Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Oʻzbekistonga qish mavsumi kirib kelishi bilan havo harorati sezilarli darajada pasaydi. Bunday sharoitda tetik va sogʻlom yurish uchun ovqatlanish ratsioniga alohida eʼtibor qaratish lozim. Xoʻsh, sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak? Mazkur savolga Tibbiyot fanlari doktori Ilhom Otajonov Sogʻliqni saqlash vazirligiga bergan intervyusida javob berdi

Ulashish:

Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Sovuq kunlarda qanday ovqatlanish kerak?

Ilhom Otajonovga koʻra, sovuq kunlarda tanaga issiqlik baxsh etuvchi taomlarni isteʼmol qilish foydali. Chunki bunday havoda organizm oʻzini oʻzi isitishi uchun juda koʻp quvvat sarflaydi.

"Inson tanasi koʻproq vitamin va minerallar, ayniqsa, oqsil moddasini talab qiladi. Oʻz navbatida, uning tarkibidagi aminokislotalar immunitetni mustahkamlab, mikroblarga qarshi kurashda yordam beradi", deydi doktor.

Issiqlikni saqlash uchun qanday mahsulotlarni isteʼmol qilish kerak? 

Tarkibida issiqlik saqlovchi yeguliklarga grechka va joʻxori yormalari, piyoz, sarimsoqpiyoz, yerqalampir, qalampir, zira, turshak, mayiz, baliq, qoʻy, mol, tovuq goʻshti, sut mahsulotlari, zanjabil choyi, arpabodiyon choyi va qahva kabi mahsulotlar kiradi. 

Nutrisiologlar vazn tashlash uchun qishda parhezdan foydalanishni tavsiya etmaydi. Aksincha, aynan shu vaqtda organizm dam olishi va kuch yigʻishi kerak.

"Sovuq mavsumda qizil va qora qalampir, zanjabil, dolchin kabi issiq ziravorlardan foydalanish tavsiya etiladi. Ularning tarkibidagi qizdiruvchi moddalar ovqat hazm qilish tizimining retseptorlarini qoʻzgʻab, qonni tomirlar boʻylab tezroq aylanishi va issiqlikni taʼminlaydi", deydi mutaxassis.

Qishda kam miqdorda yogʻli goʻsht isteʼmol qilib turish ham zarar qilmaydi. Unda sovuqqa qarshi turish uchun zarur boʻlgan arxidon kislotasi mavjud. Xamirli ovqatlar ham tanani isitish uchun xizmat qiladi. Bunday taomlar qish uchun juda mos keladi. 

Issiq, toʻyimli ovqat isteʼmol qilish qishning sovuq kunlarida odamlarning kayfiyatiga ijobiy taʼsir qiladi. Ayniqsa, tovuqli shoʻrva organizmda proteinning kerakli darajasini saqlab qolish uchun muhim taomdir.

Nimani isteʼmol qilmaslik kerak?

Shakar isteʼmolini cheklash salomatlik uchun ahamiyatli. Issiq va achchiq qahva organizmga undan koʻra koʻproq tetiklik bagʻishlaydi. Shuningdek, vitaminlarga boy mol, qoʻy jigari qishda A vitamini manbai sifatida organizm uchun zarur boʻladi. Mazkur mahsulotlarning isteʼmolidan tiyilish insonni yanada sogʻlom qiladi. 

Maʼlumot uchun, nutrisiolog – oziqlanish boʻyicha konsultantdir. Nutriyentlar – organizm uchun oziqlantiruvchi moddalar boʻlsa, nutrisiolog – ularni oʻrganish bilan shugʻullanadi. Nutrisiolog kishiga kundalik rasionidagi asosiy xatolarni topish hamda tuzatishda koʻmaklashadilar.

Shuningdek, ularning vazifasi – odamlarni mahsulot va taomlarni tanlashda organizm uchun maksimal foyda keltiradiganini tahlil qilishga oʻrgatishdir. Yaʼni, organizmdagi barcha almashinuv jarayonlarini yuqori darajada qoʻllab-quvvatlash uchun toʻgʻri ovqatlanishga oʻrgatishdir.

Fan-texnologiya

17.12.2024, 10:53

Ulashish:

Mavzuga oid yangiliklar

Uy sharoitida tayyorlangan konservalarni isteʼmol qilsa boʻladimi?

Uy sharoitida tayyorlangan konservalarni isteʼmol qilsa boʻladimi?

Qish fasli kirib kelishi bilan uy sharoitida tayyorlangan qoʻlbola konserva mahsulotlarini isteʼmol qilish boshlanadi. Bunday mahsulotlarning sifat nazorati maxsus tekshiruvlardan oʻtmagani bois, ularning isteʼmolga yaroqli yoki yaroqsiz ekanligini bilish mushkul. Agar odam konserva mahsulotidan zaharlansa, unda qanday belgilar paydo boʻladi, kasallanishning oldini olish uchun nimalar qilish kerak? Mazkur savollarga Sogʻliqni saqlash vazirligi matbuot xizmati tomonidan tashkillashtirilgan intervyuda javob berildi. 

Fan-texnologiya

02.12.2024, 09:58

Tuz odam salomatligiga qanday salbiy oqibatlarni keltirib chiqaradi?

Tuz odam salomatligiga qanday salbiy oqibatlarni keltirib chiqaradi?

Sogʻlom ovqatlanishga rioya qilishni boshlagan har bir oila tuz isteʼmol qilish kerakmi yoki yoʻqmi, deya oʻylaydi. Hatto insonlar orasida mutlaqo tuz isteʼmol qilmaydiganlar ham uchrab turadi. Xoʻsh, oʻzi tuz isteʼmol qilish qanchalik sogʻliqqa zarar yetkazadi? Uning insonlarga foydasi bormi? Shu kabi savollarga Sogʻliqni saqlash vazirligi batafsil javob berdi. 

Fan-texnologiya

25.11.2024, 10:23

Bolalarni nafas yoʻllari kasalliklaridan qanday himoya qilish mumkin?

Bolalarni nafas yoʻllari kasalliklaridan qanday himoya qilish mumkin?

Kuz-qish mavsumi boshlanishi bilan kattalardan tortib, yosh bolalargacha tez-tez burun bitishi, aksi urish holatlari kuzatiladi. Bolalarda mazkur holatlar boshlanishi bilan ularning ota-onalari oʻzlari bilgan usulda farzandlarini davolashga harakat qiladi. Ammo bunday oʻzbilarmonlikning oxiri boshqa bir kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin. Mazkur kasalliklarni bartaraf etish boʻyicha tibbiyot fanlari doktori, professor Furqat Shamsiyev oʻzining tavsiyalarini berib oʻtdi.

Fan-texnologiya

25.10.2024, 10:13

Yoshga toʻlmagan chaqaloqlarni qanday ovqatlantirish kerak?

Yoshiga toʻlmagan chaqaloqlarni qanday ovqatlantirish kerak?

Bir yoshgacha boʻlgan bolalarga qanday qoʻshimcha ovqatlar berish mumkinligi haqida Sogʻliqni saqlash vazirligi mutaxassisi tomonidan bir qator tavsiyalar berildi.

Fan-texnologiya

01.10.2024, 14:20

Qanday mahsulotlar odamni tez qaritadi?

Qanday mahsulotlar odamni tez qaritadi?

Kunlik tanovul qilayotgan baʼzi bir taomlarimiz salomatligimizga bevosita salbiy taʼsir qilib, organizmning qarish jarayonini tezlashtirishi mumkin. Sogʻliqni saqlash vazirligi tomonidan ana shunday mahsulotlarning roʻyxati va ularning tanaga taʼsiri haqida maʼlumot berildi.

Fan-texnologiya

23.09.2024, 10:17

Kamqonlikni qanday yengish mumkin? Shifokor tavsiya berdi

Kamqonlikni qanday yengish mumkin? Shifokor tavsiya berdi

Anemiya — jahon boʻylab keng tarqalgan kasalliklardan biri boʻlib, xalq orasida bu patologiya kamqonlik deb ataladi. JSST (Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti) hisobotiga koʻra, dunyoda ayollarning taxminan 30 foizi, homiladorlarning 37 foizi va olti oylikdan besh yoshgacha boʻlgan bolalarning 40 foizi shu darddan aziyat chekmoqda. Xoʻsh, anemiyani qanday omillar keltirib chiqaradi? Kasallik qaysi belgilar bilan namoyon boʻladi? Kasallikning xavfli asoratlari bormi? Kamqonlikni qanday davolash mumkin? Mazkur savollarga Sogʻliqni saqlash vazirligi xodimi batafsil javob berdi. 

Fan-texnologiya

19.09.2024, 11:18

So‘nggi yangiliklar

Қирғизистон Президенти Озодбек Назарбековни унвон билан сийлади

Qirgʻiziston Prezidenti Ozodbek Nazarbekovni unvon bilan siyladi

Qirgʻiziston Respublikasi Prezidenti Sadir Japarov Oʻzbekiston Madaniyat vaziri Ozodbek Nazarbekovga "Qirgʻiziston xalq artristi" unvonini berdi. Bu haqda "Vesti.kg" nashri xabar qildi.

Oʻzbekiston

13.12.2024, 16:53

Energetika vazirining xatti-harakatini energotsenzuraga urinish deb qabul qildim — Otabek Bakirov

Energetika vazirining xatti-harakatini energotsenzuraga urinish deb qabul qildim — Otabek Bakirov

Oʻzbekiston energetika vaziri Joʻrabek Mirzamahmudov iqtisodchi Otabek Bakirovning ustidan prokuratura va ichki ishlar organlariga shikoyat qildi. Bu haqda iqtisodchi oʻzining Telegram-kanalida xabar berdi. 

Oʻzbekiston

13.12.2024, 16:06

Joriy hafta qanday ob-havo bilan yakunlanadi?

Joriy hafta qanday ob-havo bilan yakunlanadi?

Joriy haftaning soʻngi kunlari, 13-15 dekabr kunlari Oʻzbekiston boʻylab sovuq havo massalari saqlanib qolinadi. Kechalari havo harorati 13 darajagacha sovuq boʻlishi kutilmoqda. Bu haqda "Oʻzgidromet" axborot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

13.12.2024, 11:05

Germaniya Suriyadagi yangi hokimiyatga 8 million yevro bermoqchi

Germaniya Suriyadagi yangi hokimiyatga 8 million yevro bermoqchi

Kecha, 11 dekabr kuni Germaniya Tashqi ishlar vazirligi Bashar Asad rejimi agʻdarilganidan soʻng Suriyani qoʻllab-quvvatlashga qaratilgan sakkiz bandli rejasini taqdim etdi. Bu haqda "Deutsche  Welle" nashri xabar berdi.  

Jahon

12.12.2024, 17:38

Asadlarning soʻnggi sahifasi: Zindon boʻshatildi, kishanlar parchalandi

Asadlarning soʻnggi sahifasi: Zindon boʻshatildi, kishanlar parchalandi

Joriy yilning 8 dekabr kuni Suriya yetakchisi Bashar Asad hukumat tepasidan agʻdarildi. Shu bilan 53 yil Suriyada hukmronlik oʻrnatgan Asadlar sulolasi barham topdi. Mamlakat boshqaruvini egallagan "Hayʼat Tahrir ash-Shom" muxolifat guruhi oldingi hukumatdagi tuzumni tez parchalash bilan birgalikda Hofiz Asad buyrugʻi bilan qurilgan qamoqxonadagi mahbuslarni ozod qildi. 

Jahon

12.12.2024, 14:19

Toshkentda YTH sabab 18 yoshli haydovchi halok boʻldi

Toshkentda YTH sabab 18 yoshli haydovchi halok boʻldi

Kecha, 11 dekabr kuni Toshkent shahrida ikkita avtomashina toʻqnashishi oqibatida yoʻl-transport hodisasi sodir boʻldi. Bu haqda Toshkent shahar IIBB Yoʻl harakati xavfsizligi boshqarmasi axborot xizmati maʼlum qildi. 

Oʻzbekiston

12.12.2024, 10:07

Mirziyoyev Putin bilan strategik hamkorlikni mustahkamlash masalasini muhokama qildi

Kecha, 11 dekabr kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev Rossiya yetakchisi Vladimir Putin bilan telefon orqali gaplashdi. Bu haqda davlat rahbarining matbuot xizmati maʼlum qildi. 

Oʻzbekiston

12.12.2024, 09:50

Energetika tizimi cheklovlarga emas, shaffoflikka muhtoj — Otabek Bakirov

Energetika tizimi cheklovlarga emas, shaffoflikka muhtoj — Otabek Bakirov

Oʻzbekiston qish mavsumining keskin sovuq kunlariga yuz tutar ekan, energetika tizimi aholining oʻsib borayotgan talablariga javob berishga majbur boʻlmoqda. Energetika vazirligining bayonotida tabiiy gaz va elektr energiyasiga talab sezilarli darajada oshgani, ayniqsa, gaz bosimining pasayishi natijasida gaz quyish shoxobchalarining faoliyati cheklanayotgani aytilgan. Ammo bu choralar samaradorligi jamoatchilik orasida muhokamalarga sabab boʻlmoqda.

Oʻzbekiston

11.12.2024, 14:15

Oʻzbekistonda oilaviy zoʻravonlikka doir qancha ish sudda koʻrilgani aytildi

Oʻzbekistonda oilaviy zoʻravonlikka doir qancha ish sudda koʻrilgani aytildi

Oʻzbekistonda oilaviy (maishiy) zoʻravonlik holatlaridan qanchasi sudda koʻrib chiqilgani hamda taraflarga qanday jazolar berilgani boʻyicha "Sukut saqlama" ("NeMolchi.uz") loyihasi oʻzining olib borgan tadqiqotini eʼlon qildi. Mazkur oʻrganish Oʻzbekiston Oliy sudi tomonidan internetda eʼlon qilingan sud qarorlarining ochiq bazasiga tayangan holda amalga oshirilgan.

Oʻzbekiston

11.12.2024, 11:57

Rus siyosatchilarining tashabbuslarini qoʻllab-quvvatlashimiz kerak — Alisher Qodirov

Rus siyosatchilarining tashabbuslarini qoʻllab-quvvatlashimiz kerak — Alisher Qodirov

Joriy yilning 29 iyul kuni rossiyalik siyosatchi, LDPR partiyasi yetakchisi Leonid Slutskiy TASS tomonidan tashkil etilgan matbuot anjumanida Markaziy Osiyodan kelib, Rossiyada ishlovchi migrantlar uchun majburiy xulq–atvor qoidalari toʻplamini, yaʼni "Muhojirlar kodeksi"ni ishlab chiqish boʻyicha taklif berganini maʼlum qildi. Mazkur taklifga Oʻzbekiston Milliy tiklanish partiyasi raisi Alisher Qodirov ijobiy munosabat bildirdi. Xoʻsh, Slutskiy tomonidan ilgari surayotgan "Muhojirlar kodeksi"da nimalar qayd etilgan? Qodirov rossiyalik hamkasbi ilgari surayotgan taklifni nega qoʻllab–quvvatlamoqda?

Siyosat

11.12.2024, 10:40

Baxtiyor Saidov uch mamlakat diplomati bilan koʻrishdi (foto)

Baxtiyor Saidov uch mamlakat diplomati bilan koʻrishdi (foto)

Kecha, 9 dekabr kuni Yangi Zelandiya, Bosniya va Gersegovina hamda Venesuelaning Oʻzbekistondagi elchilari tayinlandi. Bu haqda Tashqi ishlar vaziri Baxtiyor Saidov oʻzining Telegram’dagi sahifasida maʼlum qildi.

Oʻzbekiston

10.12.2024, 10:29