Tergov izolyatoridan chiqqan jasad: Uzun tumanidagi fuqaro o‘limiga kim javobgar?

Surxondaryo viloyati Uzun tumani "Yangiyoʻl" mahallasida ayol va uning bolalari oʻldirib ketilgani ortidan tergovga jalb qilingan fuqarolardan biri tergov jarayonida vafot etdi. Bu haqda PARADIGMA.UZ'ga marhumning oila aʼzolari maʼlum qildi.

Tergov davomida o‘lim: Uzun tumanidagi fojiada fermer qatag‘on qilindi

Tergov davomida o‘lim: Uzun tumanidagi fojiada fermer qatag‘on qilindi

Gap shundaki, joriy yilning 15 fevral kuni Surxondaryo viloyati Uzun tumani "Yangiyoʻl" mahallasida yashovchi M.R. (ayol) va uning bir nafar farzandi oʻldirilib, yashash xonadoniga oʻt qoʻyilgan. Marhumaning qolgan ikki nafar bolasi —  M.H. va Z.H.lar ham tan jarohati olganligi sababli Uzun tuman tibbiyot birlashmasi jonlantirish boʻlimiga yotqizilgan. 

Keyinchalik jonlantirish boʻlimidagi ikki nafar bola ham ogʻir tan jarohati olganligi sababli vafot etgan. Holat yuzasidan Jinoyat kodeksining 97-moddasi 2-qism "a" bandi (ikki yoki undan ortiq shaxsni qasddan oʻldirish) bilan jinoyat ishi qoʻzgʻatilgan hamda dastlabki tergov harakatlari boshlangan. 

Maʼlum boʻlishicha, tergovda hodisa yuz bergan hududda yashovchi aholi birin-ketin olib ketilgan. Shulardan biri 1975 yil 21 mayda tugʻilgan Tohir Xaitov boʻlib, u 2016 yildan buyon Uzun tumanida fermerlik bilan shugʻullanib kelgan. 

Tohir Xaitov tergovga voqea yuz berganidan 8 kun oʻtib, aniqroq aytganda, 23 fevral kuni olib ketilgan, ammo oradan ikki kun oʻtganidan soʻng tergov jarayonida vafot etgan. 

Marhumning oʻgʻlining PARADIGMA.UZ'ga maʼlum qilishicha, Respublikadan kelgan tergovchilar hamda ishchi guruh tomonidan olib borilgan tergov davomida uning otasiga tuhmat va boʻhton qilingan.

"Qiynoq va turli xil yoʻllar bilan boʻlgan jinoyatni otamning boʻyniga qoʻyishmoqchi boʻlishdi. Oxir oqibatda otamni 2 kun oʻtgach, 25 fevral kuni yurak xurujidan vafot etdi deb koʻrsatishdi. Vaholanki, otamning sogʻligʻi bilan umuman muammosi boʻlmagan", deydi u.

Surxondaryo viloyatida sodir boʻlgan mudhish jinoyat va ushbu ish boʻyicha gumonlanib hibsga olingan shaxsning qiynoqlar ortidan halok boʻlishi nafaqat sud-huquq tizimidagi muammolarni, balki inson huquqlarining poymol etilayotganini ham ochiq koʻrsatib turibdi. 

Inson huquqlari konsepsiyasida ayrim huquqlar borki, ularni hech qanday sharoitda cheklab boʻlmaydi. Qiynoqlardan holi boʻlish huquqi mutlaq huquqlar turkumiga kiradi. Bu shuni anglatadiki, davlat hech qanday holatda insonni qiynoqqa solish yoki shafqatsiz, gʻayriinsoniy va yoki qadr-qimmatni toptaluvchi muomalaga duchor etishga haqli emas. 

Baʼzi huquqlar cheklanishi mumkin, masalan, favqulodda holatda soʻz erkinligi yoki harakatlanish erkinligi vaqtinchalik cheklanishi mumkin. Lekin qiynoqqa solmaslik huquqi hech qachon va hech qanday sharoitda cheklanishi mumkin emas. 

Oʻzbekiston Respublikasi bir qator xalqaro shartnomalar va konvensiyalarga qoʻshilgan boʻlib, ular qiynoqlarga mutlaq ravishda taqiq qoʻyadi. Jumladan: 

— BMTning Qiynoqlarga qarshi konvensiyasi (1984 yil) — Oʻzbekiston ushbu konvensiyani 1995 yilda ratifikatsiya qilgan va uning barcha talablariga amal qilishi shart. Konvensiyaning 2-moddasiga koʻra, hech qanday sharoit, hatto urush yoki favqulodda holat ham qiynoqlarga asos boʻla olmaydi. 

— Fuqarolik va siyosiy huquqlar toʻgʻrisidagi xalqaro pakt (1966 yil) — Oʻzbekiston mazkur hujjatga ham qoʻshilgan. Uning 7-moddasida shunday deyilgan: "Hech kim qiynoqqa solinmasligi yoki shafqatsiz, gʻayriinsoniy yoxud qadr-qimmatini toptaluvchi jazo yoki muomalaga duchor etilmasligi kerak". 

— Oʻzbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi — 26-moddaga koʻra, hech kim qiynoqqa solinishi, zoʻravonlikka yoki shafqatsiz, gʻayriinsoniy yoxud qadr-qimmatini toptauvchi muomala yoki jazoga tortilishi mumkin emas. 

— Jinoyat-protsessual kodeksi (235-modda) — bu modda qiynoq va zoʻravonlikka qarshi kafolat beradi, shuningdek, qiynoqlar uchun jinoiy javobgarlikni belgilaydi. 

Garchi qiynoqlarning taqiqlangani haqida qator qonunlar va xalqaro majburiyatlar mavjud boʻlsa-da, amalda bu huquq koʻp hollarda poymol qilinadi. Qiynoqlar hozir ham surishtiruv va tergov jarayonlarida, ayniqsa, gumondorlardan “iqrorlik” olish maqsadida qoʻllanilayotgani haqida turli xabarlar kelib tushmoqda. 

Bunga sabablardan biri — aybdorlarning jazosiz qolishi. Agar huquqni muhofaza qiluvchi organlar xodimlari tomonidan qiynoqlar sodir etilsa, bu holat koʻpincha yopiq holda qoladi yoki rasmiylar bunga eʼtibor qaratmaydi. Bu esa qiynoqlarning sistemaviy muammo sifatida saqlanib qolishiga olib keladi. 

Qiynoqlar orqali olingan har qanday "dalil" ishonchsiz hisoblanadi. Jabrlanuvchi shunchaki ogʻriq va qiynoqlardan qutulish uchun haqiqatga toʻgʻri kelmaydigan ayblovlarni tan olishi mumkin. Bu esa haqiqiy jinoyatchilar jazodan qutulib ketishiga va begunoh insonlar jabr tortishiga olib keladi. 

Qolaversa, qiynoqlar jamiyatda davlat organlariga boʻlgan ishonchni yoʻqotadi. Agar fuqarolar politsiya va huquqni muhofaza qiluvchi idoralarga murojaat qilishdan qoʻrqsa, bu jamiyatda qonun ustuvorligini susaytirib, huquqbuzarliklarning koʻpayishiga sabab boʻladi. 

Har qanday davlat qiynoqlarga qarshi kurashishga majbur. Oʻzbekiston ham xalqaro majburiyatlarini bajarib, qiynoqlarga mutlaq taqiq joriy qilishi va bu borada aniq choralar koʻrishi kerak.

Oʻzbekiston

27.02.2025, 10:41

Ulashish:

Mavzuga oid yangiliklar

Oʻzbekistonga yarim tonnadan ortiq "gashish" olib kirmoqchi boʻlganlar ushlandi

Oʻzbekistonga yarim tonnadan ortiq "gashish" olib kirmoqchi boʻlganlar ushlandi

Surxondaryoda supurgilar dastasida yashirilgan 612 kg "gashish" giyohvandlik vositasini olib kirishga uringanlar qoʻlga olindi. Bu haqda Bojxona qoʻmitasi axborot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

10.02.2025, 17:20

IIBdan chiqqan rahbar Qiziriq tumaniga hokim boʻldi

IIBdan chiqqan rahbar Qiziriq tumaniga hokim boʻldi

Surxondaryo viloyati Qiziriq tumani hokimi Anvar Oripov oʻz arizasiga koʻra lavozimidan ozod etilib, uning oʻrniga maʼlum muddat viloyat IIBga rahbarlik qilgan Sherxon Allamurotov hokim etib tayinlandi. Bu haqda viloyat hokimligi matbuot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

28.01.2025, 10:14

Surxondaryoda 18 yoshli yigit pochasini oʻldirib qoʻydi

Surxondaryoda 18 yoshli yigit pochasini oʻldirib qoʻydi

Surxondaryo viloyatida 18 yoshli yigit pochchasini pichoqlab oʻldirib qoʻydi. Bu haqda Bu haqda "Millar" dasturida maʼlum qilindi.

Oʻzbekiston

09.12.2024, 15:35

Surxondaryoda yuk mashinasi odamlarni bosib ketdi

Surxondaryoda yuk mashinasi odamlarni bosib ketdi

Joriy yilning 7 oktabr kuni Surxondaryo viloyatida haydovchi yuk mashinasida yoʻl chetida turgan uch kishini urib yuborib, voqea joyidan qochib ketdi. Oqibatda fuqarolarning ikki nafari vafot etgan. Bu haqda viloyat YHXB axborot xizmati maʼlum qildi.

Oʻzbekiston

11.10.2024, 10:49

Surxondaryoda yuz bergan katta YTH oqibatida uch kishi halok boʻldi

Surxondaryoda yuz bergan katta YTH oqibatida uch kishi halok boʻldi

Kecha, 17 sentabr kuni Surxondaryo viloyati Sariosiyo tumanida "Nexia-2" hamda VAZ-2107 rusumli transport vositasi toʻqnashishi oqibatida uch nafar yoʻlovchi vafot etdi. Bu haqda viloyat IIb JXX YHXB axborot xizmati maʼlum qildi. 

Oʻzbekiston

18.09.2024, 16:20

Surxondaryoda yuzdan ortiq "ota" qidiruvga berildi

Surxondaryoda yuzdan ortiq "ota" qidiruvga berildi

Surxondaryo viloyatida 450 dan ortiq aliment toʻlashdan boʻyin tovlab kelayotgan fuqarolar qidiruvga berilgani maʼlum boʻldi. Bu haqda Bosh prokuratura matbuot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

13.09.2024, 14:19

So‘nggi yangiliklar

Yangi hafta boshida sel-suv toshqinlari kuzatilishi mumkin — "Oʻzgidromet"

Yangi hafta boshida sel-suv toshqinlari kuzatilishi mumkin — "Oʻzgidromet"

23-27 mart kunlari Oʻzbekiston boʻylab bulutli hamda yomgʻirli ob-havo kuzatiladi. Bu haqda "Oʻzgidromet" maʼlum qilidi.

Oʻzbekiston

20.03.2025, 16:23

Qirgʻiziston Tojikiston bilan 23 yillik muzokarasiga nuqta qoʻydi

Qirgʻiziston Tojikiston bilan 23 yillik muzokarasiga nuqta qoʻydi

Kecha, 19 mart kuni Qirgʻiziston parlamenti qoʻshni Tojikiston 23 yildan beri davom etib kelayotgan muzokaralarni yakunlab, chegara toʻgʻrisidagi shartnomani ratifikatsiya qildi.

Jahon

20.03.2025, 13:51

Turkiyada Istanbul meri hibsga olinishi ortidan ommaviy namoyishlar boshlandi

Turkiyada Istanbul meri hibsga olinishi ortidan ommaviy namoyishlar boshlandi

Istanbul shahri meri, Turkiyaning amaldagi Prezidenti Rajab Toyib Erdoʻgʻanga muxolifatchi boʻlgan Respublika xalq partiyasi vakili Akrom Imomoʻgʻli hibsga olinganidan keyin koʻplab turkiyaliklar ommaviy ravishda namoyishga chiqdi. Bu haqda "BBC news" nashri maʼlum qildi.

Jahon

20.03.2025, 11:12

Тошкентда байрам муносабати билан юздан ортиқ маҳсулот арзонлаштирилди

Toshkentda bayram munosabati bilan yuzdan ortiq mahsulot arzonlashtirildi

Poytaxt Toshkentdagi dehqon bozorlarida bayram munosabati bilan arzonlashtirilgan savdo yarmarkalari bo‘lib o‘tmoqda. Bu haqda Toshkent shahar hokimligi matbuot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

20.03.2025, 10:24

Ўзбекистон Марказий Осиёда мудофаа харажатлари бўйича етакчилик қилмоқда

O‘zbekiston Markaziy Osiyoda mudofaa xarajatlari bo‘yicha yetakchilik qilmoqda

2024-yilda Markaziy Osiyo davlatlari orasida mudofaa tizimiga eng ko‘p mablag‘ ajratgan mamlakat O‘zbekiston bo‘lgani ma’lum qilindi. Bu haqda "Global Firepower"ga tayangan holda "Ranking.kz" xabar berdi.

Oʻzbekiston

20.03.2025, 09:49

Aydar-Arnasoy koʻllaridan baliq ovlaganlarga 423 mln soʻm jarima qoʻllanildi

Aydar-Arnasoy koʻllaridan baliq ovlaganlarga 423 mln soʻm jarima qoʻllanildi

Aydar-Arnasoy koʻllaridan noqonuniy ravishda baliq ovlaganlarga jami 423 million soʻm jarima qoʻllanildi, ularning tabiatga yetkazilgan zarar esa 28 million 136 ming soʻmni tashkil qilgan. Bu haqda Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim oʻzgarishi vazirligi matbuot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

19.03.2025, 11:19

Maktab direktorlarining maoshi oshirilmoqda

Maktab direktorlarining maoshi oshirilmoqda

Maktab direktori, uning oʻrinbosarlari hamda maktabgacha taʼlim tashkiloti rahbarlarining ish haqi miqdorlari oshiriladi. Bu haqda Maktabgacha va maktab taʼlimi vaziri Hilola Umarova maʼlum qildi.

Ta'lim

19.03.2025, 10:55

Тemu Ўзбекистонда рўйхатдан ўтди

Temu O‘zbekistonda ro‘yxatdan o‘tdi

Temu marketpleysi O‘zbekiston Respublikasida soliq to‘lovchi sifatida ro‘yxatdan o‘tdi. Bu haqda Soliq qo‘mitasi axborot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

19.03.2025, 09:39

Diqqat: Qizamiq avj olmoqda!

Diqqat: Qizamiq avj olmoqda!

Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti Yevropa mintaqasida qizamiqqa chalinish holatlari rekord darajaga yetganini maʼlum qildi.

Fan-texnologiya

18.03.2025, 11:17

Мактаб ўқувчилари учун баҳорги таътил қачон бошланиши айтилди

Maktab o‘quvchilari uchun bahorgi ta’til qachon boshlanishi aytildi

Maktab o‘quvchilarining bahorgi ta’tili 21-mart kunidan boshlanadi. Bu haqda Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi matbuot xizmati ma’lum qildi.

Ta'lim

18.03.2025, 11:11

Тошкентда тунги клуб олдида жанжал кўтарган эркак Қозоғистонда ушланди

Toshkentda tungi klub oldida janjal ko‘targan erkak Qozog‘istonda ushlandi

Toshkent shahridagi tungi klublardan birining oldida erkak va ayolga nisbatan kuch ishlatib, ulardan biriga og‘ir jarohat yetkazgan gumonlanuvchi Qozog‘istonda qo‘lga olindi. Bu haqda poytaxt IIBB axborot xizmati xabar berdi.

Oʻzbekiston

18.03.2025, 10:00

Firʼavnning ajdarho bilan raqsi: Misrning Xitoy bilan harbiy hamkorligi

Firʼavnning ajdarho bilan raqsi: Misrning Xitoy bilan harbiy hamkorligi

Qoʻshma Shtatlar oʻnlab yillar davomida Yaqin Sharqdagi koʻplab davlatlarning asosiy harbiy hamkori boʻlib kelgan. Ammo Misr oʻzining harbiy va iqtisodiy aloqalarini qayta uygʻonayotgan qudratli davlatlar, ayniqsa Xitoy bilan diversifikatsiya qilish yoʻlida strategik oʻzgarish qilishga intilmoqda. Ushbu tendensiya Misrning uzoq muddatli ambitsiyalarini yaqqol namoyon qiladi va bu kabi jasoratli qadam Misrning geosiyosiy yoʻnalishi va kelajakdagi siyosiy voqealar rivojiga keskin taʼsir qilishi mumkin boʻlgan qiyinchiliklarni va shu bilan bir qatorda yangi imkoniyatlarni ham keltirib chiqaradi.

Jahon

17.03.2025, 12:27