Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Mulla Abdul Gʻani Barodarning rasmiy tashrifi Oʻzbekiston va Afgʻoniston oʻrtasidagi munosabatlarni yangi darajaga koʻtardi. Tolibonning yaqinda "qoʻshni Oʻzbekiston davlati AQSh ishlab chiqargan harbiy vertolyotlarni Qoʻshma Shtatlarga qaytarishi" toʻgʻrisidagi diplomatik bayonotiga qaramay, ikki hukumat oʻrtasidagi munosabatlar aslida yuqori darajada rivojlanishda davom etmoqda va bu ishtirokchi tomonlar oʻrtasidagi muhim taraqqiyot va hamkorlikni koʻrsatadi.

Ulashish:

Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Oʻzbekiston "Tolibon" hukumati bilan iqtisodiy aloqalarini kuchaytirmoqda — Firdavs Azimqulov

Hozirgi global vaziyatda Oʻzbekiston jahon hamjamiyatiga murojaat qilib, Afgʻonistonga nisbatan yagona va izchil strategiya ishlab chiqishga chaqirib kelmoqda. Biroq, turli sabablar tufayli jahon hamjamiyati, kuchli taʼsirga ega davlatlar Afgʻoniston masalasiga yetarlicha eʼtibor qaratmayapti. Aynan shunday sharoitda Oʻzbekiston Afgʻoniston bilan ikki tomonlama munosabatlarni mustahkamlashga harakat qilmoqda. Hozirgi vaqtda bu munosabatlar hukumatlar darajasidagi rasmiy diplomatik aloqalarga aylanyapti. 

Joriy yilning 22-23 fevral kunlari Afgʻoniston Islom Amirligi Iqtisodiy masalalar boʻyicha Bosh vazir oʻrinbosari Mulla Abdul Gʻani Barodar boshchiligidagi delegatsiya Toshkent shahriga tashrif buyurdi. Garchi Oʻzbekiston "Tolibon" hukumatini, Afgʻon Islom Amriligini, davlat sifatida rasman tan olmagan boʻlsa ham, bu aloqalar mintaqada "de facto" normallashuv jarayonining namoyon boʻlishidir. 

Masalan, Toshkentga kelgan "Tolibon" hukumati vakillari Toshkent xalqaro aeroportida ilgari oʻzlari tomonidan tayinlangan elchisi Shayx Abdul Gʻaffor Bahor hamrohligida kutib olindi. Afgʻon Islom Amirligi nomidan xorijdagi davlatlarga elchi tayinlashning oʻzi ham muhim diplomatik yutuqdir, chunki hozirgacha faqat Birlashgan Arab Amirliklari va Xitoy kabi davlatlar "Tolibon" tomonidan tayinlangan elchilarni qabul qilgan edi. 

"Tolibon" vakillarining soʻnggi tashrifi, ehtimol, Oʻzbekiston Bosh vaziri Abdulla Oripovning 2024 yil 17 avgustda Kobulga qilgan tashrifiga strategik siyosiy javob boʻlishi mumkin. Bu tashrif "Tolibon" hokimiyatga qaytganidan keyin chet el rasmiy diplomatining eng yuqori darajadagi birinchi tashrifi hisoblanadi. 

Kobulda Abdulla Aripov va "Tolibon" vakillari 2,5 milliard dollarlik savdo va investitsiya shartnomalarini imzoladilar. Oʻzbekistonning savdo va investitsiyalar boʻyicha Bosh vazir oʻrinbosari Jamshid Xoʻjayevning "Tolibon" vakillari bilan boʻlgan yaqindagi muzokaralarini hisobga olsak, bu raqam yanada oshishi mumkin. 

Mulla Abdul Gʻani Barodar Oʻzbekiston Markaziy bankiga ikki davlat oʻrtasidagi savdo aloqalarini mustahkamlash uchun bank tizimida yordam koʻrsatishga chaqirdi. Shuningdek, u moliyaviy operatsiyalarni soddalashtirish maqsadida oʻzaro savdoda milliy valyutalardan foydalanishni taklif qildi. 

Bundan tashqari, Oʻzbekiston rasmiylari Amirlik bilan birgalikda savdo zonasi tashkil etishga tayyorligini bildirdi. Bu zona, birinchi navbatda, qaragʻay yongʻogʻi, paxta va isteʼmol mollari ishlab chiqarish va tashishga qaratilgan. 

Savdodan tashqari, Oʻzbekiston Afgʻonistonning tabiiy resurslariga sarmoya kiritishga ham tayyorligini bildirdi. Bunga Samangan viloyatida sement zavodi qurish va Toti Maydon gaz koni loyihasini boshlash kiradi. 

Yaqindagi muzokaralarning yana bir asosiy mavzusi "500 kV quvvat uzatish loyihasi" boʻlib, muzokaralar natijasida uning qiymati dastlabki 252 million dollardan 222 million dollargacha qisqartirildi. Energiyaning asosiy qismi Oʻzbekistonning Surxondaryo viloyatidan Afgʻonistonning Dasht-i Alvon hududiga uzatiladi. 

Mulla Abdul Gʻani Barodar bunday loyihalarni jadallashtirishning ahamiyatini taʼkidladi. U Oʻzbekiston hukumati tomoniga Afgʻon Islom Amirligi bu loyihalarni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun toʻliq qoʻllab-quvvatlashini vaʼda qilib, litsenziyalash va viza jarayonlarini soddalashtirish, savdo-iqtisodiy faoliyatni ragʻbatlantirish, shuningdek, Trans-Afgʻon tashabbusining imkoniyatlarini oʻrganish uchun muhandislarni yuborish kabi choralarni koʻrishga tayyorligini bildirdi. Ikki tomon oʻrtasida savdo-iqtisodiy, energetika, transport va boshqa sohalarda hamkorlikni kengaytirish va uni izchil rivojlantirish masalalari boʻyicha keng qamrovli fikr almashinuvi boʻlib oʻtdi. 

"Tolibon" hukumatining global miqyosda tan olinishi va legitimligini qoʻlga kiritishi, asosan, iqtisodiy hamkorlik dasturlari va global iqtisodiy bogʻliq tarmogʻda oʻzining iqtisodiy va geosiyosiy taʼsirini koʻpaytirish bilan amalga oshirilishi mumkin. Shu munosabat bilan Mulla Abdul Gʻani Barodar Oʻzbekistonda yashovchi afgʻon investorlar va tadbirkorlar bilan uchrashuv oʻtkazdi. 

Uchrashuvga koʻra, ikki davlat tadbirkorlari bir-birlari hududidagi korxonalar, transport va infratuzilma loyihalariga sarmoya kiritishga qiziqish bildirmoqda. Bu borada, Oʻzbekistonda istiqomat qiluvchi afgʻon investorlarning Afgʻonistondagi sarmoyalarini 100 million dollargacha oshirishga qaratilgan saʼy-harakatlari buning yaqqol misolidir. Bundan tashqari, ikki davlat oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlar yanada mustahkamlandi. 

Buning eng yorqin misoli, Oʻzbekiston "Tolibon" delegatsiyasining tashrifi chogʻida Afgʻoniston Islom Amirligi bayrogʻini Oʻzbekiston bayrogʻi yonida rasman koʻtargan birinchi davlat boʻldi. Bu harakat nafaqat "Tolibon" hukumatiga boʻlgan yondashuvning oʻzgarishini, balki Oʻzbekistonning mintaqaviy barqarorlik va Afgʻoniston bilan iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirishdagi pragmatik siyosatini ham koʻrsatadi. 

Xulosa qilib aytganda, "Tolibon" vakillarining Oʻzbekistonga soʻnggi tashrifi ikki davlat oʻrtasidagi hukumatlararo aloqalarni yanada chuqurlashtirdi va mintaqaviy hamkorlikni yanada kengaytirish uchun zamin yaratdi. Garchi bu faoliyatlar ikki qoʻshni davlatning yaqinlashuvini qoʻllab-quvvatlasa ham, bu hamkorlikning kuchayishi mintaqadagi yirik geosiyosiy oʻyinchilar – Xitoy, Rossiya, Hindiston, Pokiston va Eronning Afgʻoniston hukumatiga iqtisodiy va siyosiy hamkor sifatida koʻproq eʼtibor qaratishi mumkin. Shuningdek, ular oʻrtasidagi Afgʻoniston uchun boʻlgan raqobatni kuchaytirish ehtimoli ham mavjud.

 Firdavs Azimqulov

Mavzuga oid yangiliklar

Иран и Афганистан: новая волна депортации

Erondan afgʻonistonliklar deportatsiya qilinmoqda

2025 yil iyun oyida Eron hududidan Afgʻonistonga 256 mingdan ortiq kishi qaytgan. Shu bilan birga, iyul oyida bu raqam yanada oshishi kutilmoqda. Keng koʻlamli deportatsiyalar Afgʻoniston iqtisodiyoti va ijtimoiy tuzilmasiga jiddiy zarar yetkazishi mumkin.

Siyosat

11.07.2025, 12:20

Oʻzbekiston Afgʻonistonga 200 mln dollarlik investitsiya kiritmoqchi

Oʻzbekiston Afgʻonistonga 200 mln dollarlik investitsiya kiritmoqchi

Oʻzbekiston Afgʻonistonning Balx, Samangan va Qunduz viloyatlariga 200 million AQSh dollaridan ortiq sarmoya kiritmoqchi. Bu haqda "Tolonews" nashri xabar qildi. 

Jahon

03.03.2025, 16:05

"Tolibon" ayollarga yangi taqiqni oʻrnatdi. Nimalar maʼlum?

"Tolibon" ayollarga yangi taqiqni oʻrnatdi. Nimalar maʼlum?

"Tolibon" hukumati ayollarga tegishli yangi qonunni ishlab chiqdi. Endi Afgʻonistondagi ayollar doʻkonlarga borib, u yerdagi savdogarlar bilan savdolasha olmaydi. Bu haqda "Hasht e Subh Daily" nashri maʼlum qildi.

Jahon

13.09.2024, 10:49

Trans-Afgʻon yoʻlagi masalasini hal etish uchun uch mamlakat vakillari Kobulda uchrashishdi

Trans-Afgʻon yoʻlagi masalasini hal etish uchun uch mamlakat vakillari Kobulda uchrashishdi

Kecha, 17 iyul kuni Oʻzbekiston, Pokiston va Afgʻoniston hukumat vakillari "Oʻzbekiston - Afgʻoniston - Pokiston" temir yoʻli koridorining texnik-iqtisodiy asosini tayyorlash boʻyicha bitim imzolanishi mintaqaviy hamkorlik arxitekturasi uchun burilish nuqtasiga aylandi

Siyosat

18.07.2025, 11:20

Являются ли действия Талибана в Бадахшане частью их внешнеполитической тактики?

Tolibonning Badaxshondagi harakatlari uning tashqi siyosiy taktikasining bir qismimi?

Joriy yilning avgust oyida  Tolibonlarning Kobulda hokimiyatni egallaganiga ham 4 yil toʻladi. Tolibonlar hokimiyatga kelgach, dastlabki eʼtiborini mamlakatda markazlashtirilgan boshqaruvni qaror toptirish, afyun yetishtirishga chek qoʻyish va mamlakatni islom shariati doirasida qabul qilingan qonunlar asosida boshqarishga qaratdi. Shuningdek, yangi hokimiyat ijtimoiy-iqtisodiy hayotni yaxshilash, qoʻshni davlatlar bilan barqaror va pragmatik siyosat yuritish hamda xalqaro maydonda tan olinishga erishishga harakat qilmoqda.

Jahon

15.07.2025, 10:57

Rossiya birinchilardan boʻlib Afgʻoniston islom amirligini tan oldi

Rossiya birinchilardan boʻlib Afgʻoniston islom amirligini tan oldi

Rossiya dunyoda birinchilardan boʻlib Afgʻoniston Islomiy Amirligini hukumat sifatida rasman tan oldi. Bu haqda "RIA Novosti" agentligi xabar berdi.

Siyosat

04.07.2025, 11:38

So‘nggi yangiliklar

Poytaxtdagi elektr taʼminotidagi muammolar boʻyicha energetika vaziriga senator soʻrovi yuborildi

Aholi va tadbirkorlar tomonidan elektr taʼminotidagi 3–4 soatlik uzilishlar boʻyicha koʻplab murojaatlar bildirilmoqda.

Oʻzbekiston

02.08.2025, 21:22

Toshkentdan Chorvoqqa yangi avtomobil yoʻli quriladi

Toshkent va Chorvoq oʻrtasida yangi yoʻl qurilishi rejalashtirilmoqda. Bu haqda transport vaziri Ilhom Mahkamov «Oʻzbekiston 24» telekanaliga maʼlum qildi.

Iqtisodiyot

02.08.2025, 19:26

Quyosh panellari oʻrnatganlarga 63 mlrd soʻmdan ziyod subsidiya berilgan

Subsidiyani “Soliq” mobil ilovasi "Keshbek va imtiyozlar" xizmatining “Quyoshli xonadon” boʻlimidagi “Kartaga pul oʻtkazish” oynasi orqali bank kartasiga oʻtkazib olish mumkin.

Iqtisodiyot

02.08.2025, 18:23

Oʻzbekiston yana bir xalqaro shartnomaga qoʻshildi

Ushbu bitim 2013 yil 25 oktabr kuni Minsk shahrida imzolangan. 

Siyosat

02.08.2025, 15:17

Krasnodar oʻlkasida qiyin ahvolda qolgan yurtdoshimiz Oʻzbekistonga qaytarildi

Koronavirus pandemiyasi oqibatida ishsiz va mablagʻsiz qiyin ahvolga tushib qolgan.

Oʻzbekiston

02.08.2025, 13:55

Tanzila Norboyeva deputatlar nega hokimlarga qarshi gapirmayotganiga qiziqdi

Senat hukumatga qurilishlarni tartibga solish boʻyicha koʻrilayotgan choralar yuzasidan parlament soʻrovi yubordi. 

Oʻzbekiston

02.08.2025, 13:27

Ajrim paytida qaysi vaziyatlarda er-xotinning umumiy mulki teng boʻlinmasligi mumkin?

Er va xotinning nikoh davrida orttirilgan umumiy mol-mulki ularning oʻzaro kelishuviga koʻra yoki nizoli holatlarda sud orqali boʻlinadi.

Madaniy

02.08.2025, 10:40

Saken Polatovning nomzodi Asian Boxing vitse-prezidentligi uchun qoʻyildi

Prezidentlik uchun esa Tailand vakili Pichay Chunavajira yagona nomzod hisoblanadi.

Sport

02.08.2025, 09:07

Namangan va Sirdaryoda gaz hamda elektrdan noqonuniy foydalanish holatlari fosh etildi

Uchqoʻrgʻon tumanidagi umumiy ovqatlanish shoxobchasi 1,6 mlrd soʻmlik tabiiy gazdan, Sayxunobod tumanidagi MChJ esa 1,6 mlrd soʻmlik elektr enegiyasidan noqonuniy foydalangani aniqlandi.

Oʻzbekiston

01.08.2025, 19:49

Ronaldu nafaqat "An-Nasr" sardori, endilikda klub xoʻjayinlaridan biriga aylandi

Iyun oyida klub futbolchi bilan uzaytirgan yangi shartnomasiga koʻra, unga 15 foizlik ulush berilgani xabar qilingandi. 

Sport

01.08.2025, 18:43

Rossiyalik ovchi nima asosga koʻra Surxondaryoda Qizil kitobga kiritilgan morxoʻrni ovladi? Ekologiya vazirligi javob berdi

Ijtimoiy tarmoqlarda rossiyalik ovchi tomonidan Surxondaryoda Qizil kitobga kiritilgan morxoʻrlar ovlangani haqida xabar tarqaldi.

Oʻzbekiston

01.08.2025, 17:39

Ekologlar eʼtirozlaridan soʻng hukumat Chorvoqdagi Sea Breeze loyihasiga qoʻyiladigan talablarni kuchaytirdi

Chorvoq suv omborida qurilishi rejalashtirilayotgan Sea Breeze Uzbekistan loyihasi qatʼiy ekologik talablar asosida amalga oshiriladi. Bu haqda Ekologiya vazirining maslahatchisi Rasul Kusherbayev oʻzining Telegram kanalida maʼlum qildi.

Oʻzbekiston

01.08.2025, 17:01