Тергов изоляторидан чиққан жасад: Узун туманидаги фуқаро ўлимига ким жавобгар?

Сурхондарё вилояти Узун тумани "Янгийўл" маҳалласида аёл ва унинг болалари ўлдириб кетилгани ортидан терговга жалб қилинган фуқаролардан бири тергов жараёнида вафот этди. Бу ҳақда PARADIGMA.UZ'га марҳумнинг оила аъзолари маълум қилди.

Tergov davomida o‘lim: Uzun tumanidagi fojiada fermer qatag‘on qilindi

Tergov davomida o‘lim: Uzun tumanidagi fojiada fermer qatag‘on qilindi

Гап шундаки, жорий йилнинг 15 февраль куни Сурхондарё вилояти Узун тумани "Янгийўл" маҳалласида яшовчи М.Р. (аёл) ва унинг бир нафар фарзанди ўлдирилиб, яшаш хонадонига ўт қўйилган. Марҳуманинг қолган икки нафар боласи —  М.Ҳ. ва З.Ҳ.лар ҳам тан жароҳати олганлиги сабабли Узун туман тиббиёт бирлашмаси жонлантириш бўлимига ётқизилган. 

Кейинчалик жонлантириш бўлимидаги икки нафар бола ҳам оғир тан жароҳати олганлиги сабабли вафот этган. Ҳолат юзасидан Жиноят кодексининг 97-моддаси 2-қисм "а" банди (икки ёки ундан ортиқ шахсни қасддан ўлдириш) билан жиноят иши қўзғатилган ҳамда дастлабки тергов ҳаракатлари бошланган. 

Маълум бўлишича, терговда ҳодиса юз берган ҳудудда яшовчи аҳоли бирин-кетин олиб кетилган. Шулардан бири 1975 йил 21 майда туғилган Тоҳир Хаитов бўлиб, у 2016 йилдан буён Узун туманида фермерлик билан шуғулланиб келган. 

Тоҳир Хаитов терговга воқеа юз берганидан 8 кун ўтиб, аниқроқ айтганда, 23 февраль куни олиб кетилган, аммо орадан икки кун ўтганидан сўнг тергов жараёнида вафот этган. 

Марҳумнинг ўғлининг PARADIGMA.UZ'га маълум қилишича, Республикадан келган терговчилар ҳамда ишчи гуруҳ томонидан олиб борилган тергов давомида унинг отасига туҳмат ва бўҳтон қилинган.

"Қийноқ ва турли хил йўллар билан бўлган жиноятни отамнинг бўйнига қўйишмоқчи бўлишди. Охир оқибатда отамни 2 кун ўтгач, 25 февраль куни юрак хуружидан вафот этди деб кўрсатишди. Ваҳоланки, отамнинг соғлиғи билан умуман муаммоси бўлмаган", дейди у.

Сурхондарё вилоятида содир бўлган мудҳиш жиноят ва ушбу иш бўйича гумонланиб ҳибсга олинган шахснинг қийноқлар ортидан ҳалок бўлиши нафақат суд-ҳуқуқ тизимидаги муаммоларни, балки инсон ҳуқуқларининг поймол этилаётганини ҳам очиқ кўрсатиб турибди. 

Инсон ҳуқуқлари концепциясида айрим ҳуқуқлар борки, уларни ҳеч қандай шароитда чеклаб бўлмайди. Қийноқлардан ҳоли бўлиш ҳуқуқи мутлақ ҳуқуқлар туркумига киради. Бу шуни англатадики, давлат ҳеч қандай ҳолатда инсонни қийноққа солиш ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ва ёки қадр-қимматни топталувчи муомалага дучор этишга ҳақли эмас. 

Баъзи ҳуқуқлар чекланиши мумкин, масалан, фавқулодда ҳолатда сўз эркинлиги ёки ҳаракатланиш эркинлиги вақтинчалик чекланиши мумкин. Лекин қийноққа солмаслик ҳуқуқи ҳеч қачон ва ҳеч қандай шароитда чекланиши мумкин эмас. 

Ўзбекистон Республикаси бир қатор халқаро шартномалар ва конвенцияларга қўшилган бўлиб, улар қийноқларга мутлақ равишда тақиқ қўяди. Жумладан: 

— БМТнинг Қийноқларга қарши конвенцияси (1984 йил) — Ўзбекистон ушбу конвенцияни 1995 йилда ратификация қилган ва унинг барча талабларига амал қилиши шарт. Конвенциянинг 2-моддасига кўра, ҳеч қандай шароит, ҳатто уруш ёки фавқулодда ҳолат ҳам қийноқларга асос бўла олмайди. 

— Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро пакт (1966 йил) — Ўзбекистон мазкур ҳужжатга ҳам қўшилган. Унинг 7-моддасида шундай дейилган: "Ҳеч ким қийноққа солинмаслиги ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ёхуд қадр-қимматини топталувчи жазо ёки муомалага дучор этилмаслиги керак". 

— Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси — 26-моддага кўра, ҳеч ким қийноққа солиниши, зўравонликка ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ёхуд қадр-қимматини топтаувчи муомала ёки жазога тортилиши мумкин эмас. 

— Жиноят-процессуал кодекси (235-модда) — бу модда қийноқ ва зўравонликка қарши кафолат беради, шунингдек, қийноқлар учун жиноий жавобгарликни белгилайди. 

Гарчи қийноқларнинг тақиқлангани ҳақида қатор қонунлар ва халқаро мажбуриятлар мавжуд бўлса-да, амалда бу ҳуқуқ кўп ҳолларда поймол қилинади. Қийноқлар ҳозир ҳам суриштирув ва тергов жараёнларида, айниқса, гумондорлардан “иқрорлик” олиш мақсадида қўлланилаётгани ҳақида турли хабарлар келиб тушмоқда. 

Бунга сабаблардан бири — айбдорларнинг жазосиз қолиши. Агар ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходимлари томонидан қийноқлар содир этилса, бу ҳолат кўпинча ёпиқ ҳолда қолади ёки расмийлар бунга эътибор қаратмайди. Бу эса қийноқларнинг системавий муаммо сифатида сақланиб қолишига олиб келади. 

Қийноқлар орқали олинган ҳар қандай "далил" ишончсиз ҳисобланади. Жабрланувчи шунчаки оғриқ ва қийноқлардан қутулиш учун ҳақиқатга тўғри келмайдиган айбловларни тан олиши мумкин. Бу эса ҳақиқий жиноятчилар жазодан қутулиб кетишига ва бегуноҳ инсонлар жабр тортишига олиб келади. 

Қолаверса, қийноқлар жамиятда давлат органларига бўлган ишончни йўқотади. Агар фуқаролар полиция ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларга мурожаат қилишдан қўрқса, бу жамиятда қонун устуворлигини сусайтириб, ҳуқуқбузарликларнинг кўпайишига сабаб бўлади. 

Ҳар қандай давлат қийноқларга қарши курашишга мажбур. Ўзбекистон ҳам халқаро мажбуриятларини бажариб, қийноқларга мутлақ тақиқ жорий қилиши ва бу борада аниқ чоралар кўриши керак.

мавзуга оид янгиликлар

Сурхондарёдаги сув омборида йирик замонавий экотуризм мажмуаси қурилади

“Жанубий Сурхон сув омбори” ҳудудида экотуризм мажмуасини бунёд этиш учун 15,7 гектар майдон ажратилган. Лойиҳа қиймати 140 миллиард сўм.

Иқтисодиёт

25.08.2025, 19:03

Сурхондарёда мансабдор ходимга, Фарғонада эса масъул ходимга нисбатан жиноят иши қўзғатилди

Сурхондарёда энергетика соҳасининг мансабдор ходимига, Фарғонада эса Халқ қабулхонасининг масъул ходимига нисбатан жиноят иши қўзғатилди.

Ўзбекистон

21.08.2025, 11:03

Сурхондарёда 81 марта қоида бузган “учар” ҳайдовчи ушланди

Булар орасида тезликни ошириш, тақиқланган қизил чироқларида ҳаракатланиш ва бошқа қалтис қоидабузарликлар бор.

Ўзбекистон

05.08.2025, 12:09

Сурхондарёда Nexia мактаб олдидаги пиёдалар йўлагида 8 ёшли қизалоқни уриб ўлдирди

Ҳайдовчи яқин атрофда мактаб борлиги ҳақидаги белгига қарамай, тезликни пасайтирмаган.

Ўзбекистон

31.07.2025, 15:50

Andijon va Surxondaryoda Soliq boshqarmalarining bosh inspektorlariga nisbatan jinoyat ishlari qoʻzgʻatildi

Андижон ва Сурхондарёда cолиқ бошқармаларининг бош инспекторларига нисбатан жиноят ишлари қўзғатилди

Ҳозирда ушбу солиқ идоралари ходимларига нисбатан Жиноят кодексининг тегишли моддалари билан жиноят ишлари қўзғатилиб, қамоқ эҳтиёт чораси қўлланилди.

Ўзбекистон

10.07.2025, 18:00

Ўзбекистонда тергов ҳибсхоналарига жойлаштирилаётган шахслар учун мажбурий тиббий кўрик жорий қилинди

Ўзбекистонда эндиликда қамоққа олинган шахслар тергов ҳибсхонасига (СИЗО) жойлаштирилишидан олдин мажбурий тиббий кўрикдан ўтади. Бу янги тартиб тергов жараёнида қийноқ ва бошқа инсон ҳуқуқларининг бузилиш ҳолатларини олдини олишга қаратилган. Бу ҳақда Адлия вазирлиги хабар берди.

Ўзбекистон

30.06.2025, 10:30

сўнгги янгиликлар

Бельгия Фаластин давлатини тан олади, Исроилга санкциялар жорий этади

Бельгия сентябр ойида БМТ Бош Ассамблеясида Фаластин давлатини расман тан олишини эълон қилди. Бу ҳақда мамлакат ТИВ раҳбари Максим Прево маълум қилди.

Жаҳон

02.09.2025, 18:50

Ҳиндистоннинг етакчи шифохонаси Ўзбекистонда замонавий тиббиёт маркази барпо этади

Ўзбекистон элчихонаси ва Ҳиндистон Глобал савдо ва технология кенгаши (Global Trade & Technology Council of India - GTTCI) томонидан инвестициялар, тиббиёт, фармацевтика ва таълим соҳаларидаги ўзаро муносабатларга бағишланган бизнес-форум ўтказилди, деб хабар қилмоқда "Дунё" АА мухбири.

Ўзбекистон

02.09.2025, 17:48

Навоийда фуқаро нега калтакланди? ИИБ баёнот берди

Ижтимоий тармоқларда тарқалаётган Навоий шаҳрида олимпиада чемпиони бир фуқарони уриб тан жароҳати етказганлиги тасвирланган видеохабар юзасидан Навоий вилояти ИИБ ахборот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

02.09.2025, 16:30

“Grand Swiss 2025”да кимнинг имконияти қандай?

Эртага Самарқандда мукофот жамғармаси 855 минг АҚШ долларидан иборат “Grand Swiss 2025” турнири бошланади.

Спорт

02.09.2025, 15:26

Президент администрацияси ҳузуридаги ОАВ учун контент тайёрлаш марказига директор тайинланди

Қобулжон Аҳмедов президент администрацияси ҳузуридаги Оммавий ахборот воситалари учун контент тайёрлаш маркази директори лавозимига тайинланди.

Ўзбекистон

02.09.2025, 14:16

Ўзбекистон президенти Хитойнинг етакчи компаниялари раҳбарлари билан учрашув ўтказди

Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев 2 сентябрь куни Хитойга расмий ташрифнинг ишбилармонлик дастури доирасида ушбу мамлакатнинг етакчи компаниялари раҳбарлари билан учрашув ўтказди.

Иқтисодиёт

02.09.2025, 14:10

Разамбек Жамалов UFC'дан таклиф бўлганини айтди

Эркин кураш бўйича Ўзбекистон терма жамоаси аъзоси, Париж-2024 Олимпиадаси ғолиби Разамбек Жамалов ММАга ўтиш эҳтимоли ҳақида гапирди.

Спорт

02.09.2025, 13:21

Жиззахда 4,6 миллиард сўмлик табиий газдан ноқонуний фойдаланган цех фош этилди

Жиззах шаҳридаги оҳак ишлаб чиқариш цехида йирик миқдорда табиий газдан ноқонуний фойдаланиш ҳолати аниқланди. Бу ҳақда "Ўзэнергоинспекция" ахборот хизмати маълум қилди.

Ўзбекистон

02.09.2025, 12:28

Автомобилларни Пискент синов мажмуасида синовлардан ўтказиш амалиёти тўхтатилади

2025 йил 2 сентябрдан автомобилларни Пискент автополигонида синовдан ўтказиш амалиёти тўхтатилади.

Ўзбекистон

02.09.2025, 11:23

Ўзбекистон ва Хитой ўртасида муҳим ҳужжатлар қабул қилинди

Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев ва Хитой Халқ Республикаси раиси Си Цзиньпиннинг Пекин шаҳрида бўлиб ўтган музокаралари якунида имзоланган икки томонлама ҳужжатларни алмашиш маросими бўлди. Шу жумладан:

Сиёсат

02.09.2025, 10:16

Ўзбекистонда хурмо истеъмолига талаб ошмоқда

2025 йил январь-июль ойларида Ўзбекистонга 17 та давлатдан жами 12,6 минг тонна хурмо импорт қилинган.

Ўзбекистон

31.08.2025, 11:33

"Euronews" сайёҳларга Шаҳрисабзнинг бетакрор муҳитини намойиш этмоқда

"Euronews" телеканали "Ипак йўли саргузаштлари" кўрсатувининг навбатдаги қисмида томошабинларни буюклар тақдири туғилган афсонавий Шаҳрисабзга саёҳат қилишга таклиф этди.

Маданий

30.08.2025, 15:13