Donald Trampning Oʻzbekistonga tashrifi: strategik manfaatlar va diplomatik signallar ortidagi haqiqat

Donald Trampning Markaziy Osiyoga, xususan Oʻzbekistonga tashrif buyurishi ehtimoli hanuz dolzarb boʻlib qolmoqda. Rasmiy ravishda eʼlon qilinmagan boʻlsa-da, mavjud diplomatik vaziyat va strukturaviy omillar bunday tashrifning yuzaga kelishiga zamin yaratmoqda.

Shavkat Mirziyoyev va Donald Tramp

Shavkat Mirziyoyevning Donald Trampga yuborgan rasmiy taklifi va Oʻzbekiston tashqi ishlar vazirligining yuqori darajadagi diplomatik delegatsiyalari orqali bu taklifni ikkinchi marta tasdiqlangani, AQSh tomonining ijobiy javobi bilan bir qatorda, muhim diplomatik signal sifatida qaraladi. AQShning Oʻzbekistondagi elchisi Jonatan Xenikning bayonoti — Oq uy bu taklifni "jiddiy koʻrib chiqayotgani" haqida — bu tashrifning reallashish ehtimolini oshiradi.

 

Bunday takliflar ikki tomonlama aloqalarning "klassik" bosqichidan "strategik aloqalar" bosqichiga oʻtganini anglatadi. AQShning bunday diplomatik takliflarni rad etmasligi yoki javobsiz qoldirmasligi — ayniqsa strategik jihatdan muhim mintaqalar boʻyicha — AQSh tashqi siyosatining "pragmatik" ruhidagi siyosati sifatida qaraladi.

 

Tramp maʼmuriyatining 2025-yilgi tashqi savdo siyosatida 10 foizlik global boj stavkasi joriy etilmoqda, bu esa AQShning savdo strategiyasini proteksionistlik yoʻnalishga burmoqda. Biroq, aynan Oʻzbekiston bilan savdo hajmining 2024 yilda 881 million AQSh dollardan oshgani, AQSh uchun Markaziy Osiyodagi ikkinchi eng faol savdo sheriklaridan birini tashkil etayotganini koʻrsatadi. Bu iqtisodiy oʻsish — Oʻzbekistonga AQSh investitsiyalarini kiritish va xorijiy investorlar uchun strategik joylashuvni baholash nuqtai nazaridan — tashrif uchun muhim iqtisodiy fon ham yaratmoqda.

 

Oʻzbekiston bilan AQSh oʻrtasida kamyob yer elementlari (metallar) va strategik minerallar sohasida 2024 yil sentabrida imzolangan memorandum AQShning Xitoy bilan bevosita bogʻliq boʻlmagan yetkazib beruvchilarni topishga boʻlgan urinishlariga mos keladi. AQSh tashqi siyosatida muhim omilga aylangan "taʼminot zanjiri xavfsizligi"(supply chain security) masalasi Oʻzbekistonni yangi strategik manba sifatida pozitsiyalashtiradi.

 

2023–2024 yillarda faoliyat doirasini kengaytirgan "C5+1" shakli Tramp maʼmuriyatining ham real siyosiy vositasiga aylanishi mumkin. Elchi Xenikning "bugun eng qulay vaqt" degan bayonoti — Oq uy C5+1ni Tramp davrida yangi "koʻp tomonlama " platformaga aylantirish ehtimoli borligini anglatadi. Bunday tashrif “C5+1” sammiti doirasida ham boʻlishi mumkin.

 

Agar tashrif C5+1 shakli doirasida amalga oshirilsa ham, uning Oʻzbekistonda oʻtkazilish ehtimoli yuqori va bu mamlakatimiz uchun muhim diplomatik yutuq va mintaqaviy hamkorlikning yangi bosqichiga aylanishi mumkin.

 

Oʻzbekistonga Tramp tashrifining hech boʻlmaganda ramziy ahamiyati borligi Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Tojikiston va Turkmaniston bilan taqqoslashda yaqqol koʻrinadi. Qozogʻiston mintaqaning eng boy va ko‘p tabiiy resursga ega davlati (asosan neft va gaz), aholisi 20 millionni tashkil etadi. U mintaqaviy xavfsizlikda ham yetakchilikka intiladi; masalan, MDH va ShHT doirasida hamkorlik qiladi.

 

Qirgʻizistonn va Tojikiston iqtisodiyotlari kichik, ularning 2024 yilgi Yalpi ichki mahsuloti (YaIM) mos ravishda -35,8 mlrd va 12 mlrd AQSh dollar atrofida, aholi soni esa 7-11 millionni tashkil qiladi.  Bu davlatlar koʻproq Rossiya va Xitoyga iqtisodiy jihatdan bogʻliq, shu sababli AQSh ushbu mamlakatlar bilan cheklangan strategik aloqalar oʻrnatadi. Turkmaniston tabiiy gaz zaxiralari hisobiga iqtisodiy jihatdan kuchli ($90,9 mlrd YaIM), ammo u ochiq siyosat yuritmaydi va xalqaro aloqalari cheklangan.

 

Bu borada Oʻzbekiston ham oʻziga xos rolga ega: u nafaqat eng katta aholiga, balki Markaziy Osiyodagi investitsiyalar investitsiyalar boʻyicha eng ochiq bozor tizimiga ega davlatlardan biri hisoblanadi. Oʻzbekiston C5+1 formati (AQSh va besh Markaziy Osiyo davlatlari)ga faol aʼzo. Bu diplomatik harakatlar Oʻzbekistonni boshqa jamoadoshlarga nisbatan AQSh uchun ijobiy hamkorga aylantiradi.

 

Markaziy Osiyo Rossiya va Xitoyning taʼsir zonasi sifatida koʻriladi. Oʻzbekiston esa bu ikki davlat oʻrtasida muvozanatli investitsiyalar siyosat olib boruvchi "uchinchi yoʻl" modelini amalda sinab koʻrmoqda. AQSh uchun esa, ayniqsa Tramp maʼmuriyati uchun, Xitoy va Rossiyaning taʼsirini yumshatishda Oʻzbekiston – "neytral, lekin ochiq" davlat sifatida – muhim  rol oʻynashi mumkin. Shu bois, Tramp tashrifi faqat ramziy harakat emas, balki strategik signal ham boʻladi.

 

Trampning eʼtibori hozircha AQSh ichki iqtisodiy siyosatini qayta yoʻlga qoʻyishga, xususan, inflyatsiyani pasaytirish, sanoatni himoya qilish va xavfsizlikni kuchaytirishga qaratilgan. Markaziy Osiyoga tashrif uning ichki siyosiy kun tartibida birinchi oʻrinda emas, lekin investitsiyalar siyosiy PR jihatdan u uchun qulay lahza sifatida qaralmoqda — ayniqsa, agar bu tashrif AQShning kuchli global pozitsiyasini koʻrsatish vositasiga aylantirilsa.

 

Xenikning Oʻzbekistondan AQShga noqonuniy yoʻllar bilan kelgan fuqarolarni vatanga qaytarishga chaqirishi — ikki tomonlama diplomatik suhbatlarning nozik, balki keskinlashuv ehtimoli borligini anglatadi.

 

Donald Trampning Oʻzbekistonga tashrifi – bu faqat bir davlatga boʻlgan eʼtibor emas, balki Markaziy Osiyoning geosiyosiy vaznini AQSh investitsiyalar siyosati kontekstida qayta belgilash harakati sifatida talqin qilinmoqda. Diplomatik takliflar, strategik iqtisodiy manfaatlar va xavfsizlik muhokamalari bu tashrif ehtimolini real darajada oshiradi.

 

Shuningdek Donald Tramp rasman tashrif buyuradigan boʻlsa, u Markaziy Osiyoga kelgan ilk AQSh prezidenti sifatida tarixga kiradi. Bu nafaqat siyosiy, balki ramziy jihatdan ham u uchun katta yutuq sanaladi.

 

Shunga qaramay, Trampning ichki siyosiy ustuvorliklari, migratsiya va inson huquqlari masalalari tashrifni hozircha oraliq strategik darajada ushlab turmoqda. Biroq, agar Tramp tashrifni amalga oshirsa, bu Oʻzbekiston uchun mintaqadagi geosiyosiy pozitsiyasini mustahkamlash, AQSh uchun esa Xitoy–Rossiya taʼsir zonasida yangi diplomatik front ochish imkoniyati boʻlishi mumkin.
 

Nodirbek Egamberdiyev

Mavzuga oid yangiliklar

AQSh Oʻzbekistondan foydalanmoqchi

AQSh Oʻzbekistondan foydalanmoqchi

Rossiya-Ukraina urushi boshlanganidan keyin baʼzi davlatlarga AQShdan toʻgʻridan toʻgʻri reyslar bekor qilingan. Tramp administratsiyasi AQShdan deportatsiya qilingan Sobiq Ittifoq tarkibidagi davlatlarning fuqarolari uchun Oʻzbekistondan tranzit nuqtasi sifati foydalanish uchun mamlakat bilan muzokaralar oʻtkazgan. Bu haqda "Washington Post" maʼlum qildi.

Siyosat

07.05.2025, 17:33

Pokiston Trampni Tinchlik boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod etib koʻrsatdi

Pokiston Trampni Tinchlik boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod etib koʻrsatdi

Pokiston hukumati AQSh prezidenti Donald Trampni 2026 yilgi Tinchlik  boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod sifatida koʻrsatdi. Bu haqda "Gazta.ru" nashri xabar berdi.

Jahon

21.06.2025, 12:20

Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi

Xitoy Markaziy Osiyoning abadiy qoʻshnisiga aylandi

Qozogʻistonda "Markaziy Osiyo - Xitoy" ikkinchi sammiti boʻlib oʻtdi. Unda prezident Shavkat Mirziyoyev ham ishtirok etdi. Sammitda nimalar gaplashildi? Mirziyoyev oʻz nutqida nimalarni tilga oldi? Xitoy nega mintaqa mamlakatlariga begʻaraz 207 million AQSh dollari miqdorida yordam koʻrsatmoqchi? 

Siyosat

18.06.2025, 17:48

Putinning maslahatchisi AQSh – Rossiya munosabatlari qayta tiklanishini maʼlum qildi

Putinning maslahatchisi AQSh – Rossiya munosabatlari qayta tiklanishini maʼlum qildi

Amerikaning Vashington shahrida Rossiya rahbarining yaqin maslahatchisi, mamlakatning toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiya jamgʻarmasi (RDIF) rahbari Kirill Dmitriyev Tramp maʼmuriyati vakillari bilan uchrashdi.

Jahon

04.04.2025, 11:00

Mirziyoyev Trampga maktub yoʻlladi. Unda nimalar yozilgan?

Mirziyoyev Trampga maktub yoʻlladi. Unda nimalar yozilgan?

Shavkat Mirziyoyev Amerika Qoʻshma Shtatlari Prezidenti Donald Trampga xat yubordi. Mirziyoyev maktubda Donald Trampni ushbu lavozimga rasmiy kirishgani munosabati bilan tabriklab, uni Oʻzbekistonga taklif qilgan. Bu haqda Prezident matbuot kotibi Sharzod Asadov maʼlum qildi.

Oʻzbekiston

21.01.2025, 17:17

Amerika boshqa mamlakatlarga yordam berishni toʻxtatdi

Amerika boshqa mamlakatlarga yordam berishni toʻxtatdi

Kecha, 20 yanvardan boshlab AQSh Prezidenti lavozimiga kirishgan Donald Tramp Amerikaning boshqa mamlakatlarga yordam dasturlarini 90 kun muddatga toʻxtatib turish haqidagi farmonni imzoladi. Bu haqda "Deutsche Welle" nashri maʼlum qildi.

Jahon

21.01.2025, 16:59

So‘nggi yangiliklar

Oʻzbekistonda olti oyda 68 ta yangi maktab qurildi

Ularning 34 tasi, yaʼni teng yarmi qishloqlarda qurilgan.

Oʻzbekiston

26.08.2025, 13:14

Ramazon Temirov UFC doping uchun qanday chora koʻrganini aytdi

Shuningdek, aralash yakkakurash ustamiz navbatdagi jangi qachon, qayerda va kimga qarshi oʻtkazishi mumkinligini ham maʼlum qildi.

Sport

26.08.2025, 12:09

Neft-gaz tarmogʻida raqamli yechimlar va sunʼiy intellekt keng joriy etilmoqda

Shu bilan birga, qurilish maydonlaridagi maʼlumotlar real vaqt rejimida tahlil qilinib, ishlar borishi avtomatik baholanadi.

Iqtisodiyot

26.08.2025, 11:05

Qirgʻizistonga Oʻzbekistondan 21 tonna qovun somon tufayli kiritilmadi

Somon ham fitosanitariya xavfi yuqori boʻlgan karantin mahsuloti boʻlib, uning tarkibida xavfli karantin begona oʻtlar urugʻi yoʻqligi fitosanitariya sertifikatida koʻrsatilishi kerak boʻlgan.

Oʻzbekiston

25.08.2025, 20:09

Surxondaryodagi suv omborida yirik zamonaviy ekoturizm majmuasi quriladi

“Janubiy Surxon suv ombori” hududida ekoturizm majmuasini bunyod etish uchun 15,7 gektar maydon ajratilgan. Loyiha qiymati 140 milliard soʻm.

Iqtisodiyot

25.08.2025, 19:03

Telekommunikatsiyalarni tartibga solish agentligi tashkil etiladi

Prezident farmoni bilan Telekommunikatsiyalarni tartibga solish agentligi tashkil etiladi.

Oʻzbekiston

25.08.2025, 18:00

2026 yil 1 martdan futbol oʻyinlariga chiptalar faqat maxsus onlayn tizim orqali sotiladi

2026 yil 1 martdan futbol oʻyinlariga chiptalar faqat maxsus onlayn tizim orqali sotiladi

Unda shaxsni identifikatsiya qilish va QR-kod texnologiyasi qoʻllaniladi.

Sport

25.08.2025, 17:50

SSV soxta kosmetologlarda ogohlantirdi

SSV soxta kosmetologlarda ogohlantirdi

Sogʻliqni saqlash vazirligi fuqarolarni soxta kosmetologlar xizmatidan ehtiyot boʻlishga chaqirdi. Qayd etilishicha, soʻnggi paytlarda xotin-qizlar yuz qismida oʻtkazilgan ayrim amaliyotlar noxush oqibatlarga olib kelayotgani bilan bogʻliq murojaatlar koʻpaygan.

Oʻzbekiston

25.08.2025, 17:43

Mustaqillik arafasida prezident xizmatchilari hamda ishlab ijtimoiy-va soha xodimlarini taqdirladi

Mustaqillik arafasida prezident davlat xizmatchilari hamda ishlab ijtimoiy-va soha xodimlarini taqdirladi

Oʻzbekiston oʻttiz toʻrt yilligi munosabati bilan bilan xizmatchilari hamda ishlab chiqarish infratuzilmasini tarbiyalash ijtimoiy-va xodig bir mukofotlash taqdirlandi.

Siyosat

25.08.2025, 17:29

Tojikistonda folbin va sehrgarlarga borganlik uchun 475 dollargacha jarima joriy etildi

Tojikistonda folbin va sehrgarlarga borganlik uchun 475 dollargacha jarima joriy etildi

Tojikistonda folbin va sehrgarlarga murojaat qilganlik va ularning xizmatlaridan foydalanganlik uchun maʼmuriy javobgarlik joriy etildi. Bunday xizmatlarga murojaat qilgan fuqarolar 3750 somoniy (396 dollar atrofida)dan 4500 somoniy (475 dollar atrofida)gacha jarimaga tortilishi mumkin. Bu haqda Tojikiston Ichki ishlar vazirligining Dushanbe boʻyicha boshqarmasi xabar qildi.

Jahon

25.08.2025, 17:21

"Real" diktator tufayli yangi futbolchisining ismidan voz kechdi

Endi muxlislar faqat familiya – "Mastantuono"ga versiyasini xarid qilishlari mumkin.

Sport

25.08.2025, 17:00

Фермерлар 64,1 миллиард сўмлик электр энергиясидан яширинча фойдаланган

Ўтказилган назорат тадбирлари давомида 246 та ҳолатда электр энергияси ноқонуний ишлатилгани аниқланди.  

Oʻzbekiston

25.08.2025, 16:00