Тергов изоляторидан чиққан жасад: Узун туманидаги фуқаро ўлимига ким жавобгар?

Сурхондарё вилояти Узун тумани "Янгийўл" маҳалласида аёл ва унинг болалари ўлдириб кетилгани ортидан терговга жалб қилинган фуқаролардан бири тергов жараёнида вафот этди. Бу ҳақда PARADIGMA.UZ'га марҳумнинг оила аъзолари маълум қилди.

Tergov davomida o‘lim: Uzun tumanidagi fojiada fermer qatag‘on qilindi

Tergov davomida o‘lim: Uzun tumanidagi fojiada fermer qatag‘on qilindi

Гап шундаки, жорий йилнинг 15 февраль куни Сурхондарё вилояти Узун тумани "Янгийўл" маҳалласида яшовчи М.Р. (аёл) ва унинг бир нафар фарзанди ўлдирилиб, яшаш хонадонига ўт қўйилган. Марҳуманинг қолган икки нафар боласи —  М.Ҳ. ва З.Ҳ.лар ҳам тан жароҳати олганлиги сабабли Узун туман тиббиёт бирлашмаси жонлантириш бўлимига ётқизилган. 

Кейинчалик жонлантириш бўлимидаги икки нафар бола ҳам оғир тан жароҳати олганлиги сабабли вафот этган. Ҳолат юзасидан Жиноят кодексининг 97-моддаси 2-қисм "а" банди (икки ёки ундан ортиқ шахсни қасддан ўлдириш) билан жиноят иши қўзғатилган ҳамда дастлабки тергов ҳаракатлари бошланган. 

Маълум бўлишича, терговда ҳодиса юз берган ҳудудда яшовчи аҳоли бирин-кетин олиб кетилган. Шулардан бири 1975 йил 21 майда туғилган Тоҳир Хаитов бўлиб, у 2016 йилдан буён Узун туманида фермерлик билан шуғулланиб келган. 

Тоҳир Хаитов терговга воқеа юз берганидан 8 кун ўтиб, аниқроқ айтганда, 23 февраль куни олиб кетилган, аммо орадан икки кун ўтганидан сўнг тергов жараёнида вафот этган. 

Марҳумнинг ўғлининг PARADIGMA.UZ'га маълум қилишича, Республикадан келган терговчилар ҳамда ишчи гуруҳ томонидан олиб борилган тергов давомида унинг отасига туҳмат ва бўҳтон қилинган.

"Қийноқ ва турли хил йўллар билан бўлган жиноятни отамнинг бўйнига қўйишмоқчи бўлишди. Охир оқибатда отамни 2 кун ўтгач, 25 февраль куни юрак хуружидан вафот этди деб кўрсатишди. Ваҳоланки, отамнинг соғлиғи билан умуман муаммоси бўлмаган", дейди у.

Сурхондарё вилоятида содир бўлган мудҳиш жиноят ва ушбу иш бўйича гумонланиб ҳибсга олинган шахснинг қийноқлар ортидан ҳалок бўлиши нафақат суд-ҳуқуқ тизимидаги муаммоларни, балки инсон ҳуқуқларининг поймол этилаётганини ҳам очиқ кўрсатиб турибди. 

Инсон ҳуқуқлари концепциясида айрим ҳуқуқлар борки, уларни ҳеч қандай шароитда чеклаб бўлмайди. Қийноқлардан ҳоли бўлиш ҳуқуқи мутлақ ҳуқуқлар туркумига киради. Бу шуни англатадики, давлат ҳеч қандай ҳолатда инсонни қийноққа солиш ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ва ёки қадр-қимматни топталувчи муомалага дучор этишга ҳақли эмас. 

Баъзи ҳуқуқлар чекланиши мумкин, масалан, фавқулодда ҳолатда сўз эркинлиги ёки ҳаракатланиш эркинлиги вақтинчалик чекланиши мумкин. Лекин қийноққа солмаслик ҳуқуқи ҳеч қачон ва ҳеч қандай шароитда чекланиши мумкин эмас. 

Ўзбекистон Республикаси бир қатор халқаро шартномалар ва конвенцияларга қўшилган бўлиб, улар қийноқларга мутлақ равишда тақиқ қўяди. Жумладан: 

— БМТнинг Қийноқларга қарши конвенцияси (1984 йил) — Ўзбекистон ушбу конвенцияни 1995 йилда ратификация қилган ва унинг барча талабларига амал қилиши шарт. Конвенциянинг 2-моддасига кўра, ҳеч қандай шароит, ҳатто уруш ёки фавқулодда ҳолат ҳам қийноқларга асос бўла олмайди. 

— Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро пакт (1966 йил) — Ўзбекистон мазкур ҳужжатга ҳам қўшилган. Унинг 7-моддасида шундай дейилган: "Ҳеч ким қийноққа солинмаслиги ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ёхуд қадр-қимматини топталувчи жазо ёки муомалага дучор этилмаслиги керак". 

— Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси — 26-моддага кўра, ҳеч ким қийноққа солиниши, зўравонликка ёки шафқатсиз, ғайриинсоний ёхуд қадр-қимматини топтаувчи муомала ёки жазога тортилиши мумкин эмас. 

— Жиноят-процессуал кодекси (235-модда) — бу модда қийноқ ва зўравонликка қарши кафолат беради, шунингдек, қийноқлар учун жиноий жавобгарликни белгилайди. 

Гарчи қийноқларнинг тақиқлангани ҳақида қатор қонунлар ва халқаро мажбуриятлар мавжуд бўлса-да, амалда бу ҳуқуқ кўп ҳолларда поймол қилинади. Қийноқлар ҳозир ҳам суриштирув ва тергов жараёнларида, айниқса, гумондорлардан “иқрорлик” олиш мақсадида қўлланилаётгани ҳақида турли хабарлар келиб тушмоқда. 

Бунга сабаблардан бири — айбдорларнинг жазосиз қолиши. Агар ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходимлари томонидан қийноқлар содир этилса, бу ҳолат кўпинча ёпиқ ҳолда қолади ёки расмийлар бунга эътибор қаратмайди. Бу эса қийноқларнинг системавий муаммо сифатида сақланиб қолишига олиб келади. 

Қийноқлар орқали олинган ҳар қандай "далил" ишончсиз ҳисобланади. Жабрланувчи шунчаки оғриқ ва қийноқлардан қутулиш учун ҳақиқатга тўғри келмайдиган айбловларни тан олиши мумкин. Бу эса ҳақиқий жиноятчилар жазодан қутулиб кетишига ва бегуноҳ инсонлар жабр тортишига олиб келади. 

Қолаверса, қийноқлар жамиятда давлат органларига бўлган ишончни йўқотади. Агар фуқаролар полиция ва ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идораларга мурожаат қилишдан қўрқса, бу жамиятда қонун устуворлигини сусайтириб, ҳуқуқбузарликларнинг кўпайишига сабаб бўлади. 

Ҳар қандай давлат қийноқларга қарши курашишга мажбур. Ўзбекистон ҳам халқаро мажбуриятларини бажариб, қийноқларга мутлақ тақиқ жорий қилиши ва бу борада аниқ чоралар кўриши керак.

мавзуга оид янгиликлар

Oʻzbekistonga yarim tonnadan ortiq "gashish" olib kirmoqchi boʻlganlar ushlandi

Ўзбекистонга ярим тоннадан ортиқ "гашиш" олиб кирмоқчи бўлганлар ушланди

Сурхондарёда супургилар дастасида яширилган 612 кг "гашиш" гиёҳвандлик воситасини олиб киришга уринганлар қўлга олинди. Бу ҳақда Божхона қўмитаси ахборот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

10.02.2025, 17:20

IIBdan chiqqan rahbar Qiziriq tumaniga hokim boʻldi

ИИБдан чиққан раҳбар Қизириқ туманига ҳоким бўлди

Сурхондарё вилояти Қизириқ тумани ҳокими Анвар Орипов ўз аризасига кўра лавозимидан озод этилиб, унинг ўрнига маълум муддат вилоят ИИБга раҳбарлик қилган Шерхон Алламуротов ҳоким этиб тайинланди. Бу ҳақда вилоят ҳокимлиги матбуот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

28.01.2025, 10:14

Surxondaryoda 18 yoshli yigit pochasini oʻldirib qoʻydi

Сурхондарёда 18 ёшли йигит почасини ўлдириб қўйди

Сурхондарё вилоятида 18 ёшли йигит поччасини пичоқлаб ўлдириб қўйди. Бу ҳақда Бу ҳақда "Millar" дастурида маълум қилинди.

Ўзбекистон

09.12.2024, 15:35

Surxondaryoda yuk mashinasi odamlarni bosib ketdi

Сурхондарёда юк машинаси одамларни босиб кетди

Жорий йилнинг 7 октябрь куни Сурхондарё вилоятида ҳайдовчи юк машинасида йўл четида турган уч кишини уриб юбориб, воқеа жойидан қочиб кетди. Оқибатда фуқароларнинг икки нафари вафот этган. Бу ҳақда вилоят ЙҲХБ ахборот хизмати маълум қилди.

Ўзбекистон

11.10.2024, 10:49

Surxondaryoda yuz bergan katta YTH oqibatida uch kishi halok boʻldi

Сурхондарёда юз берган катта ЙТҲ оқибатида уч киши ҳалок бўлди

Кеча, 17 сентябрь куни Сурхондарё вилояти Сариосиё туманида "Nexia-2" ҳамда ВАЗ-2107 русумли транспорт воситаси тўқнашиши оқибатида уч нафар йўловчи вафот этди. Бу ҳақда вилоят ИИб ЖХХ ЙҲХБ ахборот хизмати маълум қилди. 

Ўзбекистон

18.09.2024, 16:20

Surxondaryoda yuzdan ortiq "ota" qidiruvga berildi

Сурхондарёда юздан ортиқ "ота" қидирувга берилди

Сурхондарё вилоятида 450 дан ортиқ алимент тўлашдан бўйин товлаб келаётган фуқаролар қидирувга берилгани маълум бўлди. Бу ҳақда Бош прокуратура матбуот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

13.09.2024, 14:19

сўнгги янгиликлар

Yangi hafta boshida sel-suv toshqinlari kuzatilishi mumkin — "Oʻzgidromet"

Янги ҳафта бошида сел-сув тошқинлари кузатилиши мумкин — "Ўзгидромет"

23-27 март кунлари Ўзбекистон бўйлаб булутли ҳамда ёмғирли об-ҳаво кузатилади. Бу ҳақда "Ўзгидромет" маълум қилиди.

Ўзбекистон

20.03.2025, 16:23

Qirgʻiziston Tojikiston bilan 23 yillik muzokarasiga nuqta qoʻydi

Қирғизистон Тожикистон билан 23 йиллик музокарасига нуқта қўйди

Кеча, 19 март куни Қирғизистон парламенти қўшни Тожикистон 23 йилдан бери давом этиб келаётган музокараларни якунлаб, чегара тўғрисидаги шартномани ратификация қилди.

Жаҳон

20.03.2025, 13:51

Turkiyada Istanbul meri hibsga olinishi ortidan ommaviy namoyishlar boshlandi

Туркияда Истанбул мери ҳибсга олиниши ортидан оммавий намойишлар бошланди

Истанбул шаҳри мери, Туркиянинг амалдаги Президенти Ражаб Тойиб Эрдўғанга мухолифатчи бўлган Республика халқ партияси вакили Акром Имомўғли ҳибсга олинганидан кейин кўплаб туркияликлар оммавий равишда намойишга чиқди. Бу ҳақда "BBC news" нашри маълум қилди.

Жаҳон

20.03.2025, 11:12

Тошкентда байрам муносабати билан юздан ортиқ маҳсулот арзонлаштирилди

Тошкентда байрам муносабати билан юздан ортиқ маҳсулот арзонлаштирилди

Пойтахт Тошкентдаги деҳқон бозорларида байрам муносабати билан арзонлаштирилган савдо ярмаркалари бўлиб ўтмоқда. Бу ҳақда Тошкент шаҳар ҳокимлиги матбуот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

20.03.2025, 10:24

Ўзбекистон Марказий Осиёда мудофаа харажатлари бўйича етакчилик қилмоқда

Ўзбекистон Марказий Осиёда мудофаа харажатлари бўйича етакчилик қилмоқда

2024 йилда Марказий Осиё давлатлари орасида мудофаа тизимига энг кўп маблағ ажратган мамлакат Ўзбекистон бўлгани маълум қилинди. Бу ҳақда "Global Firepower"га таянган ҳолда "Ranking.kz" хабар берди.

Ўзбекистон

20.03.2025, 09:49

Aydar-Arnasoy koʻllaridan baliq ovlaganlarga 423 mln soʻm jarima qoʻllanildi

Айдар-Арнасой кўлларидан балиқ овлаганларга 423 млн сўм жарима қўлланилди

Айдар-Арнасой кўлларидан ноқонуний равишда балиқ овлаганларга жами 423 миллион сўм жарима қўлланилди, уларнинг табиатга етказилган зарар эса 28 миллион 136 минг сўмни ташкил қилган. Бу ҳақда Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги матбуот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

19.03.2025, 11:19

Maktab direktorlarining maoshi oshirilmoqda

Мактаб директорларининг маоши оширилмоқда

Мактаб директори, унинг ўринбосарлари ҳамда мактабгача таълим ташкилоти раҳбарларининг иш ҳақи миқдорлари оширилади. Бу ҳақда Мактабгача ва мактаб таълими вазири Ҳилола Умарова маълум қилди.

Таълим

19.03.2025, 10:55

Тemu Ўзбекистонда рўйхатдан ўтди

Тemu Ўзбекистонда рўйхатдан ўтди

Temu маркетплейси Ўзбекистон Республикасида солиқ тўловчи сифатида рўйхатдан ўтди. Бу ҳақда Солиқ қўмитаси ахборот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

19.03.2025, 09:39

Diqqat: Qizamiq avj olmoqda!

Диққат: Қизамиқ авж олмоқда!

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти Европа минтақасида қизамиққа чалиниш ҳолатлари рекорд даражага етганини маълум қилди.

Фан-технология

18.03.2025, 11:17

Мактаб ўқувчилари учун баҳорги таътил қачон бошланиши айтилди

Мактаб ўқувчилари учун баҳорги таътил қачон бошланиши айтилди

Мактаб ўқувчиларининг баҳорги таътили 21 март кунидан бошланади. Бу ҳақда Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги матбуот хизмати маълум қилди.

Таълим

18.03.2025, 11:11

Тошкентда тунги клуб олдида жанжал кўтарган эркак Қозоғистонда ушланди

Тошкентда тунги клуб олдида жанжал кўтарган эркак Қозоғистонда ушланди

Тошкент шаҳридаги тунги клублардан бирининг олдида эркак ва аёлга нисбатан куч ишлатиб, улардан бирига оғир жароҳат етказган гумонланувчи Қозоғистонда қўлга олинди. Бу ҳақда пойтахт ИИББ ахборот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон

18.03.2025, 10:00

Firʼavnning ajdarho bilan raqsi: Misrning Xitoy bilan harbiy hamkorligi

Фиръавннинг аждарҳо билан рақси: Мисрнинг Хитой билан ҳарбий ҳамкорлиги

Қўшма Штатлар ўнлаб йиллар давомида Яқин Шарқдаги кўплаб давлатларнинг асосий ҳарбий ҳамкори бўлиб келган. Аммо Миср ўзининг ҳарбий ва иқтисодий алоқаларини қайта уйғонаётган қудратли давлатлар, айниқса Хитой билан диверсификация қилиш йўлида стратегик ўзгариш қилишга интилмоқда. Ушбу тенденция Мисрнинг узоқ муддатли амбицияларини яққол намоён қилади ва бу каби жасоратли қадам Мисрнинг геосиёсий йўналиши ва келажакдаги сиёсий воқеалар ривожига кескин таъсир қилиши мумкин бўлган қийинчиликларни ва шу билан бир қаторда янги имкониятларни ҳам келтириб чиқаради.

Жаҳон

17.03.2025, 12:27