlardan oʻtmagani bois, ularning isteʼmolga yaroqli yoki yaroqsiz ekanligini bilish mushkul. Agar odam konserva mahsulotidan zaharlansa, unda qanday belgilar paydo boʻladi, kasallanishning oldini olish uchun nimalar qilish kerak? Mazkur savollarga Sogʻliqni saqlash vazirligi matbuot xizmati tomonidan tashkillashtirilgan intervyuda javob berildi. 

Fan-texnologiya

02.12.2024, 09:58

Tuz odam salomatligiga qanday salbiy oqibatlarni keltirib chiqaradi?

Tuz odam salomatligiga qanday salbiy oqibatlarni keltirib chiqaradi?

Sogʻlom ovqatlanishga rioya qilishni boshlagan har bir oila tuz isteʼmol qilish kerakmi yoki yoʻqmi, deya oʻylaydi. Hatto insonlar orasida mutlaqo tuz isteʼmol qilmaydiganlar ham uchrab turadi. Xoʻsh, oʻzi tuz isteʼmol qilish qanchalik sogʻliqqa zarar yetkazadi? Uning insonlarga foydasi bormi? Shu kabi savollarga Sogʻliqni saqlash vazirligi batafsil javob berdi. 

Fan-texnologiya

25.11.2024, 10:23

Bolalarni nafas yoʻllari kasalliklaridan qanday himoya qilish mumkin?

Bolalarni nafas yoʻllari kasalliklaridan qanday himoya qilish mumkin?

Kuz-qish mavsumi boshlanishi bilan kattalardan tortib, yosh bolalargacha tez-tez burun bitishi, aksi urish holatlari kuzatiladi. Bolalarda mazkur holatlar boshlanishi bilan ularning ota-onalari oʻzlari bilgan usulda farzandlarini davolashga harakat qiladi. Ammo bunday oʻzbilarmonlikning oxiri boshqa bir kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin. Mazkur kasalliklarni bartaraf etish boʻyicha tibbiyot fanlari doktori, professor Furqat Shamsiyev oʻzining tavsiyalarini berib oʻtdi.

Fan-texnologiya

25.10.2024, 10:13

Yoshga toʻlmagan chaqaloqlarni qanday ovqatlantirish kerak?

Yoshiga toʻlmagan chaqaloqlarni qanday ovqatlantirish kerak?

Bir yoshgacha boʻlgan bolalarga qanday qoʻshimcha ovqatlar berish mumkinligi haqida Sogʻliqni saqlash vazirligi mutaxassisi tomonidan bir qator tavsiyalar berildi.

Fan-texnologiya

01.10.2024, 14:20

Qanday mahsulotlar odamni tez qaritadi?

Qanday mahsulotlar odamni tez qaritadi?

Kunlik tanovul qilayotgan baʼzi bir taomlarimiz salomatligimizga bevosita salbiy taʼsir qilib, organizmning qarish jarayonini tezlashtirishi mumkin. Sogʻliqni saqlash vazirligi tomonidan ana shunday mahsulotlarning roʻyxati va ularning tanaga taʼsiri haqida maʼlumot berildi.

Fan-texnologiya

23.09.2024, 10:17

So‘nggi yangiliklar

"Euronews" sayyohlarga Shahrisabzning betakror muhitini namoyish etmoqda

"Euronews" telekanali "Ipak yoʻli sarguzashtlari" koʻrsatuvining navbatdagi qismida tomoshabinlarni buyuklar taqdiri tugʻilgan afsonaviy Shahrisabzga sayohat qilishga taklif etdi.

Madaniy

30.08.2025, 15:13

Mark Rubio USAID rasman yopilishini eʼlon qildi

Mark Rubio USAID rasman yopilishini eʼlon qildi

AQSh Davlat kotibi Marko Rubio 29 avgust kuni X ijtimoiy tarmogʻida AQSh Xalqaro taraqqiyot agentligi (USAID) tugatilishi haqida eʼlon qildi.

Jahon

30.08.2025, 13:46

Prezident sobiq maslahatchisi, marhum Rustam Qosimov orden bilan mukofotlandi

Prezident sobiq maslahatchisi, marhum Rustam Qosimov orden bilan mukofotlandi

Prezident farmoni bilan Marhum Rustam Qosimov “Fidokorona xizmatlari uchun” orden bilan taqdirlandi. Bu haqda prezidenti matbuot xizmati xabar qildi.

Siyosat

30.08.2025, 12:48

Quvvalantiruvchi ichimliklar “quvvatsiz” qilsa-chi?!

Energetik ichimliklar qisqa muddatda tetiklik va kuch berayotgandek tuyulsa-da, ularning tarkibida inson organizmi uchun zararli boʻlgan moddalar mavjud.

Oʻzbekiston

30.08.2025, 12:35

Mirziyoyev Lukashenkoni tugʼilgan kuni bilan tabriklash uchun telefon qildi

Mirziyoyev Lukashenkoni tugʼilgan kuni bilan tabriklash uchun telefon qildi

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 30 avgust kuni Belarus Respublikasi Prezidenti Aleksandr Lukashenko bilan telefon orqali muloqot qildi. Bu haqda davlat rahbarining matbuot xizmati xabar qildi.

Siyosat

30.08.2025, 12:18

Toshkent maktablarida 10 va 11-sinf oʻquvchilari kameralar orqali kuzatiladi

Toshkent maktablarida 10 va 11-sinf oʻquvchilari kameralar orqali kuzatiladi

Toshkent shahridagi barcha maktablarda 10 va 11-sinf oʻquvchilarini kuzatish uchun maxsus kameralar oʻrnatiladi. Bu haqda Toshkent shahar hokimi Shavkat Umurzoqov 29 avgust kuni qaror qabul qildi.

Ta'lim

30.08.2025, 11:25

Jizzaxda firibgarlik bilan bogʻliq noqonuniy holat fosh etildi

Davlat tuzilmalarida korrupsion holatlarni aniqlash va ularga chek qoʻyish maqsadida Davlat xavfsizlik xizmati va Bosh prokuratura huzuridagi Departament xodimlari hamkorligida tezkor tadbir oʻtkazildi.

Oʻzbekiston

30.08.2025, 10:23

Toshkentda oziq-ovqatni qayta ishlashdagi innovatsiyalar namoyish etildi

Toshkentda Air Products kompaniyasi tomonidan tashkil etilgan Oziq-ovqat mahsulotlarini muzlatish, qayta ishlash va saqlashning yangi texnologiyalari markazida yangi loyihaga doir innovatsion uskunalar taqdimoti boʻlib oʻtdi. 

Oʻzbekiston

29.08.2025, 20:48

Quyosh va shamol elektr stansiyalari tomonidan ishlab chiqarilgan elektr energiyasi hajmi 7 mlrd kVt⋅soatga yetdi

Oʻzbekistondagi quyosh va shamol elektr stansiyalari tomonidan 2025 yilda ishlab chiqarilgan elektr energiyasi miqdori 7 mlrd kVt⋅soatni tashkil qildi.

Iqtisodiyot

29.08.2025, 19:45

Isroil armiyasi Yaman poytaxtiga bir qator havo zarbalari yoʻlladi

Zarbalar husiylar yetakchisi Abdulmalik al-Husiy nutq soʻzlayotgan vaqtda amalga oshirilgan.

Jahon

29.08.2025, 18:41

Kartoshka yetishtirish boʻyicha qaysi hudud yetakchi?

2025 yil yanvar–iyun oylarida respublikadagi barcha toifadagi xoʻjaliklar tomonidan 1,9 mln tonna kartoshka yetishtirilgan.

Iqtisodiyot

29.08.2025, 17:37

Oʻzbekistondagi qaysi muzeylarga sayyohlar eng koʻp boryapti?

Milliy statistika qoʻmitasi maʼlumotlariga koʻra, 2025 yilning 1 yanvar holatiga, Oʻzbekistonda 138 ta muzey faoliyat koʻrsatmoqda (filiallarni ham qoʻshganda).

Madaniy

29.08.2025, 16:33